7349812440

ETNOGRAFIA I JEJ WYBRANE ZASTOSOWANIA 413

realizacji innych metod, nawet jakościowych (por. Babbie, 2007, s. 310). Etnografia znajduje zastosowanie w bibliotekoznawstwie, m.in. w badaniu organizacji i funkcjonowania biblioteki. Dzięki niej jesteśmy w stanie dokładniej określić relacje panujące między określonymi typami czytelników a bibliotekarzami, po czym dopasować zakres i poziom usług bibliotecznych do rzeczywistych potrzeb, m.in. użytkowników dziecięcych, osób niepełnosprawnych. Innym obszarem badawczym bibliotekoznawstwa może być poznanie stosunku klientów i personelu biblioteki do kolekcji i narzędzi pomocniczych, jak katalogi, inwentarze, urządzenia techniczne itd. Szczególnie cenne wyniki osiągnąć tu można przy badaniach dotyczących lęku przed biblioteką. Pomocą w tego rodzaju problemach poznawczych będzie specjalny model metodologii zwany etnografią organizacji, w Polsce za sprawą Moniki Kostery znany jako antropologia organizacji (Kostera, 2003). Wartościowe informacje

0    stosunkach panujących w bibliotekach otrzymamy też w obszarach relacji między pracowniczych, zarówno pionowych, jak poziomych. Prywatnych opinii o zwierzchnikach oraz innych współpracownikach, ich kompetencjach, zaangażowaniu, predyspozycjach do wykonywania określonych obowiązków itp., nie da się tak dokładnie poznać stosując inne techniki, jak wywiady czy klasyczne obserwacje. Pozyskane wiadomości mogą stanowić doskonałą podstawę opracowywanych bądź korygowanych strategii zarządzania zasobami ludzkimi, ale także szerszych form porządku organizacyjnego książnic. Etnografia będzie zwłaszcza informogenna w odniesieniu do istniejących w nich patologii.

Badacze, funkcjonujący na polu informacji naukowej, włączający do swoich programów empirycznych sposób postrzegania rzeczywistości zgodny z interesującą nas metodą, również będą w stanie pogłębić dokumentowaną wiedzę w kilku zakresach. Przykładem może być określanie poziomu przy-stępności poszczególnych źródeł informacji przez użytkowników, dokonywane w trakcie korzystania z nich. Popularne obecnie eksperckie i inne metody oceny jakości i użyteczności serwisów na taką bieżącą weryfikację nie pozwalają. Interesujące wyniki można osiągnąć w wielu szczegółowych badaniach społeczeństwa informacyjnego oraz, znajdującego się na pograniczu informacji naukowej, e-learningu i jakości kształcenia za jego pomocą. Generalnie etnografię możemy stosować wszędzie tam, gdzie badamy faktyczne relacje człowiek-informacja.

Co do badań czytelniczych, dobre wyniki dają badania metodami od lat już prowadzonymi, aczkolwiek kilka propozycji empirycznych dociekań za pomocą etnografii można zaczerpnąć, choćby z pobliskich obszarów pedagogiki. Przykładowo, ciekawym tematem byłoby sprawdzenie relacji między kulturą domową dzieci a kulturą szkolną (Brown i Dowling, 1998, s. 43)

1    w ich obrębie, albo - jakim wpływom poddawany jest proces czytania. Charakteryzowana metoda pozwoli pogłębić, a przynajmniej spojrzeć z innej perspektywy na motywacje czytelnicze, zrozumieć dojrzałość czytelniczą uczniów (zob. Castaldi, 1991), ale także właściwie dobrać odpowiednią lekturę do pracy w ramach edukacji czytelniczej (zob. Farah, 1998) lub bibliotera-pii. Z pewnościąjakość bibliografii zalecających sporządzonych na podstawie wyników etnografii, będzie wyższa od opracowywanych tradycyjnymi sposobami. W dużym stopniu literatura mogłaby być weryfikowana poprzez jakościowe badania terenowe przeprowadzone wśród potencjalnych odbiorców owych książek. Podobnie poziom merytoryczny lekcji bibliotecznych ulec może zmianom dzięki analizie etnograficznej małych grup klasowych, choć