8254445249

11-12/1995

Przepisy, zalecenia, wyjaśnienia

. Wdrażanie powinno następować stopniowo w oparciu o tradycje i doświadczenia poszczególnych środowisk, szkół oraz przygotowanie i umiejętności nauczycieli.

Uprzejmie proszę o podjęcie działań organizacyjnych, programowo-metodycznych, nawiązanie szerokiej współpracy z właściwymi instytucjami, organizacjami i osobami mającej na celu udzielenie wszechstronnej pomocy szkołom, nauczycielom i wychowawcom w realizacji zadań wynikających z założeń programowych „Dziedzictwo kulturowe w regionie ”

Wskazane jest także wykorzystanie doświadczeń szkół i nauczycieli realizujących od lat zadania z zakresu dziedzictwa kulturowego.

Podsekretarz Stanu: Danuta Grabowska

\

Uwaga! Kuratorium Oświaty w Słupsku przekazało -za pośrednictwem naszego ODM- -załoienia programowe „Dziedzictwo kulturowe w regionie” do wszystkich placówek oświatowych w województwie. Zachęcamy do zapoznania się z całością tego ciekawego opracowania i do podjęcia próby wdrotenia zalecanych w nim działań i treści Tutaj podajemy tylko wybrane (jak się nam wydaje, ważne) fragmenty. Dokument MEN uzupełniają cztery inne niezwykle watne:l) Karta Regionalizmu Polskiego uchwalona na V Kongresie Regionalnych Towarzystw Kultury (Wrocław, 25 września 1994 roku), 2) tekst Rekomendacji C.I.O.F.F o Ochronie Folkloru i Sztuki Ludowej uchwalony na 25-tej sesji Konferencji Generalnej UNESCO (Paryż, 15 listopada 1989); 3) Dokumenty końcowe konferencji Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój” (Rio de Janeiro, 3-14 czerwca 1992 - „Szczyt Ziemi”); Międzynarodowa Karta Edukacji Geograficznej z 1992 r.

FRA GMENTY Z DOKUMENTU MEN:

Dziedzictwo kulturowe w regionie.

Założenia programowe

(MEN. Warszawa, październik 199Sr.)

L Wstęp,

Zasadniczym warunkiem zachowania własnej kultury i jej trwania jest przekaz dziedzictwa kulturowego. Winno ono być rozumiane przede wszystkim w kategoriach historii, żywej tradycji (która nie ma charakteru reliktowego i jest tworzona współcześnie), folkloru, folkloryzmu oraz języka.

Obecnie wyraźnie widoczny jest renesans „regionalności” określany niekiedy pojęciami przebudzenie etniczne ", „powrot do korzeni ”, „zakorzenienie w małej ojczyźnie regionalizm nie ma dziś charakteru defensywnego jak mięło to miejsce w XIX i początkach XX wieku. Wówczas dotyczył on wyłącznie obrony własnej odrębności i związanych z nią wartości w formie zastanej. Obecnie chodzi w nim przede wszystkim o dynamiczny rozwój i wzbogacenie wartości tkwiących we własnym środowisku. Oznacza to ożywienie nie tyle odrębności, i to dla niej samej, ale różnorodności jako bogactwa życia społecznego. Nie ulega bowiem wątpliwości, że właśnie różnorodność jest bogactwem i rzeczywistym dynamizmem życia społecznego i całej kultury, na której opiera się ludzkie życie.

Przekazywanie dziedzictwa kulturowego odbywa się przede wszystkim poprzez przyjęcie wartości tkwiących w bezpośrednim, przyrodniczym i kulturowym otoczeniu człowieka. Wpływa to również na kształtowanie osobowości.

Pierwszym wymiarem wartości regionu i postawy regionalnej jest wspólnota. Dla konkretnej społeczności lokalnej jest ona naturalną samoobroną przed niebezpieczeństwem uniformizmu i unifikacji. Jeśli bowiem przyjąć, że wynika ona z różnorodności, broni jej i ją rozwija, że opiera się na autonomii regionu (obszaru), to w praktyce oznacza to zagwarantowanie danej społeczności szerokiego wachlarza działań społecznych, gospodarczych, kulturowych a nawet politycznych. To wszystko składa się na możliwość stanowienia o sobie.

Drugi wymiar wartości regionu i postawy regionalnej ujawnia się w odniesieniu do jednostki, zagadnieniem podstawowym dla człowieka jest tzw. poczucie zakorzenienia Człowiek musi mieć takie poczucie jeśli chce być w pełni podmiotem, a nie przedmiotem toczących się procesów kulturowych (czyli przekształceń społecznych, gospodarczych, politycznych i w sferze wąsko rozumianej kultur}' duchowej). Badania socjologiczne jednoznacznie wykazują zagubienie człowieka we współczesnym świecie w momencie, gdy jest on pozbawiony możliwości identyfikacji z określonym, bliskim mu środowiskiem. Nie ma zakorzenienia bez przeszłości, nie ma go bez środowiska naturalnego i historycznie ukształtowanego pod każdym względem: historycznym, geograficznym, etnicznym i kulturowym. Podstawą aktywności jest poczucie przynależności do konkretnego miejsca, do wspólnoty, w której człowiek wchodzi w kontakty bezpośrednie i zrozumiałe, do kultury, która jest nośnikiem tych „zrozumiałych” i bliskich wartości oraz tzw. zakorzenienie, które gwarantuje i określa człowiekowi jego miejsce. Region jest rzeczywistością „zakorzeniającą” człowieka w bliskiej mu wspólnocie, kulturze i terytorium, a tym samym daje poczucie bycia u siebie i bycia sobą, co ma swoje konsekwencje w sferze aktywności człowieka. Wpływa ono bowiem na zrozumienie swoich obowiązków i zadań, a konsekwentnie dalej, na włączenie się w nurt życia własnego środowiska.

Związek z własnym regionem jest zatem sprawą istotną. Ważne jest pogodzenie postawy regionalizmu z postawą uniwersalizmu. Doświadczenie dotychczasowe uczy, że nie wykluczają się one nawzajem. Najwięksi twórcy kultury światowej eksponowali jednocześnie swoje dziedzictwo narodowe czy regionalne. Drogę wiodącą do pogodzenia tych postaw widać w nauczaniu, uświadamianiu w procesie edukacji całej skomplikowanej hierarchii wspólnot, w których uczestniczy każda jednostka. A więc jest