8399011092

obserwatorem, i słuchaczem, co przedstawił potem wielokrotnie w swej twórczości różnymi ciekawymi refleksami i refleksjami. Chętnie rozbudowywał analizę psychologiczną ludzkich zachowań. Nawet bliska mu była autoanaliza, której dokonywał bardzo często, zwłaszcza w utworach pisanych do szuflady.

Swoją pisarską karierę rozpoczął Fredro w Pamiętniku Lwowskim i Pszczole Polskiej, gdzie publikował wiersze. Jednak pierwsze utwory powstały już w wieku młodzieńczym poety, o czym pisze Borivoj Kremenak: „»Bylo mi dvanact let, kdyż me jednoho dne napadła jakasi myślenka. Popadł jsem nekolik prazdnych listu ze stareho seśitu a zaćal jsem psat veselohru. Było to vśechno dilo okamżiteho nadśeni«, vzpomina Fredro na sve prvni literami krućky, kdy v utlem detstvi napsal vlastne svou prvni hm Strach ma velke oći (Strach nastraszony). Za zminku pak stoji aż verśe, ktere napsal jako dustojnik v roce 1810 a ktere śly v pluku zruky do mky a ziskaly si u vojaku popularitu. Mnohem pozdeji, teprve za nekolik let po navratu z Pariże, setkal se se svym pfiśtim osudem - tehdy v podobe żidovskeho obchodnika, ktery chodil po domech s kniżkami a prodaval Molierovy veselohry. Fredro neodolal a zaćetl se dychtive do Moliera, ktereho do te doby priliś neznal. Vżdyt’ na pariżske scene videl pouze jednu jeho komedii. Moliere ukazał Fredrovi specifićnost dramatu, osvetlil mu posiani dramatika a privedl ho k studiu dramatu. Kromę toho Fredro dukladne prostudoval znamou stat^! Friedricha Schillera Divadlo jakożto moralni instituce (Die Schaubiihne ais moralische Anstalt betrachtet), ktera tenkrat prave vyśla polsky."¹³

„Nie myślałem jeszcze o autorstwie, gdy jednego poranka [ 1 ]818 r. wszedł do mnie Żyd antykwariusz z książkami. Kupiłem od niego dzieła Moliera w 7miu tomikach za dukata. (...) Zapłaciłem mu dukata a zebrałem arcydzieła, dotąd mi prawie obce; bo jednę tylko komedię tego mistrza miałem sposobność widzieć na scenie paryskiej. Biorąc za przewodnika wzór tak nieśmiertelny, wyraźniej zacząłem pojmować powołanie autora dramatycznego i odtąd wziąłem się do studiów na serio.“¹⁴

¹³    KREMENAK, Borivoj. Klasik polskeho divadla. In: FREDRO. Aleksander. Pomsta. Pan

Geldhab. Pralia: Odeon. 1966. s. 10-11.

¹⁴    Z listu Aleksandra Fredry do przyjaciela Siemieńskiego. http://sciaga.onet.pl/

18684.1,sciaga_druk.html.

12