8679836150

PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Filozofia    2013, z. X

Andrzej ZALEWSKI

Inspiracje fenomenologiczne w myśli filmowej (1)

Artykuł podzielony został na dwie części. W części pierwszej zarysowana jest ogólna sytuacja fenomenologii w kontekście wiedzy o filmie, a następnie przedstawiona koncepcja fenomenologii filmu zawarta w książce Vivian Sob-chack The Address of the Eye. W części drugiej z kolei zaprezentowane zostanie fenomenologiczne ujęcie filmu autorstwa Allana Casebiera. Cały artykuł jest przyczynkiem do tematu wykorzystywania fenomenologii, a nawet szerzej, filozofii w ogóle, w ramach jednej z humanistycznych dyscyplin szczegółowych, jaką jest filmoznawstwo.

Zaniedbana tradycja fenomenologii?

Opublikowany w 1978 roku artykuł Dudleya J. Andrew, dotyczący zastosowań fenomenologii w teorii filmu, nosi znamienny tytuł: The Neglected Tradi-tion of Phenomenology in Film Theory \ Autor, amerykański teoretyk filmu z Uniwersytetu Yale, wskazuje wątki fenomenologicznego piśmiennictwa na tematy filmowe, obecne, jego zdaniem, głównie w myśli francuskiej, które nie znalazły zastosowania albo zostały wręcz zmarginalizowane przez późniejszą wszechobecną w humanistyce modę na semiotykę strukturalną, choć mogłyby myśl filmową znacznie wzbogacić. Andrew wymienia jednym tchem nazwiska bardzo różniących się od siebie „fenomenologów” filmu: Ayfre’a, Agela, Bazi-na, Morina, Mitry’ego, Sartre’a, Merleau-Ponty'ego, Dufrenne’a, różniących się na tyle, że narzuca to konieczność uporządkowania ich, oraz poruszanej przez

D.J. Andrew, The Neglected Tradition of Phenomenology in Film Theory, „Wide Angle” 1978, nr 2, s. 44-49. Tekst przedrukowany [w:] Movies andMethods, ed. B. Nichols, t. 2, Univ. of Califomia Press, Berkeley - Los Angeles 1985, p. 625-631.