8851686330

schizofrenią paranoidalną uzależnionych i nieuzależnionych od substancji psychoaktywnych, a także określenie ewentualnych różnic intergrupowych oraz interindywidualnych w rozumieniu metafor u chorych z pojedynczą i podwójną diagnozą.

W badaniu wzięło udział 41 osób ze schizofrenią paranoidalną nieuzależnionych i 41 pacjentów ze schizofrenią uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Grupę kontrolną stanowiło 41 osób nieposiadających diagnozy psychiatrycznej i neurologicznej. Wykorzystano cztery podtesty z Baterii Testów do Badania Funkcji Językowych i Komunikacyjnych Prawej Półkuli Mózgu RHLB (Test Metafor Rysunkowych, Test Metafor Pisanych, Test Wyjaśnień Metafor Rysunkowych, Test Wyjaśnień Metafor Pisanych).

U osób ze schizofrenią obserwuje się zaburzenia funkcji językowych i komunikacyjnych, dysfunkcję procesów przetwarzania złożonych treści oraz słownego ich wyrażania na podstawie własnej wiedzy. Chorzy ze schizofrenią paranoidalną uzależnione od substancji psychoaktywnych mają większą trudność z wyjaśnieniem metafor zawartych w Teście Wyjaśnień Metafor Pisanych w porównaniu do osób z pojedynczą diagnozą.

Uzyskane wyniki pozwalają na przyjęcie założenia, że u pacjentów ze schizofrenią paranoidalną występują trudności poznawcze i językowe. Rezultaty pracy mogą mieć istotne znaczenie w kontekście diagnozy i terapii chorych na schizofrenię.

9. Lateralizacja przetwarzania językowego: aktualny stan badań, kierunki i perspektywy

Agata Wolna

Uniwersytet Jagielloński

Język jest jedną z najbardziej zaawanowanych i złożonych zdolności poznawczych człowieka. Badania jego podłoża neuroanatomicznego sięgają conajmniej końca XIX wieku, jednak do dzisiaj wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi. Jednym z najstarszych odkryć w dziedzinie neuroanatomii języka jest fakt, że jest to wyjątkowo silnie zlateralizowana funkcja. Lewa półkula jest, zgodnie z wynikami badań, mózgowym „centrum" przetwarzania językowego. Jednak najnowsze doniesienia coraz częściej wskazują na rolę, jaką odgrywać może również prawa półkula.

Wyniki badań nad neurokorelatami języka pokazują wysoką specjalizację konkretnych struktur w przetwarzaniu poszczególnych jego aspektów, takich jak semantyka, syntaktyka czy gramatyka. Metody neuroobrazowania wykorzystywane we współczesnej nauce pozwoliły na lokalizację obszarów odpowiedzialnych za przetwarzanie pojęć abstrakcyjnych i konkretnych, dwuznaczności, ironii czy związków frazeologicznych. Z jednej strony możemy więc bardzo dokładnie określić struktury odpowiedzialne za poszczególne funkcje językowe - z drugiej wydaje się, że brakuje nam ogólnego modelu, który pomógłby uporządkować dotychczasowe odkrycia i spróbować odpowiedzieć na bardziej ogólne pytanie - jak to możliwe, że posługujemy się językiem?

Szukając odpowiedzi na pytanie dotyczące istoty przetwarzania językowego możemy odwołać się do teorii lewopółkulowego interpretatora. Pozwala ona na ujęcie zagadnienia w szerszej perspektywie na tle innych złożonych procesów poznawczych. Może być również punktem wyjścia dla badań nad współpracą struktur lewej i prawej półkuli w przetwarzaniu komunikatu językowego. W swojej prezentacji chciałabym przybliżyć aktualny stan badań nad neurokorelatami przetwarzania językowego w kontekście lateralizacji, uwzględniając wykorzystywane metody oraz kierunki. Zastanowię się również nad możliwością sformułowania ogólnego modelu dotyczącego różnych aspektów przetwarzania języka oraz leżącej u jego podłoża współpracy międzypółkulowej.

9