8851686340

skutecznych metod neurorehabilitacyjnych w terapii pacjentów po wylewie, osób sparaliżowanych, czy tych z upośledzoną czynnością ruchową.

12. Co o reprezentacji gestów symbolicznych mówi nam paradygmat adaptacji fMRI?

Agnieszka Kubiak, Grzegorz Króliczak

Laboratorium Badania Działań i Poznania, Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

W codziennej komunikacji często wykorzystujemy gesty, których znaczenie jest powszechnie zrozumiałe i jesteśmy w stanie trafnie je zinterpretować, chociażby gdy ktoś macha do nas na powitanie. Jednak rozpoznanie czy wykonanie tego typu gestów może zostać zaburzone, np. w wyniku udaru mózgu. Co ciekawe, raporty neuropsychologiczne sugerują, że pacjenci znacznie częściej przejawiają trudności z wykonywaniem tzw. gestów tranzytywnych, odnoszących się do użycia narzędzi (np. symulowanie użycia młotka), niż symbolicznych gestów intranzytywnych, takich jak wyrażający aprobatę gest 'OK'¹. Na tej podstawie wysunięto przypuszczenie, że obie kategorie gestów mogą być oddzielnie reprezentowane w mózgu. Jednak wyniki badań behawioralnych oraz neuroobrazowych wskazują, że przetwarzanie gestów tranzytywnych i intranzytywnych angażuje wspólną, lewostronnie zlateralizowaną sieć^u\ Jednocześnie badania te sugerują, że przetwarzanie obu kategorii gestów może w nieco odmienny sposób angażować zasoby neuronalne. W celu zbadania, na czym te różnice mogłyby potencjalnie polegać, wykorzystano paradygmat adaptacji. To podejście badawcze opiera się na założeniu, że istnieje związek pomiędzy powtórzeniem bodźca (jego specyficznych cech) i obserwowanymi spadkami sygnału zależnego od utlenowania krwi (BOLD). Odnotowanie takiej zależności wskazuje na selektywną wrażliwość danego obszaru na tę cechę bodźca, która podlega ponownej ekspozycji⁵. Przy użyciu funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI), przetestowano 12 praworęcznych osób, prezentując im serie 2,75-sekundowych filmów, przedstawiających gesty użycia narzędzi i/lub gesty komunikacyjne, które następnie badani imitowali. Bodźce podlegały powtórzeniu pod względem znaczenia lub kategorii, bądź też były całkowicie różne. Wykorzystanie tej metody pozwoliło na potwierdzenie wcześniejszych doniesień o istnieniu wspólnego podłoża neuronalnego dla gestów tranzytywnych i intranzytywnych. Co istotne, wykorzystanie paradygmatu adaptacji pozwoliło na wykazanie różnic w mechanizmach zaangażowanych w percepcję gestów intranzytywnych i tranzytywnych, wskazując na szczególną rolę dziobowej części pozaprążkowego obszaru wrażliwego na rozpoznawanie części ciała, oraz ogonowej części środkowego zakrętu skroniowego w reprezentowaniu znaczenia gestów intranzytywnych. Ponadto wyniki prezentowanego badania sugerują zaangażowanie tych obszarów w przetwarzanie różnych aspektów semantyki działania.

19