16 Elżbieta Czarny, Jerzy Menkes
Badane ugrupowania zajmują odmienną i zmieniającą się pozycję w handlu światowym (tabela 3). W 1995 roku największy udział w światowym imporcie notował ASEAN (6,8%), zaś APTA z udziałem 6% pozostawał nieco w tyle. W 2009 roku APTA zwiększył swój udział ponaddwukrotnie (do 12,8%), podczas gdy udział ASEAN zmniejszył się do 5,7%. Udziały ECO i SAARC były na początku badanego okresu zbliżone (odpowiednio 1,3% i 1,1%) i pozostały podobne, choć większe, na końcu okresu (2,3% i 2,6%), z tym, że SAARC zanotował większy przyrost udziału (o 1,5 p.p.). Z kolei z analizy eksportu wynika jeszcze większa niż w imporcie poprawa pozycji APTA (wzrost udziału o 8,1 p.p., czyli o 135%). Na początku kryzysu (2008) udziały żadnego ugrupowania ani w światowym imporcie, ani w eksporcie nie zmniejszyły się. Co więcej, udziały wszystkich poza ASEAN w eksporcie wzrosły. W 2009 roku kryzys dal się we znaki zwłaszcza ECO, której udział w światowym eksporcie zmniejszył się o 0,2 p.p. przy niezmiennym udziale w imporcie. ASEAN z kolei zmniejszył udział w imporcie.
Tabela 3
Udziały głównych azjatyckich ugrupowań regionalnych w handlu światowym w latach 1995-2009, w %
Ugrupowania |
1995 |
2000 |
2005 |
2007 |
2008 |
2009 | |
Import |
APTA |
6,0 |
6.8 |
10,1 |
11,0 |
11,7 |
12,8 |
ASEAN |
6.8 |
5,7 |
5,5 |
5,4 |
5.8 |
5,7 | |
ECO |
1,3 |
1,4 |
2,0 |
2,2 |
2,3 |
2,3 | |
SAARC |
1,1 |
1,2 |
1.8 |
2,1 |
2,5 |
2,6 | |
Eksport |
APTA |
6,0 |
7,4 |
11,1 |
12,6 |
12,9 |
14,1 |
ASEAN |
6,2 |
6,7 |
6,2 |
6,2 |
6,2 |
6,5 | |
ECO |
1,2 |
1,3 |
1,9 |
2,2 |
2,4 |
2,2 | |
SAARC |
0,9 |
1,0 |
1,3 |
1.4 |
1,5 |
1,6 |
Źródło: Ibid.
Pod względem wartości eksportu i importu per capita SAARC odstaje od pozostałych ugrupowań (tabela 4). Pomimo ponad czterokrotnego wzrostu jego importu stanowi on ok. 1/3 importu pc drugiego najsłabszego APTA (w eksporcie pc proporcja jest mniejsza niż 1/4). Także przedostatni w tej klasyfikacji APTA zanotował bardzo dynamiczne wzrosty (import wzrósł prawie 4,4 razy, zaś eksport 4,8 razy). Przez cały badany okres najwyższy import i eksport pc notuje ASEAN. W dodatku, w artość jego eksportu pc podwoiła się, zaś wartość