Centralna Komisja Egzaminacyjna
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.
WPISUJE ZDAJ
CY Miejsce
na naklejkÄ™
KOD PESEL
z kodem
EGZAMIN MATURALNY
Z GEOGRAFII
POZIOM ROZSZERZONY
MAJ 2010
Instrukcja dla zdajÄ…cego
Czas pracy:
1. Sprawdz
, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 23 strony
(zadania 1  37) oraz barwnÄ… mapÄ™. Ewentualny brak 150 minut
zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym
przy każdym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraz
nie przekreśl.
5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.
6. Podczas egzaminu możesz korzystać z linijki, lupy
i kalkulatora.
7. Barwną mapę możesz oderwać, ale po zakończeniu pracy
włóż ją do arkusza egzaminacyjnego.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej
naklejkÄ™ z kodem.
9. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej
Liczba punktów
dla egzaminatora.
do uzyskania: 60
MGE-R1_1P-102
UkÅ‚ad graficzny © CKE 2010
2 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadania 1 7 wykonaj na podstawie załączonej barwnej mapy przedstawiającej
fragment Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej oraz własnej wiedzy.
Zadanie 1. (1 pkt)
Na fotografii przedstawiono ruiny zamku w Podzamczu (pole G1).
y
ródło: www.dfv.pl
Na podstawie mapy, fotografii i własnej wiedzy podaj dwa walory środowiska
przyrodniczego, które przyczyniły się do wybudowania zamku w tym miejscu.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
Z wieży zamku w Podzamczu (pole G1) zmierzono azymuty w kierunku
A. Małej Skały (pole G2)
B. skały Gołębnik (pole G2)
C. wzniesienia o wysokości 434 m n.p.m. (pole H2)
D. wzniesienia o wysokości 456 m n.p.m. (pole F2).
Zapisz literę, którą oznaczono obiekt o największej wartości zmierzonego azymutu.
Litera .................
Zadanie 3. (1 pkt)
Na podstawie przebiegu koryta Białej Przemszy podaj nazwę dominującego rodzaju
erozji rzecznej. Uzasadnij odpowiedz
.
Erozja ............................................
Uzasadnienie ................................................................................................................................
Egzamin maturalny z geografii 3
Poziom rozszerzony
Zadanie 4. (2 pkt)
W zamieszczonym poniżej tekście opisano zjawiska poprzedzające powstanie Pustyni
Błędowskiej.
Na obszarze Pustyni Błędowskiej rzeki utworzyły w skałach triasowych głębokie doliny.
W plejstocenie podczas kolejnych zlodowaceń te doliny były stopniowo wypełniane osadami
piaszczysto-żwirowymi, aż zanikły całkowicie. Wraz ze zmianą klimatu na cieplejszy obszar
dzisiejszej pustyni został w holocenie stopniowo opanowany przez roślinność leśną. Taki stan
trwał do XIII w. W tym czasie w okolicach Olkusza powstał ośrodek górniczo-hutniczy.
Na dużą skalę eksploatowano tu rudy ołowiu i srebra. Wybudowano piece hutnicze, które
były opalane węglem drzewnym. Teren został pozbawiony lasów. Wylesienie było przyczyną
zniszczenia gleby i odsłonięcia luz
nych piasków. Wtedy zostało ukształtowane przez
człowieka pustynne oblicze tego terenu. Wiatr zaczął intensywnie przenosić piasek, budować
ruchome wydmy i tworzyć obniżenia deflacyjne.
Na podstawie: Szczypek T., Wika S., Czylok A., Rachmonow O., Wach J., Pustynia Błędowska
fenomen polskiego krajobrazu, Wydawnictwo Kubajak, 2001 r.
a) Na podstawie tekstu wybierz cztery wydarzenia, które doprowadziły do powstania
Pustyni Błędowskiej. Wybrane wydarzenia uszereguj w kolejności od najstarszego
do najmłodszego, wpisując w ramki odpowiadające tym wydarzeniom litery.
A. Osuszenie i oziębienie klimatu w holocenie.
B. Wypełnienie materiałem fluwioglacjalnym głębokich dolin rzecznych.
C. Akumulacyjna i erozyjna działalność wiatru na antropogenicznie przekształconym
terenie.
D. Odsłonięcie piasku na skutek wycinania lasów.
E. Powstanie ośrodka górniczo-hutniczego.
Wydarzenie Wydarzenie
najstarsze najmłodsze
b) Wpisz we właściwe miejsca tabeli, obok wartości średniej rocznej temperatury
powietrza i rocznej sumy opadów, podane poniżej nazwy pustyń.
Pustynie: Błędowska, Gobi, Sahara.
Średnia roczna temperatura Roczna suma opadów
Obszar
powietrza (w °C) (w mm)
25,4 21
7,5 700
3,8 107
y
ródło: Szczypek T., Wika S., Czylok A., Rachmonow O., Wach J., Pustynia Błędowska
fenomen polskiego krajobrazu, Wydawnictwo Kubajak, 2001 r.
Nr zadania 1. 2. 3. 4 a. 4 b.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
4 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadanie 5. (2 pkt)
Podaj trzy różnice między elementami środowiska przyrodniczego obszarów
przedstawionych na mapie w polach F4 i F5.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 6. (1 pkt)
Poniżej przedstawiono fragment obszaru barwnej mapy szczegółowej.
Skala 1:20000
Wybierz miejsce, w którym rzez
ba terenu sprzyja budowie wyciÄ…gu narciarskiego.
Powyżej na mapie narysuj trasę wyciągu, drogę dojazdową i parking, stosując podane
w legendzie sygnatury.
Egzamin maturalny z geografii 5
Poziom rozszerzony
Zadanie 7. (1 pkt)
Oblicz wysokość górowania Słońca w dniu przesilenia zimowego dla miejsca, w którym
znajduje się szkoła w Chechle (E6). Zapisz obliczenia.
Obliczenia
Wysokość górowania Słońca ....................
Zadanie 8. (1 pkt)
Oblicz długość geograficzną Nowego Orleanu, wiedząc, że podczas momentu górowania
w Krakowie (50°N, 20°E) w Nowym Orleanie jest godzina 440 miejscowego czasu
słonecznego. Zapisz obliczenia.
Obliczenia
Długość geograficzna Nowego Orleanu ..............
Zadanie 9. (2 pkt)
Poniższe zdania dotyczą ukształtowania powierzchni Ziemi.
Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy zdanie
jest fałszywe.
Antarktyda jest kontynentem o najniższej średniej wysokości n.p.m. .........
Cechą Wyżyny Wschodnioafrykańskiej jest obecność zrębów i rowów tektonicznych. .........
W Ameryce Południowej niziną o największej powierzchni jest Nizina Zatokowa. .........
Najgłębsza depresja na Ziemi znajduje się w Azji. .........
Rowy oceaniczne towarzyszÄ… strefom subdukcji. .........
Najgłębszy na świecie rów oceaniczny jest położony u zachodnich wybrzeży Jawy. .........
Nr zadania 5. 6. 7. 8. 9.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 2 1 1 1 2
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
6 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadanie 10. (2 pkt)
Na rysunku przedstawiono uproszczony przekrój geologiczny.
Na podstawie: Srokosz W., Geografia  zadania, wskazówki, zasady oceniania,
Nowa Era, Warszawa 2004 r.
a) Uzupełnij poniższe zdania, wpisując właściwe określenie spośród podanych
w nawiasach, tak aby zdania dotyczące zamieszczonego przekroju geologicznego były
prawdziwe.
Uskok powstał (wcześniej / póz
niej) .................................... niż warstwa skał bazaltowych.
Transgresja morska miała miejsce w (jurze / permie) .................................... .
Pozostałością zlodowacenia są (iły i łupki krystaliczne / piaski i gliny) .................................... .
b) Określ wiek względny warstwy wapieni.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 11. (2 pkt)
Uzupełnij tabelę, wpisując obok każdego obiektu nazwę odpowiedniego czynnika
oraz nazwÄ™ procesu rzez
botwórczego, który doprowadził do jego powstania. Czynniki
i procesy wybierz spośród podanych poniżej.
Czynniki rzez
botwórcze: lodowiec górski, morze, rzeka, wiatr, woda z CO2, wody
fluwioglacjalne.
Procesy rzez
botwórcze: abrazja, akumulacja, egzaracja, erozja boczna, korazja, krasowienie.
Obiekt Czynnik rzez
botwórczy Proces rzez
botwórczy
Czarny Staw nad Morskim Okiem
Klif w Jastrzębiej Górze
Mierzeja Helska
Wydmy w Słowińskim Parku
Narodowym
Egzamin maturalny z geografii 7
Poziom rozszerzony
Zadanie 12. (1 pkt)
Na rysunkach przedstawiono formy rzez
by terenu w czasie postoju lodowca oraz po jego
ustÄ…pieniu. Literami A-C oznaczono wybrane formy rzez
by polodowcowej.
Na podstawie: Dylikowa A., Makowska D., Makowski J., Olszewski T.,
Ziemia i człowiek, WSiP, Warszawa 1994 r.
Uzupełnij tabelę, wpisując w odpowiednie miejsca nazwy form rzez
by polodowcowej
wybrane spośród podanych poniżej oraz litery, którymi oznaczono je na rysunku.
Formy rzez
by polodowcowej: kem, oz, pradolina, sandr, wzgórze moreny czołowej.
Formy utworzone w wyniku akumulacji Forma utworzona w wyniku erozji
Litera Litera
Nazwa formy Nazwa formy
na rysunku na rysunku
Nr zadania 10 a. 10 b. 11. 12.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 1 1 2 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
8 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadanie 13. (1 pkt)
Uzupełnij model przedstawiający przyczyny i skutki powstania czynnego osuwiska.
Wybierz spośród podanych właściwe określenia i wpisz w odpowiednie miejsca litery,
którymi je oznaczono.
A. Zalesienie stoków wzgórza.
B. Długotrwałe intensywne opady deszczu.
C. Podcięcie stoku podczas budowy drogi.
D. Pękanie ścian budynku.
E. Powstanie płaszczowiny.
F. Powstanie zniekształceń (pęknięć, garbów) na drodze.
Powstanie
osuwiska
Zadanie 14. (1 pkt)
Poniżej przedstawiono położenie Morza Białego, którego zatoki charakteryzują się
występowaniem różnic zasolenia wód w ciągu roku. Ich zasolenie zimą jest najwyższe.
Koniec wiosny i lato to okres występowania niższego zasolenia w zatokach Morza Białego.
Podaj przyczynę zmniejszania się wiosną zasolenia wód w zatokach Morza Białego.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Skutki
Przyczyny
Egzamin maturalny z geografii 9
Poziom rozszerzony
Zadanie 15. (2 pkt)
Na wykresach przedstawiono zróżnicowanie rocznych przepływów trzech europejskich rzek.
C
B
A
Na podstawie: Flis J., Wstęp do geografii fizycznej, WSiP Warszawa 1988 r.
a) Uzupełnij legendę, wpisując we właściwe miejsca podane poniżej nazwy rzek.
Rzeki: Dniepr, Rodan (w Alpach), Sekwana (w Paryżu).
Legenda
A. ..........................................................................
B. ..........................................................................
C. ..........................................................................
b) Wyjaśnij zróżnicowanie przepływów w ciągu roku dla rzek oznaczonych na wykresie
literami A, C.
Rzeka A .......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Rzeka C .......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Zadanie 16. (2 pkt)
a) Uzupełnij podane prawidłowości, wpisując określenia mniejsze lub większe.
Dobowe amplitudy temperatury powietrza są w strefie równikowej .......................... niż
w strefie umiarkowanej.
Dobowe amplitudy temperatury powietrza na obszarach pozbawionych roślinności są
................................ niż na obszarach porośniętych lasem.
b) Sformułuj prawidłowość dotyczącą zróżnicowania dobowych amplitud temperatury
powietrza w zależności od stopnia zachmurzenia.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania 13. 14. 15 a. 15 b. 16 a. 16 b.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Współczynnik przepływu
10 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadanie 17. (2 pkt)
Na mapie przedstawiającej przeważające kierunki pasatów i wybrane prądy morskie
oznaczono literami A-D cztery obszary różniące się roczną sumą opadów atmosferycznych.
pasaty
prÄ…dy morskie
a) Na podstawie mapy i własnej wiedzy o międzyzwrotnikowej cyrkulacji powietrza
(cyrkulacji pasatowej) wyjaśnij różnicę między wartościami rocznej sumy opadów
atmosferycznych w obszarach A i B.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) Na podstawie mapy podaj przyczynę różnicy między wartościami rocznej sumy
opadów atmosferycznych w obszarach C i D.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z geografii 11
Poziom rozszerzony
Zadanie 18. (1 pkt)
Na wykresie przedstawiono stopę urodzeń i stopę zgonów oraz saldo migracji zagranicznych
w 2007 r. w wybranych krajach oznaczonych literami A F.
Na podstawie: www.cia.gov
Pogrupuj wymienione na wykresie kraje według wielkości przyrostu rzeczywistego,
wpisując litery we właściwe miejsca tabeli.
Kraje o przyroście rzeczywistym
dodatnim ujemnym
Zadanie 19. (2 pkt)
Wymień trzy następstwa dla Francji spowodowane napływem do tego kraju imigrantów
spoza obszaru Europy.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania 17 a. 17 b. 18. 19.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 1 1 1 2
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
12 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadanie 20. (1 pkt)
W poniższej tabeli podano dane dla dwóch wybranych mniejszości narodowych w Polsce,
pochodzÄ…ce z Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 r.
Rozpoznaj mniejszości narodowe przedstawione w tabeli. Wpisz ich nazwy
w odpowiednie komórki tabeli.
Zamieszkiwane województwa
Liczba (w nawiasie podano procent ogółu
Mniejszość narodowa
osób mniejszości narodowej zamieszkującej
dane województwo)
48 737 podlaskie (98%)
warmińsko-mazurskie (39%),
30 957 zachodniopomorskie (13%),
podkarpackie (11%)
Na podstawie: www.stat.gov.pl
Zadanie 21. (1 pkt)
Na mapie oznaczono literami wybrane kraje, które przeżywały w swojej historii okres
zależności kolonialnej. Związki wielu byłych terytoriów kolonialnych z krajami, od których
zależały, uwidaczniają się do dzisiaj między innymi w umiejętności posługiwania się
językiem kraju, któremu terytoria te były podporządkowane. Wiele byłych terytoriów
kolonialnych używa języka kraju, od którego zależały, jako urzędowego.
Spośród krajów oznaczonych literami A F wybierz ten, w którym jest powszechnie
używany język hiszpański, oraz ten, w którym jest powszechnie używany język
portugalski. Wpisz do tabeli nazwy tych krajów oraz litery wskazujące ich położenie
na mapie.
Oznaczenie
Język Nazwa kraju
kraju na mapie
hiszpański
portugalski
Egzamin maturalny z geografii 13
Poziom rozszerzony
Zadanie 22. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono saldo migracji ludności Polski na pobyt stały w latach
1950-2005.
y
ródło: www.stat.gov.pl
Na podstawie wykresu i własnej wiedzy podaj zmianę tendencji migracji ludności Polski,
jaka wystąpiła po 2000 roku, oraz wymień dwie przyczyny tej zmiany.
Zmiana
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Przyczyny zmiany
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania 20. 21. 22.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 1 1 2
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
14 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadanie 23. (1 pkt)
W tabeli podano wybrane dane dotyczące ludności Rosji w 2009 r.
Åšredni czas trwania Åšredni czas trwania
Liczba ludności Liczba mężczyzn
życia kobiet życia mężczyzn
w mln w mln
w latach w latach
140,0 64,5 73,1 59,3
Na podstawie: www.cia.gov
Oblicz współczynnik feminizacji ludności Rosji, wybierając z tabeli dane niezbędne
do wykonania obliczeń. Zapisz obliczenia.
Obliczenia
Współczynnik feminizacji ........................
Zadanie 24. (2 pkt)
Na wykresie przedstawiono wielkość produkcji stali w Polsce w latach 1950-2007.
y
ródło: Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej 2008, GUS, Warszawa 2008 r.
Na podstawie wykresu i własnej wiedzy podaj:
a) dekadę o największym wzroście produkcji stali oraz jego przyczynę.
Dekada .......................................
Przyczyna
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) przyczynÄ™ wzrostu produkcji stali po 2000 r.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z geografii 15
Poziom rozszerzony
Zadanie 25. (2 pkt)
Skreśl w każdej z grup województw Polski nazwę tego, które nie spełnia kryterium
dotyczącego lokalizacji opisanych zakładów przemysłowych.
Opisy lokalizacji Grupy
zakładów przemysłowych województw
lubelskie
Województwa, w których zlokalizowano
opolskie
cementownie i zakłady wapiennicze
ze względu na występowanie tam złóż
podlaskie
wapieni.
świętokrzyskie
Województwa, w których zlokalizowano dolnośląskie
cukrownie w pobliżu obszarów uprawy
kujawsko-pomorskie
buraka cukrowego na bardzo dobrych
lubelskie
i dobrych glebach.
lubuskie
kujawsko-pomorskie
Województwa, w których zlokalizowano
lubelskie
fabryki celulozy i papieru ze względu
na dostęp do wody i bliskość zasobów
lubuskie
leśnych.
pomorskie
Zadanie 26. (1 pkt)
Rozpoznaj opisane poniżej okręgi przemysłowe Polski i wpisz we właściwe miejsca ich
nazwy.
A. Okręg położony w centralnej części Polski. Został założony na początku XIX w.
Specjalizował się w przemyśle włókienniczym. Charakteryzuje się wysokim
współczynnikiem feminizacji. Ze względu na kryzys przemysłu lekkiego okręg jest
restrukturyzowany.
.................................................................................................................................................
B. Okręg położony w pobliżu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i powiązany
z zakładami na jego obszarze. Przemysł jest skoncentrowany w głównym mieście,
w którym wybudowano na przełomie lat 40. i 50. XX w. jedną z największych hut żelaza
w Polsce. W tym okręgu funkcjonowała huta aluminium, w której zaprzestano wytopu
na poczÄ…tku lat 80. XX w.
.................................................................................................................................................
C. Jeden z okręgów przemysłowych położonych na północy Polski. Specjalizuje się
w przemyśle stoczniowym i rafineryjnym.
.................................................................................................................................................
Nr zadania 23. 24 a. 24 b. 25. 26.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 1 1 1 2 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
16 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadanie 27. (2 pkt)
Na mapie zaznaczono literami A F położenie wybranych okręgów przemysłowych.
Wpisz do tabeli nazwy trzech okręgów przemysłowych, które rozwinęły się głównie
dzięki wydobyciu miejscowych rud metali, oraz litery, którymi na mapie oznaczono
te okręgi przemysłowe. Nazwy okręgów wybierz spośród podanych poniżej.
Okręgi przemysłowe: Doniecki, Minas Gerais, Północny, Shaba, Tokijski, Uralski.
Litera
Nazwa okręgu przemysłowego
na mapie
Zadanie 28. (1 pkt)
Na świecie technopolia są często lokalizowane w największych metropoliach
o zrestrukturyzowanym przemyśle lub poza strefami zurbanizowanymi.
Uzasadnij lokalizację technopolii na poniżej wymienionych obszarach.
Lokalizacja w wielkich metropoliach
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Lokalizacja poza strefami zurbanizowanymi
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Egzamin maturalny z geografii 17
Poziom rozszerzony
Zadanie 29. (2 pkt)
Zasoby węgla brunatnego w istniejących kopalniach w Polsce pozwolą na utrzymanie
wydobycia na obecnym poziomie tylko do około 2020 roku. Rozważa się uruchomienie
eksploatacji węgla brunatnego w nowym złożu Legnica.
Na wykresie przedstawiono wielkość przewidywanego wydobycia węgla brunatnego
w czynnych zagłębiach: bełchatowskim, konińsko-adamowskim i turoszowskim oraz
w zagłębiu legnickim, w którym planuje się rozpoczęcie eksploatacji.
Na podstawie: Grudziński Z., Lorenz U., Olkuski T., Stan górnictwa węgla brunatnego w Polsce w 2007 roku,
www.min-pan.krakow.pl
a) Na podstawie wykresu i własnej wiedzy przedstaw dwie zmiany społeczne
lub gospodarcze, które mogą nastąpić w zagłębiu bełchatowskim w latach 2020-2045.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
b) Na podstawie wykresu i własnej wiedzy przedstaw dwie zmiany przyrodnicze, które
mogą nastąpić w zagłębiu legnickim w latach 2020-2045.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania 27. 28. 29 a. 29 b.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 2 1 1 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
18 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadania 30 i 31 wykonaj na podstawie poniższej mapy konturowej Chin, na której
zaznaczono literami A-D cztery miejsca na dwóch największych rzekach tego kraju
oraz położenie wybranych miast.
Zadanie 30. (2 pkt)
Zbudowana w latach 2001 2006 linia kolejowa łączy Pekin z Tybetem i kończy okres
wielowiekowej izolacji Dachu Świata. Chiński rząd zapowiadał, że budowa kolei ma dwa
cele: przyspieszenie rozwoju Tybetu oraz poprawienie bezpieczeństwa narodowego Chin.
Inne emocje kolej wywołuje u rdzennych Tybetańczyków, którzy przez wieki żyli w izolacji.
a) Podaj nazwę zaznaczonego na mapie miasta, które jest stolicą Tybetu, oraz nazwę
religii wyznawanej przez Tybetańczyków.
Nazwa miasta ...................................................
Nazwa religii ....................................................
b) Podaj dwa możliwe skutki (przyrodnicze, społeczno-gospodarcze lub polityczne)
budowy tej linii kolejowej, których mogą się obawiać rdzenni Tybetańczycy.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 31. (3 pkt)
Budowa Zapory Trzech Przełomów i elektrowni wodnej na Jangcy spotkała się
z protestami ekologów i wielu naukowców, którzy uważali, że tak wielka inwestycja
spowoduje znaczne zmiany w środowisku geograficznym.
a) Zapisz literę, którą oznaczono na mapie położenie Zapory Trzech Przełomów
na Jangcy.
.............
Egzamin maturalny z geografii 19
Poziom rozszerzony
b) Podaj jedno pozytywne i jedno negatywne następstwo budowy zapory i elektrowni
wodnej na Jangcy z punktu widzenia ochrony środowiska przyrodniczego.
Pozytywne następstwo
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Negatywne następstwo
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
c) Wymień dwie korzyści gospodarcze dla Chin związane z tą inwestycją hydrologiczną
na Jangcy.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 32. (2 pkt)
W tabeli przedstawiono udział w światowym eksporcie oraz wartość eksportu na jednego
mieszkańca w wybranych krajach w 2000 r. i 2007 r.
Eksport
Udział w świecie w %
na 1 mieszkańca
Kraj
w dol. USA
w 2000 r. w 2007 r.
w 2007 r.
Niemcy 9,2 10,2 16090
4,2 9,3 917
13,1 8,9 3803
8,0 5,4 5546
Francja 5,0 4,1 8794
WÅ‚ochy 4,0 3,8 8491
Wielka Brytania 4,7 3,3 7174
Kanada 4,6 3,2 12667
Na podstawie: Mały Rocznik Statystyczny Polski 2009, GUS, Warszawa 2009 r.
Na podstawie tabeli i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
a) Wpisz we właściwe miejsca tabeli podane poniżej nazwy krajów.
Kraje: Stany Zjednoczone, Japonia, Chiny.
b) Zapisz nazwę kraju należącego do NAFTA wybraną spośród podanych w tabeli.
............................................................................
Nr zadania 30 a. 30 b. 31 a. 31 b. 31 c. 32 a. 32 b.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 1 1 1 1 1 1 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
20 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadanie 33. (2 pkt)
Do opisów regionów rolniczych dopisz ich nazwę. Nazwy regionów wybierz spośród
podanych poniżej.
Nazwy regionów: Australijsko-nowozelandzki, Północnoafrykański, Zachodnioeuropejski,
Północnoamerykański, Ameryki A
acińskiej.
Opisy regionów:
A. Występuje tu duże zróżnicowanie rolnictwa: zarówno ekstensywne rolnictwo chłopskie,
samozaopatrzeniowe, jak i wielkoobszarowa ekstensywna gospodarka rynkowa. CechÄ…
charakterystyczną jest wysoki stopień koncentracji własności ziemi. Występują tu wielkie
gospodarstwa indywidualne (latyfundia, hacjendy), plantacje.
Region ...................................................................
B. Cechą regionu jest bardzo wysoki poziom mechanizacji i nakładów kapitałowych
oraz wysoka wydajność. Występują tu wielkoobszarowe gospodarstwa, zwane farmami,
które są wyspecjalizowane w różnych rodzajach produkcji rolnej, często w całości
przeznaczanej na sprzedaż.
Region ...................................................................
C. Występuje tu duży udział ekstensywnego pasterstwa. Koczowniczy chów związany jest
z wędrówkami ludności za stadami zwierząt w poszukiwaniu pastwisk, co jest
wymuszone panującym klimatem. Równocześnie na małym obszarze występuje
gospodarka zmechanizowana.
Region ...................................................................
D. Rolnictwo regionu jest uprzemysłowione, wysokotowarowe, wielkoobszarowe, co sprzyja
mechanizacji. Na dużej powierzchni prowadzony jest ekstensywny wypas bydła
lub owiec, a rolnictwo intensywne skupione jest na terenach nawadnianych wodami
artezyjskimi.
Region ...................................................................
Zadanie 34. (1 pkt)
Na mapie zaznaczono numerami 1 6 miejsca wybranych konfliktów zbrojnych.
Wpisz numer, którym oznaczono na mapie miejsce występowania danego konfliktu.
Konflikt w Osetii Południowej .......... Konflikt między Syngalezami i Tamilami ..........
Egzamin maturalny z geografii 21
Poziom rozszerzony
Zadanie 35. (2 pkt)
Wpisz obok opisów międzymorskich kanałów ich nazwy wybrane spośród podanych.
Kanały: Bałtycko-Białomorski, Kiloński, Koryncki, Mozambicki, Panamski, Sueski.
A. Uznawany za szczytowe osiągnięcie sztuki inżynierskiej początku XX wieku. Służy
głównie do transportu ropy naftowej, węgla i zboża. W 1999 roku został przejęty przez
państwo, na terytorium którego się znajduje.
...................................................................
B. Zbudowany w XIX wieku, ale próby jego budowy podejmowano już w starożytności.
Położony w środkowej Grecji, ma znaczenie przede wszystkim lokalne.
...................................................................
C. Oddany do użytku w II połowie XIX wieku. W latach 1967 75 był zamknięty dla żeglugi
w związku z konfliktem politycznym. W strukturze przewozów tym kanałem dominuje
ropa naftowa i jej produkty.
...................................................................
D. Kanał o największym znaczeniu w Europie, zbudowany w celu ominięcia trudnych
do żeglugi cieśnin. Skraca drogę o około 700 km.
...................................................................
Zadanie 36. (2 pkt)
Wykonaj polecenie na podstawie tekstu i własnej wiedzy.
Gazociąg Północny to planowany rurociąg mający służyć do transportu gazu ziemnego przez
Morze Bałtyckie. Umowę o rozpoczęciu budowy podpisano w 2005 r. Planowany gazociąg
ma być najdłuższym podmorskim dwukanałowym gazociągiem na świecie, a jednocześnie
najpłycej położonym. Jego całkowita długość ma wynieść 1220 km. Morski odcinek
Gazociągu Północnego ma liczyć 1189 km. Gaz będzie tłoczony pod ciśnieniem 210
atmosfer. Budowa gazociągu to kilkudziesięciomiesięczna inwestycja na obszarze liczącym
około 2400 km2 przy wykorzystaniu dużej liczby jednostek pływających i innego sprzętu.
Sprawozdanie przyjęte przez Parlament Europejski wskazuje na możliwość istnienia
zagrożenia ekologicznego dla środowiska Bałtyku, na co zwraca uwagę także większość
państw nadbałtyckich.
Na podstawie: Gazociąg Północny w pigułce, www.gazeta.pl
Na przykładzie Morza Bałtyckiego uzasadnij, podając trzy argumenty, że budowa
gazociągów na dnie mórz może stanowić zagrożenie dla środowiska geograficznego tych
akwenów i dlatego powinna być prowadzona ze szczególną rozwagą.
1. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
2. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
3. ...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Nr zadania 33. 34. 35. 36.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 2 1 2 2
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
22 Egzamin maturalny z geografii
Poziom rozszerzony
Zadanie 37. (3 pkt)
Na mapie numerami 1-6 oznaczono wybrane parki narodowe Polski.
W poniższej tabeli przedstawiono opisy parków narodowych.
a) Uzupełnij tabelę, wpisując nazwy opisanych poniżej parków narodowych oraz
numery, którymi te parki oznaczono na mapie.
Numer
Nazwa parku parku
Opis parku narodowego
narodowego narodowego
na mapie
Obszar parku obejmuje pasmo górskie zbudowane
z piaskowców i margli, w którym występują
ciekawe formy  ostańce i labirynty skalne.
Obszar parku obejmuje równiny sandrowe, jeziora
polodowcowe i torfowiska.
Na obszarze parku charakterystycznymi elementami
krajobrazu są połoniny, dolina Sanu, łagodne stoki
gór.
Obszar parku obejmuje mało przekształcone
zbiorowiska leśne, przez które przepływa Wieprz.
b) Podaj numer, którym oznaczono park narodowy położony na obszarze
 Beskidu Niskiego ................
 Karkonoszy ................
Nr zadania 37 a. 37 b.
Wypełnia
Maks. liczba pkt 2 1
egzaminator
Uzyskana liczba pkt
Egzamin maturalny z geografii 23
Poziom rozszerzony
BRUDNOPIS