Zdrowie dzieci i młodzieży  wyzwania i priorytety
1
HALINA KRÓL, 1GRAŻYNA NOWAK- STARZ, 2MAA
GORZATA BISKUP,
2
TOMASZ WÓJCIK, 2MAA
GORZATA MARKOWSKA, 3BOŻENA ZBOINA
1,2
Uniwersytet Humanistyczno- Przyrodniczy Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział
Nauk o Zdrowiu,
1
Instytut Zdrowia Publicznego, Zakład Badań Wieku Rozwojowego
Kierownik Zakładu: Grażyna Nowak  Starz prof. nadzw. dr hab. n. hum.
2
Instytut Fizjoterapii, Zakład Patomechaniki - Kierownik: Andrzej Rydzewski prof.zw. dr
hab. n. med.
3
Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim, Wydział
Pedagogiki i Nauk o Zdrowiu, Katedra Pielęgniarstwa - Kierownik: Barbara Ślusarska dr
n.med.
Streszczenie
Wprowadzona od 2000 roku zmiana w systemie opieki medycznej spowodowała, że
opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą powierzona została lekarzom rodzinnym. Tym
samym zlikwidowano w szkołach (wszystkich typów) przeważającą ilość gabinetów
lekarskich a szczepienia ochronne i profilaktyczne badania lekarskie przekazano do realizacji
w placówka podstawowej opieki zdrowotnej.
Sytuacja ta być może nie skłaniałaby do bardziej wnikliwego zastanowienia gdyby nie
fakt iż stan zdrowia młodego pokolenia w Polsce budzi duży niepokój.
Przeprowadzane profilaktyczne badania lekarskie w określonych grupach wiekowych
ujawniają liczne zaburzenia zdrowia i rozwoju a szczególnie ze strony układu ruchu
( m.in. wady kręgosłupa i postawy), narządu wzroku , układu oddechowego (astma, alergie),
choroby metaboliczne (cukrzyca),nadwaga, otyłość, niskorosłość.
Niestety wykryte u badanych zaburzenia zdrowotne nie są jednoznaczne z ich objęciem
specjalistyczną opieką medyczną, głównie z powodu utrudnionego dostępu do lekarza
specjalisty, niskiego poziomu świadomości ( lub brak zainteresowania) rodziców i
nauczycieli stanem zdrowia dziecka i ucznia jak również obojętność lub ignorowanie
niepokojących symptomów choroby przez samego badanego.
Z niepokojem również obserwuje się wyraz
ny spadek liczby dzieci i młodzieży
podlegających profilaktycznym badaniom lekarskim a liczbą zbadanych. Zjawisko to
szczególnie stwierdza się wśród młodzieży 16 i 18/19 letniej( m.in. w woj. świętokrzyskim w
2009 r. odpowiednio: podlegających 15 070  zbadanych 9 765; podlegających 17 327 
zbadanych 9 036).
Zatem niepokojąca jest przyszłość zdrowotna, edukacyjna i zawodowa młodego
pokolenia. Jest to szczególnie ważne w sytuacji niekorzystnych trendów demograficznych
polskiego, starzejącego się społeczeństwa.
Konieczna jest wnikliwa diagnoza istniejącej sytuacji i wprowadzenie działań
naprawczych. Wskazane jest pilne wprowadzenie praktycznych działań wytyczonych w
Narodowym Programie Zdrowia a także zaproponowanej przez WHO współczesnej
strategii działań na rzecz zdrowia i rozwoju dzieci i młodzieży.
Słowa kluczowe: zdrowie, rozwój, opieka zdrowotna, profilaktyczne badania lekarskie
THE HEALTH OF CHILDREN AND YOUNG PEOPLE - CHALLENGES AND
PRIORITIES
Abstract
Entered from the year 2000, a change in the medical care system put family doctors in
charge of the health care of children and young people. The same the vast number of
consulting rooms were suppressed in schools (all types) and vaccinations and prophylactic
medical examinations were transferred to the primary health care institutions.
This situation may not incline to deeper thinking were it not for the fact that the state
of health of the young generation in Poland is a major concern.
Carried out prophylactic medical examination in certain age groups reveals many
health and development disorders and particularly on the part of the motor system (among
others defects of the spine and posture), the organ of sight, respiratory system (asthma,
allergies), metabolic diseases (diabetes), overweight, obesity, retarded growth.
Unfortunately, detected in test health disorders are not clear with their placement in
specialist medical care, mainly due to the difficult access to the consultants, the low level of
awareness (or lack of interest) of parents and teachers of the state of health of the child and
pupil, as well as the indifference or ignoring disturbing symptoms of the disease by the tested
himself.
Of concern is also observed a clear decline in the number of children and young
people subject to prophylactic medical examination and the number of examined. The
phenomenon is especially found among young people 16 and 18/19 (in Swietokrzyskie
region in 2009 respectively: subject 15 070  tested 9 765; subject 17 327  tested 9 036).
Therefore, worrying is the health, educational and professional future of young
generation. This is particularly important in a situation of unfavorable demographic trends in
Polish ageing society.
It is necessary to make a thorough diagnosis of the existing situation and introduce
some corrective measures. It is urgent to introduce practical measures set out in the National
Health Programme as well as proposed by the WHO contemporary action strategy for the
health and development of children and young people.
Key words: health, development, health care, health prophylactic medical examinations