Recepta  zasady prawidłowego zapisywania leku
1. Wzór recepty
a) Białej (Rp.)
b) Recepty na leki narkotyczne (Rpw.)
2. Kod uprawnień dodatkowych
AZ - pracownicy i byli pracownicy zakładów produkujących wyroby zawierające azbest
CN  nieubezpieczone kobiety w okresie ciąży, porodu bądz
połogu
DN  nieubezpieczeni do ukończenia 18 roku życia
IB - Inwalidzi Wojenni zaliczeni do jednej z grup inwalidzkich, ich współmałżonkowie
pozostający na ich wyłącznym utrzymaniu oraz wdowy i wdowcy po poległych żołnierzach i
zmarłych inwalidach wojennych uprawnieni do renty rodzinnej, a także osoby
represjonowane
IN - osoby nie będące ubezpieczonymi, mające jednak prawo do bezpłatnych świadczeń
zdrowotnych (w tym leków) w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Są to
przykładowo: skazani, cudzoziemcy oczekujący na deportację.
IW - Inwalidzi Wojskowi i Inwalidzi Wojenni nie zaliczeni do żadnej grupy inwalidzkiej
PO - żołnierze odbywający służbę wojskową, przeszkolenie wojskowe lub ćwiczenia
wojskowe, pełniący służbę wojskową w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny,
kandydaci na żołnierzy zawodowych
WP - różne kategorie pacjentów wymienione w ustawie o powszechnym obowiązku
obrony RP. Zaliczani są tu m.in. członkowie rodzin żołnierzy, absolwenci odbywający
przeszkolenie wojskowe.
ZK - Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi
X  gdy nie przysługują żadne uprawnienia
3. Rodzaje odpłatności
·ð B  bezpÅ‚atnie,
·ð R  za odpÅ‚atnoÅ›ciÄ… ryczaÅ‚towÄ…,
·ð 30%- za odpÅ‚atnoÅ›ciÄ… 30% limitu finansowania,
·ð 50%- za odpÅ‚atnoÅ›ciÄ… 50% limitu finansowania,
·ð 100%.
Odpłatność należy wpisywać dla każdej pozycji leku, środka spożywczego specjalnego
przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego osobno.
4. Maksymalne ilości
·ð Bez podania sposobu dawkowania
o dwa najmniejsze opakowania leku
o 100 sztuk strzykawek do insuliny wraz z igłami
o 100 sztuk pasków diagnostycznych
o ilość doustnego środka antykoncepcyjnego niezbędnego do 6-
miesięcznego stosowania
·ð PodajÄ…c sposób dawkowania
o ilość środka leczniczego etc niezbędną pacjentowi do maksymalnie 90-
dniowego stosowania
·ð PojedynczÄ… ilość leku recepturowego
o 20 szt. proszków dzielonych
o 80 g proszków niedzielonych
o 12 szt. czopków, globulek lub pręcików
o 250 g roztworów, mikstur, zawiesin lub emulsji do użytku wewnętrznego
o 500 g płynnych leków do użytku zewnętrznego (jeżeli zawierają w składzie
spirytus, to jego ilość w przeliczeniu na spirytus 95% nie może przekroczyć
100 g)
o 100 g maści, kremów, mazideł lub past
o 40 g kropli do użytku wewnętrznego lub zewnętrznego
o 100 g mieszanek ziołowych
o 30 szt. pigułek
o 10 g kropli do oczu, uszu i nosa oraz maści do oczu sporządzanych w
warunkach aseptycznych
5. Termin realizacji recepty
·ð nie może przekroczyć 30 dni od dnia jej wystawienia lub 30 dni liczonych od dnia
 data realizacji
·ð do 7 dni - antybiotyki i recepty wystawione w ramach pomocy doraz
nej
·ð do 120 dni  leki sprowadzane z zagranicy
·ð do 90 dni  preparaty immunologiczne
6. Uwagi dotyczące zapisu środków psychotropowych/odurzających
(narkotycznych)
·ð W przypadku leków narkotycznych (Rpw.)
·ð 1 preparat na 1 recepcie
·ð Zapis sÅ‚owny caÅ‚kowitej iloÅ›ci Å›rodka psychotropowego/narkotycznego
·ð Zawsze sposób dawkowania
Przykłady poprawnego zapisu leku narkotycznego
Rpw.
Bunondol 0,2 mg/0,0002
In tabulettis sublingualis
D.t.d. No 120 (lub 2 op a  60 tabletek)
(dwadzieścia cztery miligramy buprenorfiny)
DS. 1 tabletka co 6 godzin (podjęzykowo)
Dozwolony jest również zapis:
Rpw.
Bunondol 0,2 mg/0,0002
(dwie dziesiÄ…te miligrama)
In tabulettis sublingualis
D.t.d. No 120
(sto dwadzieścia tabletek)
DS. 1 tabletka co 6 godzin (podjęzykowo).
lub
Rpw.
Bunondol 0,2 mg/0,0002
In tabulettis sublingualis
D.t.d. No 120
(sto dwadzieścia tabletek po dwie dziesiąte miligrama)
DS. 1 tabletka co 6 godzin (podjęzykowo).
Akty prawne:
Ustawa z dnia 08.03.2012 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego
przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych
RozporzÄ…dzenie Ministra Zdrowia z dnia 21.12.2012 r. w sprawie recept lekarskich
Na pierwsze ćwiczenia obowiązuje znajomość rozporządzenia
Pomocne strony:
http://bil.aptek.pl/servlet/bil/start
http://www.dlapacjenta.mz.gov.pl/
Wykaz ziół leczniczych o słabym działaniu
Nazwa łacińska Nazwa polska Działanie
Anthodium Arnicae koszyczek kupalnika przeciwzapalne, ściągające
Anthodium Chamomillae koszyczek rumianku przeciwzapalne,
przeciwskurczowe
Cortex Frangulae kora kruszyny przeczyszczajÄ…ce,
żółciopędne
Cortex Quercus kora dębowa ściągające
Flos Calendulae kwiat nagietka przeciwzapalne,
pobudzajÄ…ce ziarninowanie
Flos Malvae kwiat ślazu osłaniające,
przeciwzapalne
Flos Primulae kwiat pierwiosnka wykrztuśne,
przeciwskurczowe
Folium Farfarae liść podbiału osłaniające, wykrztuśne,
przeciwkaszlowe
Folium Menthae piperitae liść mięty pieprzowej żółciopędne, wzmagające
trawienie,
przeciwwymiotne
Folium Salviae liść szałwii ściągające, przeciwzapalne
Folium Urticae liść pokrzywy moczopędne,
przeciwbiegunkowe,
hamujÄ…ce krwawienie
Herba Hyperici ziele dziurawca żółciopędne
Herba Thymi ziele tymianku wykrztuśne, ściągające
Inflorescentia Crataegi kwiatostan głogu nasercowe, rozkurczające,
uspakajajÄ…ce
Radix Althaeae korzeń prawoślazu wykrztuśne, osłaniające
Radix Saponariae korzeń mydlnicy wykrztuśne,
Radix Valerianae korzeń kozłka uspokajające
Semena Lini nasiona lnu osłaniające,
przeczyszczajÄ…ce
Wykaz ziół leczniczych o silnym działaniu
Nazwa łacińska Nazwa polska Dawka jedno Działanie
razowa lecznicza
Herba Adonis Ziele miłka 0.2-0.5 nasercowe
vernalis wiosennego
Herba Convallariae Ziele konwalii 0.3 nasercowe
Radix Korzeń 0.01-0.05 wykrztuśne
Ipecacuanhae wymiotnicy
y
ródło: RECEPTURA Dla studentów medycyny i stomatologii
Marian Wielosz
Lublin 1992
Wykaz mieszanek ziołowych ujętych w Informatorze o Lekach
(y
ródło: Ministerstwo Zdrowia)
Nazwa Skład
Cholagoga I  Species cholagogae Nr I Fructus Juniperi
Herba Hyperici
Wskazania: Przy miękkich stolcach, zapierające
Herba Polygoni avicularis
Cholagoga II  Species cholagogae Nr II Inflorescentia Helichrysi
Radoix Taraxaci
Folium Menthae piperitae
Herba Millefolii
Cortex Frangulae
Herba Chelidonii
Wskazania: Przy stolcach normalnych
Cholagoga III  Species cholagogae Nr III Fructus Juniperi
Herba Hyperici
Herba Polygoni avicularis
Cortex Frangulae
Fructus Carvi
Wskazania: Zaburzenia trawienia na tle
Folium Menthae piperitae
niedostatecznego wydzielania żółci, rozluz
niajÄ…ce
stolec
Nervosan  Species sedativae Radix Valerianae
Anthodium Chamomillae
Herba Millefolii
Herba Menthae piperitae
Folium Melissae
Normosan  Species laxantes 14 Cortex Frangulae vel Radix Rhei
Normosan  Species laxantes 19 Rhizoma Agropyri
Fructus Carvi
Folium Menthae piperitae
Fructus Sambuci
Radoix Taraxaci
Folium Sennae
Pektosan  Species pectorales Radix Inulae
Folium Salviae
Radix Althaeae
Folium Farfarae
Fructus Foeniculi
Reumosan  Species antirheumaticae et Folium Betulae
antiarthriticae Cortex Salicis
Herba Polygoni avicularis
Folium Urticae
Herba Equiseti
Flos Ulmariae
Rektosan  Specis antihaemorrhoidales Flos Millefolii
Fructus Carvi
Fructus Sorbi
Cortex Frangulae
Flos Hippocastani
Semen Foenugraeci
Herba Violae tricoloris
Radix Symphyti
Septosan  Species disinficientes Folium Menthae piperitae
Folium Salviae
Herba Serpylli
Herba Thymi
Sklerosan  Species antiscleroticae Focus vesiculosus
Flos et Fructus Crataegi
Fructus Sorbi
Herba Millefolii
Cortex Frangulae
Herba Visci
Herba Polygoni avicularis
Urosan  Species diureticae Herba Equiseti
Herba Herniariae
Folium Betulae
Folium Uvae ursi
Radix Cichori
Vagosan  Species vaginales Herba Polygoni avicularis
Folium Salviae
Folium Urticae
Cortex Quercus
Anthodium Chamomillae
Flos Calendulae
Drugi przypadek (genetivus) terminów najczęściej używanych w receptach
Nominativus Genetivus Znaczenie polskie
Acidum Acidi kwas
Ammonium Ammonii amon
Aqua Aquae woda
Cacao Cacao kakao
Cortex Corticis kora
Cremor Cremoris krem
Decoctum Decocti odwar
Emulsio Emulsionis emulsja
Extractum Extracti wyciÄ…g
Eucerinum Eucerini euceryna
Flos Floris kwiat
Flores (1. mn.) Florum kwiaty
Folium Folii liść
Folia (1. mn.) Foliorum liście
Fructus Fructus owoc
Fructus (1. mn.) Fructuum owoce
Globulus vaginalis Globuli vaginalis gałka dopochwowa
Globuli vaginales (1. mn.) Globulorum vaginalium gałki dopochwowe
Gutta Guttae krople
Herba Herbae ziele
Infusio Infusionis wlew
Infusum Infusi napar
Injectio Injectionis wstrzyknięcie
Kalium Kalii potas
Lanolinum Lanolini lanolina
Maceratio Macerationis macerat
Mixtura Mixturae mieszanka
Numerus Numeri liczba
Oleum Olei olej
Pasta Pastae pasta
Pilula Pilulae pigułka
Pulvis
Pulveris proszek
Radix
Radicis korzeń
Rhizoma
Rhizomatis kłącze
Semen
Seminis nasiono
Simplex
Simplicis prosty
Sirupus
Sirupi syrop
Solutio
Solutionis roztwór
Species
Speciei mieszanka ziołowa
Spiritus
Spiritus spirytus
Succus
Succi sok
Suppositorium
Suppositori czopek
Suspensio
Suspensionis zawiesina
Tabuletta
Tabulettae tabletka
Tinctura
Tincturae nalewka
Unguentum
Unguenti maść
Vaselinum
Vaselini wazelina
Zincum
Zinci cynk
Ważniejsze skróty niezbędne przy pisaniu recept
Skrót Rozwinięcie skrótu w Znaczenie skrótu w języku
polskim
języku łacińskim
1 2 3
a a po (np. po jednej części)
aa,



ana partes aequales po równych częściach
ad ad do
ad m. med. ad manus medici do rÄ…k lekarza
ad us. ext. ad usum externum do użytku zewnętrznego
ad us. int. ad usum internum do użytku wewnętrznego
ad us. prop. ad usum proprium do użytku własnego
add. adde, addetur dodaj
aeq. aequalis równy
Aq. Aqua woda
Aq.dest. Aqua destillata woda destylowana
Aq.bidest. Aqua bidestillata woda dwukrotnie
destylowana
Aq. pro inj. Aqua pro injectione woda do wstrzyknięcia
Aq. pur. Aqua purificata woda oczyszczona
caps. capsula kapsułka
comp., cpt., cmp. compositus złożony
cort. cortex kora
corrig corrigens środek poprawiający smak i
zapach
cr. cremor
krem
d. da
daj
dentur
d.t.d. dentur tales doses
daj takich dawek
d.s. da signa
oznacz
dec. dect. decoctum
odwar
dil. dilutus
rozcieńczony,
dilutio
rozcieńczenie
div.in part. aeq divide in partes aequales
podziel na równe części
dos. dosis
dawka
doses
dawki
ex temp ex tempore
doraz
nie, bezpośrednio przed
użyciem
eff. effervescens
musujÄ…cy
extr. extractum
wyciÄ…g
extr. fl. extractum fluidum
wyciąg płynny
extr. sicc. extractum siccum
wyciÄ…g suchy
excipiens
excip.
substancja pomocnicza
fiat, fiant, fac
f.
niech powstanie, zrób
fluidus
fluid, fld.
płynny
flos, flores
fl., flor.
kwiat, kwiaty
folium, folia
fol.
liść, liście
fr., fruct. fructus owoc
glob. globulus gałka, globulka
glob.vag. globuli vaginalis gałki dopochwowe
gtt., gutt. gutta,guttae kropla, krople
hb. herba ziele
in in w
inf. infusum napar
inj. injectio wstrzyknięcie
i.m. injectio intramuscularis wstrzyknięcie domięśniowe
i.v. injection intravenosa wstrzyknięcie dożylne
inj. subc., s.c. injection subcutanea wstrzyknięcie podskórne
lag. lagena naczynie, opakowanie
lag. orig. lagena originalis opakowanie oryginalne
liq. liquidus płynny ciekły
mac. macera, maceratio maceruj. macerat
M. d.s. misce, da signaturam zmieszaj, oznacz
m.f. misce, fiat zmieszaj, zrób
m. f. pulv. misce, fiat pulvis zmieszaj, zrób proszek
m. f.sol. misce, fiat solutio zmieszaj, zrób roztwór
no, nr numero, numerus w ilości, liczba
ol. oleum olej
p. aeq. partes aequales równe części
p.o. per os doustnie
p.r. per rectum doodbytniczo
per vaginam per vaginam dopochwowe
pulv. pulvis proszek
q.s. quantum satis ilość potrzebna
quantum sufficit ile wystarczy
rad. radix korzeń
Rp. recipe wez
(nagłówek recepty)
rhiz. rhizoma kłącze
s. signa, signetur oznacz
sol. solutio Roztwór
solv. solve Rozpuść
sem. semen Nasienie
Spl., simpl., splx simplex Prosty, zwykły, niezłożony
Sir. sirupus Syrop, ulepek
Spir. spiritus Spirytus
Spec. species Ziółka
Succ. succus Sok
Supp., suppos. suppositorium Czopek
Susp. suspension Zawiesina
Tab. Tabuletta Tabletka
Tabl. Tbl. Tabulettae
Tinet., Tra, Tct. Tinctura Nalewka
u., ung., ungt. Unguentum Maść