MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI
Monika Mosionek
Modelowanie form odzieży zgodnie z projektem
plastycznym 311[34].Z2.05
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Ewa Jachym
mgr Ewa Samojlik
Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Maćkowska
Konsultacja:
dr inż. Janusz Figurski
Korekta:
Joanna Fundowicz
Edyta Kozieł
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[34].Z2.05
Modelowanie form odzieży zgodnie z projektem plastycznym zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik technologii odzieży.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
 SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Zasady modelowania wtórnego odzieży okrywającej górną i dolną część ciała 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 21
4.1.3. Ćwiczenia 21
4.1.4. Sprawdzian postępów 23
4.2. Modelowanie bielizny damskiej dla typów figury A i B 23
4.2.1. Materiał nauczania 23
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 29
4.2.3. Ćwiczenia 29
4.2.4. Sprawdzian postępów 30
4.3. Modelowanie odzieży wierzchniej i nakryć głowy dla sylwetek typu A i B 30
4.3.1. Materiał nauczania 30
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 36
4.3.3. Ćwiczenia 36
4.3.4. Sprawdzian postępów 37
4.4. Modelowanie odzieży roboczej 37
4.4.1. Materiał nauczania 37
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 39
4.4.3. Ćwiczenia 39
4.4.4. Sprawdzian postępów 40
4.5. Modelowanie odzieży dziecięcej dla I grupy wiekowej 40
4.5.1. Materiał nauczania 40
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 48
4.5.3. Ćwiczenia 49
4.5.4. Sprawdzian postępów 49
4.6. Modelowanie odzieży męskiej sportowej dla typów sylwetek A i B 50
4.6.1. Materiał nauczania 50
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 56
4.6.3. Ćwiczenia 56
4.6.4. Sprawdzian postępów 58
4.7. Modelowanie przestrzenne 58
4.7.1. Materiał nauczania 58
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 63
4.7.3. Ćwiczenia 63
4.7.4. Sprawdzian postępów 65
5. Sprawdzian osiągnięć 66
6. Literatura 73
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Otrzymujesz do ręki poradnik pt.  Modelowanie odzieży zgodnie z projektem plastycznym ,
który będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej modelowania na podstawie formy
konstrukcyjnej różnych asortymentów odzieży.
Poradnik ten zawiera:
1) Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
2) Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3) Ćwiczenia, które zawierają:
" wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,
" pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
" sprawdzian teoretyczny,
" sprawdzian umiejętności praktycznych.
4) Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę
oraz inne z
ródła informacji.
5) Przykład zadania/ćwiczenia oraz zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy
i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego ćwiczenia jest dowodem osiągnięcia
umiejętności praktycznych określonych w tej jednostce modułowej. Wykonując sprawdzian
postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co oznacza, że albo opanowałeś
materiał albo nie.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela
lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po opracowaniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki modułowej.
Jednostka modułowa modelowanie odzieży zgodnie z projektem plastycznym, której treści teraz
poznasz jest jednym z modułów koniecznych do zapoznania się z procesami projektowania
i modelowania odzieży  schemat 1.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni wytwarzania odzieży musisz przestrzegać regulaminów,
przepisów BHP i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju
wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Moduł 311[34].Z2
Procesy projektowania
i modelowania odzieży
311[34].Z2.01
Wykonywanie rysunku odzieżowego
311[34].Z2.02 311[34].Z2.03
Projektowanie odzieży Stylizowanie ubiorów
311[34].Z2.04
Modelowanie podstawowych
form odzieży
311[34].Z2.06
311[34].Z2.05
Modelowanie form odzieży dla
Modelowanie form odzieży zgodnie
sylwetek nietypowych
z projektem plastycznym
Schemat 1. Układ jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- posługiwać się terminologią z zakresu konstrukcji i modelowania form odzieży,
- scharakteryzować rodzaje modelowania form odzieży,
- zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
wymaganiami ergonomii,
- dobrać materiały, narzędzia oraz przybory kreślarskie i rysunkowe,
- określić położenie podstawowych punktów pomiarowych ciała ludzkiego,
- posługiwać się przyrządami pomiarowymi,
- przeprowadzić pomiary antropometryczne,
- zapisać pomiary antropometryczne,
- wykonać pomiary krawieckie,
- porównać wyniki pomiarów krawieckich z tabelami pomiarów antropometrycznych,
- wykonać pomiary niezbędne do wykonania konstrukcji i modelowania podstawowych form
odzieży,
- wykonać konstrukcję form spódnicy podstawowej,
- wykonać standard konstrukcji spodni damskich, męskich i dziecięcych,
- wykreślić konstrukcyjnie formy bluzki podstawowej,
- wykreślić konstrukcyjnie formę rękawa podstawowego,
- wykreślić konstrukcyjnie formy koszuli męskiej,
- wykreślić konstrukcyjnie formy kołnierza do bluzki i koszuli męskiej
- wykreślić konstrukcyjnie formy stanika dziecięcego,
- wykreślić konstrukcyjnie formy kamizelki damskiej i męskiej,
- opracować dokumentację konstrukcyjno-modelową dla podstawowego modelu odzieżowego,
- charakteryzować różne stroje historyczne,
- charakteryzować typowe stroje ludowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- odczytać projekt plastyczny modelu odzieżowego,
- wykorzystać projekt plastyczny lub fotografię ubioru do modelowania konstrukcyjnego
lub wtórnego
- zorganizować stanowisko do modelowania odzieży zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz wymaganiami ergonomii,
- dobrać materiały, narzędzia i przybory do sporządzania form odzieży,
- wykonać modelowanie wtórne spódnic,
- wykonać modelowanie wtórne spodni,
- wykonać modelowanie wtórne bluzek,
- wykonać konstrukcję i modelowanie form odzieży dla różnych grup wiekowych,
- wykonać konstrukcję i modelowanie form odzieży wierzchniej,
- wykonać modelowanie bielizny,
- wykonać modelowanie odzieży inspirowanej różnymi stylami mody współczesnej,
- wykonać modelowanie odzieży inspirowanej strojami historycznymi i regionalnymi,
- wykonać modelowanie odzieży dziecięcej i młodzieżowej,
- wykonać konstrukcję i modelowanie nakryć głowy,
- wykonać konstrukcję i modelowanie odzieży sportowej,
- wykonać modelowanie wtórne odzieży damskiej dla typów figury A i B,
- wykonać modelowanie wtórne odzieży męskiej dla typów figury A i B,
- wykonać modelowanie wtórne odzieży ochronnej,
- zastosować zasady modelowania przestrzennego odzieży,
- przygotować manekin krawiecki do modelowania przestrzennego,
- wykonać modelowanie przestrzenne podstawowych form odzieży,
- wykonać modelowanie przestrzenne odzieży fantazyjnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Zasady modelowania wtórnego odzieży okrywającej górną
i dolną część ciała
4.1.1. Materiał nauczania
Modelowanie odzieży na płaszczyz
nie za pomocÄ… formy konstrukcyjnej (zwane
wtórnym) polega na przekształcaniu formy konstrukcyjnej opracowanej na daną wielkość
odzieży z uwzględnieniem odpowiednich dodatków konstrukcyjnych. Przekształcanie formy
konstrukcyjnej na formę modelową polega, między innymi na następujących czynnościach:
- przecinanie i rozsuwanie elementów formy,
- przenoszeniu zaszewek i cięć w inne miejsca,
- dodawanie wielkości dodatków na różne zapięcia ( jednorzędowe i dwurzędowe) oraz
modelowanie kształtów wyłogów,
- modelowanie karczków, kieszeni i innych elementów odzieżowych.
Na podstawie jednej formy konstrukcyjnej można otrzymać kilka różnych form modelowych
odzieży.
Przebieg modelowania po wyborze projektu plastycznego odzieży:
1) Skopiować formy podstawowe, oznaczyć najważniejsze linie: linie talii, bioder, zaszewki,
pachy, kolana, kantu.
2) Sprawdzić formy:
- skontrolować czy szerokość formy = wymiarom ciała + dk,
- porównać długość linii konturowych: boków, zaszewek itp.
3) Wyznaczyć linie modelowe zgodnie z projektem:
- zachować proporcje w rozmieszczeniu linii cięć, w miarę potrzeby dokonać pomiarów
kontrolnych na sylwetce,
- wyznaczyć, punkty montażowe na liniach cięć,
- wyznaczyć, w elementach krojonych ze skosu, kierunek nitki prostej (osnowy).
4) Rozciąć i przemodelować formę wg projektu:
- przenieść zaszewkę w inne miejsce,
- zmodelować cięcia, fałdy, zmarszczenia, zakładki itp.,
- przykleić elementy formy i wyznaczyć nowe linie konturowe.
5) Wpisać nazwy elementów wyrobu odzieżowego:
- sprawdzić oznaczone punkty montażowe,
- nazwać części formy, np. karczek, dolna część przodu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Odmiany modelowe spódnic
Spódnica dżinsowa  spódnica wykonana z teksasu.
Wzorowana na formie dżinsów, ma ich charakterystyczne
elementy: dwie nakładane tylne kieszenie umieszczone pod
karczkiem dżinsowym, dwie przednie kieszenie o półokrągłej
linii, całość podwójnie stębnowana.
Spódnica kloszowa  spódnica rozszerzająca się ku dołowi na kształt dzwonu
i tworząca swobodnie układające się fałdy; występuje w następujących
odmianach:
- spódnica rozszerzana poniżej bioder- krojona w układzie wzdłuż nitki
osnowy,
- spódnica z większym obwodem dołu  krojona na podstawie wycinka koła,
- spódnica z dużym obwodem dołu  krojona na podstawie połowy koła,
- spódnica z bardzo dużym obwodem dołu  krojona na podstawie całego koła.
Spódnica plisowana  spódnica z zaprasowanymi fałdami, bywa krojona
na podstawie całego lub części koła lub wzdłuż nitki osnowy.
Spódnica portfelowa  wędzie zachodzą na siebie, tworząc portfelową
przegródkę. Założenie to może być umieszczone z przodu lub z tyłu. Krawędzie
są często wykończone lamówką.
Spódnica z falbaną  spódnica, w której dół jest wykończony falbaną
w postaci pasa materiału o dowolnej szerokości; jedna krawędz
pasa jest
zmarszczona i przyszyta do dołu spódnicy.
Spódnica z fałdami  spódnica z fałdami umieszczonymi dookoła
lub zgrupowanymi z tyłu, z przodu, na bokach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Spódnica z godetami  spódnica o dole poszerzonym przez wstawienie
w rozcięcia klinów w kształcie trójkąta, tzw. godetów.
Spódnica prosta  spódnica o linii prostej składająca się z dwóch części  tyłu
i przodu, połączona szwami bocznymi.
Rys. 1. Odmiany modelowe spódnic
y
ródło: Parafianowicz Z.: Słownik odzieżowy. WSiP, Warszawa 1999.
Modelowanie spódnicy z karczkiem
Rysunek modelowy i opis modelu: Na sylwetce przedstawiona jest spódnica
z prostym karczkiem i kontrafałdą na linii środka przodu. Cięcie karczka nieco
powyżej bioder. Zaszewki dopasowujące w czasie modelowania zostają ukryte
w cięciu karczka. Dół lekko poszerzony. Karczek wszyty do paska. Pasek
szeroki
na 3,0 cm, zapięty na jeden guzik.
Rys. 2. Rysunek modelowy spódnicy
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na dolną część ciała. SOP, Toruń 1999
Kolejność czynności przy modelowaniu przodu spódnicy:
1. Odbić i wyciąć formę przodu spódnicy podstawowej.
2. Wyznaczyć linię karczka; równolegle do linii bioder, w odległości 10,0  12,0 cm od linii
talii. Wyznaczyć punkty montażowe i pionową linię cięcia od B4. Punkty montażowe
znajdują się na liniach konturowych formy i służą do zaznaczania miejsca prawidłowego
połączenia krawędzi dwóch lub więcej wykrojów.
3. Karczek odciąć, zamknąć zaszewkę dopasowującą aż do linii dolnej karczka.
4. Dół spódnicy rozciąć od dołu i rozsunąć w cięciu o 2,0, a na boku 1,0 lub w cięciu 4,0,
a na boku 2,0 cm.
5. Przykleić karczek spódnicy  środek karczka wzdłuż linii pionowej od wyznaczonego
T1.
6. Niżej przykleić dół spódnicy rozkloszowanej, środek przodu wzdłuż linii pionowej.
7. Dodać na kontrafałdę, równolegle do środka przodu dolnej części spódnicy (dowolnie),
12,0  14,0 cm.
8. Wykreślić linie konturowe karczka i dołu spódnicy.
9. Odbić na bibułce karczek i dół spódnicy z kontrafałdą. Aby otrzymać całą szerokość
przodu, przyłożyć złożenie bibułki wzdłuż linii środka karczka i dołu  wzdłuż dodania
na kontrafałdę.
10. Wyciąć obie formy z podwójnie złożonej bibułki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
11. Uformować kontrafałdę.
12. Sprawdzić długość dolnej linii karczka i górnej linii dolnej części spódnicy
po uformowaniu fałdy. Obie długości muszą być jednakowe.
13. Nakleić blisko siebie zmodelowane formy spódnicy. Na linii karczka uwidaczniają się
zaszewki przeniesione z linii talii w czasie zmodelowania.
Tył spódnicy z karczkiem modeluje się tak samo, jak formę przodu
Rys. 3. Modelowanie spódnicy z karczkiem i kontrafałdą
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na dolną część ciała. SOP, Toruń 1999
Karczek  górna odcięta część tyłu lub przodu wyrobu odzieżowego okrywającego górną
część ciała (np. k. koszuli, k. bluzki) lub dolną (np. k. spódnicy, k. spodni).
Linie modelowe karczków występujących w wyrobach odzieżowych okrywających
dolną część ciała.
symetryczne
asymetryczne
Rys. 4. Odmiany modelowe karczków
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na dolną część ciała. SOP, Toruń 1999
Odmiany modelowe spodni
Spodnie - dolna część ubioru z nogawkami o różnej długości. Ludowym odpowiednikiem
określenia spodni jest nazwa  portki .
Spodnie narciarskie  spodnie przeznaczone do jazdy na nartach. Klasyczna forma spodni
narciarskich charakteryzuje się nogawkami zwężającymi się ku dołowi, tzw. linia norweska
i kieszeniami zapinanymi na zamki błyskawiczne oraz przystosowaniem do noszenia na
szelkach. Drugą odmianą spodni narciarskich są spodnie o prostej linii, zasłaniające cholewkę
buta. Spodnie te mają podwójną nogawkę u dołu: wewnętrzną  w formie stopki bez pięty
wpuszczaną do buta i zewnętrzną  zachodzącą na but, chroniącą przed dostaniem się śniegu do
wnętrza buta. Trzecią odmianą spodni narciarskich są spodnie o nogawkach z otworami
przystosowanymi do butów narciarskich zapinanych na klamry.
Spodnie sztuczkowe  spodnie męskie z tkaniny w prążki noszone do żakietu lub do czarnej
marynarki z krepy. Przymiotnik  sztuczkowy pochodzi od słowa  sztuczka , co z kolei oznacza
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
niewielką sztukę lub odmierzony kawałek tkaniny. Dawniej tkaniny przeznaczone na tego
rodzaju spodnie były sprzedawane w  sztuczkach .
Spodnie treningowe  spodnie wykonane z tkaniny elastycznej lub dzianiny, w których doły
nogawek ściągnięte są gumą albo ściągaczem lub wykończone strzemiączkiem i rozcięciem
zapinanym na zamek błyskawiczny.
Modelowanie spodni dla typów figur A i B
Konstrukcja spodni typu dżinsy. Konstrukcja spodni typu dżinsy podana jest na wymiary
reprezentantki typu B
Podział połowy obwodu bioder:
1
Szerokość przedniej części nogawki = obt  1,0
4
1
Szerokość tylnej części nogawki = obt + 1,0
4
1
Połowa obwodu bioder = obt
2
Konstrukcja i modelowanie przedniej części nogawki
Opis:
TD = ZTv
TU = ZTv  ZUo
1
UB = obt + 3,0
20
1
DK = ZKo - położenie linii kolana można wyliczyć za pomocą wzoru: DK = UD + 8,0
2
TT1 = 3,0
1
BB1 = obt  1,0
4
1
B1B = obt + 1,0
2
20
1
BB = BB
3 2
2
T T = 1,5
2 3
1
T1T = (obt  ot )  0,5
4
10
1
D1D = D1D = szerokość nogawki -1,0
2 3
2
K1K = K1K = D1D ą a gdzie: a  wielkość zależna od nogawki.
2 3 2
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Rys. 5. Konstrukcja i modelowanie przedniej części nogawki
y
ródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1995
Konstrukcja i modelowanie tylnej części nogawki
1
U U = obt  2,0
2
20
1
BB = obt + 2,0  z punktu B wystawiamy prostopadłą do prostej U B
4 4 2 4
4
Z punktu T prowadzimy prostopadłą na linię środka tyłu
4
1
B B = ( obt  9,0)  B1B  Szerokość podkroju krocza tylnej części nogawki,
4 5 2
4
1
gdzie: ( obt  9,0) szerokość podkroju krocza dla spodni
4
damskich typu dżinsy.
Konstrukcja dżinsów uwzględnia równoległość szwów: zewnętrznego i wewnętrznego:
D D = K K = 4,0
3 4 3 4
1
B B = B B = (B B - K K ) Punkty: B i B Å‚Ä…czymy prostymi z punktami: K i K
2 6 5 7 2 5 3 4 6 7 3 4
2
Wykreślamy linie wewnętrzne. Z punktów: U i U wystawiamy prostopadłe do tych linii.
3 4
Czynność tę wykonujemy w celu uzyskania równego przebiegu linii wewnętrznej, ponieważ
nogawki dżinsów łączone są jednocześnie szwem wewnętrznym.
T T = 0,5 ÷ 1,0 wielkość wciÄ™cia na linii Å›rodka tyÅ‚u.
5 6
1
T T = T T
6 7 4 6
2
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
1
t = ( T T + T T )  ( ot + 1,5 )
3 4 4 6
2
Od punktu T odmierzamy obustronnie szerokość zaszewki równą obliczonej wielkości t.
7
Modelowanie form dżinsowego karczka
Linia karczka w tylnej części nogawki przebiega wzdłuż nitki wątku tkaniny. Zamykamy
zaszewkÄ™ na linii talii, otrzymujÄ…c zaszewkÄ™ na linii karczka.
Rys. 6. Modelowanie tylnej części nogawki
y
ródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1995
Modelowanie bluzek
Przenoszenie zaszewki piersiowej w bluzce damskiej  zaszewkÄ™ konstrukcyjnÄ… (piersiowÄ…)
można przenieść w dowolnie wybrane miejsce na liniach konturowych bluzki. Wybór miejsca
przeniesienia zaszewki zależy od wybranego modelu i typu budowy kobiety.
Kolejność przy przenoszeniu zaszewki:
- Przygotować formę przodu bluzki, oznaczyć punkt P = punkt brodawkowy
6
- Wyznaczyć na formie bluzki miejsce planowanego przeniesienia zaszewki piersiowej
zgodnie z projektem plastycznym. W każdym przypadku linia przeniesienia zaszewki
powinna być skierowana do punktu P
6
- Rozciąć formę bluzki w wyznaczonym miejscu, od linii konturowej do punktu P .
6
- Zamknąć zaszewkę konstrukcyjną; sprawdzić na linii środka przodu, czy otrzymana linia
jest liniÄ… prostÄ….
- Zaznaczyć długość zaszewki; należy ją skrócić od P = 3,0 cm
6
- Wykreślić linię konturową formy otrzymanej w wyniku modelowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Rys. 7. Przenoszenie zaszewek a) na liniÄ™ ramienia, b) na liniÄ™ szyi, c) na liniÄ™ pachy, d) na liniÄ™ boku,
e) na linię dołu
y
ródło: Parafianowicz Z.: Słownik odzieżowy. WSiP, Warszawa 1999
Modelowanie zaszewki barkowej
Kształtowanie zaszewki barkowej uzależnione jest od wypukłości łopatek. Zaszewkę
barkową otrzymuje się przez skrócenie długości podkroju pachy tyłu.
Kolejność czynności:
- Skopiować z konstrukcji i wyciąć formę tyłu bluzki.
- Zaznaczyć linie: S, P, T, B.
- Wykonać zadania wg następującego opisu:
SC = 1/2 odcinka SP
CC1 = wyznaczenie linii Å‚opatek  linia pozioma
CC = wyznaczenie położenia zaszewki barkowej = 1/2 CC1 + 0,5
2
C1C C = kÄ…t prosty,
2 3
C1C = skrócenie podkroju pachy = 1,0  1,5 cm
4
 Skrócenie zaszewki barkowej o 2 cm.
Rys. 8. Modelowanie zaszewki barkowej
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Zaszewkę barkową można przenieść w następujące miejsca formy:
- na liniÄ™ barku,
- na liniÄ™ podkroju szyi,
- na linię podkroju pachy w cięciu karczka.
a) b) c)
Rys. 9. Przeniesienie zaszewki barkowej: a) na liniÄ™ barku, b) na liniÄ™ podkroju szyi, c) na liniÄ™ podkroju pachy
w cięciu karczka
y
ródło: Parafianowicz Z.: Słownik odzieżowy. WSiP, Warszawa 1999
Kołnierze w odzieży damskiej- Kołnierz w ubiorze stanowi bardzo ważny element
dekoracyjny, wykańcza i ozdabia podkrój szyi. Starannie wymodelowany i uszyty kołnierz może
dodać elegancji i lekkości, w przeciwnym wypadku może zepsuć wygląd gotowego wyrobu
odzieżowego.
Kołnierze podlegają częstym zmianom mody. Dobór fasonu kołnierza zależy od wielu
czynników, najważniejsze z nich to:
- cechy charakterystyczne sylwetki i kształt szyi,
- rodzaj tkaniny i przeznaczenie wyrobu,
- rodzaj zapięcia itp.
Rozróżnia się kołnierze wykładane, stojące i leżące.
Pod względem techniki modelowania form kołnierze można podzielić na trzy rodzaje:
- kołnierze modelowane na podstawie podkroju szyi przodu,
- kołnierze modelowane na podstawie wykreślonego kąta prostego,
- kołnierze modelowane na podstawie formy przodu i tyłu.
Kołnierze modelowane na podstawie wykreślonego kąta prostego
a) kołnierz stojący  wykładany
b) kołnierz sportowy,
c) kołnierz koszulowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Rys. 10. Kołnierze modelowane na podstawie wykreślonego kąta prostego
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Wymienione kołnierze zaliczane są do stojących. Długość kołnierzy wyznacza się na
podstawie sumy pokrojów przodu i tyÅ‚u lub ½ obwodu szyi. Szerokość dowolna, ale uzależniona
od rodzaju kołnierza. Kołnierze stojące stosowane są w bluzkach i sukienkach damskich oraz
w koszulach i wdziankach męskich.
Modelowanie kołnierza koszulowego na stójce.
a) Kołnierz krojony wraz ze stójką:
wykreślić kąt prosty, oznaczyć punktem S
SS1= 1,5 cm,
S1S = szerokość stójki= 2,5- 3 ,0 cm,
2
S S = szerokość kołnierza = 4,0 cm,
2 3
SS = długość kołnierza = 1/2 obwodu w szyi = 18,0 cm,
4
S = uzupełnienie prostokąta,
5
S = w połowie odcinka SS :
6 4
- od punktu S w górę odmierzyć 0,5 cm,
4
- od punktu S w górę odmierzyć 0,7 cm,
6
S S = dodanie na zapięcie = 2,0-3,0 cm
4 7
- od punktu S = 1,0 cm,
9
- od punktu S= 1,0 cm,
wykreśl dolną linię konturową od punktu S1 do S ,
8
od S wykreśl linię przerywaną równoległą do konturu dołu,
2
pozostałe linie konturowe zaznacz jak na rysunku.
Rys. 11. Modelowanie kołnierza koszulowego na stójce
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Kołnierze modelowane na podstawie podkroju szyi przodu
Kołnierze te krojone są łącznie z przodami i zaliczane są do kołnierzy wykładanych.
Szerokość i kształt zewnętrzny kołnierza oraz głębokość dekoltu zależą od gustu, upodobania
i przeznaczenia wyrobu odzieżowego. Kołnierze szalowe mają szerokie zastosowanie w odzieży
damskiej i męskiej. W odzieży damskiej występują w bluzkach, sukienkach, żakietach, kurtkach,
płaszczach, a także w piżamach, porannikach i płaszczach kąpielowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Rys. 12. Kołnierze modelowane na podstawie podkroju szyi przodu
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Modelowanie kołnierza szalowego
Kolejne czynności przy modelowaniu:
1) Skopiować formę przodu bluzki damskiej do talii.
2) Przenieść zaszewkę konstrukcyjną (piersiową ) na linię boku.
3) Dodać na zapięcie =2,0 cm
4) Wyznaczyć głębokość dekoltu= 12,0 do 15,0 cm
SK= przedłużyć linię barku= 2,0 cm
5) Punkt K połączyć linią przerywaną z głębokością dekoltu, jest to linia wyznaczająca
załamanie wyłogu:
KK1 = długość podkroju szyi w tyle + 0,5 cm = 8,0 cm
KK1K = kÄ…t prosty.
2
K1K = wyznaczenie załamania kołnierza = 2,0 cm
2
K K = szerokość stójki = 2,0 cm
2 3
6) Punkt K połączyć z punktem S.
3
SK K = kÄ…t prosty
3 4
K K = szerokość kołnierza = 7,0 cm
3 4
7) Wyznaczyć zewnętrzny kształt kołnierza.
Rys. 13. Modelowanie kołnierza szalowego
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Kołnierze modelowane na podstawie formy przodu i tyłu bluzki
a) kołnierz okrągły  be-be ,
b) kołnierz marynarski,
c) kołnierz wykładany.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Wymienione kołnierze zalicza się do płaskich i jak nazwa wskazuje, układają się płasko na
górnej części ubioru. Długość kołnierzy uzależniona jest od długości podkroju szyi przodu i tyłu
w formach. Szerokość związana jest z modelem. Kołnierze leżące odsłaniają szyję, dlatego
stosuje się je najczęściej w odzieży dziecięcej i młodzieżowej oraz w odzieży damskiej dla osób
z krótką szyją.
Modelowanie kołnierza okrągłego  be-be
Kolejność czynności:
Przygotować formę przodu i tyłu bluzki
Przenieść zaszewkę piersiową na linie boku.
Przykleić formę przodu i wyznaczyć punkt S.
S = punkt styczny z podkrojem szyi tyłu. Bark przodu i tyłu od strony pachy założyć na
siebie na szerokość 2,0  3,0 cm
Wyznaczyć kształt i szerokość kołnierza według danych podanych na rysunku.
Rys. 14. Modelowanie kołnierza okrągłego  be  be
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Rękawy w odzieży damskiej
Rękaw to część odzieży okrywająca kończynę górną. Rękawy dzielą się na:
- rękawy krótkie,
- rękawy długie.
W praktyce stosowane są także określenia: rękaw do łokcia, rękaw 3/4 lub 7/8. Wszystkie te
długości możemy otrzymać z formy rękawa podstawowego. Formę rękawa można przekształcać
w różne odmiany modelowe. Na wybór modelu wpływ mają: rodzaj i grubość materiału,
przeznaczenie wyrobu, budowa sylwetki kobiecej, aktualna moda, rodzaj asortymentu.
Rękawy długie
Formę rękawa długiego można również modelować w celu otrzymania różnych odmian
rękawów szerokich. Może do nich należeć:
- rękaw poszerzony do dołu,
- rękaw poszerzony od linii łokcia do dołu,
- rękaw zwężony dołem z bufką.
Modelowanie rękawów długich
Kolejność czynności:
- odbić na bibułce i wyciąć formę rękawa długiego,
- oznaczyć linię łokcia oraz linię cięć na podstawie linii przerywanych na konstrukcji rękawa
od punktów P14 i R , według wzoru na niżej zamieszczonym rysunku,
6
- podzielić szerokość zaszewki łokciowej na połowę i połączyć środek zaszewki z punktem
T ,
8
- wyznaczyć linię środkową między dwiema liniami pionowymi  powstanie w ten sposób
trzecia linia do cięć modelowych,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
- rozciąć formę,
- przykleić elementy formy rękawa rozsuwając o odpowiednie wielkości,
- wykreślić nowe linie konturowe zmodelowanej formy.
Rys. 15. Przygotowanie rękawa długiego do modelowania
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Rys. 16. Rękaw długi poszerzony dołem
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Rys. 17. Rękaw długi poszerzony od linii łokcia do dołu
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Rękawy krótkie
Formę rękawa krótkiego otrzymuje się z konstrukcji rękawa długiego odmierzając od
najwyższego punktu kuli rękawa dowolną długość. Linia prostopadła do wyznaczonej długości
jest linią dołu rękawa. Na podstawie formy rękawa krótkiego można modelować następujące
odmiany:
- rękaw poszerzony na linii dołu,
- rękaw marszczony na linii wszycia do pachy,
- rękaw marszczony na linii wszycia do pachy i na linii dołu.
Modelowanie rękawów krótkich
Kolejność czynności:
- wyznaczyć na formie rękawa długiego pożądaną długość odmierzając: od punktu R12 = 22,0-
25,0 cm,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
- wyznaczyć linie pionowe cięć dzieląc formę na sześć części,
- rozciąć formę, przykleić elementy formy rozsuwając po 2 cm,
- wykreślić nowe linie konturowe zmodelowanej formy.
Rys. 18. Przygotowanie rękawa krótkiego do modelowania
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Rys. 19. Rękaw krótki poszerzony na linii dołu
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Rys. 20. Rękaw krótki marszczony na linii wszycia do pachy
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Rys. 21. Rękaw krótki marszczony na linii wszycia do pachy i na linii dołu
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie znasz zasady modelowania wtórnego?
2. Jakie znasz odmiany modelowe spódnic?
3. Czym charakteryzuje się spódnica dżinsowa?
4. W które miejsca można przenieść zaszewkę piersiową?
5. W które miejsca można przenieść zaszewkę barkową?
6. Jakie znasz rodzaje kołnierzy pod względem techniki modelowania?
7. Jakie znasz rodzaje rękawów?
8. Czy potrafisz zmodelować bluzkę w stylu sportowym?
9. Czy potrafisz zmodelować spodnie typu dzwony?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie projektu plastycznego spódnicy z karczkiem i fałdami wykonaj
modelowanie przodu i tyłu spódnicy w dwóch etapach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
Etap I
- odbić i wyciąć dwie formy przodu i tyłu spódnicy (skali 1:1),
- w przodzie wyznaczyć linię karczka oraz linię fałd,
- w tyle wyznaczyć linię potrzebną na rozkloszowanie spódnicy.
Etap II
Przód
- odciąć karczek, zamknąć zaszewkę dopasowującą aż do linii dolnej karczka,
- dół spódnicy rozciąć od dołu i rozstawić na szerokość fałd (6,0 cm),
- przykleić karczek spódnicy pamiętając, aby środek karczka ułożyć wzdłuż linii pionowej,
- niżej przykleić dół spódnicy, środek również wzdłuż linii pionowej,
- dodać na fałdę, równolegle do środka dolnej części spódnicy,
- wykreślić zewnętrzne linie konturowe karczka i dołu spódnicy.
Tył
- rozciąć od dołu i rozstawić zamykając zaszewkę dopasowującą,
- przykleić tył spódnicy wzdłuż linii pionowej,
- wykreślić zewnętrzne linie formy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dwie formy przodu i tyłu spódnicy podstawowej,
- papier kolorowy, przybory kreślarskie, nożyczki, klej, skalówka.
Ćwiczenie 2
Na podstawie projektu plastycznego bluzki, wykonaj modelowanie przodu i tyłu w dwóch
etapach, a następnie zaprojektuj i wykonaj modelowanie kołnierza.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
Etap I
- skopiować i wyciąć dwie formy przodu i tyłu bluzki (skala 1:1),
- w przodzie wyznaczyć linię karczka oraz linię cięć,
- w tyle wyznaczyć linie potrzebne do zmodelowania zaszewki barkowej.
Etap II
Przód
- odciąć karczek, przenieść zaszewkę piersiową na linie karczka,
- przykleić karczek bluzki pamiętając, aby środek karczka ułożyć wzdłuż linii pionowej,
- niżej przykleić dolną i boczną część bluzki środek przodu również wzdłuż linii pionowej,
- wykreślić zewnętrzne linie karczka i dołu spódnicy.
Tył
- zmodelować i skrócić zaszewkę barkową,
- wykreślić zewnętrzne linie formy.
Etap III
- wypisać kolejność czynności przy modelowaniu zaprojektowanego kołnierza,
- wykonać modelowanie kołnierza z godnie z projektem.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dwie formy przodu i tyłu bluzki podstawowej,
- papier kolorowy, przybory kreślarskie, nożyczki, klej, żurnale.
Ćwiczenie 3
Wykonaj modelowanie przodu i tyłu spodni typu dzwony dla reprezentantki sylwetki typu A
w dwóch etapach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
Etap I
- odbić i wyciąć dwie formy przodu i tyłu spodni (skala 1:1), zaznaczyć linię kolana i linię
środka nogawki (kantu),
- w przodzie i w tyle, od linii kolan wyznaczyć linie prostopadłe do dołu.
Etap II
- przeciąć nogawkę na linii kolan,
- przeciąć dolną część nogawki po wyznaczonych liniach pionowych,
- rozstawić elementy dolnej części nogawki o wartość potrzebną na rozkloszowanie,
- środek nogawki przykleić wzdłuż linii pionowej,
- wykreślić nowe linie konturowe.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dwie formy przodu i tyłu spodni podstawowych,
- papier kolorowy, przybory kreślarskie, nożyczki, klej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: tak nie
1) wykreślić linie modelowe spódnicy?
2) przenieść zaszewkę dopasowującą na linie karczka?
3) zmodelować fałdę spódnicy?
4) wykreślić kontury zmodelowanej formy?
5) przenieść zaszewkę barkową na linię szyi?
4.2. Modelowanie bielizny damskiej dla typów figury A i B
4.2.1. Materiał nauczania
Bielizna  wyroby odzieżowe przeznaczone do noszenia bezpośrednio na ciele,
przystosowane do częstego prania. Do bielizny zalicza się: koszulę nocną, koszulę dzienną
damską, koszulę dzienną męską, halkę, piżamę, peniuar, podkoszulek, kombinacje biustonosz,
gorset, pas do podtrzymywania pończoch, majtki, figi, slipy, kalesony, reformy, rajstopy.
Bielizna pojawiła się w Europie w XIII w. wraz ze wzrastającą higieną osobistą. Do XVIII w.
była to tylko koszula.
Bielizna dzienna dla kobiet powinna być wykonana z dzianin bawełnianych oraz z dzianin
z przędz poliamidowych i wiskozowych. Kostiumy kąpielowe wykonuje się
z dzianin elastycznych. Konstrukcja bielizny dla typów figur: A, B, C i D kobiet jest jednolita.
Oznacza to ,że siatki konstrukcyjne dla wszystkich typów figur kobiet buduje się wg tej samej
metody. Siatki te różnią się jedynie wymiarami odcinków konstrukcyjnych odpowiednich dla
danego rodzaju bielizny.
Konstrukcja bielizny damskiej na górną część ciała
KonstrukcjÄ™ bielizny damskiej podano na wymiary reprezentantki typu figury B: 164/96/104
wg tabeli 5.
Wymiary w cm:
ZWo = 164,0 SyTy = 39,0
opx = 96,0 SySvXp = 35,1
obt = 104,0 SySvXpTp = 51,2
os = 35,0 RvNv =56,0
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Tabela 1. Wielkość dodatków konstrukcyjnych do konstrukcji koszuli nocnej, bluzy piżamowej, lizeski,
podomki, halki i biustonosza dla typów figur: A, B, C i D kobiet
y
ródło: Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995
Dodatki konstrukcyjne (dk )
Wzór
1 2 3 4 5 6 7 8
1 1
SP
ZWo + opx + 0 ,5
15 10
ST SyTy
TB
1
ZWo + 3,0
10
SD Długość wyrobu odzieżowego
2,0
TT1
2,0
BB1
1,5 3,0 2,5 2,0 0 0
1
P1 P
2
( opx + 5,0 )+dk
8
1,5 4,0 3,5 4,0 0 0
1
P P
2 3
( opx - 1,0)+dk
8
1,5 2,0 2,0 2,0 0,5 1,0
1
P P
3 4
( opx - 4,0)+dk
4
4,5 9,0 8,0 8,0 0,5 1,0
1
P1 P
4
( opx + 0 )+dk
2
0,5 0,5 1,0 0,5 0,5 1,0
1
P P
4 5
opx +dk
10
SySvXpTp - SySvXp
T P
5 6
0 0,5 0,5 0,5 0 0
1
SS
2
( os - 0,2 )+dk
5
2,0
S S
2 3
1,0
S1 R
P R1 P R  2,0
3 2
dk dla opx = 84,0 1,3 1,6 1,6 1,6 1,3 1,3
RR
2
88,0 1,2 1,5 1,5 1,5 1,2 1,2
92,0 1,1 1,4 1,4 1,4 1,1 1,1
96,0 1,0 1,3 1,3 1,3 1,0 1,0
100,0 0,9 1,2 1,2 1,2 0,9 0,9
104,0 0,8 1,1 1,1 1,1 0,8 0,8
108,0 0,7 1,0 1,0 1,0 0,7 0,7
112,0 0,6 0,9 0,9 0,9 0,6 0,6
116,0 0,5 0,8 0,8 0,8 0,5 0,5
120,0 0,4 0,7 0,7 0,7 0,4 0,4
1
R1 R
3
opx
20
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Symbol
koszula
nocna
bluza
piżamowa
lizeska
podomka
halka
biustonosz
Tabela 1. Cd.
R S S R - 0,7
3 4 3 2
0 0,5 0,8 0,8 0 0
P S [SySvXp  (SS +0,5)] + dk
6 4 2
0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3
S S SS +dk
4 5 2
S S S S + 1,0
5 6 4 5
dk 0,5 1,5 2,0 3,0 0 0
P P
2 9
1
P P11
9
P R + 0,5
9
4
0,5
P11 P13
Rys. 22. Siatka konstrukcyjna bielizny na górną część ciała
y
ródło: Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Modelowanie biustonosza
Opis modelu
Dolna część biustonosza wykonana jest z dzianiny elastycznej. Miseczki składają się z trzech
warstw: wierzchnia  koronka, wewnętrzna  miękki wkład wypełniający, spodnia  cienka
dzianina jedwabna. Całość wykończona taśmami elastycznymi i bawełnianymi. Zapięcie z tyłu
na haftki.
Rys. 23. Projekt plastyczny biustonosza
y
ródło: Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995
Wymiar dodatkowy:
opp = 84,0 cm  obwód klatki piersiowej pod piersiami
Konstrukcja form tyłu i przodu
Siatkę konstrukcyjną tyłu i przodu (do linii talii) wykreślamy na podstawie opisu podanego
w tabeli 1 dodatki konstrukcyjne wg kolumny 8  z uwzględnieniem następującej zmiany:
R1R = 1/20 opx + 1,0 cm
3
Odcinek R1R zwiększamy w celu uzyskania większej wartości kątowej konstrukcyjnej
3
zaszewki piersiowej.
P A = 1/12 opx
6
Wyznaczenie położenia linii pod piersiami. Przez punkt A prowadzimy prostopadłą.
AA1 = 2,0 cm
Szerokość paska pod miseczką biustonosza. Przez punkt A1 prowadzimy prostopadłą
Otrzymujemy punkty: A , A , A , A .
2 3 4 5
P1P14 = 1/2 P1P
2
Położenie zaszewki w tyle. Z punktu P14 wystawiamy prostopadłą otrzymujemy punkt A .
6
AA = AA = 1/6 (opx  opp )
7 8
Szerokość zaszewki pod piersiami. Z punktów: A i A wystawiamy prostopadłe, otrzymujemy
7 8
punkty: A i A10 .
9
Obliczenie wielkości p przypadającej na wcięcia formy tyłu i przodu na linii pod piersiami:
P = ( A A10 + A A )  (2/2 opp  3,5)
5 2 9
gdzie: - 3,5 wielkość ujemnego dodatku konstrukcyjnego w połowie obwodu klatki piersiowej
pod piersiami.
Dodatek ten ustalony jest na podstawie procentowego wydłużenia dzianiny elastycznej,
na przykład wielkość wydłużenia dzianiny w kierunku poprzecznym wynosi około 8%.
Dla opp = 84,0 cm; 8%= 6,72 cm; przyjmujemy:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Dk = - 3,5cm
P = 6,0 cm.
Rozmieszczenie wielkości p: 0.5
- od punktu A odmierzamy obustronnie po 0,5 . 2 = 1,0 cm
3
- od punktu A4 odmierzamy obustronnie po 1,25 . 2 = 2,5 cm
- od punktu A6 odmierzamy obustronnie po 1,25 . 2 = 2,5 cm
6, 0 cm
Od wielkości wcięcia przy punkcie A6 prowadzimy prostopadłą na linię środka tyłu.
Zwężenie formy tyłu na linii pachy:
- od punktu P2 odmierzamy obustronnie po 0,5 . 2 = 1,0 cm
- od punktu P14 odmierzamy obustronnie po 0,5 . 2 = 1,0 cm
2,0 cm
Zwężenie formy tyłu na linii pachy zależy od rodzaju materiału, z którego wykonany jest
biustonosz. Przy dużej wielkości wcięć na linii pod piersiami należy projektować dodatkowo
wielkości wcięć na linii pachy.
Z punktu P6 wykreślamy równoległą do linii środka przodu, otrzymuje punkt R4 
miejsce położenia zaszewki piersiowej do modelowania formy miseczki biustonosza.
Modelowanie form tyłu i przodu
Rys. 24. Konstrukcja form tyłu i przodu biustonosza
y
ródło: Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995
Zamykamy konstrukcyjną zaszewkę piersiową, biorąc jako punkt obrotu środek piersi
(punkt P6), otrzymujemy zaszewkÄ™ piersiowÄ… do linii szwu barkowego. Zamykamy formÄ™ pachy
i tyłu przy punktach: P3 i A3, P2 i A4 oraz P14 i A6. Kształt formy biustonosza modelujemy
dowolnie według projektu plastycznego; w omawianym przykładzie według wymiarów
podanych na rysunku.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Rys. 25. Modelowanie form tyłu i przodu biustonosza
y
ródło: Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995
Modelowanie form biustonosza
Zamykamy formy dolnej części biustonosza, łącząc punkty: A7 z A8 oraz punkty A9 z A10.
Formę dolnej części miseczki biustonosza modelujemy w następujący sposób: zamykamy
zaszewkÄ™ pod piersiami, biorÄ…c jako punkt obrotu punkt P6 (punkt A7 pokrywa siÄ™ z punktem
A8). Wykreślamy linię połączenia z górną częścią miseczki według rysunku 26.
Formę górnej części miseczki biustonosza modelujemy w następujący sposób: zamykamy
zaszewkÄ™ piersiowÄ… (przeniesionÄ… do linii szwu barkowego), biorÄ…c jako punkt obrotu punkt P6.
Na linii dekoltu oraz podkroju pachy zamykamy formÄ™ po 1,0 cm, biorÄ…c jako punkt obrotu
punkt P6. Zamknięcia na linii dekoltu i podkroju pachy mają na celu lepsze dopasowanie formy
miseczki do kształtu piersi.
Rys. 26. Modelowanie form biustonosza
y
ródło: Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń
1. Jakie asortymenty odzieży zaliczane są do bielizny?
2. Z jakich materiałów powinna być wykonana bielizna?
3. Które wymiary potrzebne są do narysowania siatki konstrukcyjnej bielizny damskiej
na górną część ciała?
4. Jak przebiegają linie siatki konstrukcyjnej tyłu i przodu bielizny damskiej na górną część
ciała?
5. Od czego zależą dodatki konstrukcyjne w odzieży?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypisz wymiary potrzebne do narysowania siatki konstrukcyjnej bielizny na górną część
ciała, dla reprezentantki typu figury A: dobierz dodatki konstrukcyjne, a następnie oblicz
długość odcinków konstrukcyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) z tabeli wymiarów odczytać i wypisać wymiary potrzebne do narysowania siatki,
2) wypisać wszystkie odcinki konstrukcyjne,
3) dobrać odpowiednie dodatki konstrukcyjne,
4) obliczyć odcinki konstrukcyjne.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- tabele wymiarów,
- tabela z wielkościami dodatków konstrukcyjnych stosowanych w bieliz
nie.
Ćwiczenie 2
Na postawie wymiarów, projektu plastycznego i podanego opisu wykonaj modelowanie
konstrukcyjne form biustonosza damskiego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) narysować siatkę konstrukcyjną przodu i tyłu biustonosza do linii talii,
2) wykonać modelowanie form przodu i tyłu biustonosza,
3) wykreślić nowe linie konturowe.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- tabele wymiarów,
- opis z obliczonymi odcinkami konstrukcyjnymi,
- plansze z wykonanym modelowaniem konstrukcyjnym biustonosza,
- papier do wykreślania konstrukcji, przybory kreślarskie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
tak nie
1) wymienić asortymenty odzieży zaliczane do bielizny?
2) wymienić, z jakich materiałów powinna być wykonana bielizna?
3) wymienić wymiary potrzebne do narysowania siatki konstrukcyjnej bielizny
damskiej na górną część ciała?

4) omówić budowę siatki konstrukcyjnej tyłu i przodu bielizny damskiej
na górną część ciała?

5) wyjaśnić, od czego zależą dodatki konstrukcyjne w odzieży?
4.3. Modelowanie odzieży wierzchniej i nakryć głowy dla sylwetek
typu A i B
4.3.1. Materiał nauczania
Odzież wierzchnia to odzież, którą nosi się na bluzkę, z tego względu szyję się
ją z materiałów grubszych przeważnie ubraniowych. Do odzieży wierzchniej zaliczamy: żakiety,
marynarki, płaszcze, kurtki, skafandry.
Dużą popularnością cieszy się skafander, który noszony jest w każdej porze roku, szczególnie
jednak zimą. Skafandry zimowe są ocieplane podpinkami wełnianymi, futerkami lub innymi
materiałami ocieplającymi. Wpływa to na dodanie odpowiednio dużego luzu podczas
modelowania konstrukcyjnego przodu i tyłu.
Modelowanie form anoraku
Anorak  ocieplana kurtka o charakterze sportowym z kapturem.
Opis modelu
Kurtka zapinana na zamek błyskawiczny z doszywanym kapturem.
Nakładane kieszenie z otworami zapinanymi na zamki błyskawiczne.
Dół kurtki ściągnięty sznurkiem umieszczonym w tunelu. Rękawy
koszulowe w dole ściągnięte gumą umieszczoną w tunelu.
Modelowanie form wykonuje się na rozsuniętej siatce konstrukcyjnej
tyłu i przodu między liniami pachowymi tylną i przednią.
Rys. 27. Rysunek modelowy
y
ródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Wymiary w centymetrach:
Zwo - 164,0 PcPl - 11,0
opx - 96,0 XlXl - 40,0
ot - 78,0 SyTy - 39,0
obt - 104,0 SySvXp - 35,1
os - 35,0 SySvXpTp - 51,2
XcXc - 34,0 RvNv - 56,0
SD  dowolna (78cm)
Opis konstrukcji (obliczenie odcinków konstrukcyjnych)
1 1
SP = ZWo + opx + 0,5
15 10
1
SC = SP
2
ST = SyTy + 1,0
1
TB = ZWo + 3,0
10
SD = długość anoraku = 78 cm
TT1 = 2,0
BB1 = 2,0
1
P1P = ( opx + 5,0 )+3,0 cm
2
8
1
P P = ( opx  1,0)+5,0 cm
2 3
8
1
P P =( opx  4,0)+ 3,0 cm
3 4
4
1
P1 P = ( opx + 0) +11cm
4
2
1
P P = opx +1,0
4 5
10
T P = SySvXpTp  SySvXp
5 6
1
SS = ( os - 0,2 )+0,7
2
5
S S = 2,0
3
2
S1R = 1,0
P R1 = P R  2,0
3 2
RR = 1,5
2
1
R1R = opx
3
20
R S4 = S R - 0,7
3 3 2
P S4 =[ SySvXp  (SS + 0,5)] +2,0cm
6
2
S4 S = SS + 0,3
5
2
S S = S4 S +1,0
5 6 5
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
P P = 3,5cm
2 9
1
P P11 = P R + 0,5
9 9
4
P11 P12 = 0,5
P10 P13 = P P11 -2,0
9
T D =T1D + 0,5
4 2
1
Modelowanie form przodu i tyłu
Z punktu S prowadzimy prostą przez punkt B1  linia środka tyłu.
1
P9 P16 = P2 P3 + 1,0 cm - szerokość pachy tyłu gdzie: P2 P3  szerokość pachy.
2
Z punktu P16 prowadzimy równoległą do linii środka tyłu  linia boczna tyłu.
1
P9 P 16 = P2 P3  1,0 cm - szerokość pachy przodu. Z punktu P 16 wystawiamy
2
prostopadłą  linia boczna przodu.
Kolejność czynności w procesie modelowania form jest następująca:
- Wyrównanie długości barku przodu:
S4 R 3 = S3R2  czynność tę wykonujemy w celu usunięcia wielkości wdania w szwie
barkowym tyłu przy materiałach odzieżowych trudno wdawalnych (np. tkaniny powlekane),
z których wykonywana jest tego rodzaju odzież.
- Wykreślenie krzywych pokrojów pach tyłu i przodu z uwzględnieniem: zwiększenia
długości barków w celu przystosowania linii podkroju pachy do rękaw koszulowego,
poszerzenia tyłu i przodu na liniach pachowych, poszerzenia linii bocznych na linii
pogłębienia pachy. Sprawdzenie przebiegu podkroju pachy przy złączeniu linii barków
(szwu barkowego) należy wykonać według sposobu podanego na rysunku Nr 29 b.
- Modelowanie zaszewki piersiowej. Z punktu środka piersi prowadzimy prostą do linii
pachy  położenie zaszewki piersiowej. Zamykamy konstrukcyjną zaszewkę piersiową,
biorąc jako punkt obrotu środek piersi; skracamy powstałą zaszewkę piersiową o 3 cm.
- Wykreślenie krzywej podkroju szyi przy złączeniu linii barków (szwu barkowego)
z uwzględnieniem jej pogłębienia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Rys. 28. Modelowanie form tyłu i przodu anoraku
y
ródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1995
b)
a)
Rys. 29. a) wykreślenie pogłębionego podkroju szyi do anoraku, b) przebieg krzywej podkroju pachy przy
złączeniu linii barków
y
ródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Konstrukcja i modelowanie formy kaptura
Kaptur to nakrycie głowy osłaniające również szyję. Może stanowić jedną całość z tyłem
i z przodem wyrobu odzieżowego, wszyty do wykroju szyi (np. w skafandrze) lub jest dopinany.
W zależności od funkcji jaką ma pełnić (ochronna przed deszczem, wiatrem, mrozem),
rodzaju użytej tkaniny oraz sposobu wykończenia może on mieć różne formy.
Rys. 30. Rodzaje kaptura: a) kaptur z dwoma cięciami bocznymi, b) kaptur z jednym cięciem środkowym, c) kaptur
z cięciem poziomym i pionowym na środku dolnej części
y
ródło: Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP, Toruń 1999
Kaptury mają największe zastosowanie w odzieży dziecięcej i młodzieżowej. Wykańcza się
nimi podkroje szyi płaszczy, kurtek, bluz sportowych, peleryn i skafandrów.
Konstrukcja kaptura
Zmodelowana forma tak zwanego zamkniętego kaptura ze szwem przebiegającym przez
środek głowy jest dostosowana do pogłębionego podkroju szyi. Kaptur jest skonstruowany na
krzywej podkroju szyi przodu, na podstawie pomiaru antropometrycznego wysokości głowy,
przy czym wysokość głowy mierzy się od punktu karkowego do punktu wierzchołkowego.
Rys. 31. Pomiar wysokości głowy
y
ródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1995
Wielkość tego wymiaru jest różnicą wzrostu i wysokości siódmego kręgu szyi:
SyWo = ZWo  ZSy = 164,0  141,0 = 23,0.
Na skopiowanym fragmencie przodu, z punktu S 6 prowadzimy prostÄ… przez punkt S 4.
S 6 K = (długość krzywej podkroju szyi) + 1,5 cm. Z punktu S 6 zakreślamy łuk o promieniu
równym odcinkowi S 6 K.
1
KK1 = SyWo  1,0 cm. Przez punkt K1 prowadzimy prostopadłą do prostej S 4 K1.
2
K1K2 = SyWo + 2,0 cm
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
1
K2K3 = SyWo
2
3
K2K4 = SyWo + 4,0 cm
2
K3K5 = K2K3
1
K2K6 = K2K5
2
Rys. 32. Konstrukcja i modelowanie form kaptura zamkniętego
y
ródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1995
Konstrukcja i modelowanie form rękawa koszulowego
Rękaw koszulowy  to rękaw z główką o małej wysokości, jednoczęściowy, ze szwem
wewnętrznym.
1
R4 P17 = OP  5,0  wysokość główki rękawa gdzie OP  obwód pachy zmierzony
3
z rysunku 28.
R4 N = RvNv + 3,0  długość rękawa
1
R4 P18 = R4 P 18 = OP - 0,3  z punktu R4 zakreślamy łuki o promieniach równych
2
odcinkom R4 P18 i R4 P 18 do przecięcia się z prostopadłą poprowadzoną przez punkt P17.
Otrzymujemy odcinek P17 P18  szerokość rękawa na linii pachy, która jest funkcją obwodu
pachy.
NN1 = NN 1 = 17,0  szerokość rękawa na linii dołu.
1
R4 R5 = R4 R 5 = R4 P18
2
1
P 18R6 = R4 P 18  1,0
3
Wykreślamy krzywą główki rękawa i linie wewnętrzne.
Wyznaczenie punktu montażowego główki rękawa ze szwem barkowym: odmierzoną
z rysunku 28 długość krzywej podkroju pachy przodu przenosimy na linię główki rękawa od
punktu P 18  otrzymujemy punkt R7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Rys. 33. Konstrukcja i modelowanie form rękawa koszulowego
y
ródło: Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1995
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń
1. Jakie znasz asortymenty odzieży zaliczane do wierzchniej?
2. Jakie dodatki konstrukcyjne stosuje się w konstrukcji odzieży wierzchniej?
3. Wymień wymiary potrzebne do narysowania siatki konstrukcyjnej anoraku?
4. Co to jest kaptur?
5. W jakiej odzieży kaptury mają największe zastosowanie?
6. Jakie wymiary potrzebne sÄ… do narysowania konstrukcji kaptura?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wypisz wymiary potrzebne do narysowania siatki konstrukcyjnej anoraku dla reprezentanta
o wymiarach:164/92/96, określ typ sylwetki i oblicz odcinki konstrukcyjne.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) z tabeli wymiarów odczytać i wypisać wymiary potrzebne do narysowania siatki,
2) wypisać wszystkie odcinki konstrukcyjne,
3) dobierać odpowiednie dodatki konstrukcyjne do kurtki,
4) obliczyć odcinki konstrukcyjne.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- tabele wymiarów, tabela z wielkościami dodatków konstrukcyjnych dla standardu
konstrukcji- typu figur A, B, C, D,
- opis konstrukcji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Ćwiczenie 2
Na podstawie wymiarów oraz obliczonych odcinków konstrukcyjnych (Ćwiczenie 1)
wykonaj modelowanie form przodu i tyłu anoraku i kaptura.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) narysować siatkę konstrukcyjną anoraku,
2) zmodelować formy przodu i tyłu anoraku,
3) wykreślić linie konturowe przodu i tyłu anoraku,
4) wykonać modelowanie kaptura.
Wyposażenie stanowiska:
- tabele wymiarów.
- opis z obliczonymi odcinkami konstrukcyjnymi,
- plansze z wykonanym modelowaniem przodu i tyłu anoraku,
- papier do wykreślania konstrukcji, przybory kreślarskie.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić asortymenty odzieży zaliczane do wierzchniej?
2) wyjaśnić jakie dodatki konstrukcyjne stosuje się przy rysowaniu siatki
konstrukcyjnej anoraku?
3) wymienić wymiary potrzebne do narysowania siatki konstrukcyjnej anoraku?
4) wyjaśnić co to jest kaptur?
5) wymienić w jakiej odzieży kaptury mają największe zastosowanie?
6) wymienić wymiary potrzebne są do narysowania konstrukcji kaptura?
4.4. Modelowanie odzieży roboczej
4.4.1. Materiał nauczania
Przez pojęcie odzieży roboczej rozumiemy nie tylko okrycia chroniące nasz ubiór codzienny
przed zabrudzeniem i uszkodzeniem (fartuchy, kurtki, kombinezony, rękawiczki), ale i odzież
przeznaczoną do określonych zajęć. Odzież tę stosowaną przy pracy w poszczególnych
zawodach dzielimy na dwie podstawowe grupy. Pierwsza grupa przewidziana jest dla
pracowników fizycznych zatrudnionych w zakładach przemysłowych, gospodarstwach rolnych,
pracowników służby zdrowia itp. Druga grupa obejmuje odzież dla pracowników biurowych,
pracowników związanych bezpośrednio z konsumentami (np. zakłady zbiorowego żywienia,
sklepy, domy towarowe, gospodarstwa domowe). Przy projektowaniu odzieży dla pracowników
fizycznych trzeba uwzględnić rodzaj pracy oraz warunki klimatyczne i przestrzenne miejsca
pracy. Na fizjologiczny stan człowieka wpływa temperatura pomieszczenia oraz jej zmiany. Stąd
też zupełnie innym wymaganiom powinny odpowiadać odzież i obuwie, jeśli pracownik w ciągu
dnia roboczego przebywa w jednakowej temperaturze, a innym tam, gdzie mają miejsce częste
zmiany temperatury i gdzie pracownik powinien mieć możność łatwego przebrania się. Również
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
należy wziąć pod uwagę zmiany pór roku. Duże znaczenie ma tutaj prawidłowy wybór
materiału. Może być przepuszczający powietrze lub ścisły, lekki lub ogrzewający. W niskich
temperaturach stosuje siÄ™ ocieplacze z tkanin kocowych, pikowanej waty, pikowanej pianki
poliuretanowej, (przy konstruowaniu tego rodzaju odzieży trzeba uwzględnić większe dodatki
konstrukcyjne). Odzież nie powinna przeszkadzać ruchom, a z drugiej strony nie powinna być
luz
na. Materiały na odzież roboczą powinny być niekurczliwe, elastyczne, odporne na
zabrudzenia, przewiewne, łatwe do prania. Najprostszą formą odzieży roboczej jest fartuch
gospodarski. Przed przystąpieniem do opracowania formy fartuszka należy wykonać niezbędne
pomiary osoby, dla której fartuch ma być opracowany.
Tabela 2. Wymiary potrzebne do wykonania konstrukcji fartuszka
y
ródło: Bily -Czopowa M.: Konstrukcja modelowanie odzieży damskiej lekkiej. WSiP, Warszawa 1985
Wymiary podstawowe 1/2 1/4 1/8 1/10
ZWo = 164 82,0 41,00 20,50 16,4
ot = 64 32,0 16,25 8,12 -
obt = 94 47,0 23,50 11,75 -
Konstrukcja fartuszka składa się z 4 klinów wykreślonych stycznie w stosunku do siebie.
Szerokość każdego klina ustala się na linii talii i na linii bioder. Opracowanie formy rozpoczyna
się od wykreślenia z lewej strony arkusza linii pionowej, która jest linią środka przodu. Na tej
linii należy odmierzyć długość fartuszka do talii, obliczoną według 1/8 ZWo (wysokość
bawetu), następnie głębokość bioder, tj. odległość od linii talii do bioder, obliczoną z 1/10 ZWo
+ 2,0 cm oraz długość fartuszka od linii talii do dołu, np. 1/4 ZWo.
Z wyznaczonych punktów należy wykreślić linie poziome i oznaczyć kolejno symbolami: P,
T, B, D,. Następnie od punktu P odmierzamy poziomo szerokość przodzika = 1/8 ot + 2,0 cm,
od punktu T  szerokość klina środkowego na linii talii = 1/8 ot, a od punktu B  szerokość
klina Å›rodkowego na linii bioder = 1/8 obt + 0,5 ÷ 1,0 cm. Otrzymane punkty P1, T1, B1
łączymy prostymi. Na linii dołu wyznaczamy punkt D1, odmierzając uprzednio długość
fartuszka TD. Z punktów: T1 i B1 wykreślamy prostopadłe do linii klina i na nich wyznaczamy
szerokość nastÄ™pnego klina, a wiÄ™c: od T1 do T 1/8 ot, od B1 do B 1/8 obt + 0,5 ÷ 1,0 cm.
2 2
Punkty te łączymy prostą, na której odmierzamy długość 1/4 ZWo i wyznaczamy punkt D ,
2
który łączymy z punktem D1. Pozostałe dwa kliny wyznaczamy w ten sam sposób. Kieszonkę
wykreślamy według projektu plastycznego.
Opis konstrukcji fartucha gospodarczego
PT Wysokość bawetu 1/8 ZWo
TB Głębokość bioder 1/10 ZWo + 2,0 cm
TD Długość fartucha 1/4 ZWo
TT1 Szerokość klina na linii talii 1/8 ot
BB1 Szerokość klina na linii bioder 1/8 obt + 0,5 ÷ 1,0 cm
T1D1 Długość klina TD ( dł. fartucha )
PP1 Szerokość przodu 1/8 ot + 2,0 cm (TT1 + 2,o cm )
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Rys. 34. Konstrukcja fartuszka gospodarczego
y
ródło: Bily-Czopowa M.: Konstrukcja modelowanie odzieży damskiej lekkiej. WSiP, Warszawa 1985
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Co rozumiesz przez pojęcie odzieży roboczej?
2. Na jakie grupy dzielimy odzież roboczą?
3. Z jakich materiałów powinna być wykonana odzież robocza?
4. Jakie wymiary potrzebne sÄ… do narysowania siatki konstrukcyjnej fartucha gospodarczego?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj pomiary koleżanki niezbędne do konstrukcji fartucha gospodarczego i rozlicz
odcinki konstrukcyjne.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zdjąć wymiary z sylwetki koleżanki niezbędne do wykonania konstrukcji fartucha
gospodarczego,
2) zapisać wymiary,
3) rozliczyć odcinki konstrukcyjne.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- taśma centymetrowa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Ćwiczenie 2
Na podstawie rozliczonych odcinków konstrukcyjnych wykreśl konstrukcję całego fartucha
gospodarczego, następnie zaprojektuj i wykreśl samodzielnie kieszonkę.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) narysować siatkę konstrukcyjną fartucha gospodarczego,
2) wykreślić linie formy konstrukcyjnej,
3) zaprojektować i wykreślić kieszonkę na formie fartucha.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- opis konstrukcji z rozliczonymi odcinkami,
- przybory kreślarskie, arkusz papieru do wykreślenia konstrukcji, żurnale.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić pojęcie odzieży roboczej?
2) dokonać podziału odzieży roboczej?
3) wymienić, z jakich materiałów powinna być wykonana odzież robocza?
4) wymienić wymiary potrzebne do narysowania siatki konstrukcyjnej fartucha?
4.5. Modelowanie odzieży dziecięcej dla I grupy wiekowej
4.5.1. Materiał nauczania
Odzież przeznaczona dla dzieci powinna być:
- higieniczna  wykonana z tkanin przewiewnych, które przepuszczają powietrze i wchłaniają
pot,
- funkcjonalna  dostosowana do figury dziecka i zapewniająca swobodę ruchów,
- racjonalna  zaprojektowana ekonomicznie pod względem wzrostu, stosowanych tkanin,
dodatków, możliwości termicznej regulacji (podpinki, dopinane kołnierze, kaptury),
- estetyczna  kształtująca od najmłodszych lat poczucie piękna, wrażliwość na barwę,
co wywiera duży wpływ na psychikę dziecka. Barwy materiałów włókienniczych
przeznaczonych na odzież dziecięcą powinny być czyste, jasne i ciepłe. Na estetykę odzieży
wpływy również jej zdobienie i zróżnicowanie drobniejszych elementów, jak: patki, fałdy,
kołnierze, karczki, falbanki, kieszenie, paski. Nadają one ubiorom zamierzony charakter,
wzbogacają asortyment odzieży, a dzieciom sprawiają radość. W odzieży dla najmłodszych
dzieci stosuje się proste hafty maszynowe i ręczne, aplikacje, pasmanterie i inne ozdoby.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Zarys budowy i proporcje figury dziecka
JednÄ… z najbardziej widocznych zmian w procesie rozwoju dziecka jest zmiana wzrostu.
Rozróżniamy cztery etapy w procesie wzrostu:
1. etap bardzo szybkiego przyrostu ciała  w okresie niemowlęcym  stopniowo
zwalniający do czwartego roku życia.
2. powolniejszy, lecz systematyczny przyrost wzrostu aż do wieku dojrzewania;
3. ponownie szybki wzrost w okresie dojrzewania;
4. zwalnianie tempa przyrostu długości ciała, aż do ustalenia wzrostu ostatecznego.
Sylwetka dziecka ulega stałym przekształceniom. Szczególnie zmieniają się proporcje
poszczególnych części ciała, jak długość kończyn dolnych, górnych, długość tułowia. Zmieniają
się również wymiary szerokości i obwodów, ale te zmiany są mniej uchwytne. Głowa
niemowlęcia jest nieproporcjonalnie duża i stanowi (tak jak kończyny dolne) 1/4 wysokości całej
sylwetki. Na tułów przypada 1/2 wzrostu. Dziecko w wieku do dwóch lat ma wąskie ramiona,
mało zróżnicowaną szerokość tułowia, ręce jednakowej grubości na całej długości, nogi krótkie,
pulchne, szyjÄ™ krótkÄ…, schowanÄ… w faÅ‚dach. Natomiast dziecko w wieku 7 ÷ 8 lat ma sylwetkÄ™
smukłą, dobrze umięśnioną, ale bez tkanki tłuszczowej. Różnica wzrostu między dziewczętami
i chÅ‚opcami jest minimalna na korzyść chÅ‚opców. W wieku 11 ÷ 13 lat nastÄ™puje najpierw lekka
przewaga wzrostu dziewcząt, a potem chłopców.
Konstrukcja sukienki podstawowej dla dziewczÄ…t I grupy modelowej
Sukienka podstawowa dziewczęca widoczna na rysunku 35 to prosta forma o
lekko poszerzonych bokach. Najczęściej formę podstawową sukienki używa się
do modelowania na płaszczyz
nie innych wzorów odzieży, ponieważ rzadko
kiedy sukienki dziewczęce są tak mało urozmaicone.
Rys. 35. Projekt plastyczny sukienki
y
ródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
Wymiary w centymetrach:
ZWo - 98,0
opx - 56,0
os - 26,0
RvRv - 26,8
RvSxRv - 24,8
SySvXpTp - 31,7
SyTy - 24,0
RvNv - 32,0
on - 14,0
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
Opis konstrukcji:
Tył
1 1
SP = ( ZWo + opx  2,6) + 2,5 ÷ 3,0 = 12,0 ÷ 12,5
15 10
ST = SyTy = 24,0
3
SB = ZWo + 4,0 = 33,4
10
1
SK  dowolna ZWo  3,0 ÷ 6,0 = 52,0 ÷ 55,0
2
1
SP1 = ZWo + 3,5 = 6,8
30
1
SS1 = opx = 0,7
80
1
SS2 = RvRv + 1,4 = 14,8
2
1
S1S3 = os + 0,2 ÷ 0,3 = 5,4 ÷ 5,5
15
1
S3S4 = S1S3 + 0,2 = 1,9
3
PP2 połowa szerokości tyłu według wyliczenia = 13,2
S2S5 = 0,3
1
S4S6 = S4S5 = 3,1
3
1
P1P4 = P1P3
2
P2P5 szerokość pachy tyÅ‚u wedÅ‚ug wyliczenia = 11,0 ÷ 11,5 : 2  0,5 = 5,0 ÷ 5,3
1
P2P6 = P2S5
4
P6P7 = 0,8 ÷ 1,2
K1K2 = 3,0 ÷ 4,5
K2K3 = 0,8 ÷ 0,9
Przód
T2S7 = (SySvXpTp + 2,0)  S1S4 = 27,9
1
S7S8 = os + 0,3 ÷ 0,4 = 5,5 ÷ 5,6
5
1
S8S9 = opx + 0,3 = 2,6
24
S10S11 = S1S3 + 0,3 ÷ 0,4 = 5,7 ÷ 5,8
1
S12S13 = RvSxRv + 1,2 ÷ 1,3 lub S1S2  0,8 = 13,6 ÷ 13,7
2
S12S14 = S12S9 + 0,5 Punkt S14 wyznacza dwusiecznÄ… kÄ…ta S9S12 S11
P8P9 poÅ‚owa szerokoÅ›ci przodu wedÅ‚ug wyliczenia = 11,8 ÷ 12,4
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
P9P10 szerokość pachy przodu wedÅ‚ug wyliczenia = 11,0 ÷ 11,5 : 2 + 0,5 = 6,0 ÷ 6,2
S13S15 = S3S4 + S2S5 + 0,8 ÷ 1,0
S11S15 = S4S5 - 0,3 ÷ 0,5
S15S16 = 0,3 ÷ 0,5
P9P11 = P2P6  0,5
P11P12 = 1,0 ÷ 1,5
K5K6 = 1,5 ÷ 2,0
K4K7 = 0,3 ÷ 0,5
K6K8  według tyłu
Rys. 36. Konstrukcja sukienki podstawowej dla dziewczÄ…t I grupy
y
ródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
Modelowanie zaszewki barkowej
W celu wyrównania środka tyłu do pionu oraz uwzględnienia luzu na wypukłości łopatki
otwieramy zaszewkÄ™ konstrukcyjnÄ… oznaczonÄ… symbolem S6P4 na linii szwu barkowego, to jest
na linii S4S5. kolejność czynności przy modelowaniu zaszewki barkowej została omówiona
w module 311[34].Z2.04.
Konstrukcja rękawa podstawowego jednoczęściowego do sukienki dla dziewcząt I grupy
modelowej
SN = RvNv + 2,0 ÷ 2,5 = 34,0 ÷ 35,0
NN1 = 2,0 ÷ 2,3
1
SP wysokość główki rÄ™kawa = V - (2V + V1 )+ 0,5 ÷ 1,0 = 10,1 ÷ 10,5
10
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
1
ST = RvNv + 5,0 = 21,0
2
PP1 = P2P5 + P9P10 + 2,0 ÷ 2,5 = 13,5 ÷ 14,0
N1N2 = P1P2 - 1,5 ÷ 2,0 = 11,0 ÷ 12,5
T1N3 = TN1 + 1,5 ÷ 2,0
Kształt pachy z rysunku pomocniczego nanosimy na siatkę konstrukcyjną rękawa w ten
sposób, aby odcinek P9P10 pokrył się z odcinkiem PP1, a krawędz
pachy szwu przodu była
styczna do prostej PS.
T1T2 = P1P10  0,5
Odcinek P10N4 wyznacza linię szwu rękawa.
1
SS2 = SS1 + 0,5
2
1
SS3 = SS1
4
1
S1S4 = S1P1  0,5
3
PP2 = P9P11  0,5
S4S5 = 0,5
Z punktu S5 kreślimy styczną do podkroju pachy.
1
S4S6 = S2S4
2
1
S6S7 = S2S4
10
Krzywą główki rękawa wykreślamy według rysunku 37 b, nanosimy punkty spotkania z
pachą sukienki. Za pomocą odkalkowanej tylnej i przedniej części rękawa otrzymamy rękaw
rozłożony. Sprawdzamy płynność krzywej główki i pachy rękawa. Wyznaczamy punkty
spotkania rękawa ze szwem barkowym, rozliczając wielkość liczbową tak, aby 1/3 przeznaczyć
na wdanie do pachy przodu, a 2/3 wielkość wdania na pachę tyłu.
Mankiet do rękawa
NN1 = on + 1,0 ÷ 1,5 = 15,0 ÷ 15,5
N1N2  dodanie na zapięcie = 2,0
NN3 dodanie na zÄ…bek = 2,0 ÷ 2,5
N2N4 = N3N5  szerokość mankietu = 2,5 ÷ 3,5
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
a)
b)
c)
Rys. 37. Konstrukcja rękawa podstawowego jednoczęściowego do sukienki dla dziewcząt I grupy
a) odkalkowany kształt pachy, b) forma konstrukcyjna rękawa, c) mankiet
y
ródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
Kołnierz do sukienki
KK1 wysokość podkroju = 6,0 ÷ 7,0 cm
K1K2 dÅ‚ugość krzywej podkroju szyi + 0,3 ÷ 0,4
K1K3 szerokość koÅ‚nierza na linii Å›rodka tyÅ‚u = 6,0 ÷ 8,0
K2K4 szerokość koÅ‚nierza na linii przodu = K1K3 + 0,5 ÷ 0,8
K4K5 = 2,5 ÷ 2,8
K1K6 wysokość stójki = 1,5 ÷ 2,0
Wykreślamy linie konturowe kołnierza według rysunku 38.
Rys. 38. Konstrukcja kołnierza do sukienki dziewczęcej
y
ródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
Modelowanie sukieneczki rozkloszowanej od karczka dla dziewczÄ…t I grupy modelowej
Opis modelu  sukienka o ciekawie zaprojektowanych owalnych karczkach wykonana
z lekkiej wełny. Naszycia z kolorowej tasiemki lub haft  spełniają rolę ozdoby. Kołnierzyk
zaokrąglany z przodu. Zapięcie na karczku tyłu.
Rys. 39. Rysunek modelowy sukienki dziewczęcej
y
ródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
Czynności przy modelowaniu
- Przygotowujemy wyciętą formę sukienki podstawowej. Kopiujemy do linii talii,
o prostych, nie poszerzonych liniach boku,
- Na formie tyłu wykreślamy kształt owalnego karczka: od podkroju szyi na linii szwu
barkowego odmierzamy 8,3 cm. Od podkroju szyi na linii Å›rodka tyÅ‚u odmierzamy 9,0 ÷
10,0 cm = długość karczka. Wyznaczone punkty łączymy łukiem. Pozostałą część formy
dzielimy na trzy części (na linii talii), oznaczamy symbolami T1, T , T , T
2 3 4
i rozcinamy,
- Z prawej strony arkusza wykreślamy prostą pionową i do niej prostopadłą, która będzie
linią talii. Przyklejamy część T i pozostałe części (z wyjątkiem karczka), rozsuwając
2
doÅ‚em (na linii talii) 2,0 ÷ 3,0 cm. GórÄ… części dochodzÄ… do siebie. Karczek
przykładamy do linii pionowej (odchylenie X przenosimy na szew barkowy)
w dowolnym odstępie od T . Wyznaczamy długość sukienki według wymiaru sukienki
2
podstawowej, tj. 52,0 ÷ 55,0 cm, plus odcinek X, tj. odlegÅ‚ość miÄ™dzy karczkiem
a częścią formy tyłu na linii środka. Wykreślamy kontury karczka i sukienki,
- Modelowanie przodu sukienki jest podobne do czynności opisanych szczegółowo przy
modelowaniu formy tyłu. Różnica polega na wykreśleniu kształtu karczka: od podkroju
szyi na linii środka i na linii barku odmierzamy 8,0 cm. Wyznaczone punkty łączymy
Å‚ukiem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
Rys. 40. Modelowanie przodu i tyłu sukienki dziewczęcej
y
ródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
Rękaw długi, dołem rozszerzany, do sukienki dla dziewcząt I grupy
- Przygotowujemy wyciętą formę rękawa długiego jednoczęściowego, oznaczamy miejsce
rozporka oraz linię łokcia i środek rękawa.
- Na arkuszu wykreślamy prostą pionową i na nią nakładamy wyciętą formę rękawa
(środek rękawa = linia pionowa).
- FormÄ™ rÄ™kawa poszerzamy na dole z obu stron po 1,5 ÷ 2,0 cm, wyznaczamy nowe linie
szwów w rÄ™kawie, wykreÅ›lamy rozporek oraz linie doÅ‚u, obniżajÄ…c jÄ… o 0,6 ÷ 0,8 cm.
- Obrysowujemy kontury główki rękawa, wyznaczamy punkty spotkania rękawa z pachą
tyłu i przodu, wykreślamy linie szycia (przerywaną).
Mankiet do rękawa
NN1 = on + 1,5 ÷ 2,5
N1N przedłużenie na zapięcie 2,0 cm,
2
N1N dodanie na zÄ…bek 2,5 ÷ 3,0 cm
3
N N = N N = szerokość mankietu 2,0 ÷ 2,5 cm
2 4 3 5
Wykreślamy kształt mankietu, oznaczamy dziurkę i miejsce przyszycia guzika.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
Rys. 41. Modelowanie form: a) rękawa b) mankietu
y
ródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
Kołnierz do sukienki
KK1 dÅ‚ugość krzywej podkroju szyi  0,3 ÷ 0,4 cm
KK wysokość podkroju = 5,0 ÷ 6,0 (im wyższy podkrój, tym bardziej pÅ‚aski bÄ™dzie koÅ‚nierz)
2
K K szerokość koÅ‚nierza na linii Å›rodka tyÅ‚u = 7,0 ÷ 8,0
2 3
K K = 12,0 ÷ 14,0
4 5
K K wysokość stójki = 2,0
2 6
K1K szerokość koÅ‚nierza na linii przodu, np. 7,0 ÷ 7,5
7
Wykreślamy kontury kołnierza oraz linię załamania. Kształt kołnierza dowolny  prosty lub
zaokrÄ…glony.
Rys.42. Konstrukcja kołnierza do sukienki dziewczęcej
y
ródło: Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Jakie cechy powinna posiadać odzież dziecięca?
2. Przedstaw jakie są proporcje sylwetki dziecięcej?
3. Jakie elementy zdobnicze występują w odzieży dziecięcej?
4. Jaka jest kolejność czynności przy modelowaniu sukieneczki dziewczęcej?
5. Jakie przybory potrzebne są przy modelowaniu wtórnym?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie projektu plastycznego sukieneczki dziewczęcej wykonaj modelowanie przodu
i tyłu w dwóch etapach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować dwie formy przodu i tyłu sukieneczki (skala 1:1),
2) wyznaczyć linię karczka,
3) odciąć karczek,
4) przykleić karczek wzdłuż linii pionowej,
5) przykleić dolną część sukieneczki tak by linia środka była również wzdłuż linii pionowej,
6) dodać na kontrafałdę równolegle do linii środka przodu 12, 0 cm,
7) wykreślić zewnętrzne kontury karczka i dolnej części sukieneczki.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dwie formy podstawowe przodu i tyłu sukieneczki dziewczęcej,
- papier, nożyczki klej, przybory kreślarskie.
Ćwiczenie 2
Zmodeluj do sukieneczki dziewczęcej rękaw krótki poszerzony górą w dwóch etapach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować dwie formy rękawa o skróconej długości (skala 1:1),
2) wyznaczyć linie pionowe potrzebne do rozsunięcia rękawa w górze,
3) rozciąć rękaw po wyznaczonych liniach,
4) rozsunąć elementy rękawa i przykleić tak , aby środek był wzdłuż linii pionowej,
5) wykreślić linie konturowe rękawa uwzględniając podwyższenie główki o 1,0 cm.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dwie formy rękawa o skróconej długości,
- papier, klej, nożyczki, przybory kreślarskie.
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wymienić cechy charakteryzujące odzież dziecięcą?
2) omówić proporcje sylwetki dziecięcej?
3) wymienić elementy zdobnicze występujące w odzieży dziecięcej?
4) wymienić kolejność czynności przy modelowaniu sukieneczki dziewczęcej?
5) wymienić przybory potrzebne przy modelowaniu wtórnym?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
4.6. Modelowanie odzieży męskiej sportowej dla typu sylwetek A i B
4.6.1. Materiał nauczania
Styl sportowy to ubiory wygodne, o swobodnej linii, funkcjonalne. Do typowych ubiorów
w stylu sportowym zalicza się: płaszcze typu wojskowego, kurtki, bluzy, różnego rodzaju
spodnie. Charakterystyczne cechy odzieży sportowej to: kieszenie, pagony, kaptury,
wzmocnione szwy (stębnówki), karczki, mankiety, kołnierze na stójce.
Konstrukcja odzieży męskiej na górną część ciała, oparta jest na pomiarach
antropometrycznych i dotyczy odzieży z prostą linią środka przodu. Stosowana jest wyłącznie
do modelowania odzieży, w której krawędz
przodu jest liniÄ… prostÄ…, np: bluzy, kurtki, dresy.
Metoda ta umożliwia skonstruowanie, a następnie zmodelowanie odzieży dla dowolnych
rozmiarów wybranych z tabeli lub dla wymiarów indywidualnych figur.
Wymiary mężczyzn w tabelach wymiarów (podobnie jak u kobiet) podzielone są na typy
figur, które charakteryzują się stałą różnicą między obwodem klatki piersiowej i obwodem pasa.
Typ figury A; opx  ot = 14,0 cm
Typ figury B; opx  ot = 10,0 cm
Typ figury C; opx  ot = 6,0 cm
Typ figury D; opx  ot = 2,0 cm
Konstrukcja odzieży męskiej dla typów A, B, C i D jest jednolita, oznacza to, że siatki
konstrukcyjne dla wszystkich typów figur buduje się według tej samej metody.
Konstrukcja bluzy
Wymiary;
ZWo = 176,0
opx = 96,0
ot = 86,0
obt = 100,0
os = 38,0
XcXc = 36,0
PcPl = 12,0
XlXl = 36,0
SyTy = 43,0
RvNv = 60,0
Podział połowy klatki piersiowej
1
Połowa szerokości tyłu = XcXc
2
Szerokość pachy = PcPl
1
Połowa szerokości przodu = XlXl
2
1
Połowa obwodu klatki piersiowej = opx
2
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
Tabela 3. Standard konstrukcji odzieży męskiej z prostą linią środka przodu - wielkości dodatków konstrukcyjnych
y
ródło: Piskorska M., Parafianowicz Z.: Modelowanie form odzieży męskiej. SOP, Toruń 1997
Dodatki
Odcinek konstrukcyjny konstrukcyjne dk
Symbol Wzór Bluza Kurtka
1 2 3 4
Sp 1 1
ZWo + opx + 0,8
15 10
ST Syty + dk 1,0 2,0
TB 1
ZWo + 3,0
10
SD Długość wyrobu odzieżowego
2,0
TT1
1 3,0 4,0
P1P
2
XcXc + dk
2
PcPl + dk 6,5 8,5
P P
2 3
1 4,0 5,0
P P
3 4
XlXl + dk
2
1 13,5 17,5
P1P
4
opx +dk
2
1 0,4 0,9
SS
2
os + dk
5
2,5
S S
2 3
SP + 3,0
P S
4 4
S S SS + 1,5
4 5 2
S S S S
4 6 4 5
1,0
S1R
P R1 P R  1,0
3 2
3,0
RR
2
S R S R
5 3 3 2
dk 2,5 3,0
P P
2 5
1
P P
5 7
P S1 + 1,0
5
4
2,0
P P
7 8
P P P P - 2,0
6 9 5 7
Modelowanie form konstrukcyjnych bluzy
Kolejność czynności:
1. Wyznaczenie długości bluzy:
SD = 62,0  długość bluzy zależy od modelu.
T D1 = T1D
4
2. Wykreślenie linii bocznych:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
1
P P10 = P P + 1,0 =
5 2 3
2
Gdzie: P P = PcPl + dk szerokość pach bluzy
2 3
Z punktu P10 poprowadz
równoległą do linii środka tyłu- linia boczna tyłu.
1
P P11 = P P - 1,0 =
6 2 3
2
Z punktu P11 poprowadz
prostopadłą  linia boczna przodu.
3. Modelowanie linii pokrojów.
- Wykreśl krzywe pokrojów :
Pachy tyłu R R10 , pachy przodu R P11 , szyi tyłu SS szyi przodu S S
2 3 3 5 6
- Wytnij otrzymane formy i złącz na linii barku
S R = S R
3 2 5 3
Sprawdz
kształt wykreślonych podkrojów, popraw w przypadku złego przebiegu  taki sposób
sprawdzania krzywizn nazywa siÄ™ modelowaniem konfekcyjnym.
4. Przesunięcie linii barku do przodu o 1,0 cm
- Od formy przodu na linii barku odetnij równolegle pasek szerokości 1,0 cm i dostaw do
formy tyłu. Czynność tę wykonujemy w tym celu, aby w odzieży z rękawami dostawianymi,
np. raglanowe, szew barkowy przechodzący w szew zewnętrzny rękawa miał położenie
w kierunku przodu.
5. Modelowanie linii boku:
- Odmierz na linii talii i linii dołu po 1,5 cm, wykreśl linię boku tyłu i linię boku przodu.
6. Wykreślenie linii dołu:
- Sprawdz
przebieg linii dołu łącząc formę tyłu z formą przodu.
Rys. 43. Siatka konstrukcyjna bluzy
y
ródło: Piskorska M., Parafianowicz Z.: Modelowanie form odzieży męskiej. SOP, Toruń 1997
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
Rys. 44. Modelowanie form przodu i tyłu bluzy
y
ródło: Piskorska M., Parafianowicz Z.: Modelowanie form odzieży męskiej. SOP, Toruń 1997
Rys. 45. Modelowanie linii pokrojów pachy i szyi
y
ródło: Piskorska M., Parafianowicz Z.: Modelowanie form odzieży męskiej. SOP, Toruń 1997
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
Konstrukcja rękawa do bluzy
Tabela 4. Konstrukcja rękawa do bluzy
y
ródło: Piskorska M., Parafianowicz Z.: Modelowanie form odzieży męskiej. SOP, Toruń 1997
Odcinek konstrukcyjny Dodatki
konstrukcyjne dk
Symbol Wzór Bluza Kurtka
1 2 3 4
1
R P10
4
( P R + P R ) + 1,0
5 2 6 3
3
RvNv + dk 4,0 4,0
R N
4
1,5
NN1
1
P10 T
7
P10 N  1,5
2
P10 P11 P P - 1,0
6 9
5,0 5,5
R R P P + dk
4 5 2 3
1
R R
5 6
R P10 - 0,5
4
4
T T R R - 2,5
7 8 4 5
1
R R
4 7
R R + 2,0
4 5
2
1
R R
4 8
R R - 0,5
4 7
2
1
P11 R
9
P11 R
8
2
1
P10 P12
R R
4 5
2
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
a)
b)
Rys. 46. a) siatka konstrukcyjna rękawa, b) modelowanie form konstrukcyjnych dwuczęściowego rękawa
ze szwami wewnętrznym i zewnętrznym
y
ródło: Piskorska M., Parafianowicz Z.: Modelowanie form odzieży męskiej. SOP, Toruń 1997
Modelowanie form konstrukcyjnych dwuczęściowego rękawa ze szwami wewnętrznym
i zewnętrznym
1. Wykreślenie krzywej główki i podkroju rękawa:
- Od punktu P11 przez punkty R , R do punktu R wykreśl krzywą główki rękawa,
9 7 6
- Od punktu R do punktu P11 wykreśl krzywą podkroju rękawa.
6
2. Wyznaczenie położenia linii wewnętrznej:
- P11 P13 = P P11  odcinek P P11 odmierz po linii podkroju pachy przodu i przenieÅ›
9 9
na linię podkroju rękawa. Z punktu P13 wstaw prostopadłą  powstaje punkt T oraz
9
linia wewnętrzna rękawa.
3. Wyznaczenie punktu montażowego na podkroju pachy:
P13 P14 = P10 P odcinek  P10 P odmierz po linii podkroju pachy tyłu i przenieś na
8 8
linię podkroju rękawa.
4. Wyznaczenie położenia linii zewnętrznej rękawa.
- Z punktu R wystaw prostopadłą, na linii dołu odmierz w lewo 2,0 cm  linia
7
zewnętrzna rękawa.
Zmodelowana forma rękawa przedstawia rękaw  zamknięty .
5. Modelowanie rękawa  otwartego
Odrysuj na bibułce spodnią część rękawa:
- Oznacz linię łokcia i linię wewnętrzną;
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
- Wytnij spodnią część rękawa, przetnij wzdłuż linii wewnętrznej P13 ,
- PÅ‚aszczyznÄ™ oznaczonÄ… punktami P11 P13 T N przyklej na zewnÄ…trz prostej P11 N,
9 3
- PÅ‚aszczyznÄ™ oznaczonÄ… punktami R P13 T N przyklej na zewnÄ…trz prostej R N .
6 9 3 6 2
Rys. 47. Modelowanie form rękawa dwuczęściowego  otwartego
y
ródło: Piskorska M., Parafianowicz Z.: Modelowanie form odzieży męskiej. SOP, Toruń 1997
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń?
1. Czym charakteryzuje się odzież sportowa?
2. Czym charakteryzują się typy figur męskich?
3. Jakie wymiary sÄ… potrzebne do konstrukcji bluzy?
4. Jaka jest budowa siatki konstrukcyjnej z prostą linią środka przodu?
5. Jaka jest kolejność czynności przy modelowaniu konstrukcyjnym bluzy?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Mając projekt plastyczny bluzy męskiej wypisz wymiary potrzebne do narysowania siatki
konstrukcyjnej bluzy dla reprezentanta figury typu A, dobierz dodatki konstrukcyjne, oblicz
długości odcinków konstrukcyjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) z tabeli wymiarów odczytać i wypisać wymiary potrzebne do narysowania siatki
konstrukcyjnej,
2) wypisać wszystkie odcinki konstrukcyjne,
3) dobrać odpowiednie dodatki konstrukcyjne,
4) obliczyć odcinki konstrukcyjne.
Wyposażenie stanowiska pracy :
- tabele wymiarów, tabela z wielkościami dodatków konstrukcyjnych,
- opis konstrukcji.
Ćwiczenie 2
Na podstawie projektu plastycznego bluzy męskiej wykonaj modelowanie przodu i tyłu .
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować formy przodu i tyłu bluzy,
2) wyznaczyć: pogłębienie i poszerzenie pach, wydłużenie barków,
3) wykreślić: krzywe pokrojów pach, linie boków, pogłębienie podkroju szyi przodu, karczek
przodu, plisę przodu, pasek dołu bluzy, kieszeń przodu, linię złożenia fałdy tyłu.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- formy podstawowe przodu i tyłu bluzy męskiej.
- papier, nożyczki, klej, przybory kreślarskie.
- plansze przedstawiające sposób modelowania bluzy.
Ćwiczenie 3
Zmodeluj do bluzy męskiej rękaw dwuczęściowy ze szwami zewnętrznym i wewnętrznym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować formę rękawa odbitą z konstrukcji,
2) wyznaczyć: zmniejszenie wysokości główki rękawa równe wydłużeniu barków, pogłębienie
podkroju rękawa równe połowie pogłębienia pachy, poszerzenie rękawa i zwężenie
na liniach wewnętrznych, skrócenie rękawa równe szerokości mankietu,
3) wykreślić: nową krzywą główki rękawa, linie wewnętrzne rękawa, linię dołu rękawa,
4) odmierzyć odcinki podkrojów pach przodu i tyłu i przenieść na nową krzywą główki rękawa
(za linii zewnętrznej rękawa powstanie zaszewka),
5) zmodelować mankiet.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57
Wyposażenie stanowiska pracy:
- forma podstawowa rękawa,
- papier, klej ,nożyczki, przybory kreślarskie,
- plansze przedstawiające sposób modelowania rękawa.
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) scharakteryzować odzież sportową?
2) scharakteryzować typy figur męskich?
3) wymienić wymiary potrzebne do konstrukcji bluzy?
4) omówić budowę siatki konstrukcyjnej z prostą linią środka przodu?
5) wymienić kolejność czynności przy modelowaniu konstrukcyjnym bluzy?
4.7. Modelowanie przestrzenne
4.7.1. Materiał nauczania
Modelowanie przestrzenne  polega na upinaniu (drapowaniu) tkaniny właściwej lub
zastępczej bezpośrednio na sylwetce ludzkiej albo odpowiednio przygotowanym manekinie
krawieckim.
Metoda ta ma zastosowanie jedynie przy modelowaniu bardzo skomplikowanych
w formie i linii modeli odzieży na przykład stosowana jest w pracowniach teatralnych
i filmowych. Modelowanie przestrzenne nabiera znaczenia w nauczaniu odczytywania projektów
plastycznych  rozwija wyobraz
nię przestrzenną, ułatwia odczytywanie z projektów
plastycznych układu cięć modelujących i ich proporcje. Metoda modelowania przestrzennego
jest metodą nieefektywną ze względu na dużą pracochłonność i duże zużycie materiału
właściwego lub zastępczego.
Przygotowanie manekina do modelowania
Manekin przeznaczony do modelowania przestrzennego powinien być odpowiednio
przygotowany, tzn. powinien mieć wyznaczone linie poziome i pionowe. Linie te odpowiadają
liniom orientacyjnym na ciele i liniom na siatce konstrukcyjnej. PodstawÄ… do wyznaczenia linii
na manekinie są szczegółowe wymiary ciała dla wielkości danego manekina podane
w obowiązujących tabelach wymiarów ciała. Linie na manekinie można
zaznaczyć taśmą tkaninową, taśmą klejącą lub grubą nitką. Zastosowany
do wyznaczenia linii rodzaj materiału powinien być utrzymany zawsze
w kolorze kontrastujÄ…cym z kolorem manekina.
Na manekinie wyznaczamy następujące linie:
- pionowe  linia środkowa przednia, linia środkowa tylna, linie boczne
przechodzące przez środek pachy, linie uzupełniające przechodzące
przez środek łopatek i środek piersi,
- poziome  linia obwodu szyi, linie barków, obwodu klatki piersiowej,
linia obwodu talii, linia obwodu bioder.
Rys. 48. Manekin przygotowany do modelowania
y
ródło: Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży lekkiej. Cz. 2. WSiP, Warszawa 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
58
Wyznaczone na manekinie linie wskazują umiejscowienia cięć na formach odzieżowych
przenoszonych z projektu plastycznego. Manekin krawiecki, na którym będziemy modelować,
powinien mieć obwody o jedną wielkość większe od wielkości, dla której chcemy otrzymać
formy odzieżowe. Na przykład: jeżeli chcemy otrzymać formy odzieżowe dla obwodu klatki
piersiowej  opx = 96 cm, to obwód klatki piersiowej manekina powinna mieć: opx = 100,0 cm.
Zastosowanie do modelowania manekina o obwodach większych o jedną wielkość wynika
z tego, że przestrzenne modelowanie polega na bezpośrednim upinaniu  zastosowanego do
modelowania materiału na bryle manekina i nie daje możliwości otrzymania niezbędnych luzów
odzieżowych. Stosowanie tego warunku wymaga poprawienia krzywej podkroju szyi, po zdjęciu
formy z manekina, tj. zmniejszenia o 1,0 cm obwodu krzywej podkroju szyi o przyrost
przyjętych w tabelach wymiarów dla 4,0 cm obwodu klatki piersiowej.
Do modelowania rękawa potrzebny będzie model ręki. Model ten wykonujemy z dzianiny
i wypełniamy miękkimi ścinkami lub trocinami. Wymiary przygotowanego modelu ręki
powinny odpowiadać wymiarom w tabeli wymiarów ciała, co szczególnie dotyczy wymiaru or -
obwodu ramienia. Wykonany model ręki przymocowujemy do manekina zgodnie z kierunkiem
ręki.
Mając tak przygotowany manekin możemy przystąpić do modelowania form odzieży.
Kolejność modelowania form odzieży jest dowolna. Możemy rozpocząć modelowanie od formy
przodu lub od formy tyłu. Do modelowania przestrzennego najbardziej odpowiednim materiałem
jest surówka lub usztywniona gaza, tzw. merla, tj. cieniutka, rzadka tkanina bawełniana.
Możemy również stosować papier o specjalnej strukturze pozwalającej na bardzo miękkie
i elastyczne układanie się na manekinie, o nazwie pelur  cienki papier satynowy.
Zasady stosowane w modelowaniu przestrzennym
Formy symetryczne modelujemy w połowie na prawej stronie manekina krawieckiego.
Nitki osnowy w materiale zastępczym układamy przy fasonach prostych wzdłuż środka przodu i
tyłu, wykorzystując brzeg fabryczny lub załamujemy krawędz
na 0,5  1,0 cm, aby forma siÄ™ nie
rozciągała. Nitki wątku w materiale zastępczym przy modelowaniu fasonów prostych
umieszczamy wzdłuż linii bioder i obwodu klatki piersiowej. Modelowane elementy formy
przypinamy do manekina krawieckiego jedynie w miejscach koniecznych, aby nie zmienić
kierunki nitki wątku i osnowy. Szwy spinamy do strony prawej w ten sposób, aby szpilkami nie
zaczepiać powierzchni manekina, gdyż po skończonym modelowaniu formy musimy zdjąć
do miary, bez ich rozpinania. Zaszewki są wynikiem konieczności dopasowania formy
do budowy przestrzennej człowieka i w zależności od projektu plastycznego mogą być
umieszczone w kierunku pionowym, ukryte lub wykorzystane jako element zdobniczy,
albo zastąpione odpowiednimi liniami cięć.
Modelowanie form bluzki
Opis modelu  bluzka lekko dopasowana linii boków, zapinana
na całej długości przodu. Karczek w tyle i w przodzie. W przodzie karczka
umieszczone zakładki. Rękawy długie z małą główką.
Rys. 49. Rysunek modelowy bluzki
y
ródło: Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży lekkiej. Cz. 2. WSiP, Warszawa 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
59
 Tył
- Przygotowujemy prostokąt surówki o wymiarach większych niż połowa szerokości tyłu
i długości bluzki.
- Na surówce wyznaczamy: linię pionową  odpowiadającej linii środkowej tyłu, linię
poziomÄ…  odpowiadajÄ…cej linii pachowej  obwodu klatki piersiowej.
- Przygotowaną surówkę nakładamy na manekin krawiecki i przypinamy szpilkami wzdłuż
linii środkowej tyłu, od linii obwodu szyi do linii obwodu bioder, tak aby linie surówki
pokryły się z liniami na manekinie.
- Na linii długości barku, w odległości 1/3 długości barku od szczytu barkowego, upinamy
zaszewkę barkową, dopasowując formę odzieży do bryły manekina.
- Przypinamy surówkę wzdłuż linii boku.
- Zaznaczamy linie krzywej podkroju szyi, długość szwu barkowego, krzywej pachy
i obcinamy nadmiar surówki.
- Jeżeli w projekcie plastycznym są cięcia i elementy wzornicze, wyznaczamy je według
projektu
- W przykładzie wyznaczamy linię karczka.
Rys. 50. Modelowanie tyłu bluzki
y
ródło: Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży lekkiej. Cz. 2. WSiP, Warszawa 1995
Przód
- Przygotowujemy prostokąt surówki analogicznie jak przy modelowaniu form tyłu.
- Na surówce wyznaczamy: linię pionową  odpowiadającą linii środkowej przodu
(uwzględniamy dodatek na zapięcie), linię poziomą  odpowiadającą linii obwodu klatki
piersiowej.
- Przygotowaną surówkę nakładamy na manekin krawiecki i przypinamy szpilkami wzdłuż
linii środkowej przodu, od linii obwodu szyi do linii obwodu bioder, tak aby linie surówki
pokryły się z liniami na manekinie.
- Na linii długości barku, w miejscu zastosowania zaszewki barkowej, upinamy zaszewkę
piersiową, dopasowując formę odzieży do bryły manekina.
- Przypinamy surówkę wzdłuż linii boku.
- Zaznaczamy linie krzywej podkroju szyi, długość szwu barkowego, krzywej pachy
i obcinamy nadmiar surówki.
- Jeżeli w projekcie plastycznym są cięcia i elementy wzornicze, wyznaczamy je według
projektu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
60
W przykładzie wyznaczamy linię karczka.
Rys. 51. Modelowanie przodu bluzki
y
ródło: Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży lekkiej. Cz. 2. WSiP, Warszawa 1995
Sprawdzenie otrzymanych form odzieżowych bluzki
Otrzymane na manekinie krawieckim formy wymagajÄ… sprawdzenia. Zdejmujemy
z manekina formy tyłu i przodu. Przecinamy po wyznaczonych liniach cięć, układamy na płasko
i wyrównujemy dokładnie, zaznaczone w trakcie modelowania linie szwów, cięć i podkroje.
Następnie dodajemy dodatki na szwy, łączymy elementy form tyłu i przodu w całość i ponownie
nakładamy na manekin w celu sprawdzenia. Mając poprawnie przygotowane formy tyłu i przodu
możemy przystąpić do modelowania kołnierza i rękawa
Rys. 52. Sprawdzenie form
y
ródło: Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży lekkiej. Cz. 2. WSiP, Warszawa 1995
Kołnierz
- Przygotowujemy prostokąt surówki trochę większy od szerokości i długości kołnierza
(krawędz
surówki  środek kołnierza może być po nitce osnowy lub po skosie tkaniny).
- Na surówce wyznaczamy wstępny podkrój kołnierza w zależności od rodzaju kołnierza 
stojący, półleżący leżący.
- Przypinamy surówkę do linii obwodu szyi manekina, przykładając środek kołnierza na
środek tyłu.
- Układ i kształt kołnierza modelujemy według projektu plastycznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
61
- Zdejmujemy formę z manekina, układamy na płasko i nadajemy formie kołnierza właściwy
kształt.
Rys. 53. Modelowanie kołnierza
y
ródło: Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży lekkiej. Cz. 2. WSiP, Warszawa 1995
Rękaw
- Przygotowujemy prostokąt surówki o wymiarach większych od długości i szerokości
rękawa.
- Przypinamy surówkę w punkcie szwu barkowego, nadając nitce prostej  osnowy, kierunek
ręki.
- Spinamy surówkę wzdłuż modelu ręki, po szwie środkowym i ustalamy szerokość rękawa na
linii pachowej.
- Upinamy główkę rękawa po krzywej podkroju pachy, zaznaczamy kształt krzywej główki
rękawa i punkty montażowe.
- Ustalamy długość rękawa i szerokość na linii dołu, nadmiar materiału ujmujemy w zaszewkę
Å‚okciowÄ….
- Zdejmujemy formę z manekina, układamy na płasko i nadajemy krzywej główce rękawa
właściwy kształt.
Rys. 54. Modelowania kołnierza i rękawa Rys. 55. Sprawdzenie zmodelowanej formy kołnierza i rękawa
y
ródło: Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży lekkiej. Cz. 2. WSiP, Warszawa 1995
Otrzymane formy bluzki są podstawą do otrzymania szablonu wyjściowego. W tym celu
do wszystkich elementów form dodajemy niezbędne dodatki na szwy i podwinięcia oraz dodatek
na zapięcie, zgodnie z projektem plastycznym i technologią łączenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
62
Modelowanie przestrzenne sukni fantazyjnej
Duży kawałek materiału zastępczego przypinamy do górnej części manekina krawieckiego,
wycinając podkrój szyi, krawędzie barkowe i wykrój pach. Następnie układamy na lewej
połowie przodu, na wysokości linii talii, marszczenia rozchodzące się promieniście, upinamy
boki i wyrównujemy dół. Oznaczamy za pomocą pionu linię środka przodu. Uzupełniamy przód
sukni, modelując i przypinając półokrągłą boczną część lewego przodu. Po zdjęciu formy
z manekina krawieckiego oznaczamy punkty montażowe, rozpinamy formę i wyrównujemy.
Rys. 56. Modelowanie przodu sukni asymetrycznej na manekinie krawieckim według projektu plastycznego
y
ródło: Bily  Czopowa M., Mierowska K.: Krój i modelowanie odzieży lekkiej. WSiP, Warszawa 1995
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonywania ćwiczeń.
1. Co to jest modelowanie przestrzenne?
2. Gdzie obecnie wykorzystuje siÄ™ modelowanie przestrzenne?
3. Jak powinien być przygotowany manekin krawiecki do modelowania?
4. Jakie są kolejne czynności przy modelowaniu przestrzennym.
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj manekin krawiecki do modelowania przestrzennego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wyznaczyć linie pionowe:  linia środkowa przednia, linia środkowa tylna, linie boczne
przechodzące przez środek pachy, linie uzupełniające przechodzące przez środek łopatek
i środek piersi,
2) wyznaczyć linie poziome  linia obwodu szyi, linie barków, linia obwodu klatki piersiowej,
linia obwodu talii, linia obwodu bioder,
3) przygotować model ręki.
Wyposażenie stanowiska:
- manekin krawiecki, kolorowa włóczka, szpilki, nożyce.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
63
Ćwiczenie 2
Zaprojektuj sukniÄ™ wieczorowÄ… w stylu awangardowym i wykonaj modelowanie przestrzenne
sukni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zaprojektować suknię wieczorową w stylu awangardowym,
2) na przygotowanym manekinie wykonać modelowanie przodu, tyłu sukni zgodnie
z projektem plastycznym,
3) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- manekin krawiecki z oznaczonymi liniami,
- żurnale, szpilki, nożyczki, taśma centymetrowa, surówka lub usztywniana gaza, papier,
przybory kreślarskie.
Ćwiczenie 3
Zaprojektuj sukniÄ™ inspirowanÄ… strojem historycznym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z charakterystyką strojów historycznych w wybranej epoce,
2) na przygotowanym manekinie wykonać modelowanie przodu, tyłu, rękawa i elementów
wzorniczych sukni zgodnie z projektem plastycznym,
3) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- manekin krawiecki z oznaczonymi liniami,
- ilustracje ze strojami historycznymi,
- szpilki, nożyczki, taśma centymetrowa, surówka lub usztywniana gaza, papier, przybory
kreślarskie.
Ćwiczenie 4
Na podstawie zebranych przez Ciebie informacji na temat strojów regionalnych,
scharakteryzuj wybrany strój i wykonaj modelowanie przestrzenne gorsetu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) z różnych z
ródeł zebrać informacje na temat wybranego stroju regionalnego,
2) scharakteryzować wybrany strój regionalny,
3) na przygotowanym manekinie krawieckim wykonać modelowanie przodu, tyłu
i elementów zdobniczych gorsetu zgodnie z projektem,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- manekin krawiecki z oznaczonymi liniami,
- ilustracje z różnymi strojami regionalnymi,
- szpilki, nożyczki, taśma centymetrowa, surówka lub usztywniana gaza, papier, przybory
kreślarskie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
64
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić co to jest modelowanie przestrzenne?
2) wyjaśnić gdzie obecnie wykorzystuje się modelowanie przestrzenne?
3) przygotować manekin do modelowania przestrzennego?
4) wymienić kolejność czynności przy modelowaniu przestrzennym odzieży
okrywającej górną część tułowia?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
65
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
Test nr 1
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Test składa się z dwóch części i zawiera 16 zadań.
2. Do każdego zadania podana jest instrukcja wykonania zadania.
3. Przed rozpoczęciem przeczytaj dokładnie polecenia.
4. Za każde prawidłowo wykonane zadanie możesz otrzymać 1 punkt.
5. Na wykonanie zadań testowych masz 60 minut.
6. Do wykonania ostatniego zadania 16 wykorzystaj przygotowane formy bluzki.
7. Odpowiedzi wpisuj w kartÄ™ odpowiedzi.
Część I
W podanych zadaniach wybierz prawidłową odpowiedz
i zakreśl ją znakiem X. Jeżeli wybraną
odpowiedz
chcesz zmienić na inną, to błędną wez
w kółko, a właściwą zaznacz znakiem X.
1. Modelowanie odzieży na płaszczyz
nie za pomocÄ… formy konstrukcyjnej to modelowanie:
a) wtórne,
b) przestrzenne,
c) modelowanie na bryle,
d) modelowanie na siatce konstrukcyjnej.
2. Sylwetka kobieca o wymiarach: 164/104/120 według tabeli wymiarów należy do:
a)  typ A,
b)  typ B,
c)  typ C,
d)  typ D.
3. Skrót dk. oznacza:
a) dodatkowe krojenie,
b) dodatek konfekcyjny,
c) dokładna kalkulacja,
d) dodatek konstrukcyjny.
4. Który z wymienionych kołnierzy konstruuje i modeluje się na podstawie kąta prostego?
a)  szalowy,
b)  wykładany,
c)  be - be,
d)  koszulowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
66
5. Zaszewkę barkową otrzymuje się przez skrócenie:
a) długości podkroju pachy tyłu,
b) długości ramienia,
c) długości boku,
d) długości podkroju szyi.
6. Który z podanych wymiarów nie jest potrzebny do narysowania siatki konstrukcyjnej
skafandra damskiego ?
a)  Zwo,
b)  opx ,
c)  obt,
d)  ZKo.
7. Które z wymienionych asortymentów zaliczane są do odzieży wierzchniej?
a) skafander, żakiet, płaszcz,
b) bluzka, sukienka, kamizelka,
c) koszula nocna, piżama, halka,
d) spodnie, spódnica, spódnico-spodnie.
8. Które z wymienionych wymiarów potrzebne są do konstrukcji kaptura.
a) ot, XlXl,
b) PcPl, RvRv,
c) ZWo, ZSy,
d) ZUo, ou.
Część II
W podanych zadaniach należy przyporządkować, pogrupować, narysować, uzupełnić
wypowiedz
, połączyć w pary przedstawione informacje.
9. Poniżej wymieniono czynności jakie należy wykonać aby otrzymać formy wyrobów
odzieżowych. Uporządkuj je według kolejności, np. 1-b,&
Nazwa czynności
a) obliczenie wartości odcinków konstrukcyjnych i narysowanie siatki konstrukcyjnej
b) ustalenie fasonu
c) wycięcie form
d) zastosowanie zasad modelowania wtórnego
e) zdjęcie miar
f) ustalenie dk
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
67
10. Z lewej strony zamieszczone są symbole wymiarów, a z prawej nazwy każdego symbolu.
Połącz w pary symbol z nazwą, np. 1-b, itd.
1. ZWo, a) obwód bioder,
2. opx , b) łuk długości tyłu do talii,
3. obt, c) wzrost,
4. os, d) obwód szyi,
5. SyTy , e) obwód klatki piersiowej.
11. Na manekinie krawieckim, dorysuj linie konstrukcyjne, które są niezbędne
do modelowania przestrzennego.
12. Poniżej przedstawiono formy różnych rękawów. W karcie odpowiedzi wpisz jego
poprawną nazwę: rękaw krótki poszerzony na linii dołu, rękaw długi poszerzony do dołu,
rękaw krótki marszczony na linii wszycia do pachy.
a) b) c)
13. Uzupełnij poniższe zdanie.
Odzież przeznaczona dla dzieci powinna być higieniczna  wykonana z tkanin przewiewnych,
& & & & & & & & .  dostosowana do figury dziecka i zapewniająca swobodę ruchów,
& & & & & & & & & &  zaprojektowana ekonomicznie pod względem wzrostu.
14. Na rysunku przedstawiono różne asortymenty odzieży. Nazwij poprawnie każdy z nich
a) b) c)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
68
15. Na formie konstrukcyjnej bluzki damskiej, narysuj miejsce przeniesienia zaszewki
piersiowej zgodnie z załączonymi projektami plastycznymi.
a) b) c)
16. Zmodeluj formę przodu bluzki damskiej zgodnie z załączonym projektem plastycznym
(skala 1:4).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
69
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ................................................................................................
Zakreśl poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
10
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
11
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
70
12
a) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
b)& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
c)& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
13 Odzież przeznaczona dla dzieci powinna być higieniczna  wykonana
z tkanin przewiewnych, & & & & & & & & .  dostosowana do figury dziecka
i zapewniająca swobodę ruchów, & & & & & & & & & &  zaprojektowana
ekonomicznie pod względem wzrostu
14
a) & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
b)& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
c)& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
15
a) b)
c)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
71
16
S
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
72
6. LITERATURA
1. Bily-Czopowa M., Mierowska K.: Krój i modelowanie odzieży lekkiej. WSiP,
Warszawa 1995
2. Bily-Czopowa M.: Konstrukcja modelowanie odzieży damskiej lekkiej. WSiP,
Warszawa 1985
3. Cyrankiewicz H.: Konstrukcja i modelowanie odzieży dziecięcej. WSiP, Warszawa 1995
4. Czurkowa M., Ulawska-Bryszewska J.: Rysunek zawodowy dla szkół odzieżowych. WSiP,
Warszawa 1998
5. Fałkowska-Rękawek E.: Podstawy projektowania odzieży. WSiP, Warszawa 2000
6. Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na dolną część ciała. SOP,
Toruń 1999
7. Lewandowska-Stark E.: Modelowanie form odzieży na górną część ciała. SOP,
Toruń 1999
8. Parafianowicz Z.: Konstrukcja i modelowanie odzieży ciężkiej. WSiP, Warszawa 1995
9. Parafianowicz Z.: Słownik odzieżowy. WSiP, Warszawa 1999
10. Piskorska M., Parafianowicz Z.: Modelowanie form odzieży męskiej. SOP, Toruń 1997
11. Piskorska M.: Konstrukcja i modelowanie form bielizny. WSiP, Warszawa 1995
12. Trzecińska K.: Konstrukcja i modelowanie odzieży lekkiej. Cz. 2. WSiP, Warszawa 1995
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
73