1. Szczęka:
1. Szczęka:
a) Siekacze:
a) Siekacze:
I
I
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 23,5
·ð punkt trepanacyjny  Å›rodek powierzchni jÄ™zykowej (w mÅ‚odych zÄ™bach u podstawy guzka a w starych na nim),
zarys trójkątny
·ð komora ma 3 zachyÅ‚ki
·ð próg korzeniowy
·ð 1 korzeÅ„
·ð korzeÅ„ okrÄ…gÅ‚y/owalny, zakrzywiony na koÅ„cu przedsionkowo lub dystalnie
·ð zwykle 1 kanaÅ‚
·ð kanaÅ‚ zwęża siÄ™ stopniowo
·ð mogÄ… wystÄ…pić kanaÅ‚y boczne lub delta korzeniowa
·ð otwór zwykle na szczycie wierzchoÅ‚ka
II
II
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 22
·ð podobny do siekacza przyÅ›rodkowego,
·ð punkt trepanacyjny  Å›rodek powierzchni jÄ™zykowej (w mÅ‚odych zÄ™bach u podstawy guzka a w starych na nim),
zarys trójkątny
·ð komora ma 2 zachyÅ‚ki (trójkÄ…t wargowy)
·ð wyraz
niej zaznaczony próg korzeniowy
·ð 1 korzeÅ„
·ð korzeÅ„ pojedynczy, krótszy, wÄ…ski, w 50% przypadków prosty, może zakrzywiać siÄ™ na koÅ„cu w stronÄ™ dalszÄ…
·ð kanaÅ‚ okrÄ…gÅ‚y, szeroki, zwęża siÄ™ na koÅ„cu
·ð mogÄ… wystÄ…pić kanaÅ‚y boczne lub delta korzeniowa
b) KÅ‚y:
b) KÅ‚y:
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 26,5
·ð najdÅ‚uższy zÄ…b w caÅ‚ym uzÄ™bieniu
·ð punkt trepanacyjny na Å›rodku pow. jÄ™zykowej, zarys elipsy
·ð komora ma 1 zachyÅ‚ek
·ð próg korzeniowy zaznaczony sÅ‚abiej niż w siekaczu bocznym
·ð 1 korzeÅ„
·ð korzeÅ„ owalny, w 40% prosty, część wierzchoÅ‚kowa może siÄ™ zakrzywiać dystalnie, przedsionkowo lub
językowo
·ð 1kanaÅ‚
·ð kanaÅ‚ zwęża siÄ™ przy wierzchoÅ‚ku i nabiera okrÄ…gÅ‚ego ksztaÅ‚tu
·ð dość czÄ™sto wystÄ™pujÄ… kanaÅ‚y boczne, możliwa delta
c) Przedtrzonowce:
c) Przedtrzonowce:
I
I
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 21,8
·ð punkt trepanacyjny na Å›rodku pow. żujÄ…cej, nieco przyÅ›rodkowo od przeciÄ™cia siÄ™ linii: Å‚Ä…czÄ…cej guzki i
krawędzie styczne, zarys elipsy
·ð zarys komory taki jak korony
·ð jama zÄ™ba spÅ‚aszczona w kierunku bliższo-dalszym, z 2 uchyÅ‚kami (pod guzkami)
·ð ujÅ›cia kanałów okrÄ…gÅ‚e, pod guzkami
·ð zwykle 2 korzenie, może czasem wystÄ…pić 1 zakrzywiony dystalnie (z 2 kanaÅ‚ami) lub 3  przedsionkowy dzieli
się bliższy i dalszy (z 3 kanałami)
·ð korzenie proste lub zakrzywione
·ð zwykle 2 kanaÅ‚y (po 1 na korzeÅ„)
·ð kanaÅ‚y okrÄ…gÅ‚e, jÄ™zykowy szerszy i najczęściej prosty, przedsionkowy węższy i częściej zagiÄ™ty (jÄ™zykowo) niż
prosty
II
II
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 21
·ð punkt trepanacyjny na Å›rodku pow. żujÄ…cej, nieco przyÅ›rodkowo od przeciÄ™cia siÄ™ linii: Å‚Ä…czÄ…cej guzki i
krawędzie styczne, zarys elipsy
·ð podobny do pierwszego przedtrzonowa
·ð jama zÄ™ba spÅ‚aszczona w kierunku bliższo-dalszym, z 2 uchyÅ‚kami (pod guzkami), lejkowato przechodzi w
kanał
·ð zwykle 1 korzeÅ„, rzadziej 2 (w każdym po 1 kanale) lub 3 (bardzo rzadko)
·ð korzeÅ„ owalny a na koÅ„cu okrÄ…gÅ‚y, zazwyczaj zagiÄ™ty, najczęściej dystalnie, rzadko prosty
·ð zazwyczaj 1 kanaÅ‚, rzadziej 2 (okrÄ…gÅ‚e, jÄ™zykowy szerszy)
·ð kanaÅ‚ może siÄ™ rozgaÅ‚Ä™ziać, czÄ™sto wystÄ™pujÄ… kanaÅ‚y boczne lub delta
d) Trzonowce:
d) Trzonowce:
I
I
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 19,5
·ð najwiÄ™kszy zÄ…b szczÄ™ki
·ð punkt trepanacyjny u podstawy guzka przedsionkowego bliższego, zarys czworokÄ…tny, w bliższej cz. korony
·ð jama w ksztaÅ‚cie trapezu, szersza w kierunku przedsionkowo-jÄ™zykowym, przesuniÄ™ta proksymalnie, uchyÅ‚ki
pod guzkami (najdłuższy pod przedsionkowym bliższym)
·ð ujÅ›cia kanałów: przedsionkowego bliższego (szczelinowe, pod guzkiem jednoimiennym), dalszego (nieco
przyśrodkowo od szczytu guzka) i językowego (pod guzkiem językowym bliższym), tworzą równoramienny
trójkąt Blacka
·ð zwykle 3 korzenie (jÄ™zykowy, przedsionkowy bliższy i dalszy)
·ð korzenie czasem siÄ™ zrastajÄ…, przedsionkowy bliższy zakrzywiony dystalnie lub prosty, dalszy węższy od
bliższego i może być prosty, zakrzywiony proksymalnie lub dystalnie, językowy najdłuższy, stożkowaty, prosty
lub zagięty przedsionkowo, dystalnie lub proksymalnie
·ð najczęściej 4 kanaÅ‚y (dodatkowy w korzeniu przedsionkowym bliższym), rzadziej 3 lub 5 (bardzo rzadko)
·ð w korzeniu przedsionkowym bliższym różne konfiguracje kanałów, w pozostaÅ‚ych zwykle typu I
II
II
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 20,1
·ð podobny do pierwszego ale mniejszy
·ð punkt trepanacyjny u podstawy guzka przedsionkowego bliższego, zarys czworokÄ…tny, w bliższej cz. korony
·ð jama w ksztaÅ‚cie trapezu, szersza w kierunku przedsionkowo-jÄ™zykowym, przesuniÄ™ta proksymalnie, uchyÅ‚ki
pod guzkami
·ð ujÅ›cia kanałów tworzÄ… trójkÄ…t prostokÄ…tny (kanaÅ‚y przedsionkowe bliżej siebie), jeżeli 2 kanaÅ‚y to naprzeciw
siebie
·ð najczęściej 3 korzenie, czasem 2 (przedsionkowy i jÄ™zykowy), rzadziej 1
·ð najczęściej 3 kanaÅ‚y, rzadziej 4 lub 2, bardzo rzadko 1
·ð w korzeniach przedsionkowym dalszym i jÄ™zykowym po jednym, zwykle prostym kanale (jÄ™zykowy może siÄ™
zakrzywiać przedsionkowo a przedsionkowy dalszy proksymalnie), w przedsionkowym bliższym w 50%
przypadków 1 kanał, rzadziej 2 łączące się i zakrzywione dystalnie, rzadziej proste
2. Żuchwa:
2. Żuchwa:
a) Siekacze:
a) Siekacze:
I
I
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 21,5
·ð najmniejszy zÄ…b w caÅ‚ym uzÄ™bieniu
·ð punkt trepanacyjny na pow. jÄ™zykowej, nieco przyÅ›rodkowo od guzka, zarys owalny
·ð komora spÅ‚aszczona przedsionkowo-jÄ™zykowo, niezauważalnie przechodzi w korzeÅ„
·ð 1 korzeÅ„, czasem siÄ™ rozdziela w pobliżu wierzchoÅ‚ka
·ð korzeÅ„ spÅ‚aszczony, w 60% przypadków prosty, może siÄ™ zakrzywiać dystalnie lub przedsionkowo
·ð zwykle 1 kanaÅ‚
·ð kanaÅ‚ okrÄ…gÅ‚y/owalny, dość czÄ™sto rozgaÅ‚Ä™zia siÄ™, może nawet wystÄ…pić dodatkowy (jÄ™zykowo), dużo
możliwych konfiguracji
·ð kanaÅ‚y boczne najczęściej w cz. wierzchoÅ‚kowej, tworzÄ… deltÄ™
·ð otwór na wierzchoÅ‚ku (jeżeli nie to duże prawdopodobieÅ„stwo dodatkowego kanaÅ‚u)
II
II
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 22,4
·ð nieco wiÄ™kszy od przyÅ›rodkowego
·ð punkt trepanacyjny na pow. jÄ™zykowej, nieco przyÅ›rodkowo od guzka, zarys owalny
·ð komora spÅ‚aszczona przedsionkowo-jÄ™zykowo, niezauważalnie przechodzi w korzeÅ„
·ð 1 korzeÅ„, czasem siÄ™ rozdziela w pobliżu wierzchoÅ‚ka
·ð korzeÅ„ spÅ‚aszczony, w 60% przypadków prosty, może siÄ™ zakrzywiać dystalnie lub przedsionkowo
·ð zwykle 1 kanaÅ‚
·ð kanaÅ‚ okrÄ…gÅ‚y/owalny, dość czÄ™sto rozgaÅ‚Ä™zia siÄ™, dodatkowy raczej nie wystÄ™puje, dużo możliwych konfiguracji
·ð kanaÅ‚y boczne najczęściej w cz. wierzchoÅ‚kowej, tworzÄ… deltÄ™
·ð otwór na wierzchoÅ‚ku
b) KÅ‚y:
b) KÅ‚y:
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 25,2
·ð podobny do górnego
·ð punkt trepanacyjny na Å›rodku pow. jÄ™zykowej, zarys elipsy
·ð wiÄ™ksza korona w stosunku do korzenia
·ð komora ma jeden zachyÅ‚ek, spÅ‚aszczona w kierunku bliższo-dalszym, pod niewielkim kÄ…tem przechodzi w kanaÅ‚
·ð 1 korzeÅ„
·ð korzeÅ„ krótszy, bardziej pÅ‚aski niż w kle górnym, może mieć bruzdÄ™, rozdzielać siÄ™ wierzchoÅ‚kowo, prosty w
70% przypadków, może zakrzywiać się dystalnie lub przedsionkowo
·ð może wystÄ…pić dodatkowy korzeÅ„ (jÄ™zykowo), przy czym najczęściej Å‚Ä…czy siÄ™ z przedsionkowym
·ð prawie zawsze 1 kanaÅ‚
·ð kanaÅ‚ owalny, przy wierzchoÅ‚ku okrÄ…gÅ‚y
·ð mogÄ… wystÄ…pić kanaÅ‚y boczne
c) Przedtrzonowce:
c) Przedtrzonowce:
I
I
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 21,4
·ð punkt trepanacyjny na Å›rodku pow. żujÄ…cej, nieco przyÅ›rodkowo od przeciÄ™cia siÄ™ linii: Å‚Ä…czÄ…cej guzki i
krawędzie styczne, zarys owalny
·ð komora ma 2 uchyÅ‚ki pod guzkami (jÄ™zykowy sÅ‚abo zaznaczony), przechodzi niezauważalnie w cz. kanaÅ‚owÄ…
·ð okrÄ…gÅ‚e ujÅ›cia kanałów (przy 1 kanale na Å›rodku, przy 2 pod guzkami)
·ð 1 korzeÅ„
·ð korzeÅ„ w 50% przypadków prosty, może być zakrzywiony dystalnie, owalny, może posiadać bruzdÄ™ i dzielić siÄ™
na końcu
·ð zwykle 1 kanaÅ‚, rzadziej 2
·ð kanaÅ‚ okrÄ…gÅ‚y, zwęża siÄ™ przy wierzchoÅ‚ku, może siÄ™ dzielić lub tworzyć deltÄ™
·ð otwór zwykle na szczycie wierzchoÅ‚ka lub w odlegÅ‚oÅ›ci 1mm
II
II
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 21,4
·ð punkt trepanacyjny na Å›rodku pow. żujÄ…cej, nieco przyÅ›rodkowo od przeciÄ™cia siÄ™ linii: Å‚Ä…czÄ…cej guzki i
krawędzie styczne, zarys owalny
·ð jama zÄ™ba wiÄ™ksza niż w pierwszym przedtrzonowcu, 2 zachyÅ‚ki pod guzkami, przechodzi niezauważalnie w cz.
kanałową
·ð zwykle 1 korzeÅ„
·ð korzeÅ„ prosty lub zakrzywiony dystalnie (rzadziej przedsionkowo lub jÄ™zykowo), może siÄ™ rozdzielać
·ð zazwyczaj 1 kanaÅ‚, rzadziej 2 (z ujÅ›ciami blisko siebie)
·ð kanaÅ‚ poczÄ…tkowo owalny, póz
niej okrągły, może się dzielić, jeżeli 2 to okrągłe
·ð rzadko wystÄ™pujÄ… kanaÅ‚y boczne i delta
·ð otwór anatomiczny w odlegÅ‚oÅ›ci 1-3mm od wierzchoÅ‚ka
d) Trzonowce:
d) Trzonowce:
I
I
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 20,9
·ð punkt trepanacyjny u podstawy guzka przedsionkowego bliższego, zarys trapezu lub kwadratu
·ð komora ma ksztaÅ‚t prostopadÅ‚oÅ›cianu, przesuniÄ™ta w stronÄ™ bliższÄ…, uchyÅ‚ki pod guzkami
·ð ujÅ›cia kanałów: bliższych wÄ…skie i spÅ‚aszczone (przedsionkowego pod guzkiem a jÄ™zykowego miÄ™dzy bruzdÄ… a
guzkiem) i dalszego (okrągłe owalne lub szczelinowate, dobrze widoczne) tworzą trójkąt Blacka,
·ð 2 korzenie (bliższy i dalszy), bardzo rzadko 3
·ð korzenie spÅ‚aszczone, bliższy zakrzywiony dystalnie lub rzadziej prosty, dalszy zwykle prosty z zakrzywionym
dystalnie lub proksymalnie wierzchołkiem
·ð zwykle 3 kanaÅ‚y (bliższy przedsionkowy i jÄ™zykowy oraz dalszy), rzadziej 4, 2 lub 5 (bardzo rzadko)
·ð kanaÅ‚y bliższe wÄ…skie, mogÄ… mieć wspólne ujÅ›cie, dalszy duży, szeroki, owalny lub okrÄ…gÅ‚y, zwykle prosty lub
zakrzywiony dystalnie
·ð w korzeniu zÅ‚ożony system kanaÅ‚owy  liczne poÅ‚Ä…czenia miÄ™dzy kanaÅ‚ami, możliwa delta i kanaÅ‚y boczne
II
II
·ð Å›rednia dÅ‚ugość: 20,8
·ð podobny do trzonowca pierwszego, wiÄ™ksza zmienność budowy
·ð punkt trepanacyjny u podstawy guzka przedsionkowego bliższego, zarys trapezu lub kwadratu
·ð komora ma ksztaÅ‚t trapezu lub czworokÄ…tu, przesuniÄ™ta w stronÄ™ bliższÄ…, uchyÅ‚ki pod guzkami
·ð ujÅ›cia kanałów bliższych szczelinowate a dalszych okrÄ…gÅ‚e, owalne lub szczelinowate
·ð zwykle 2 korzenie (bliższy i dalszy), rzadziej 1 (stożkowaty, prosty lub zagiÄ™ty dystalnie), bardzo rzadko 3
·ð korzeÅ„ dalszy w 50% przypadków prosty, może zakrzywiać siÄ™ proksymalnie lub dystalnie, bliższy wykazuje
większą różnorodność kształtów
·ð najczęściej 3 kanaÅ‚y (bliższe przedsionkowy i jÄ™zykowy oraz dalszy), rzadziej 2, 4 lub 1 (bardzo rzadko)
·ð kanaÅ‚y bliższe czÄ™sto siÄ™ Å‚Ä…czÄ…
Konfiguracja systemów korzeniowych w zębach stałych według Vertucciego:
Typ I. Pojedynczy kanał przebiegający od dna komory do wierzchołka korzenia (konfiguracja 1).
Typ II. Dwa oddzielne kanały łączące się tuż przed otworem wierzchołkowym (konfiguracja 2-1).
Typ III. Początkowo pojedynczy kanał w dalszym przebiegu podzielony jest przegrodą zębinową na dwa i ponownie łączy się w
jeden (konfiguracja 1-2-1).
Typ IV. Dwa oddzielne kanały biegnące od dna komory do wierzchołka korzenia (konfiguracja 2).
Typ V. Jeden kanał opuszcza komorę i przed wierzchołkiem dzieli się na dwa (konfiguracja 1-2).
Typ VI. Początkowo dwa oddzielne kanały łączą się w jeden, który przed wierzchołkiem dzieli się na dwa (konfiguracja 2-1-2).
Typ VII. Pojedynczy kanał dzieli się na dwa, które ponownie łączą się w jeden, a w dalszym przebiegu kolejny raz dzielą się na
dwa (konfiguracja 1-2-1-2).
Typ VIII. Trzy oddzielne kanały biegną od dna komory do wierzchołka korzenia (konfiguracja 3).
W typie I, II i III na szczycie korzenia jest jeden otwór wierzchołkowy, od IV do VII dwa, a w VIII trzy.