Angielsko-polski słownik nowych polskich terminów fizycznych
Komisji Nazewnictwa Fizycznego PTF
Proponowane terminy ułożyliśmy w porządku alfabetycznym według słów angielskich. Przy niektórych terminach
podajemy bardzo skrótowe określenie danego pojęcia, albo przynajmniej kontekst czy dziedzinę, w której termin
występuje. Zdajemy sobie sprawę, że język fizyki - jak każda inna odmiana żywego języka -- nie da się wcisnąć w
ciasne ramy jakiejkolwiek kodyfikacji. Dlatego nie traktujemy tego wykazu jako ostatecznego rozstrzygnięcia.
Jednak jeśli umieszczamy więcej niż jeden polski przekład jednego terminu, to ich kolejność jest ważna -
uszeregowaliśmy je według preferencji od najchętniej do coraz mniej zalecanych.
W niniejszym wykazie dopuszczamy, a nawet popieramy różne przekłady tego samego słowa występującego w
różnych dziedzinach, gdyż są to wtedy różne terminy. Wystąpiło to w następujących słowach: channeling,
cluster, interface, intermittency, kink, jet, mode, squeezing, upgrading. Zaproponowaliśmy również dwa polskie
terminy, dla których nie ma zbliżonych angielskich odpowiedników, mianowicie: wuon na W boson czy zeton na
Z0 boson. Utworzono je zgodnie z dotychczasową praktyką terminologiczną dla nośników oddziaływań: foton,
pion, mion, gluon.
Dla najcięższych kwarków top i bottom pojawiły się już polskie przekłady, mianowicie kwark szczytowy i kwark
denny (Świat Nauki, 11/1992, 18 oraz Postępy Fizyki 45, 6(1994) 595-598), ale uznaliśmy je za nieudane,
dlatego ośmielamy się zaproponować zupełnie nowe polskie odpowiedniki: kwark wysoki i kwark niski (oprócz
stosowanych równolegle określeń: kwark piękny i kwark prawdziwy). Nazwy: kwark górny i dolny są już
zarezerwowane dla kwarków up i down.
Oczekujemy uwag i propozycji na temat przedstawianego wykazu i dalszych terminów pocztą elektroniczną na
mój adres.
Bernard Jancewicz ([e-mail])
Wykaz nowych terminów
(ostatnie uzupełnienia z 28.08.2003)
antibunching antygrupowanie (dotyczy cząstek w akceleratorach lub fotonów w wiązkach)
enion, anyon (kwant o statystyce innej niż Bosego-Einsteina czy Fermiego-
anyon
Diraca)
Atomic Force Microscope
mikroskop sił atomowych
(AFM)
przyłączanie, przyklejanie (formowanie ujemnego jonu molekuły w gazie przez
attachment
przechwycenie swobodnego elektronu w procesie zderzenia trójciałowego)
auto-correlator autokorelator
auxetic (auxetic material) auksetyk (materiał puchnący przy ściskaniu)
auxiliary boson bozon niewolniczy (to samo co slave boson)
axino aksino (supersymetryczny partner aksjonu)
axion aksjon
axion charge ładunek aksjonowy
axion hair najeżenie aksjonowe
axionic dipole moment aksjonowy moment dipolowy
back action działanie zwrotne
Ballistic Electron Emission
mikroskop balistyczno-elektronowy
Microscope (BEEM)
band termination zakończenie pasma (chodzi o pasma wzbudzonych poziomów jąder)
barionium barionium
baryogenesis bariogeneza
basin of attraction dorzecze atraktora (pojęcie z teorii chaosu)
beam splitter płytka światłodzieląca, rozdzielacz wiązki
beautiful meson mezon piękny
beautiful quark kwark piękny
Big Bang Wielki Wybuch
Big Crunch Wielkie Zgniecenie, Wielki Kres, Wielki Kolaps
bigit bigit (skrót od Bremer digit = cyfra Bremera)
blazar blazar (coś pośredniego między czarną dziurą a kwazarem)
bohrium bohr (pierwiastek 107)
boost pchnięcie, poryw (przekształcenie Lorentza zmieniające prędkości)
bottom quark kwark niski (to samo co kwark piękny)
bottonium botomium, kwarkonium niskie (piękne)
braid algebra algebra warkoczowa
branching ratio stosunek rozgałęzienia
brane brana (pojęcie z teorii strun)
breathing oscillations oddychanie
bunch paczka
bunching grupowanie (dotyczy cząstek w akceleratorach lub fotonów w wiązkach)
burst (gamma burst) błysk lub rozbłysk promieniowania gamma
burst (X-ray burst) błysk lub rozbłysk promieniowania rentgenowskiego
burster burster, berster, błyskacz
cavity wnęka rezonansowa
c-bit c-bit (klasyczny bit informacji)
centaur (zderzenie wysokiej energii, w którym są produkowane wyłącznie piony
centauro
naładowane, a nie ma pionów neutralnych)
channeling ruch kanalikowy (ruch atomów w stojącej fali laserowej)
channeling kanałowanie (w kontekście zastosowań fizyki jądrowej do badania ciała stałego)
chargino chargino, czardżino
charmonium czarmonium, kwarkonium powabne
chirped pulse impuls świergoczący, impuls komprymowany
chopper selektor prędkości, czoper (pojęcie z fizyki neutronów)
chromoelectric field pole chromoelektryczne
classical hair najeżenie klasyczne
cluster klaster, zlepek, skupisko (w kontekście fraktali)
cluster klaster, zlepek (w konteście jąder atomowych i fizyki ciała stałego)
cluster gromada (w astronomii)
cluster grono (w aksjomatycznej kwantowej teorii pola)
cluster grupa (w fizyce statystycznej)
cluster expansion rozkład grupowy (w fizyce statystycznej)
coherence analysis analiza spójności
cold spot obszar chłodny
collapsar kolapsar (to samo co hipernowa)
collapse kolaps, zapaść, zapadanie się
collider zderzacz
colocality współlokalność
confinement (of quarks) uwięzienie (kwarków)
siatki połączone (pojęcie z rozwiniętej teorii Hartmana-Perdoka wzrostu
connected nets
kryształów)
wychładzanie (proces rozprężania plazmy kwarkowo-gluonowej połączony z
cooling
obniżaniem jej temperatury)
cooling of atoms chłodzenie atomów
corner cube kostka odbijająca, retroreflektor
cosmion kosmion
coupler złączka
criticality krytyczność
crossed process proces skrzyżowany
crossing symmetry symetria skrzyżowania
Current Imaging Tunneling
prądowo obrazująca spektroskopia tunelowa
Spectroskopy (CITS)
cw autocorrelator (= multishot
autokorelator pracy ciągłej
autocorrelator)
debunching rozgrupowanie
decoherence dekoherencja, rozspójnienie
deconfinement uwolnienie
detachment odłączanie, odklejanie (zjawisko odwrotne do attachment)
dibarion dibarion
dielectron dielektron
dilaton dylaton
dilaton tadpoles efekty dylatonowe
dilepton dilepton (para leptonów wytwarzanych jednocześnie)
dimuon dimion
diquark dikwark
Dirac distribution (not function!) dystrybucja Diraca (nie funkcja Diraca!), delta Diraca
diracon dirakon (pole Diraca podlegające więzom)
doped semiconductor (=
półprzewodnik domieszkowany, półprzewodnik niesamoistny
impurity semiconductor)
down-converted light parametryczny podział częstości światła
parametryczny podział częstości (zjawisko, w którym światło po przejściu
down-convertion kryształu nieliniowego ulega podziałowi na dwie wiązki o jednakowych
częstościach, rozchodzące się pod pewnym kątem)
Dreibein triada, trójnóg
dubnium dubn, dubień (pierwiastek 105)
dyon dyon
ebit ebit Para kubitów ze z
ródła EPR)
eightfold way ścieżka ośmiokrotna (poósmna ścieżka (G. Białkowski))
electropolishing czyszczenie elektrolityczne
Electrostatic Force Microscope
mikroskop sił elektrostatycznych
(EFM)
emergent phenomenon zjawisko emergentne
stan spleciony (stan kwantowy będący superpozycją stanów odróżnialnych
entangled state
doświadczalnie)
splecenie, splatanie (superpozycja stanów odróżnialnych doświadczalnie lub
entanglement
proces powstawania takiej superpozycji)
entanglement splątanie (jakakolwiek sytuacja, w której chodzi raczej o nieuporządkowanie)
entanglement swapping przeniesienie splecenia
z
ródło EPR (z
ródło splątanych par cząstek jak w paradoksie Einsteina-
EPR source
Podolskiego-Rosena)
families (of quarks) rodziny (kwarków) (to samo co generacje kwarków)
fermion hair najeżenie fermionowe
fiber laser laser światłowodowy
Field-Ion Microscope (FIM) mikroskop polowo-jonowy
filling factor czynnik wypełnienia
fire ball kula ognista
five-brane pięciobrana
flavour zapach
flavour symmetry symetria zapachowa
fluktuon (stan elektronowy w ciele stałym, w którym elektron jest zlokalizowny w
fluctuon
pobliżu fluktuacji koncentracji lub innego parametru ośrodka)
wir, fluksoid (linia skwantowanego strumienia magnetycznego w nadprzewodniku.
fluxoid
To samo co vortex)
free electron laser laser na swobodnych elektronach
wymrażanie (stan, w którym po hadronizacji ustalane są już ilości/widma cząstek
freeze out
stanu końcowego)
Friction Force Microscope mikroskop sił tarcia
fulleren fuleren
F�nfbein pentada, pięcionóg
maksimum wzmocnienia, pik wzmocnienia (pojęcie z dziedziny laserów
gain peak
półprzewodnikowych)
gated pulse impuls bramkowany
gaugino gaugino
generations (of quarks) generacje, pokolenia (kwarków) (to samo co rodziny kwarków)
genus rodzaj, genus
geon geon
geonium (pojedynczy elektron uwięziony w pułapce Penninga - metatrwały
geonium
pseudoatom wytworzony do pomiarów czynnika g elektronu)
duch (stan układu kwantowego (np. struny) opisany przez wektor z przestrzeni
ghost
Hilberta o zerowej normie)
kula gluonowa (mezon gluonowy, czyli układ zbudowany z dwóch lub więcej
glueball
gluonów)
gluino gluino
gluonium gluonium (obojętny kolorowo układ złożony z samych gluonów)
grasmanian (rozmaitość, której elementami są podprzestrzenie pewnej
Grassmannian
przestrzeni n-wymiarowej)
graviphoton grawifoton
graviscalar grawiskalar
gravitino grawitino
strefa planetogenezy (obszar w galaktyce, gdzie możliwe jest powstawanie
habitable zone
układów planetarnych)
najeżenie (termin wieloznaczny. Wyrażenie no hair conjecture żargonowo
hair tłumaczone jako hipoteza o braku włosów należałoby przetłumaczyć hipoteza o
braku struktury)
hassium has (pierwiastek 108)
heterotic string struna heterotyczna
moment heksadekapolowy (moment rzędu czwartego o liczbie ładunków co
hexadecapole moment
najmniej 24=16)
Higgs boson higson, bozon Higgsa
Higgsino higsino (supersymetryczny partner bozonu Higgsa)
Higgson higson
silnie zgronowane (cecha zbioru obiektów, między którymi są małe odległości lub
highly clustered
jest dużo połączeń)
hiperpolarisability hiperpolaryzowalność
holon holon (wzbudzenie przenoszące ładunek)
holonomy holonomia
obszar gorący (w hadronie zlokalizowany obszar emisji cząstek o dużej
hot spot
krotności/pędach poprzecznych)
hybrid hybryda (obojętny kolorowo układ związany mezonu i gluonu)
siła wodorowa (zjawisko wiązania dwóch atomów wodoru w cząsteczkę dzięki
Hydrogen force
siłom Van der Waalsa)
hyperino hiperino
Hypernova hipernowa (to samo co kolapsar)
idler beam (or idler wave) wiązka jałowa
imaging obrazowanie
impact factor współczynnik wpływu, współczynnik oddziaływania
impurity semiconductor (=
półprzewodnik domieszkowany, półprzewodnik niesamoistny
doped semiconductor)
incoming wave fala wchodząca, fala nadbiegająca
Inelastic Tunneling
spektroskopia tunelowania niesprężystego
Spectroscopy (ITS)
inflaton inflaton
bezpieczeństwo wsobne, bezpieczeństwo pasywne (pojęcie występujące przy
inherent safety
reaktorach jądrowych)
międzypowierzchnia (powierzchnia oddzielające dwie różne substancje albo fazy
interface
jednej substancji)
interfejs, sprzęg (urządzenie kontrolujące przepływ informacji między częściami
interface
składowymi systemu komputerowego)
intermitencja, migotanie (duże lokalne fluktuacje w rozkładach zmiennych
intermittency
kinematycznych)
intermittency sporadyczność (w kontekście fraktali)
intrinsic semiconductor półprzewodnik samoistny (półprzewodnik idealnie czysty, bez domieszek)
Inverse Photoemission Force
mikroskop sił fotoemisji wymuszonej
Microscope (IPFM)
ion-guide jonowód
ionics jonika (konstrukcja i opis urządzeń wykorzystujących transport jonów)
grupa izotropii (grupa, względem której dany wektor pozostaje niezmienny. W
isotropy group odróżnieniu od niej przez grupę stabilności rozumie się grupę niezmieniającą
jakiegoś zbioru)
jacket osłona, otulina (osłona spełniająca funkcję moderatora neutronów)
jet dżet (ukierunkowana emisja radiowa i emisja cząstek z aktywnych galaktyk)
jet dżet, struga (strumień hadronów z fragmentującego partonu)
jet struga (materia wypływająca z gwiazdy w dwóch przeciwnych kierunkach)
Kelvin Probe Force Microscope
mikroskop sił z sondą Kelvina
(KPFM)
Kerr lensing soczewkowanie Kerra
fałda (załamanie w czasoprzestrzeni (jak np. monopol lub struna kosmiczna) jako
kink
hipotetyczne z
ródło rozbłysków gamma)
kink zgięcie, zagięcie (w widmie promieni kosmicznych)
załamanie (w detektorach śladowych miejsce odpowiadające rozpadowi cząstki
kink
naładowanej na naładowaną i obojętną)
Laser Driven STM (LDSTM) laserowo sterowany STM
leakage current prąd upływu
leptogluon leptogluon
uniwersalność leptonowa (przy dostatecznie wysokiej energii zderzenia stosunki
lepton universality rozgałęzień na pary elektron-pozyton, mion-antymion, taon-antytaon są bardzo
podobne)
lidar (Light Detection and
lidar
Ranging)
light-emitting diode dioda świecąca
light shift przesunięcie świetlne
linac liniak (akcelarator liniowy)
linear collider zderzacz liniowy
Magnetic Force Microscope
mikroskop sił magnetycznych
(MFM)
magnetic resonance imaging obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego
magneto-optical trap pułapka magnetooptyczna
majoron majoron
mass shell powłoka masy
meitnerium meitner (pierwiastek 109)
microchip mikroprocesor
mode mod (nie moda!), typ drgań (jedno z wielu rozwiązań równania falowego)
tryb (sposób, w jaki dany program lub sprzęt działa po skonfigurowaniu przez
mode
użytkownika)
mode locked laser laser z synchronizacją modów
mode locking synchronizacja modów
multilayer wielowarstwa
multishot autocorrelator (= cw
autokorelator pracy ciągłej
autocorrelator)
wieloświat (coś większego niż Wszechświat, nasz Wszechświat jest tego
multiverse
odgałęzieniem)
Near Field Acoustic Microscope
mikroskop akustyczny bliskiego pola
(NFAM)
neutralino neutralino
non-demolition measurement pomiar nieniszczący
novalike binary system układ podwójny typu nowa, nowopodobny układ podwójny
optical fiber światłowód (w optyce)
optical fiber włókno optyczne (w fizyce wielkich energii)
optical Kerr effect optyczne zjawisko Kerra, optyczny efekt Kerra
optical molasse melasa optyczna
optical spanner klucz optyczny
optical tweezers szczypce optyczne
overlap integral całka przekrywania
pairing dwójkowanie, łączenie się w pary
pants diagram diagram typu portek, diagram portkowy
pelet granulka, kuleczka
penguin diagram diagram pingwinowy
fazon (elektron zlokalizowany w fazie I przy fragmencie fazy II, którego
phason
równowagę on sam podtrzymuje)
phonino fonino
photino fotino
photonic cat stan typu kota Schr�dingera (stan pola elektromagnetycznego)
photonics fotonika
Photon Scanning Tunneling
fotonowy skaningowy mikroskop tunelowy
Microscope (PSTM)
Photo Voltage STM (PVSTM) fotonapięciowy STM
pining zaczepianie (zjawisko dotyczące wirów w nadprzewodniku)
piston piston, tłok
planetesimal planetozymal
polariton polaryton
polarity biegunowość
polaron polaron (cząstka skalarna)
polymerization of spins polimeryzacja spinów
pomeron pomeron
postdoc position staż podoktorski
postdoctoral education kształcenie podoktorskie
power broadening poszerzenie nasyceniowe
preon preon
probe pulse impuls próbkujący
pseudo-spin valve zawór pseudospinowy
pullback cofnięcie, cofanie
pulse compression skracanie impulsu, komprymacja impulsu
pulse compressor kompresor impulsów, komprymator impulsów
pulse stretcher rozciągacz impulsów, dekomprymator impulsów
pump-probe scheme schemat pompa-próbka
pump-probe technics metoda pompa-próbka
pump pulse impuls pompujący
puncture nakłucie
punctured sphere sfera nakłuta
quantum communication łączność kwantowa, komunikacja kwantowa
quantum computing obliczenia kwantowe
quantum eraser gumka kwantowa
quantum group grupa kwantowa
quantum hair najeżenie kwantowe
quantum images obrazy kwantowe
quantum integrability całkowalność kwantowa
quantum repeater duplikator kwantowy
quantum waveguide kwantowód
quark confinement uwięzienie kwarków
quark families rodziny kwarków (to samo co quark generations)
pokolenia kwarków, generacje kwarków, rodziny kwarków (to samo co quark
quark generations
families)
molekuła kwarkowa, cząsteczka kwantowa (układ dwóch kwarków i dwóch
quark molecule
antykwarków)
quarkonium kwarkonium (mezon kwarkowy, czyli układ kwark-antykwark)
quasi-deuteron kwazideuteron
quasi-fractal kwazifraktal
qubit kubit, qubit (bit informacji w obliczeniach kwantowych)
quiver energy energia drżenia
quivering motion (=
ruch drżący
Zitterbewegung)
quon kuon
radiative correction poprawka promienista, poprawka radiacyjna
radiative transport transport promienisty
radion radion (pole skalarne, które parametryzuje promień w dodatkowych wymiarach)
rapidity pospieszność, raptowność
reference pulse impuls odniesienia, impuls cechujący
reheating odgrzanie (po inflacji ponowne ogrzanie Wszechświata)
relict radiation promieniowanie reliktowe, promieniowanie szczątkowe
repeller odpychający punkt stały, repeler
roton roton (rodzaj wzbudzenia kolektywnego w nadcieczy)
running coupling constant biegnąca stała sprzężenia, zmienna stała sprzężenia
rutherfordium rutherford (pierwiastek 104)
sample path trajektoria próbna (termin z teorii dyfuzji)
saturation flux strumień nasycenia
sawtooth map odwzorowanie piłokształtne
Scanning Capacitance
skaningowy mikroskop pojemności
Microscope (SCM)
Scanning Chemical Potential
skaningowy mikroskop potencjałów chemicznych
Microscope (SCPM)
Scanning Electrochemical
skaningowy mikroskop elektrochemiczny
Microscope (SEM)
Scanning Ion-Conductance
skaningowy mikroskop przewodnictwa jonowego
Microscope (SICM)
Scanning Near Field Optical
skaningowy mikroskop optyczny bliskiego pola
Microscope (SNFOM)
Scaning Probe Microscopy
skaningowa mikroskopia próbnikowa
(SPM)
Scanning Spin-Precession
skaningowa mikroskopia spinowo-precesyjna
Microscopy (SSM)
Scanning Thermal Microscope
skaningowy mikroskop termiczny
(STM)
Scanning Tunneling
skaningowy mikroskop tunelowy
Microscope (STM)
Scanning Tunneling
skaningowa spektroskopia tunelowa
Spectroscopy (STS)
Schr�dinger cat state stan typu kota Schr�dingera
seaborgium seaborg (pierwiastek 106)
seeded beam wiązka domieszkowana
see-saw mechanism mechanizm huśtawki
selectron selektron (supersymetryczny partner elektronu)
self-affinity samopowinowactwo
Self-Amplified Spontaneous
samowzmacniająca się emisja spontaniczna
Emission
self-consistent methods metody samozgodne, metody samouzgodnione (metody typu Hartree'ego-Focka)
self-mode-locking samosynchronizacja
selforganized criticality samoorganizująca się krytyczność
self-phase modulation samoindukowana modulacja fazy, automodulacja fazy
samopodobieństwo (w miejsce grupy renormalizacyjnej w mechanice gazów i
self-similarity
cieczy)
semion semion (cząstki z fazą statystyczną +-pi/2 względem zamiany)
sfermion sfermion (supersymetryczny partner fermionu)
shot noise szum śrutowy
pęk (strumień cząstek wtórnych powstających w atmosferze z powodu promieni
shower
kosmicznych)
wiązka sygnałowa (albo fala sygnałowa) (jedna z wiązek o częstości niższej niż
signal beam (or signal wave) częstość światła laserowego w parametrycznym procesie oddziaływania światła
laserowego z kryształem nieliniowym)
simple self-similarity samopodobieństwo proste (pojęcie z teorii wymiarów fizycznych)
sine-Gordon equation sinusowe równanie Gordona
single shot auto-correlator autokorelator jednostrzałowy
Sisyphus cooling chłodzenie syzyfowe (chłodzenie laserowe z gradientem polaryzacji)
Sisyphus effect efekt Syzyfa, zjawisko Syzyfa
skyrmion skyrmion
slave boson bozon niewolniczy (to samo co auxiliary boson)
slepton slepton, lepton supersymetryczny
sneutrino sneutrino (supersymetryczny partner neutrina)
spallation spalacja, kruszenie (kruszenie jądra atomowego)
sparticle scząstka (supersymetryczny partner cząstki)
spectator widz
spectator nucleon nukleon-widz (występuje w opisie zderzeń jąder)
spectator particle cząstka-widz
spectator quark kwark-widz, kwark bierny (kwark nie biorący udziału w oddziaływaniu)
spin flip przejście z odwróceniem spinu, przeskok spinowy, przewrót spinowy
spinon spinon (wzbudzenie przenoszące spin)
spintronics spintronika
squark skwark, kwark supersymetryczny
squeezed state stan ścieśniony
squeezing ścieśnienie (w kontekście optyki)
squeezing ściskanie (w kontekście astrofizyki)
SQUID patrz: superconducting quantum interference device
staggered fermions fermiony przestawne
stop stop (supersymetryczny partner kwarka top)
strangelet dziwadełko
streak camera kamera smugowa
stripping zdarcie, zdzieranie, striping
silnie zgronowane (cecha zbioru obiektów, między którymi są małe odległości lub
strongly clustered
jest dużo połączeń)
subrecoil cooling chłodzenie poniżej granicy odrzutu
superconducting quantum
nadprzewodząca interferometria kwantowa
interference
superconducting quantum
nadprzewodnikowy interferometr kwantowy (SQUID)
interference device (SQUID)
supercontinuum superkontinuum
super contour superkontur
superdeformed nucleus jądro superzdeformowane
superflavor superzapach
supermultiplet supermultiplet
efekt nadparamagnetyczny (występuje wtedy, gdy energia układu spinów
superparamagnetic effect
atomowych tworzących pojedynczy bit zbliża się do energii termicznej)
superparticle supercząstka
superspace superprzestrzeń
sympathetic cooling chłodzenie powiązane
symplectic Fourier
symplektyczne przekształcenie Fouriera
transformation
tau particle taon, lepton tau
tauon taon
teleportee przedmiot teleportowany
teleportee photon foton teleportowany
tempon (albo chronon) (jednostka czasu równa \mi e2/4 \pi m c zaproponowna
0 e
tempon (or chronon)
przez Diraca w Nature 139(1937)323)
terahertz radiation promieniowanie terahercowe
pchnięcie (wielkość używana do opisu produkcji cząstek w zderzeniach
thrust
wysokoenergetycznych)
Ti:sapphire laser laser szafirowy
top quark kwark wysoki, kwark top (to samo co kwark prawdziwy)
toponium toponium, kwarkonium wysokie (prawdziwe)
trapping state stan pułapkujący
T-rays promienie T
true quark kwark prawdziwy
twin boundary zbliz
niaczenie
ultracold atoms atomy ultrazimne
undulator undulator
unpaired electrons elektrony niesparowane
upgrading udoskonalenie (dotyczy aparatury)
upgrading uaktualnienie (dotyczy oprogramowania)
Vielbein wielonóg
Vierbein tetrada, czwórnóg
vortex wir (linia skwantowanego strumienia magnetycznego w nadprzewodniku)
worton (soliton gładki na małych odległościach, który niesie wszystkie liczby
vorton
kwantowe zwykłych cząstek)
wake field kilwater, pole wzbudzone
wavelet faletka, falka
W boson wuon, bozon W
Wino wuino, wino
world sheet wstęga świata
world volume bryła świata, objętość świata, wąż świata
wormhole rączka, uchwyt, tunel czasoprzestrzenny, tunel robaka
wrapping owijanie (pojęcie z teorii grawitacji)
Z0 boson zeton, bozon Z0
Zino zetino, zino
Zitterbewegung (= quivering
ruch drżący
motion)
Z-pinch samozaciskanie Z, skurcz Z
Zweibein diada, dwunóg