Rachunek ekonomiczny
Wykład 11
Cel zajęć
Nauka sposobu oceny rentowności inwestycji
Ocena
Zagadnienia
Efektywności
Zagadnienia
Ekonomicznej
z
techniczne
inwestycji
rachunkowości
Zagadnienia
ekonomiczne
Wojciech Bujalski 2011©
Rachunek ekonomiczny dla & .
" Czy istnieje specyfika rachunku dla odpowiednich typów inwestycji
 Ogólne zasady są wspólne
 Szczegółowe informacje o wybranych przepływach pieniężnych
 Pieniądze nie śmierdzą
(Pecunia non olet)
Cesarz Wespazjan
Wojciech Bujalski 2011©
Literatura
Wojciech Bujalski 2011©
Co to jest inwestycja
Inwestycja będzie definiowana jako długookresowe obarczone ryzykiem
alokowanie zasobów ekonomicznych (nakładów inwestycyjnych) w celu
osiągnięcia w przyszłości korzyści.
Wojciech Bujalski 2011©
Jakie sÄ… elementy inwestycji?
W definicji tej podane sÄ… cztery charakterystyczne
cechy inwestycji:
Nakład - alokacja kapitału własnego i obcego
Korzyść - oczekiwany efekt z realizacji inwestycji
Czas - okres zaangażowania kapitału oraz
uzyskiwania korzyści
Ryzyko - możliwość nie osiągnięcia oczekiwanych
efektów (na plus lub na minus)
Wojciech Bujalski 2011©
Nakłady inwestycyjne
" Nakłady na rzeczowe składniki aktywów trwałych, np:
 zakup ziemi i przygotowanie terenu, zakup maszyn, wydatki na zakup
wartości niematerialnych
" Nakłady przedinwestycyjne, np.
 Koszty pozyskania kapitału (koszty emisji akacji)
" Nakłady na kapitał obrotowy netto
 Zapotrzebowanie na kapitał obrotowy netto
Wojciech Bujalski 2011©
Rodzaje inwestycji dokonywanych przez
podmioty gospodarcze
" inwestycje rzeczowe  prowadzone w składniki aktywów rzeczowych
oraz wartości niematerialne i prawne ale w ujęciu praw majątkowych
takich jak licencje, znaki towarowe, patenty
" inwestycje finansowe (kapitałowe)  prowadzone w instrumenty
rynku pieniężnego i kapitałowego,
" inwestycje o charakterze niematerialnym, do których zaliczają m.in.
szkolenie kadr, promocję i reklamę, inwestycje w kapitał intelektualny
Wojciech Bujalski 2011©
Etapy przygotowania rachunku efektywności
inwestycyjnej
Rachunek efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych jest to proces
obejmujÄ…cy:
 przygotowanie danych,
 sporządzenie oceny efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych
zawierającej ocenę opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych,
 analiza poziomu ryzyka, jakie jest zwiÄ…zane z ich realizacjÄ…,
 podejmowanie na tej podstawie decyzji inwestycyjnej.
Wojciech Bujalski 2011©
 Zasady poprawnie oceny efektywności
przedsięwzięć inwestycyjnych
1. Przyrostowość,
2. Uniwersalność,
3. Porównywalność (przedmiotowym i czasowym),
4. Kompleksowość,
5. Jednoznaczność,
6. Obiektywność,
7. Spójność.
Wojciech Bujalski 2011©
Szacowanie korzyści netto
" Zysk  metoda memoriałowo
" Przepływy pieniężne  metoda kasowa
Metoda memoriałowa  wykonanie transakcji jest
mementem zaksięgowania
Metoda kasowa  wykonanie transakcji jest dokonanie
płatności
Wojciech Bujalski 2011©
Zysk
" Przychody  powstają w wyniku sprzedaży produktów, towarów i usług
" Koszty  odzwierciedlają zużycie czynników produkcji
" Nakłady inwestycyjne
 Nakłady na rzeczowe składniki aktywów trwałych
 Nakłady przedinwestycyjne
 Nakłady na kapitał obrotowy netto  różnica między aktywami bieżącymi
a pasywami bieżącymi
Wojciech Bujalski 2011©
Przykładowy rachunek zysków i strat
J. Przychody finansowe
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i
I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:
materiałów, w tym:
od jednostek powiÄ…zanych
od jednostek powiÄ…zanych
II. Odsetki, w tym:
I. Przychody netto ze sprzedaży produktów
od jednostek powiÄ…zanych
II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
III. Zysk ze zbycia inwestycji
B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i
materiałów, w tym: Aktualizacja wartości inwestycji
jednostkom powiÄ…zanym IV. Inne
I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów K. Koszty finansowe
II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów I. Odsetki, w tym:
C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży ( A - B ) dla jednostek powiązanych
D. Koszty sprzedaży II. Strata ze zbycia inwestycji
E. Koszty ogólnego zarządu III. Aktualizacja wartości inwestycji
F. Zysk (strata) ze sprzedaży ( C ? D - E ) IV. Inne
G. Pozostałe przychody operacyjne L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej ( I + J - K )
I..Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych M. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych ( M.I. - M.II. )
II. Dotacje I. Zyski nadzwyczajne
III. Inne przychody operacyjne II. Straty nadzwyczajne
H. Pozostałe koszty operacyjne
I. Strata ze zbycia niefinasowych aktywów trwałych
N. Zysk (strata) brutto ( L ? M )
II. Aktualizacja wartości aktywów niefinasowych
O. Podatek dochodowy
III. Inne koszty operacyjne
P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku
I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej ( F + G - H )
(zwiększenia straty)
R. Zysk (strata) netto
( N - O ? P )
Czy zysk jest zawsze jednoznaczny???
Wojciech Bujalski 2011©
Przepływy pieniężne (cash flows, CF)
" Kierunek przepływu środków pieniężnych
" Rodzaj strumienia pieniężnego
" Faza przedsięwzięcia inwestycyjnego, w którym występuje
przepływ pieniężny
Wojciech Bujalski 2011©
Kierunkek przepływu środków pieniężnych
" Wydatki (cash outflows, CFO)  środki pieniężne które są wydawane w
zwiÄ…zku z realizacjÄ… projektu
" Wpływy (cash inflows, CFI)  środki pieniężne, które są uzyskiwane w
związku z realizacją i eksploatowanym przedsięwzięciem
inwestycyjnym
Suma wydatków i wpływów określa ruch
strumienia środków pieniężnych
w poszczególnych okresach projektów
Wojciech Bujalski 2011©
Podział wpływów i wydatków finansowych
Wydatki finansowe Wpływy finansowe
" Wypłaty dywidend " Wpłaty kapitału zakładowego
" Spłata kredytów długo i średniookresowych " Zaciągnięcie kredytów długo i
średniookresowych
" Wykup długo i krótkookresowych papierów
wartościowych " Emisja krótko i średnioterminowych dłużnych
papierów wartościowych
" Odsetki od kredytów i inne koszty finansowe
" Zaciągnięcie kredytów bieżących
" Spłata kredytów bieżących
Wydatki inwestycyjne Wpływy inwestycyjne
" Nakłady inwestycyjne " Sprzedaż środków trwałych
" Wartość likwidacyjna (rezydualna)
" Zmniejszenie kapitału obrotowego netto
Wydatki operacyjne Wpływy operacyjne
" Koszty operacyjne (bez amortyzacji) " Przychody ze sprzedaży
" Podatek dochodowy " Subsydia i dotacje
" Obniżka kosztów operacyjnych (bez
amortyzacji)
" Obniżka płaconego podatku dochodowego
Wojciech Bujalski 2011©
Zasady szacowania przepływów pieniężnych
Przepływy pieniężne mogą być szacowane w różny sposób z różną
dokładnością
Cztery zasady szacowania przepływów
1. Zasada przyrostowości
2. Zasada ignorowanie kosztów już poniesionych
3. Zasada kosztów utraconych
4. Amortyzacja nie powinna być ujmowana
bezpośrednio w przepływach
Wojciech Bujalski 2011©
zasady szacowania przepływów
1. Zasada przyrostowości
CFPR = CFPE_Z_PR  CFPE_BEZ_PR
2. Zasada ignorowanie kosztów już poniesionych
Np. ignorowanie kosztów poniesionych już badań marketingowych
3. Zasada kosztów utraconych korzyści
Wiąże się z nie osiąganiem korzyści z posiadanych aktywów w wypadku
realizacji danego przedsięwzięcia inwestycyjnego
4. Amortyzacja nie powinna być ujmowana
bezpośrednio w przepływach
Wojciech Bujalski 2011©
Przepływy pieniężne netto
" Metoda bezpośrednia  zestawienie wydatków i
wpływów
" Metoda pośrednia  wykorzystuje się różnicę
między przychodami ze sprzedaży a kosztami, którą
koryguje się uwzględniając np. amortyzację, zmianę
kapitału obrotowego
" Metoda uproszczona  wykorzystuje siÄ™ sumÄ™
zysku netto i amortyzacji pomniejszonej o nakłady
inwestycyjne i skorygowanej zmiany kapitało
obrotowego netto
Wojciech Bujalski 2011©
Szacowanie przepływów pieniężnych ze
sprzedaży składników aktywów trwałych
" Przy sprzedaży wykorzystywanych wcześniej składników majątkowych
powstaje:
 Zysk - gdy wartość sprzedaży (rynkowa) jest wyższa od wartości księgowej
(w tym przypadku należy zapłacić podatek dochodowy)
 Strata  gdy wartość sprzedaży (rynkowa) jest niższa od wartości księgowej
( w tym wypadku podatek ulega zmniejszeniu)
Wojciech Bujalski 2011©
Zmiany kapitału obrotowego
" Zmiana kapitału obrotowego może nastąpić w każdym momencie
funkcjonowania przedsięwzięcia
 Zwiększenie kapitału obrotowego netto  koszty inwestycyjne
 Zmniejszenie kapitału obrotowego netto  przychody inwestycyjne
Wojciech Bujalski 2011©
Kapitał obrotowy
" Kapitał obrotowy - Termin kapitał obrotowy
pochodzi od starego jankeskiego domokrążcy, który
ładował swój wóz towarami i udawał się w swoją
drogę, aby je rozprowadzać. Towary te były zwane
kapitałem obrotowym, gdyż były tym, co
sprzedawał, a raczej, czym obracał, dla
zapewnienia sobie zysków. Wóz i koń były jego
własnością, a więc były finansowane kapitałem
własnym, natomiast towary były nabywane za
pożyczane środki zwanymi pożyczkami na kapitał
obrotowy.
22
Wojciech Bujalski, 2011
Kapitał obrotowy
" Pojęcie kapitału obrotowego nie jest jednoznaczne, stąd też w literaturze
używa się dwóch pojęć do określenia kapitału obrotowego, którymi są:
kapitał obrotowy brutto i kapitał obrotowy netto.
23
Wojciech Bujalski, 2011
Kapitał obrotowy brutto
" Kapitał obrotowy brutto rozumiany jest jako aktywa bieżące firmy
(nazywane także środkami obrotowymi bądz
też majątkiem obrotowym),
które są zaangażowane w bieżącą działalność przedsiębiorstwa.
24
Wojciech Bujalski, 2011
Kapitał obrotowy netto
" Natomiast kapitał obrotowy netto (zwany też kapitałem pracującym, z
ang. working capital) jest różnicą pomiędzy aktywami bieżącymi a
zobowiązaniami bieżącymi (krótkoterminowymi). Jest to więc kapitał
finansujący określoną część środków obrotowych, mianowicie tę, która
nie zostaje pokryta zobowiązaniami bieżącymi, a więc stanowi nadwyżkę
aktywów bieżących nad tymi zobowiązaniami.
25
Wojciech Bujalski, 2011
Amortyzacja
" Amortyzacja nazywana czasami konsumpcją kapitału, oznacza
zmniejszenie się wartości dobra kapitałowego w pewnym okresie w
wyniku użytkowania lub starzenia się. Można mówić o amortyzacji
kredytu (rozłożeniu jego spłaty), ale najczęściej pojęcie to odnosi się do
amortyzacji księgowej.
Wojciech Bujalski 2011©
Amortyzacja
" Amortyzacja księgowa służy przypisaniu ceny nabycia lub kosztu
wytworzenia środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do
całego okresu ekonomicznej użyteczności tych aktywów. Suma odpisów
amortyzacyjnych stanowi umorzenie.
Wojciech Bujalski 2011©
" Amortyzacja jest kosztem niepieniężnym (to znaczy
nie pociąga za sobą wydatków w bieżącym
okresie). Jest także z
ródłem finansowania
inwestycji restytucyjnych. Z pomocÄ… amortyzacji
nakłady na zakup czy wytworzenie środka trwałego
są stopniowo zaliczane w koszty poszczególnych
okresów, co pozwala (przynajmniej teoretycznie)
zgromadzić fundusze na zakup nowych środków
trwałych po całkowitym zamortyzowaniu starych.
Wojciech Bujalski 2011©
Amortyzacja
" W niektórych przedsiębiorstwach istnieje tzw. "fundusz amortyzacji".
Ma to miejsce szczególnie w instytucjach, które są podzielone na działy
wypracowujące wspólny zysk i ponoszące wspólne koszty. Ponieważ
jeden z działów mógłby chcieć kupić niepotrzebne narzędzia, za które
zapłacą pozostałe działy, dział kupujący musi oddać im pieniądze na
swój zakup.
Wojciech Bujalski 2011©
Finansowanie inwestycji
Wojciech Bujalski 2011©
Amortyzacja
Prawo do amortyzacji
 Koszt podatkowy
Obniżenie zysku  do opodatkowania
Obniżenie podatku
Wojciech Bujalski 2011©
Bezwzględny rachunek efektywności
ekonomicznej przedsięwzięć inwestycyjnych
Metody proste
Metody dyskontowe
Wojciech Bujalski 2011©