Materiały wykładowe z ergonomii (prof. dr hab. Tadeusz Juliszewski) II rok, Wydział Technologii Żywności i Żywienia Człowieka Wykład I Opracowanie: Joanna Kuc, Joanna Przybułek 1. Definicja ergonomii: Nazwiskiem Ergonomiji, wziętem od wyrazu greckiego ergon praca i nomos prawo, zasada, oznaczamy naukę o pracy, czyli o używaniu nadanych człowiekowi od Stwórcy sił i zdolności (Wojciech Bogumił Jastrzębowski 1799 1882, definicja z 1852r.) Ergonomia jest nauką stosowaną, zmierzającą do dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii i materialnego środowiska pracy i życia oraz przedmiotów powszechnego użytku do wymogów fizycznych i psychicznych człowieka. Ergonomics(or human factors) is the scientific dyscipline concerned with the understanding of interactions among humans and other elements of a system, and the profession that applies theory, principles, data and methods to design in order to optymizm human well-being and over all system performance. An ergonomist is an individual whose knowledge and skills concern the analysis of human- system interaction and the design of the system in order to optymize human well-being and over all system performance. Physical ergonomics is concerned with human anatomical, antropometric, psysiological and biomechanical characteristics as they relate to physical activity. (Relevant topics include working postures, materials handling, repetitive movements, work related musculoskeletal disorders, workplace layout, safety and health.) Congnitive ergonomics is concerned with mental processes, such as perception memory, reasoning, and motor response, as they affect interactions among humans and oteh elements of a system. (Relevant topics include mental workload, decision-making, skilled performance, human-computer interaction, human reliability, work stress and training as these may relate to human-system design.) Organizational ergonomics is cencerned with the optimization of sociotechnical system, including their organizational sctuctures, policies, and processes. 2. System (układ) człowiek - maszyna. yródło: Ergonomia. Zagadnienia przystosowania pracy do człowieka. yródło: E. Grandjean. Physiologische Arbeitsgestaltung. Leitfaden der Ergonomie. 3. Lista Fittsa (1951r.) Lp. Cecha Maszyna Człowiek 1. Prędkość Znacznie większa Zwłoka w działaniu ~ 1s 2. Moc Odpowiednia na każdym 2 kW ~ 10s poziomie 0,5 kW ~ parę minut 0,2 kW ~ dzień roboczy 3. Pewność Idealna (stała procedura, Niepewny. Wymaga wsparcia precyzja, powtarzalność) maszynowego. 4. Złożoność działania System wielokanałowy System jednokanałowy (podzielność uwagi) 5. Pamięć Optymalna dla wiernego Szeroka pamięć, liczne odtwarzania i krótkotrwałego wejścia, lepszy do przechowywania danych. formułowania zasad i do strategii. 6. Wykonywanie Prędkie, dokładne, niewielka Powolne, podlegające obliczeń zdolność korygowania błędom, duża zdolność pomyłek. korygowania pomyłek. 7. Wrażliwość na bodzce Może reagować na bodzce Może reagować za pomocą zewnętrzne pozazmysłowe. Może być tej samej jednostki zmysłowej zbudowana jako niewrażliwa na szeroki zakres energii na bodzce zewnętrzne. (1012) i o rozmaitej naturze. Dobrze wykrywa cechy charakterystyczne. Wykrywa sygnały przy wysokim poziomie zakłóceń. 8. Wpływ przeciążeń Nagła awaria Stopniowa dekompozycja 9. Inteligencja Brak Może działać w sytuacjach nieprzewidzianych i w sytuacjach nie do przewidzenia. Może uprzedzać fakty i przewidywać. 10. Zdolność Specyficzna Bardzo różnorodna manipulacyjna