9588049808

„Wpływ wydzieleń fazy y na strukturę i właściwości ferromagnetycznych stopów z pamięcią kształtu Ni-Co-Mn-In”

Stwierdzono, że gdy w stopie Ni-Mn-Ga-Fe zawartość manganu zostanie zmniejszona, a zawartość żelaza zwiększona, to zarówno parametr sieciowy fazy macierzystej, jak również wartości namagnesowania maleją. Warto zauważyć, że zmniejszenie namagnesowania nie hamuje występowania dużego magnetycznego efektu pamięci kształtu związanego z reorientacją płytek martenzytu. Ponadto, dodatek żelaza do stopu Ni-Mn-Ga korzystnie wpływa na zwiększenie plastyczności oraz polepszenie odporności na obciążenia dynamiczne tych stopów [24 - 30].

Wprowadzenie do stopu Ni-Mn-Ga kobaltu, przy jednoczesnym zmniejszeniu zawartości niklu, powoduje podwyższenie temperatury Curie (Tc) oraz obniżenie wartości temperatur przemiany martenzytycznej. Wzrost zawartości kobaltu do około 10%at. powoduje wzrost temperatury Curie, powyżej zaś tego stężenia obserwujemy spadek wartości Tc oraz podwyższenie temperatur przemiany martenzytycznej. Nawet niewielki dodatek kobaltu (ok. 5%at.) podwyższa również plastyczność tych stopów, a tym samym zwiększa ich możliwości zastosowania w przemyśle [31 - 33].

Pomimo wielu zalet praktycznych jakie charakteryzują stopy Ni-Mn-Ga, jak na przykład relatywnie wysoka wartość magnetycznego efektu pamięci kształtu czy też wysoka wartość naprężenia indukowanego zewnętrznym polem magnetycznym, wiele zespołów naukowych poszukuje i bada nowe układy, które mogłyby stanowić alternatywę dla stopów Ni-Mn-Ga z powodu ich wysokiego kosztu produkcji, trudności podczas wytwarzania oraz kruchości.

Przykładowo, zastąpienie galu pierwiastkami takimi jak wanad czy miedź powoduje duży wzrost temperatury Curie. Dodatek węgla, krzemu i germanu opisali w swojej pracy H. J. Yu i inni [34]. Autorzy wykazali duży wpływ krzemu i germanu na obniżenie temperatur przemiany martenzytycznej, zaś dodatek węgla spowodował nieznaczny jej wzrost. Y. Kishi i inni [35] wykazali, że 10%at. dodatek platyny powoduje znaczne podwyższenie wartości temperatur przemiany martenzytycznej.

Wiele ośrodków naukowych podjęło również próbę zbadania struktury i właściwości stopów Ni-Mn-X, gdzie X = In, Sn, Sb. Generalnie, stopy te charakteryzują się niższymi wartościami temperatury Curie w porównaniu do stopów Ni-Mn-Ga, a dodatkowo Y. Sutou i inni [36] wykazali, że w stopach z dodatkiem cyny temperatura Curie wzrasta wraz ze wzrostem stężenia manganu. K. Koyama i inni [37] zauważyli, że w stopach z zawartością indu i antymonu z przedziału 10-16%at.

PRACA DOKTORSKA str. 19