9693892711

Uwagi ‘szczegółowe

1.    Fonetyka

Treści programowe z zakresu fonetyki zostały skorelowane z programem biologii oraz z potrzebami nauczania języków obcych.

W programie uwzględniono podstawowe wiadomości o zasobie głosek, o ich artykulacji, o najważniejszych procesach fonetycznych i o zasadach poprawnej wymowy.

Elementy fonetyki pojawiły się już w programie języka polskiego dla klas I III. O ile jednak w tych klasach nauczanie fonetyki miało charakter czysto praktyczny (np. w związku z nauką czytania i pisania), o tyle w klasach wyższych wprowadza się pewne wiadomości teoretyczne i na tej podstawie formułuje się wskazania normatywne. I tak np. w klasie V uczniowie zaznajamiają się z budową narządów mowy i z zależnością brzmienia głosek od ich ruchów i układów; w klasie VIII obserwują cechy spółgłosek ze względu na miejsce artykulacji i stopień zbliżenia narządów mowy oraz upodobnienia głosek.

W toku realizacji programu zagadnienia dotyczące akcentu należy łączyć z ortografią i fleksją, a intonacji ze składnią. Trzeba także przy każdej okazji wskazywać na różnice między wymową a pisownią, utrwalać znajomość zasad poprawnej wymowy ogólnopolskiej oraz uczyć praktycznego ich stosowania.

2.    Fleksja i składnia

Zagadnienia z zakresu fleksji i składni rozważa się łącznie. Przy analizie problemów fleksyjno-składniowych wychodzi się od konkretnego wypowiedzenia jako odbicia fragmentu rzeczywistości. Każdorazowo przedmiot analizy stanowią takie rodzaje wypowiedzeń, jakie zostały przewidziane w programie danej klasy. Sama zaś analiza staje się poszukiwaniem odpowiedzi na takie np. pytania: Jakich części mowy i ich form użyto do budowy wypowiedzenia? Dlaczego takich, a nie innych? Które części mowy wchodzą ze sobą iv określone związki? Jaka jest istota tych związków i w czym ona się przejawia? Jaką funkcję pełni dane wypowiedzenie w komunikacji językowej i w określonym tekście? Jakie są możliwości przekształcenia wypowiedzeń w zależności od treści i funkcji tekstu?

Materiał dotyczący struktury zdania pojedynczego i złożonego oraz szyku wyrazów w zdaniu i zdań w tekście należy traktować jako syntezę uprzednich, dość szczegółowych rozważań analitycznych. Ma on wskazywać nauczycielowi, do jakich wniosków i uogólnień powinny doprowadzić uczniów procesy analizy konkretnych aktów mowy.

Przedstawiony powyżej schemat realizacji treści programowych w zakresie fleksji i składni charakteryzuje tok nauczania we wszystkich klasach. Wprawdzie jedynie w klasie IV program w tym dziale rozpoczyna się od pojęcia zdania jako jednostki komunikacji językowej, ale wychodzenie w analizie od konkretnego wypowiedzenia obowiązuje również w wyższych klasach, tyle tylko, że im wyższa klasa, tym bardziej skomplikowane wypowiedzenia stanowić będą podstawę rozważań analitycznych.

50