984502154

1 OPIŁKA NAD NIMI. 179

li je dostarcza robotnikom. W każdym lokalu fabrycznym powinien być wywieszony regulamin wewnętrzny, zatwierdzony przez urząd przemysłowy i powinna znajdować się osobua księga dla zapisywania kar pieniężnych, nakładanych na robotników wraz z wskazaniem ich przeznaczenia. Zarobki powinny być wypłacane pieniędzmi. Mogą jednak przedsiębiorcy, za poprzedniem porozumieniem się i zaliczając na rachunek przypadających zarobków', udzielać robotnikom mieszkania, opału, używalności gruntów', lekarstw i pomocy lekarskiej. Produktów spożywczych mogą dostarczać robotnikom przedsiębiorcy tylko po cenach nie przenoszących kosztów nabycia. Prawo nie dozwala zmuszać robotników do zakupywania potrzebnych im przedmiotów w pewnych oznaczonych sklepach, ani też kredytować towarów a szczególniej napojów wyskokowych, ani wypłacać zarobków w restauracyach albo szynkach. Przepisy powyższe odnoszą się również do robotników, którzy po za warsztatami dostarczają przedsiębiorcom pół—lub zupełnie wykończonych fabrykatów'.

Robotnicy, którzy otrzymali zarobki nie w w^ralucie, mogą w każdym czasie wymagać wypłaty w monecie, bez wszelkiego potrącenia za przedmioty, oddane im w^r miejsce pieniędzy. O ile ostatnie przedmioty jeszcze istnieją przypada ich wartość albo kasie pomocy dla chorych, albo kasie związku roboczego, do którego należy robotnik, albo kasie dla biednych danej miejscowości.

Prawo z d. 17 Czerwca 1883 r., ustanowiło inspektorów p r z e m y s ł o w y c h, których działalność rozciąga się do wszystkich przedsiębiorstw przemysłowych okręgu, nie ograniczając się na fabrykach, tylko żegluga ma swoich specyalnych inspektorów'. Nadzór inspektorów fabrycznych dotyczy: a) wszelkich urządzeń i rozporządzeń właścicieli przedsiębiorstw, przedsiębranych w celu uchronienia życia i zdrowia robotników w^? miejscach przeznaczonych do zajęcia jak i w mieszkaniach; 2) zatrudnienia robotników, czasu pracy dziennej i przerw w pracy; 3) prowadzenia wykazów robotników, przepisów' porządkowych wewnętrznych, wypłaty zarobków i wydalania robotników’; 4) wykształcenia przemysłowego nieletnich pomocników fabrycznych.

Inspektor nie może przyjmować żadnego wynagrodzenia ani od przedsiębiorców fabrycznych, ani od robotników i nie może korzystać z gościnności pierwszych. Instytucyą inspektorów przemysłowych przyjęto początkowo z wielkiem niedowierzaniem; pomi-nio bardzo krótkiego czasu swego istnienia, potrafiła ona jednak sobie zjednać ogólną sympatyą; a działalność inspektorów była t^;i-k skuteczną, że nawet znany soc>alista niemiecki B e b el wystąpił _z j_cb pochwałą w czasopiśmie „Neue Zeit“ (1889. Zesz. J^uty). Wszyscy jednak są przeświadczeni o zbyt małej liczne inspektorów’, szczególniej od czasu praw^ra z d. 28 Grud. 1887 i\, ubezpieczeniu robotników' od wypadków, które powiększyło znacz -^Ille kh obowiązki.