984502175

I OHEKA NAD NIMI. 187

wodawczego było prawo fabryczne związkowe z d. 23 Marca 1877 roku.

Jako fabrykę uważa prawo zajęcia przemysłowe: !) zatrudniające więcej niż 25 robotników, 2) przy więcej niż 5 robotnikach, zakłady używające motorów albo kotłów parowych, materyałów ostrych albo trujących, zatrudniające kobiety i nieletnich aż do 18 lat wieku. Zabroniono fabrykom przyjmować dzieci, które nie ukończyły 14 lat wieku, praca w niedziele i w nocy zabrania się nieletnim aż do 18 lat wieku, wyjątki ustanawia rada związkowa. Kobiety nie powinny bezwarunkowo pracować w niedziele i w nocy. Przed i po rozwiązaniu wolne są przez 8 tygodni od pracy w fabrykach. Praca zwyczajna dzienna dla wszystkich robotników fabrycznych nie powinna przenosić lig., w wilię niedzieli i dnia świątecznego nie więcej nad 10 g. Czas do pracy naznacza się od 6 g. rano, latem od 5 g. do 8 g. w. Dla spożycia obiadu wyznaczoną być powinna przerwa przynajmniej całej godziny, dla kobiet, prowadzących gospodarstwo przerwa powinna wynosić 1 '/₂ g. Tylko rada związkowa może dozwolić pracy w nocy i w niedziele i to w fabrykach, w których praca powinna trwać stale bez przerwy; ale czas pracy dla każdego robotnika nie powinien i tu przenosić na 24 g. doby—11 godzin i dla każdego robotnika powinna być wolną każda druga Niedziela. W wypadkach nadzwyczajnych, na czas nie przenoszący 2 tygodni, może zarząd kantonalny upoważnić do pracy nocnej. Właściciele fabryk obowiązani są prowadzić listę robotników i wywiesić w fabryce prawidła porządkowe. Jeżeli są zagrożone kary, to nie powinny one przenosić połowy zarobku dziennego winnego a otrzymane pieniądze powinny być użyte na korzyść robotników, mianowicie dla zasilenia kasy wsparcia. Prócz tego wyznacza prawo dwutygodniowy termin wypowiedzenia i nakazuje wypłacać zarobki gotówką w samej fabryce

Bardzo ważne przepisy dotyczą zabezpieczenia od niebezpieczeństw, zagrażających życiu i zdrowiu robotników. Przepisy te odnoszą się do oświetlenia i wentylacyi przestrzeni fabrycznych, zagrodzenia części machin i pasów transmisyjnych. Osobne przepisy dotyczą nadzoru nad kotłami parowemi. Szwajcarski związek właścicieli kotłów parowych stara się o zaprowadzenie peryodycznych re-wizyj kotłów. Na mocy postanowienia rady związkowej z dnia 7-go Kwietnia 1885 r. obowiązani są właściciele fabryk, nienależący do związku, przedstawiać zaświadczenia, że ich kotły parowe były rewidowane raz na rok, przez osobę uznaną za kompetentną przez zarząd kantonalny. Osobne przepisy dotyczą produkcyi zapałek, przy których użyto żółtego fosforu, prawo z d. 23 Grudnia 1879 roku zabroniło zupełnie tej produkcyi. Zakaz ten jednak latem 1882 roku został cofnięty.

Szwajcaryjadzieli się na 3 okręgi inspektorskie i każdy inspektor zależy bezpośrednio od departamentu związkowego dla przemysłu i rolnictwa. Sprawozdania o stanie nadzoru nad fa-