984502422

18 Wiadomości Uniwersyteckie

18 Wiadomości Uniwersyteckie

Jubileusze • Jubileusze • Jubileusze

30 marca 2000 r. w Instytucie Filologii Polskiej UMCS odbyło się uroczyste spotkanie z okazji jubileuszu 40-lccia pracy naukowej prof. dr. hab. Jerzego Bartmińskiego. Przybyło wielu zaproszonych gości: przedstawiciele rektorów lubelskich wyższych uczelni i środowisk językoznawczych z całej Polski, pracownicy Instytutu Filologii Polskiej UMCS i innych kierunków humanistycznych naszej uczelni, liczni przyjaciele Profesora, studenci lubelskiej polonistyki oraz przedstawiciele administracyjnych i samorządowych władz wojewódzkich, a także NSZZ „Solidarność".

Spotkanie otworzył dyrektor Instytutu Filologii Polskiej UMCS -prof. dr hab. Krzysztof Stępnik. Na-tępnie prof. dr hab. Jerzy Swięch -długoletni przyjaciel Jubilata -przedstawił Jego sylwetkę i osiągnięcia naukowe. Mówca podkreślił, że prof. Jerzy Bartmiński jest związany z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej, jako jego student i pracownik, dłużej niż 40 lat. Zaznaczył, że początkowo zainteresowany literaturą, w tym środowisku akademickim znalazł zachętę do podjęcia prac związanych z językiem i kulturą. Znalazł tu swoich pierwszych Mistrzów, którymi byli Profesorowie: Paweł Smoczyński, Leon Kaczmarek i Michał Lesiów. Łącząc zainteresowania językoznawcze, folklorystyczne i literackie. w 197lr. obronił pracę doktorską, która jako książka pt. „O języku folkloru” ukazała się drukiem w 1973r., a w 1978r. habilitował się na podstawie rozprawy „O derywacji stylistycznej. Gwara ludowa w funkcji języka artystycznego”.

Jeszcze w czasie asystentury rozpoczął (wciąż trwające) dokumentacyjne prace zbierackie, które początkowo służyły „Słownikowi gwar polskich” PAN, a następnie stały się podstawą licznych studiów gwaro-znawczych oraz zaczątkiem kartoteki polskich pieśni ludowych. Jak napisał w sonecie na cześć Jubilata prof. Światomir Ząbek:

To przecież było wczoraj, no, przedwczoraj może,

Gdy starych dziadków w polu i babcie w oborze

Zaczął - z magnetofonem - prześladować Jerzy!

Ta kartoteka stała się jednym ze źródeł słownika języka folkloru, co dowcipnie ujął Autor wspomnianego sonetu:

Gdy potem „Słownik ”, wielkie swe dzieło, zamierzył,

Jak junak, nowin chciwy, niepomny zagrożeń.

Komputer do roboty zaprzągł.

W edytorze ChiWriter tworząc, nowym technikom uwierzył.

Pierwsza część „Słownika stereotypów i symboli ludowych" została opracowana według koncepcji i pod redakcją prof. Jerzego Bartmińskiego i wydana (jako praca zespołowa) - w 1996 r. (tom otrzymał Nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego), część II - w 1999 r., następne tomy są przygotowywane. Możliwe, że słownik jest dziełem życia Profesora Bartmińskiego, tak przynajmniej piszą niektórzy recenzenci, np. prof. Roch Sulima: „Mamy oto tom pierwszy słownika, jakiego w Polsce nie było, trudno znaleźć podobny także w Europie i świecie.”

Z inicjatywy prof. Jerzego Bartmińskiego, w Lublinie zaczęła się ukazywać „Etnolingwistyka”, która stała się cenionym czasopismem naukowym o zasięgu ogólnopolskim i slawistycznym. Komitet redakcyjny „Etnolingwistyki” tworzą najwybitniejsi badacze (językoznawcy, folkloryści i antropolodzy) z różnych - polskich i zagranicznych - ośrodków naukowych. Autorzy publikujący swoje prace w tym czasopiśmie to znani (białoruscy, bułgarscy, czescy, litewscy, niemieccy, polscy, rosyjscy, słowaccy, ukraińscy) specjaliści - lingwiści, folkloryści, etnografowie i antropolodzy. Od 1988 r. ukazało się 12 tomów wydawnictwa. Dzięki temu narodziła się w Polsce nowa dziedzina wiedzy, łącząca zainteresowania lingwistów, folklorystów i etnologów.

Trzeba też przynajmniej wspomnieć o pracach zbierackich, które zaowocowały edycją polskich kolęd. Dotychczas ukazały się drukiem: „Kolędowanie na Lubelszczyźnie” (tom wydany w 1986 r. pod wspólną redakcją z Cz.Hernasem, jako rocznik „Literatury Ludowej" za rok 1981; książka otrzymała Nagrodę Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz nagrodę Premio In-ternazionale di Studi Etnoantropo-logici PitrJ-Salomone Marino w Palermo), „Kolędy polskie” (1991 r., we współpracy z R. Sulimą).

Od 1983 r. Profesor jest współorganizatorem i uczestnikiem ogólnopolskiego konwersatorium „Język a kultura”, w którego ramach odbywają się coroczne konferencje językoznawcze, a ich efektem są dwie serie wydawnicze: wrocławska (12 tomów) i lubelska (13 tomów).

W latach 80. był zaangażowany w działalność społeczną i związkową (zwłaszcza w NSZZ „Solidarność” oraz „Solidarność Rodzin”, której

40 LAT PRACY PROFESORA JERZEGO BARTMIŃSKIEGO

2000, numer 4