Obsługa eksploatacyjna obiektów i wyposażenia produkcyjnego Strategie obsługi eksploatacyjnej 1 W celu osiągnięcia określonych poziomów jakości i niezawodności oraz efektywnego działania obiektów i wyposażenia produkcyjnego istotne jest utrzymanie ich w dobrym stanie technicznym. Nawet najlepsze urządzenia oraz maszyny nie będą działać zadowalająco, jeżeli nie będzie się o nie dbać. Kosztami awarii systemu nie są tylko koszty finansowe, które mogą być bardzo wysokie, ale także pogorszenie się morale załogi oraz zły stosunek z klientem. Ludzi należy odpowiednio szkolić, motywować, zapewnić opiekę zdrowotną& Materiały należy prawidłowo magazynować i transportować. Cele obsługi eksploatacyjnej (wg Muhlemann, Oakland, Lockyer: Zarządzanie. Produkcja i usługi) 1. Umożliwienie osiągnięcia pożądanej jakości wyrobów lub usług oraz zadowolenia klientów dzięki prawidłowo wyregulowanym, konserwowanym i obsługiwanym urządzeniom produkcyjnym. 2. Zmaksymalizowanie ekonomicznego okresu użytkowania wyposażenia produkcyjnego. 3. Utrzymywanie warunków bezpiecznej eksploatacji sprzętu i zapobieganie rozwojowi zagrożeń. 2 Cele obsługi eksploatacyjnej cd. (wg Muhlemann, Oakland, Lockyer: Zarządzanie. Produkcja i usługi) 4. Minimalizacja kosztów produkcji lub kosztów własnych bezpośrednio związanych z obsługą i naprawą urządzeń. 5. Minimalizacja częstotliwości i rozległości następstw przerw w procesie produkcji. 6. Maksymalizacja zdolności produkcyjnych obiektów i wyposażenia. Definicje Eksploatacja jest to użytkowanie bądz obsługiwanie obiektu lub wyposażenia. Okres użytkowania maszyn i urządzeń od momentu ich uruchomienia do momentu całkowitego ich zużycia. Strategia eksploatacyjna to sposób działania, w wyniku którego osiąga się pożądany stan systemu eksploatacji. W przypadku nieefektywnej pracy strategię eksploatacyjną należy zmodyfikować lub zmienić w zależności od liczby godzin przepracowanych przez maszynę. 3 Definicje Uszkodzenie definiowane jest raczej jako niezdolność do poprawnego świadczenia pracy niż jako niemożliwość świadczenia pracy w ogóle. Element instalacji określa się jako uszkodzony - to taki element, który popsuł się i w skutek tego wykonuje pracę o zbyt niskiej jakości lub po za wysokich kosztach. Przegląd lub profilaktyka remontowa to obsługa wykonywana przed uszkodzeniem Naprawa awaryjna lub remont kapitalny to obsługa wykonywana po wystąpieniu uszkodzenia Moment uszkodzenia Rys. 14.1. Moment uszkodzenia, Muhlemann, Oakland, Lockyer: Zarządzanie. Produkcja i usługi 4 Rodzaje strategii obsługi eksploatacyjnej 1. Naprawy lub wymiana wskutek uszkodzenia sprzętu jest to metoda dorazna, instalacje i urządzenia pracują do momentu, w którym się zepsują, a dopiero następnie są remontowane. 2. Profilaktyka obsługowa Profilaktyka obsługowa przybiera cztery formy: 1. Okresowa 2. Resursowa 3. Według możliwości 4. Uwarunkowana stanem 5 Profilaktyka obsługowa okresowa Wykonywanie obsługi w regularnych odstępach czasu, np. co trzy miesiące, co rok. Forma ta stosowana jest wówczas, gdy psucie się urządzeń zależy raczej od upływu czasu niż od charakteru ich wykorzystania, lub wtedy, gdy zużycia nie można łatwo zmierzyć. Upływ czasu można łatwo kontrolować. Profilaktyka obsługowa resursowa Obsługę wykonuje się po upływie ustalonej liczby godzin lub ilości wykonywanej pracy, np. co każde 50 000 kserokopii, co 15 000 km. Zużycie może być znacznie trudniejsze do skontrolowania niż upływ czasu, dlatego należy zastosować pewne formy automatycznego pomiaru wykonanej produkcji. 6 Profilaktyka obsługowa według możliwości Występuje wówczas kiedy naprawa czy wymiana elementów następuje dopiero wtedy, gdy jest zapewniony dostęp do urządzenia lub systemu, np. podczas przerwy letniej. Forma ta może wydłużyć okres pomiędzy momentami obsługi do niedopuszczalnej wielkości, lecz może być dogodna dla instalacji znajdujących się w ciągłym, intensywnym ruchu. Profilaktyka obsługowa uwarunkowana stanem Opiera się ona na wynikach planowanej inspekcji, przedsięwziętej w celu określenia sensownego momentu przeprowadzenia obsługi, np. wymiana okładzin hamulcowych, gdy zużyły się do grubości 2mm. Zależy to od monitorowania stanów obiektów, co może być trudne, zwłaszcza wtedy, gdy przed dokonaniem kontroli należy rozmontować urządzenie. 7 Powyższe rodzaje strategii mogą często występować wspólnie lub nakładać się na siebie. Może na przykład forma okresowa zbiec się w czasie z resursową (gdy tempo pracy jest stałe). Wymiana oleju w aucie co 15 tys. km lub 1 rok Warunkowa wymiana części może nastąpić podczas wykonywania czynności określonych według trzech pozostałych rodzajów strategii. Wydział remontowy Wiele z czynności towarzyszących efektywnej profilaktyce wymaga szczególnej wiedzy i umiejętności, oznacza to że obsługa eksploatacyjna jest usługą specjalizowaną. Dlatego, aby wykorzystać efekt specjalizacji, wszelkie bezpośrednie czynności obsługi powinny być wykonywane przez samodzielną jednostkę (np. podlega kierownikowi ds. utrzymania ruchu, natomiast wydział remontowy podlega dyrektorowi ds. produkcji. 8 Obowiązki wydziału remontowego " dozór nad zakładem, budynkami i wyposażeniem produkcyjnym, " instalacja nowych maszyn i urządzeń, " nadzór nad nowymi inwestycjami. Typowe oddziały lub brygady wydziału remontowego to: 1. Ślusarze remontowi instalują, obsługują i naprawiają wszelkie urządzenia mechaniczne. 2. Elektrycy (elektronicy) instalują, obsługują i naprawiają wszelkie urządzenia elektromechaniczne, w tym energetyczne i środki łączności. 3. Robotnicy budowlani cieśle, murarze, hydraulicy czy malarze 4. Robotnicy ogólni wykonują prace transportowe. 5. Sprzątacze odpowiedzialni za czyszczeni i zamiatanie. 6. Pracownicy na zlecenie niezbędni do obsługi specjalistycznego wyposażenia, na przykład telefonów, komputerów czy wyposażenia biurowego. 9 Naprawa wymiana Można ustalić górny limit kosztu naprawy, powyżej którego obiekt się wymienia, a nie naprawia. Jeśli szacowany koszt naprawy przekracza limit, obiekt kwalifikowany jest do wymiany. Limit zależy od wieku obiektu, możliwości wymiany, przewidywanych strat w produkcji i jego wartości likwidacyjnej. Czasami dla grupy obiektów bardziej opłaca się wymienić całą grupę, nawet gdy część z nich działa poprawnie. Aspekty nowoczesnej obsługi eksploatacyjnej Coraz częstsze użycie złożonej technologii produkcji wymusiło zastosowanie specjalnych programów szkolenia ustawicznego niezbędnych do przekazania koniecznej wiedzy, orientacji i umiejętności obsługi bardziej wyspecjalizowanego wyposażania. Rozwinęły się przedsiębiorstwa świadczące usługi w zakresie konserwacji i remontów na zasadzie zlecania prac (outsourcing). Postęp techniczny umożliwił obniżenie kosztów obsługi eksploatacyjnej dzięki wprowadzeniom systemów prewencji, które stosuje się łącznie ze strategią profilaktyki remontowej. 10