TECHNOLOGIA Jezar, jezar@dreampoint.co.uk Przełożył: Jerrvix Jak zmiksować utwór pop? CzęSć czwarta precyzowanie poziomów miksu iche słuchanie niesie z sobą szereg ko- dziej umiarkowanego poziomu. GłoSne słu- Zakładam, że na tym etapie CrzySci. Choć przy niskiej głoSnoSci nie da chanie szybko spowoduje zmęczenie słuchu się dobrze usłyszeć szczegółów pojedyn- co sprawi, że nie będziecie w stanie wiary- pracy nad utworem dyspo- czych dxwięków, to jednak z zadziwiającą godnie ocenić brzmienia. nujecie już niezłym miksem. precyzją można dostrzec wszelkie zachwia- W większoSci studiów nie zawracajcie so- Warto teraz zrobić małą nia proporcji. Nie oznacza to wcale, że nie bie głowy cichym odsłuchem miksu na głów- przerwę (ktoS jeszcze her- powinniScie słuchać na dużych głoSnikach, nych monitorach. Przy małych głoSnoSciach jeżeli studio takowe posiada. Główne moni- sprawują się one zazwyczaj bardzo kiepsko, baty i ciasteczek?) i posłu- tory studyjne są bardzo drogie, a częSciowym ożywając dopiero przy Sredniej lub dużej mo- chać całoSci nagrania mo- tego powodem jest jakoSć i selektywnoSć pre- cy. W każdym razie większoSć z nich kali- że na mniejszych głoSni- zentowanych przez nie szczegółów dxwięku. browana jest tak, by zapewnić optymalne Główne monitory są znakomite jeSli chodzi brzmienie dopiero przy głoSniejszym odsłu- kach i z mniejszą głoSno- o sprawdzenie, czy zapanowaliScie nad szcze- chu. Do cichego słuchania użyjcie monitorów Scią. Często w czasie takiej gółami nagrania i odpowiednio uporządko- bliskiego pola. przerwy siadam w innej waliScie kolidujące ze sobą xródła dxwięku Użycie różnych monitorów odsłuchowych zwłaszcza w zakresie niskiego Srodka i basu. grających z różną głoSnoScią, co pozwoli częSci pokoju i słucham Na małych głoSnikach bas zawsze brzmi zbadać miks z uwzględnieniem różnych miksu jak najciszej, a wręcz bezkonfliktowo , więc koniecznie odsłu- stopni szczegółowoSci. Czy często piszecie staram się nie słuchać go chajcie miks na głównych monitorach. Dzię- dokumenty lub tworzycie grafikę na kom- ki temu będziecie mogli wiarygodnie ocenić puterze? Jeżeli tak, to mySlcie o cichym od- wcale. Próbuję też słuchać to, co naprawdę dzieje się w dole pasma. Jest słuchu na małych głoSnikach jak o zwięk- miksu spoza reżyserki to szczególnie ważne, jeżeli nagranie będzie szaniu pola obserwacji pozwalającego ujrzeć i przy zamkniętych odtwarzane w klubach i dyskotekach. cały obraz (Zoom Out), a o głoSnym odsłu- chu na monitorach głównych jak o przybli- drzwiach, co daje jeszcze Monitory i głoSnoSć. Jeżeli nie żaniu (Zoom In) pozwalającym dostrzec i jedną perspektywę. Póxniej macie dostępu do głównych monitorów, to szczegóły. Aby uzyskać wysokiej jakoSci re- robię notatki związane by właSciwie usłyszeć (i poczuć) dół miksu zultat gotowy do odtwarzania na wielu róż- z tym co słyszałem. zróbcie odsłuch możliwie jak najgłoSniej, ale nych rodzajach sprzętu musicie zobaczyć w kilka chwil potem Sciszcie monitory do bar- swój miks z wielu różnych perspektyw. 80 80 80 Estrada i Studio " paxdziernik 2003 i S " p 2 Poszczególnymi dxwiękami zajmujcie Wyartykułowawszy powyższe ostrzeżenie kręcaniu wyższych składowych harmonicz- się odsłuchując materiał ze Srednią lub du- przejdxmy zatem do pięknej sztuki precyzyj- nych dxwięku powyżej 3kHz. Tutaj mówimy żą głoSnoScią (przy użyciu głównych moni- nego ustawiania poziomów. o stosowaniu korekcji w bardzo konkretnych torów, jeżeli je macie). Proporcje nato- miejscach jej skali melodycznej co wyma- s miast ustawiajcie odsłuchując materiał z ma- Punktem startowym nie jest ga ustawienia doSć wąskiego pasma w sa- łą głoSnoScią (na Srednich lub małych gło- automatyka tłumików, lecz uważny odsłuch, mym Srodku zakresu nuty instrumentu, a nie Snikach), w razie potrzeby dokonując po- pozwalający znalexć xródła potencjalnych w zakresie wyższych składowych harmo- mniejszych korekt. problemów. Jeżeli daje się zauważyć, że pew- nicznych (z którymi to normalnie kojarzona Interesujące jest to, że ustawienie właSci- ne instrumenty zawsze wybijają się z miksu jest korekcja używana w celu polepszenia wych proporcji przy bardzo cichym odsłuchu lub zanikają w pewnych miejscach melodii, to brzmienia). sprawia, że miks rzadko kiedy brzmi xle kie- macie dwa sposoby pozwalające naprawić Takie rodzaje korekcji oraz kompresji sto- dy potem słucha się go z dużą głoSnoScią. ten problem bez uciekania się do automaty- sowane w charakterze narzędzi do wyrów- Postępowanie odwrotne prawie nigdy się nie ki. Po pierwsze, spróbujcie eksperymentów nywania poziomu mają tendencję do wza- sprawdza. Jeżeli kiedykolwiek zrobiliScie z kompresorem zobaczcie, czy nie można jemnego oddziaływania na siebie. Zmiana miks przy głoSnym odsłuchu, to jestem pew- ustawić go tak, by problem rozwiązał się sam. w jednej technice (kompresji lub korekcji) ny, że spotkało was gorzkie rozczarowanie, Po drugie, spróbujcie niesforną partię poddać wpływa do pewnego stopnia na rezultat kiedy póxniej odsłuchaliScie go po cichu korekcji tak, by w odpowiednich miejscach osiągany przy pomocy drugiej techniki. Mo- i odkryliScie, że proporcje są nie do zaak- skali melodycznej instrumentu poziom dxwię- że się więc okazać, że efekt optymalny uzy- ceptowania. Nawet gdy wasza muzyka jest ku automatycznie się zmieniał. skacie dopiero wtedy, kiedy uda się wam de- przeznaczona do głoSnego słuchania, w dal- Zauważcie, że nie jest to takie samo uży- likatnie wypoSrodkować pomiędzy tymi szym ciągu powinniScie ustawiać proporcje cie korekcji, z jaką mieliScie do czynienia dwiema technikami. przy cichym odsłuchu, bo inaczej wasze w procesie miksowania. Aż do tego miejsca Ale dlaczego to robić, jeżeli można zauto- miksy zabrzmią żałoSnie słabo podczas od- używaliScie korektorów albo do usuwania matyzować tłumiki? twarzania w radiu czy w aucie. Zazwyczaj je- nieprzyjemnych rezonansów co polegało Po pierwsze jest to zauważalnie szybsze. dynym sposobem na uratowanie takiego na wycinaniu w bardzo wąskim paSmie Użycie tej techniki do skontrolowania po- kiepskiego miksu jest potężna kompresja specyficznych częstotliwoSci albo do po- ziomu w jednej partii piosenki (sprawdzając i odpowiednia korekcja podczas masteringu, lepszania brzmienia w bardziej ogólnym za- przy tym uważnie, czy nie popsuł się poziom co jednak nie jest zbyt pożądane, ponieważ kresie co polegało zwykle na zabawie z czę- w innych partiach) oznacza zwykle, że in- niesie to z sobą szereg nieprzyjemnych skut- stotliwoSciami poddxwiękowymi brzmienia strument wyjaSni się sam do końca pio- ków ubocznych. (korekcja niskich częstotliwoSci) lub na pod- senki. Choć w automatycznych systemach Jak zmiksować utwór pop? miksujących często jest możliwe skopiowanie wczeSniejszych poprawkach, te na jeszcze poszczególnych ruchów tłumika z jednej par- wczeSniejszych itd. To z pewnoScią nie może tii do drugiej, bywa to jednak mozolne, cza- być dobre, prawda? Czasami po prostu wal- sochłonne i często tak nudne, że wiele osób czycie z niewłaSciwymi ruchami tłumika, któ- woli programować tłumiki ręcznie przez całą re zarejestrowaliScie wczeSniej i równie do- długoSć piosenki co również zabiera czas. brze można by nagrać ruchy tłumika od no- Po drugie użycie korekcji i kompresji ja- wa zamiast je wielokrotnie poprawiać. ko narzędzi automatycznego wyrównywania Okazuje się więc, że zbytnie poleganie na poziomu daje bardziej muzyczne rezultaty. automatyce może prowadzić do wyjątkowo Osiągnięcie tego samego celu przy zastoso- bezbarwnych miksów, pozbawionych dyna- waniu automatyki tłumików wymaga wielu miki i życia. Nie szalejcie więc, tylko róbcie to, małych ruchów tłumikami, które poruszają co jest konieczne, żeby utrzymać względnie się z melodią . Korekcja i kompresja, gdy do- stałe proporcje miksu i nic ponadto. W prze- brze wykonana, może uczynić to za was au- ciwnym wypadku stracicie czas, stopniowo tomatycznie. OczywiScie nie wyklucza to do- zarzynając piosenkę w miarę upływu dnia. datkowego użycia tłumików, ale wówczas ich O ile zespół nie jest totalnie beznadziejny, dy- ruchy będą bardziej ogólnej natury. namikę i ekspresję spróbujcie pozostawić Po trzecie użycie korekcji i kompresji do muzykom. Za to właSnie mają płacone. wyrównywania poziomów znacząco ułatwia m życie wtedy, gdy w ogóle nie posiadacie żad- Za miesiąc ostatni artykuł z naszego nego systemu automatyki. Ludzie przez wie- cyklu, noszący znamienny tytuł Końcowe le lat dawali sobie radę bez automatyki, szlify . W przypadku każdego miksu przy- a i tak robili Swietne nagrania. To jest wła- chodzi wreszcie taki moment, kiedy najlepiej Snie jeden ze sposobów, w jaki to osiągali. będzie zupełnie odpocząć od słuchania cze- gokolwiek. Ale wtedy zróbcie sobie mocną Jaki mamy cel? Staracie się uzyskać kawę i dokończcie swoją pracę. Dlaczego? Te- m c miks, w którym przez cały czas trwania pio- go dowiecie się z następnego numeru Estra- senki poziomy głoSnoSci wszystkich instru- dy i Studia. EiS mentów brzmią tak, jakby były w równo- Nie macie automatyki? wadze. To wcale nie oznacza braku jakich- kolwiek zmian (to by było zwyczajnie nud- eżeli nie macie systemu automatyki (co nadal ne). Jeżeli coS w miksie robi się trochę gło- Jjest bardzo powszechne w studiach projekto- wych z analogowymi konsolami mikserskimi), to Sniejsze, nie starajcie się tego od razu po- nie ma żadnych powodów do paniki. Nie wszyst- wstrzymać przez pociągnięcie tłumika w dół. ko stracone i w dalszym ciągu można uzyskać Zanim zaczniecie działać, najpierw uważnie wspaniałe rezultaty. Po pierwsze używajcie korekcji i kompresji, posłuchajcie. Może jest w porządku, gdy to żeby miks mógł wyjaSnić się sam w sposób coS wybija się trochę w tym miejscu piosen- opisany powyżej. ki? A może poziomy wszystkich innych ele- Po drugie zamiast nagrywania na taSmę mentów aranżacji powinny zostać podnie- wszystkich partii generowanych przez sekwencer, możecie te partie puScić na żywo i użyć oprogra- sione zamiast Sciszania tego jednego instru- mowania sekwencera dla zautomatyzowania ich mentu, który oSmielił się być tak zuchwały? poziomów w miksie. Wprawdzie sam preferuję zgrywanie Scieżek z zewnętrznego sekwencera Na co trzeba uważać? Najczę- na oddzielne Scieżki audio, ponieważ daje to du- c t u żo lepszą dokładnoSć (mniej zatykania się MIDI) Sciej popełnianym błędem jest poSwięcenie i nie trzeba ciągle czekać na zsynchronizowanie wielu godzin na zrobienie automatyki miksu, się sekwencera lecz wszystko to ma dużo na delikatne przesuwanie każdego bez wy- mniejsze znaczenie w czasie dokonywania miksu końcowego. jątku tłumika w miksie, na wygładzanie na- Po trzecie zgrajcie do Scieżek audio wszystkie wet najlżejszych niedoskonałoSci. Ludzie za- partie oparte na sekwencerze, ręcznie regulując pętlają odtwarzanie poSwięcając niekiedy poziomy podczas ich zgrywania. Jest to dużo znaczną iloSć czasu na zaledwie kilkunasto- szybsze niż programowanie sekwencera i pozwa- la uzyskać nagranie wieloSladowe dobrej jakoSci. sekundowy fragment i poruszając wszystki- W sytuacji, kiedy macie nagrane żywe instru- mi chyba tłumikami w nieprzerwanej mek- menty i prawdziwą konsolę mikserską z rzeczy- sykańskiej fali . W wyniku tego cały system wistymi tłumikami, możecie znalexć dwie wolne automatyki staje się po prostu wyjątkowo zło- Scieżki i zgrać na nie miks całej piosenki podczas jej odtwarzania dopasowując poziomy w tych żonym kompresorem, niszczącym całe po- częSciach miksu, gdzie są one różne. Ma to wiele czucie dynamiki i muzycznego ruchu w mik- z zalet automatyki miksu, ale może się przydać sie. Kiedy póxniej odtworzycie miks, nikogo pomoc kolegi przy poruszaniu większą liczbą tłu- mików. Nie musi on nawet umieć miksować on już więcej nie porwie. Znakiem szczegól- wystarczy mu tylko powiedzieć, którymi tłumi- nym tego jest, kiedy rozmiar pliku z miksem kami ma ruszać, gdzie i kiedy. Jako wskazówki, piosenki w bajtach (jeżeli możecie to zmie- które mają mu pomóc, w odpowiednich miej- rzyć) robi się ogromny wskazując w ten spo- scach zróbcie pisakiem oznaczenia obok tłumi- ków. W dawnych czasach była to jedna z podsta- sób, że prawie każdy tłumik porusza się (na- wowych prac asystentów realizatora, która po- wet lekko) przez cały czas trwania piosenki. magała szkolić ich w sztuce miksowania. Poprawki ruchów tłumika nadpisane są na Estrada i Studio " paxdziernik 2003 i S " p 2