Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautory-
zowane rozpowszechnianie całości lub
fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkol-
wiek postaci jest zabronione. Wykonywanie
kopii metodÄ… kserograficznÄ…, fotograficznÄ…,
a także kopiowanie książki na nośniku fil-
mowym, magnetycznym lub innym
powoduje naruszenie praw autorskich
niniejszej publikacji.
Wszystkie znaki występujące w tekście są
zastrzeżonymi znakami firmowymi bądz
to-
warowymi ich właścicieli.
Praca zbiorowa. Lista autorów dostępna na
stronie http://e-przewodniki.pl/przewodnik-
Polska-Wrocław_i_okolice-38.html/
Autorzy oraz Wydawnictwo HELION
dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej
książce informacje były kompletne i
rzetelne. Nie biorą jednak żadnej
odpowiedzialności ani za ich wykorzys-
tanie, ani za zwiÄ…zane z tym ewentualne
naruszenie praw patentowych lub autors-
kich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie
ponoszą również żadnej odpowiedzialności
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej
zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Nexto.pl.
3/19
za ewentualne szkody wynikłe z wykorzys-
tania informacji zawartych w książce.
Do przygotowania niniejszej publikacji
wykorzystano:
" OpenStreetMap - użytkownicy
OpenStreetMap, CC BY-SA
" Treści, zdjęcia i dane zamieszc-
zone na stronie e-przewodni-
ki.pl/
Wydawnictwo HELION S.A.
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]
WWW: http://bezdroza.pl (księgarnia inter-
netowa, katalog książek)
Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod
adres http://ebookpoint.pl/user/opinie/
?BEP038_E
Możesz tam wpisać swoje uwagi,
spostrzeżenia, recenzję.
4/19
ISBN: ePub 978-83-7853-012-1
ISBN: Mobi 978-83-7853-013-8
Copyright © Bezdroża 2012
" Poleć książkę
" Oceń książkę
" Księgarnia interne-
towa
" LubiÄ™ to! nasza
społeczność
Wrocław
Nadodrzańska metropolia - stolica
ÅšlÄ…ska
Korzystając z położenia kilku wysp w sze-
rokim korycie środkowej Odry, człowiek od
czasów prehistorycznych przedostawał się
tędy na północną stronę rzeki, w kierunku
Nizin Åšrodkowopolskich. W czasach neoli-
tycznych powstawały w tym rejonie pier-
wsze osady, z których wykształciły się
póz
niejsze miasta. Sprzyjały temu urodza-
jne gleby w szerokiej do kilkunastu kilo-
metrów pradolinie Odry oraz sama rzeka
jako dogodny szlak komunikacyjny. Tak
wykształcił się łańcuch powiązanych ze
sobą miejscowości: od Brzegu po Brzeg
Dolny. Pośrodku zaś leży Wrocław, który już
od końca X w. cieszy się rangą na-
6/19
jważniejszego ośrodka władzy i gospodarki
w dorzeczu górnej i środkowej Odry. Wokół
niego rozrastała się kraina nazwana
Śląskiem. Obecnie - ze swoim potencjałem
ludnościowym (636 tys. mieszkańców),
gospodarczym, naukowym i kulturalnym -
stanowi jedną z najważniejszych metropolii
w Polsce, znów odzyskującą podobne
znaczenie w Europie Åšrodkowej.
Trzebnica
Trzebnica
Trzebnica położona jest na północ od
Wrocławia. Miasto znajduje się we wschod-
niej części Wzgórz Trzebnickich, nad
rzeczkÄ… LubszÄ…. Zamieszkuje je ponad 12
tys. ludności.
Historia
Człowiek zapuszczał się na te tereny bard-
zo wcześnie. Świadczą o tym krzemienne
narzędzia związane z homo erectus,
znalezione w dawnej cegielni u stóp Winnej
Góry. Pochodzą one sprzed 500 tys. lat, a
więc ze schyłku interglacjału ferdy-
nandowskiego lub poczÄ…tku zlodowacenia
Sanu II. Najstarsza osada powstała na
8/19
wytrzebionych z lasu terenów (stąd jej
nazwa) nad RzeczkÄ… (dzisiejszÄ…
SÄ…siecznicÄ…), szybko zyskujÄ…c na znaczeniu
dzięki krzyżowaniu się tu traktu Wrocław -
Poznań i poprzecznej względem niego
Niskiej Drogi. Odległość od nadodrza-
ńskiego grodu (23 km) - równa w dawnych
czasach jednemu dniowi podróży - skłoniła
Henryka I Brodatego do wzmocnienia
lokalnego gródka, w którym często
popasał. Ulegając swojej małżonce Jad-
widze, już za życia znanej z niezwykłej
(nawet w średniowieczu) skłonności do as-
cezy oraz dobroczynności, ufundował w
Trzebnicy w 1202 r. klasztor Benedyk-
tynek, w 1218 r. zastÄ…pionych przez cyster-
ki, podporzÄ…dkowane opactwu lu-
biąskiemu. Zakonnice już w 1250 r.
uzyskały dla dotychczasowej wsi targowej
prawa miejskie typu średzkiego. Odtąd, aż
do sekularyzacji w 1810 r., klasztor zdomi-
nował życie miejscowości, czego nie przer-
wała nawet reformacja. Wielkie znaczenie
miało osiedlenie się tu pod koniec życia
księżnej Jadwigi i pochowanie jej na tere-
nie klasztoru w 1243 r., a następnie jej kan-
onizacja w 1267 r. Trzebnica stała się
9/19
odtąd ważnym ośrodkiem piel-
grzymkowym. Jej i tak ograniczony rozwój
był wielokrotnie zakłócany częstymi w tej
części Śląska wojnami i zarazami. Dopiero
przełom XVII i XVIII w. przyniósł dłuższy
okres spokoju i stabilizacji. Ważnym epizo-
dem było przybycie tu z pielgrzymką w
1703 r. Katarzyny z Opalińskich
Leszczyńskiej, żony Stanisława,
póz
niejszego króla Polski. W dworku przy
ul. Ogrodowej powiła ona 23 czerwca
córkę Marię Katarzynę (póz
niejszą żonę
Ludwika XV i królową Francji).
Nieoczekiwanym impulsem dla rozwoju
Trzebnicy stała się w 1866 r. epidemia
cholery we Wrocławiu, przed którą wielu
zamożnych mieszczan uciekało poza mias-
to. Sporo z nich przybywało do Trzebnicy,
którą wkrótce uznano za dogodne miejsce
na wywczasy. W 1888 r. otwarto tu
uzdrowisko przyrodolecznicze, czynne do II
wojny światowej. Było ono łatwo dostępne
dzięki czynnej od 1886 r. kolei normalno-, a
od 1896 r. - wÄ…skotorowej. Z tego czasu za-
chowało się osiedle obiektów sanato-
ryjnych i leczniczych.
10/19
Trzebnicę opanowali 26 I 1945 r. żołnierze
radzieckiej 13 Armii, a w marcu tegoż roku
przybyły tu i w okolice oddziały 2 Armii WP.
W mieście stacjonował wraz ze sztabem jej
dowódca, gen. Karol Świerczewski. Polacy
na początku kwietnia wyruszyli na zachód,
by uczestniczyć w forsowaniu Nysy A
użyck-
iej i w operacji budziszyńskiej. Wkrótce za-
częli przybywać przedstawiciele władz pol-
skich, tak że miasto, w związku z trwają-
cym oblężeniem Wrocławia, stało się pier-
wszą siedzibą administracji dolnośląskiej.
Odbudowa zniszczeń trwała dość długo,
wyraz
niejszy postęp datuje się na drugą
połowę lat 60. XX w., kiedy m.in. w ramach
deglomeracji przemysłu polskiego w celu
ożywienia małych miasteczek ulokowano tu
filie wrocławskich zakładów. Wprawdzie
pojawiło się nowe budownictwo, szczegól-
nie typu jednorodzinnego, ale miejscowość
nie nabrała - na szczęście - charakteru
przemysłowego. Podobne zmiany miały
miejsce w latach 70. i po 1995 r. DziÅ› jest
to aktywny kulturalnie lokalny ośrodek,
liczący 12,2 tys. mieszkańców, w którym od
kilkunastu lat coraz znaczniejszÄ… rolÄ™ za-
11/19
czyna odgrywać kult św. Jadwigi i turystyka
religijna.
Oleśnica
Oleśnica
Misto położone nad lewym brzegiem rzeki
Oleśnicy na wysokości 150 m n.p.m., znaj-
duje się we wschodniej części Niziny
Śląskiej. Zamieszkuje je około 39 tys. lud-
ności.
Historia
Niecałe 20 km na północny wschód od
Wrocławia, przy Szlaku Słowiańskim -
pradawnym bursztynowym, wiodÄ…cym w
głąb Polski - powstała w czasach prehisto-
rycznych osada. Wzmiankowano jÄ… w 1189
r. jako targową i książęcą, funkcjonują
nieco póz
niej jako ośrodek kasztelanii. W
1225 r. dokonano lokacji na prawie
13/19
średzkim, rozplanowując z dużym roz-
machem sieć ulic. Świadczy o tym jeden z
największych na Śląsku rynek, z którego
wychodzi aż dwanaście ulic. W tym też cza-
sie zaczęto budować mury miejskie. Miasto
często zmieniało piastowskich władców, ale
nie hamowało to jego rozwoju - w końcu
XIII w. zaczęło bić własną monetę, w 1407
r. wykupiło wójtostwo. Po śmierci w 1492 r.
ostatniego Piastowicza oleśnickiego, Kon-
rada Białego Młodszego, księstwo otrzymał
Henryk Podiebradowicz, syn słynnego
króla Czech Jerzego z Podiebradów. Wiek
XVI okazał się szczególnie pomyślny, także
w zakresie życia intelektualnego, które dz-
ięki reformacji rozkwitło pod rządami
Podiebradowiczów. Powstało tu m.in. w
1594 r. słynne gimnazjum ewangelickie,
ściągające uczniów z odległych stron. Kres
dobrej passy przyniosła wojna trzydziesto-
letnia; po jej zniszczeniach miasto nigdy w
zasadzie nie odzyskało poprzedniej pozycji.
W 1647 r. księstwo przejął ród Nimrodów z
Wirtembergii (do 1792 r.). Do poprzednich
tradycji humanistycznych nawiązywał
książę Sylwiusz, protektor m.in. drukarni,
w której ukazywały się liczne polskie pub-
14/19
likacje. Pruski podbój znów załamał okres
pomyślności. Stagnację pomogło
przezwyciężyć przeprowadzenie w 1868 r.
linii kolejowej, co pozwoliło na rozwój
niewielkiego przemysłu. Dalszemu rozwo-
jowi nie sprzyjała jednak ułatwiona w ten
sposób komunikacja z bliskim Wrocławiem,
odciągając inwestycje i mieszkańców do
dynamiczniejszego i znacznie większego
miasta.
Leżące na drodze natarcia na Wrocław mi-
asto stało się terenem ciężkich walk i
zostało zdobyte 25 I 1945 r. przez radziecki
73 Korpus 52 Armii, który okupił to śmier-
cią ponad 700 żołnierzy, pochowanych na
cmentarzu przy ul. Wojska Polskiego. Wiel-
ki rozmiar zniszczeń - 80% zabudowy -
spowodował wieloletnie ich usuwanie, przy
czym nie obyło się bez architektonicznych
 zgrzytów": w obręb historycznej zabu-
dowy centrum wprowadzono klockowate,
zbudowane z płyt obiekty. Kłóciło się to z
programem kompleksowej rewaloryzacji
zespołu miejskiego, mającej stanowić
przykład dla innych dolnośląskich miejs-
cowości. Rozwinięto Zakłady Naprawy
15/19
Taboru Kolejowego - jedne z największych
w kraju, znane zakłady obuwnicze  Odra" i
kilka pomniejszych. Od 1990 r. dokonuje
się ciągły proces rekonstrukcji gospodarki
miasta, liczącego 37 tys. mieszkańców i
wykazującego znaczną aktywność. Sprzyja-
jącą rozwojowi okolicznością jest położenie
miasta przy ruchliwej trasie do Warszawy.
Nadal mieści się tu ważny garnizon wo-
jskowy.
Krobielowice
Krobielowice
Historia
Niecałe 20 km na południowy zachód od
Wrocławia, na urodzajnych glebach nad
brzegami Czarnej Wody - prawobrzeżnego
dopływu Bystrzycy - człowiek osiedlił się
najpóz
niej w VI w. p.n.e. Jednak pierwsza
wzmianka o tej wsi pochodzi dopiero z
1321 r. W 1343 r. opat wrocławskich pre-
monstratensów Mikołaj I kupił tutejszy
czterokołowy (!) młyn, a w 1417 r. cała
wieś stała się własnością zakonu i została
przekształcona w grangię (klasztorny fol-
wark). Po sekularyzacji w 1810 r. pruski
król Fryderyk Wilhelm III nadał tutejszy
majątek feldmarszałkowi Gebhardowi Le-
17/19
berechtowi von Blücher - jednemu z na-
jwybitniejszych pruskich dowódców - za is-
totny wkład w szereg zwycięstw nad wo-
jskami napoleońskimi. Już jako książę von
Wahlstatt (niemiecka nazwa darowanego
mu póz
niej Legnickiego Pola) zmarł tu w
1819 r. Od tego czasu jego rezydencja stała
siÄ™ kultowym miejscem odwiedzin i celem
wypraw wielu turystów.
W ciepłe dni Krobielowice stanowią popu-
larne miejsce wizyt i imprez plenerowych.
Sprzyjają temu okoliczne lasy i rozległe za-
łożenie parkowe (promenada powstała w
1819 r.) w typie krajobrazowym z ok. 1878
r., przekształcone na pocz. XX w. i w latach
1920-40. Po zaniedbaniach z czasu PGR
Krobielowice odzyskują powoli swoją świet-
ność. Przebiega tędy niebieski szlak z
Wrocławia-Muchoboru Wielkiego do Sobót-
ki. Malowniczości dodają stawy, w tym z
łowiskiem komercyjnym. Pałac cieszy się
zainteresowaniem przez cały rok.
Lubiąż
W rejonie prehistorycznego osadnictwa u
przeprawy odrzańskiej, sięgającego neoli-
tu, w 1150 r. Bolesław Wysoki - drugi
książę Śląska - w odległości ok. 32 km od
Wrocławia osadził benedyktynów. Ich obec-
ność miała przyczynić się do
przyspieszenia rozwoju tutejszej gospodar-
ki. Najprawdopodobniej zakonnicy ci nie
sprawdzili siÄ™, bo ok. 1163 r. zastÄ…pili ich
cystersi. W efekcie już w 1249 r. miejs-
cowość uzyskała prawa miejskie, utracone
jednak na zawsze w 1844 r. Szybko wzbo-
gacone zgromadzenie zyskało na wiele
wieków duże znaczenie nie tylko gospodar-
cze, ale i kulturalne, a nawet - naukowe. O
ich możliwościach świadczy zbudowanie
potężnego, jednego z największych w
Europie Åšrodkowej kompleksu klasz-
19/19
tornego. Zaczął on podupadać w pier-
wszym okresie panowania pruskiego, a
zwłaszcza po sekularyzacji w 1810 r. Pod-
czas II wojny światowej w jego podziemi-
ach miały funkcjonować okryte tajemnicą
zakłady zbrojeniowe, co nie zostało do dziś
wyjaśnione. W części zdewastowanego w
1945 r. klasztoru (Armia Czerwona urzÄ…dz-
iła w nim lazaret) urządzono składnicę  Do-
mu Książki" i muzealną. Dopiero w 1968 r.
ruszyły pierwsze prace renowacyjne,
przyspieszone w latach 90. Ratowaniem i
zagospodarowaniem całego tego wielkiego
zespołu zajmuje się od 1989 r. Fundacja
Lubiąż. Obecnie do zwiedzania udostęp-
niona jest wspaniała Sala Książęca, jadal-
nia opata, refektarz i kościół,
http://www.lubiaz.pl
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej
zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Nexto.pl.