Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautory- zowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkol- wiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku fil- mowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądz to- warowymi ich właścicieli. Praca zbiorowa. Lista autorów dostępna na stronie http://e-przewodniki.pl/przewodnik- Polska-Wrocław_i_okolice-38.html/ Autorzy oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzys- tanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autors- kich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Nexto.pl. 3/19 za ewentualne szkody wynikłe z wykorzys- tania informacji zawartych w książce. Do przygotowania niniejszej publikacji wykorzystano: " OpenStreetMap - użytkownicy OpenStreetMap, CC BY-SA " Treści, zdjęcia i dane zamieszc- zone na stronie e-przewodni- ki.pl/ Wydawnictwo HELION S.A. ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: bezdroza@bezdroza.pl WWW: http://bezdroza.pl (księgarnia inter- netowa, katalog książek) Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://ebookpoint.pl/user/opinie/ ?BEP038_E Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję. 4/19 ISBN: ePub 978-83-7853-012-1 ISBN: Mobi 978-83-7853-013-8 Copyright � Bezdroża 2012 " Poleć książkę " Oceń książkę " Księgarnia interne- towa " Lubię to! nasza społeczność Wrocław Nadodrzańska metropolia - stolica Śląska Korzystając z położenia kilku wysp w sze- rokim korycie środkowej Odry, człowiek od czasów prehistorycznych przedostawał się tędy na północną stronę rzeki, w kierunku Nizin Środkowopolskich. W czasach neoli- tycznych powstawały w tym rejonie pier- wsze osady, z których wykształciły się pózniejsze miasta. Sprzyjały temu urodza- jne gleby w szerokiej do kilkunastu kilo- metrów pradolinie Odry oraz sama rzeka jako dogodny szlak komunikacyjny. Tak wykształcił się łańcuch powiązanych ze sobą miejscowości: od Brzegu po Brzeg Dolny. Pośrodku zaś leży Wrocław, który już od końca X w. cieszy się rangą na- 6/19 jważniejszego ośrodka władzy i gospodarki w dorzeczu górnej i środkowej Odry. Wokół niego rozrastała się kraina nazwana Śląskiem. Obecnie - ze swoim potencjałem ludnościowym (636 tys. mieszkańców), gospodarczym, naukowym i kulturalnym - stanowi jedną z najważniejszych metropolii w Polsce, znów odzyskującą podobne znaczenie w Europie Środkowej. Trzebnica Trzebnica Trzebnica położona jest na północ od Wrocławia. Miasto znajduje się we wschod- niej części Wzgórz Trzebnickich, nad rzeczką Lubszą. Zamieszkuje je ponad 12 tys. ludności. Historia Człowiek zapuszczał się na te tereny bard- zo wcześnie. Świadczą o tym krzemienne narzędzia związane z homo erectus, znalezione w dawnej cegielni u stóp Winnej Góry. Pochodzą one sprzed 500 tys. lat, a więc ze schyłku interglacjału ferdy- nandowskiego lub początku zlodowacenia Sanu II. Najstarsza osada powstała na 8/19 wytrzebionych z lasu terenów (stąd jej nazwa) nad Rzeczką (dzisiejszą Sąsiecznicą), szybko zyskując na znaczeniu dzięki krzyżowaniu się tu traktu Wrocław - Poznań i poprzecznej względem niego Niskiej Drogi. Odległość od nadodrza- ńskiego grodu (23 km) - równa w dawnych czasach jednemu dniowi podróży - skłoniła Henryka I Brodatego do wzmocnienia lokalnego gródka, w którym często popasał. Ulegając swojej małżonce Jad- widze, już za życia znanej z niezwykłej (nawet w średniowieczu) skłonności do as- cezy oraz dobroczynności, ufundował w Trzebnicy w 1202 r. klasztor Benedyk- tynek, w 1218 r. zastąpionych przez cyster- ki, podporządkowane opactwu lu- biąskiemu. Zakonnice już w 1250 r. uzyskały dla dotychczasowej wsi targowej prawa miejskie typu średzkiego. Odtąd, aż do sekularyzacji w 1810 r., klasztor zdomi- nował życie miejscowości, czego nie przer- wała nawet reformacja. Wielkie znaczenie miało osiedlenie się tu pod koniec życia księżnej Jadwigi i pochowanie jej na tere- nie klasztoru w 1243 r., a następnie jej kan- onizacja w 1267 r. Trzebnica stała się 9/19 odtąd ważnym ośrodkiem piel- grzymkowym. Jej i tak ograniczony rozwój był wielokrotnie zakłócany częstymi w tej części Śląska wojnami i zarazami. Dopiero przełom XVII i XVIII w. przyniósł dłuższy okres spokoju i stabilizacji. Ważnym epizo- dem było przybycie tu z pielgrzymką w 1703 r. Katarzyny z Opalińskich Leszczyńskiej, żony Stanisława, pózniejszego króla Polski. W dworku przy ul. Ogrodowej powiła ona 23 czerwca córkę Marię Katarzynę (pózniejszą żonę Ludwika XV i królową Francji). Nieoczekiwanym impulsem dla rozwoju Trzebnicy stała się w 1866 r. epidemia cholery we Wrocławiu, przed którą wielu zamożnych mieszczan uciekało poza mias- to. Sporo z nich przybywało do Trzebnicy, którą wkrótce uznano za dogodne miejsce na wywczasy. W 1888 r. otwarto tu uzdrowisko przyrodolecznicze, czynne do II wojny światowej. Było ono łatwo dostępne dzięki czynnej od 1886 r. kolei normalno-, a od 1896 r. - wąskotorowej. Z tego czasu za- chowało się osiedle obiektów sanato- ryjnych i leczniczych. 10/19 Trzebnicę opanowali 26 I 1945 r. żołnierze radzieckiej 13 Armii, a w marcu tegoż roku przybyły tu i w okolice oddziały 2 Armii WP. W mieście stacjonował wraz ze sztabem jej dowódca, gen. Karol Świerczewski. Polacy na początku kwietnia wyruszyli na zachód, by uczestniczyć w forsowaniu Nysy Aużyck- iej i w operacji budziszyńskiej. Wkrótce za- częli przybywać przedstawiciele władz pol- skich, tak że miasto, w związku z trwają- cym oblężeniem Wrocławia, stało się pier- wszą siedzibą administracji dolnośląskiej. Odbudowa zniszczeń trwała dość długo, wyrazniejszy postęp datuje się na drugą połowę lat 60. XX w., kiedy m.in. w ramach deglomeracji przemysłu polskiego w celu ożywienia małych miasteczek ulokowano tu filie wrocławskich zakładów. Wprawdzie pojawiło się nowe budownictwo, szczegól- nie typu jednorodzinnego, ale miejscowość nie nabrała - na szczęście - charakteru przemysłowego. Podobne zmiany miały miejsce w latach 70. i po 1995 r. Dziś jest to aktywny kulturalnie lokalny ośrodek, liczący 12,2 tys. mieszkańców, w którym od kilkunastu lat coraz znaczniejszą rolę za- 11/19 czyna odgrywać kult św. Jadwigi i turystyka religijna. Oleśnica Oleśnica Misto położone nad lewym brzegiem rzeki Oleśnicy na wysokości 150 m n.p.m., znaj- duje się we wschodniej części Niziny Śląskiej. Zamieszkuje je około 39 tys. lud- ności. Historia Niecałe 20 km na północny wschód od Wrocławia, przy Szlaku Słowiańskim - pradawnym bursztynowym, wiodącym w głąb Polski - powstała w czasach prehisto- rycznych osada. Wzmiankowano ją w 1189 r. jako targową i książęcą, funkcjonują nieco pózniej jako ośrodek kasztelanii. W 1225 r. dokonano lokacji na prawie 13/19 średzkim, rozplanowując z dużym roz- machem sieć ulic. Świadczy o tym jeden z największych na Śląsku rynek, z którego wychodzi aż dwanaście ulic. W tym też cza- sie zaczęto budować mury miejskie. Miasto często zmieniało piastowskich władców, ale nie hamowało to jego rozwoju - w końcu XIII w. zaczęło bić własną monetę, w 1407 r. wykupiło wójtostwo. Po śmierci w 1492 r. ostatniego Piastowicza oleśnickiego, Kon- rada Białego Młodszego, księstwo otrzymał Henryk Podiebradowicz, syn słynnego króla Czech Jerzego z Podiebradów. Wiek XVI okazał się szczególnie pomyślny, także w zakresie życia intelektualnego, które dz- ięki reformacji rozkwitło pod rządami Podiebradowiczów. Powstało tu m.in. w 1594 r. słynne gimnazjum ewangelickie, ściągające uczniów z odległych stron. Kres dobrej passy przyniosła wojna trzydziesto- letnia; po jej zniszczeniach miasto nigdy w zasadzie nie odzyskało poprzedniej pozycji. W 1647 r. księstwo przejął ród Nimrodów z Wirtembergii (do 1792 r.). Do poprzednich tradycji humanistycznych nawiązywał książę Sylwiusz, protektor m.in. drukarni, w której ukazywały się liczne polskie pub- 14/19 likacje. Pruski podbój znów załamał okres pomyślności. Stagnację pomogło przezwyciężyć przeprowadzenie w 1868 r. linii kolejowej, co pozwoliło na rozwój niewielkiego przemysłu. Dalszemu rozwo- jowi nie sprzyjała jednak ułatwiona w ten sposób komunikacja z bliskim Wrocławiem, odciągając inwestycje i mieszkańców do dynamiczniejszego i znacznie większego miasta. Leżące na drodze natarcia na Wrocław mi- asto stało się terenem ciężkich walk i zostało zdobyte 25 I 1945 r. przez radziecki 73 Korpus 52 Armii, który okupił to śmier- cią ponad 700 żołnierzy, pochowanych na cmentarzu przy ul. Wojska Polskiego. Wiel- ki rozmiar zniszczeń - 80% zabudowy - spowodował wieloletnie ich usuwanie, przy czym nie obyło się bez architektonicznych zgrzytów": w obręb historycznej zabu- dowy centrum wprowadzono klockowate, zbudowane z płyt obiekty. Kłóciło się to z programem kompleksowej rewaloryzacji zespołu miejskiego, mającej stanowić przykład dla innych dolnośląskich miejs- cowości. Rozwinięto Zakłady Naprawy 15/19 Taboru Kolejowego - jedne z największych w kraju, znane zakłady obuwnicze Odra" i kilka pomniejszych. Od 1990 r. dokonuje się ciągły proces rekonstrukcji gospodarki miasta, liczącego 37 tys. mieszkańców i wykazującego znaczną aktywność. Sprzyja- jącą rozwojowi okolicznością jest położenie miasta przy ruchliwej trasie do Warszawy. Nadal mieści się tu ważny garnizon wo- jskowy. Krobielowice Krobielowice Historia Niecałe 20 km na południowy zachód od Wrocławia, na urodzajnych glebach nad brzegami Czarnej Wody - prawobrzeżnego dopływu Bystrzycy - człowiek osiedlił się najpózniej w VI w. p.n.e. Jednak pierwsza wzmianka o tej wsi pochodzi dopiero z 1321 r. W 1343 r. opat wrocławskich pre- monstratensów Mikołaj I kupił tutejszy czterokołowy (!) młyn, a w 1417 r. cała wieś stała się własnością zakonu i została przekształcona w grangię (klasztorny fol- wark). Po sekularyzacji w 1810 r. pruski król Fryderyk Wilhelm III nadał tutejszy majątek feldmarszałkowi Gebhardowi Le- 17/19 berechtowi von Bl�cher - jednemu z na- jwybitniejszych pruskich dowódców - za is- totny wkład w szereg zwycięstw nad wo- jskami napoleońskimi. Już jako książę von Wahlstatt (niemiecka nazwa darowanego mu pózniej Legnickiego Pola) zmarł tu w 1819 r. Od tego czasu jego rezydencja stała się kultowym miejscem odwiedzin i celem wypraw wielu turystów. W ciepłe dni Krobielowice stanowią popu- larne miejsce wizyt i imprez plenerowych. Sprzyjają temu okoliczne lasy i rozległe za- łożenie parkowe (promenada powstała w 1819 r.) w typie krajobrazowym z ok. 1878 r., przekształcone na pocz. XX w. i w latach 1920-40. Po zaniedbaniach z czasu PGR Krobielowice odzyskują powoli swoją świet- ność. Przebiega tędy niebieski szlak z Wrocławia-Muchoboru Wielkiego do Sobót- ki. Malowniczości dodają stawy, w tym z łowiskiem komercyjnym. Pałac cieszy się zainteresowaniem przez cały rok. Lubiąż W rejonie prehistorycznego osadnictwa u przeprawy odrzańskiej, sięgającego neoli- tu, w 1150 r. Bolesław Wysoki - drugi książę Śląska - w odległości ok. 32 km od Wrocławia osadził benedyktynów. Ich obec- ność miała przyczynić się do przyspieszenia rozwoju tutejszej gospodar- ki. Najprawdopodobniej zakonnicy ci nie sprawdzili się, bo ok. 1163 r. zastąpili ich cystersi. W efekcie już w 1249 r. miejs- cowość uzyskała prawa miejskie, utracone jednak na zawsze w 1844 r. Szybko wzbo- gacone zgromadzenie zyskało na wiele wieków duże znaczenie nie tylko gospodar- cze, ale i kulturalne, a nawet - naukowe. O ich możliwościach świadczy zbudowanie potężnego, jednego z największych w Europie Środkowej kompleksu klasz- 19/19 tornego. Zaczął on podupadać w pier- wszym okresie panowania pruskiego, a zwłaszcza po sekularyzacji w 1810 r. Pod- czas II wojny światowej w jego podziemi- ach miały funkcjonować okryte tajemnicą zakłady zbrojeniowe, co nie zostało do dziś wyjaśnione. W części zdewastowanego w 1945 r. klasztoru (Armia Czerwona urządz- iła w nim lazaret) urządzono składnicę Do- mu Książki" i muzealną. Dopiero w 1968 r. ruszyły pierwsze prace renowacyjne, przyspieszone w latach 90. Ratowaniem i zagospodarowaniem całego tego wielkiego zespołu zajmuje się od 1989 r. Fundacja Lubiąż. Obecnie do zwiedzania udostęp- niona jest wspaniała Sala Książęca, jadal- nia opata, refektarz i kościół, http://www.lubiaz.pl Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment pełnej wersji całej publikacji. Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu. Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym Nexto.pl.