Propozycje MEN dotyczące zmian w edukacji uczniów o specjalnych potrzebach
edukacyjnych
Ewa Antoszkiewicz
doradca metodyczny m. st. Warszawy w zakresie kształcenia specjalnego
Z czego wynika potrzeba wprowadzenia zmian w kształceniu uczniów ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi?
Projektowane regulacje są niezbędną konsekwencją zmian dokonanych w obszarze
wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego, wprowadzonych rozporządzeniem MEN
z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej.
Właściwie realizowane kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz
pomoc psychologiczno-pedagogiczna mają zapobiec powielaniu działao specjalistów
z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, a także kulturowo-społecznej izolacji
rodzin i dzieci z niepełnosprawnościami.
Wdrożenie proponowanych rozwiązao przyczynid się ma do wyrównywania szans
edukacyjnych dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz zwiększenia
efektywności świadczonej pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
Specjalne potrzeby edukacyjne
System edukacji powinien byd otwarty na wszystkich uczniów, zwracający uwagę na ich
indywidualne potrzeby oraz podejmujący różnorodne działania w celu zapewnienia
wszystkim jak najlepszych warunków normalnego i pełnego funkcjonowania w środowisku.
SPE to wypadkowa możliwości i braków dziecka oraz możliwości i braków otoczenia.
Im wcześniej te potrzeby zostaną rozpoznane, tym większa jest szansa na ich zaspokojenie.
Jakie są główne cele projektowanych zmian?
Doprowadzenie do świadczenia pomocy psychologiczno-pedagogicznej jak najbliżej
dziecka, w środowisku jego nauczania i wychowania, tj. w przedszkolu, szkole i placówce
oświatowej.
Zapewnienie uczniowi wsparcia i zindywidualizowanej pomocy, w zależności od
dokonanego na poziomie szkoły rozpoznania.
Cele te zostaną osiągnięte m.in. dzięki nauczycielowi, który zna swoich uczniów, wie, jak
każdemu z nich pomóc i udziela im wsparcia.
Konsekwencją wprowadzenia powyższych rozwiązao będzie powstanie spójnego modelu
kształcenia, dostrzegającego problemy szczególnie ważne dla każdego ucznia
i poświęcającego im najwięcej zainteresowania.
Szkolny zespół do spraw specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów
W każdej szkole powstanie zespół do spraw specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów,
który przynajmniej raz w roku, dokona przeglądu i oceny skuteczności świadczonej
uczniowi pomocy oraz zatwierdzi zmiany w przyjętych indywidualnych programach
edukacyjnych opracowanych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami.
Kto wejdzie w skład zespołu?
przedstawiciele poradni psychologiczno - pedagogicznej i organu prowadzącego daną
placówkę mogą uczestniczyd w pracach zespołu na zaproszenie dyrektora.
zaangażowanie przedstawiciela poradni psychologiczno - pedagogicznej umożliwi
skorzystanie z wiedzy i umiejętności specjalisty, szczególnie w sytuacji, gdy nie jest
zatrudniony w danej szkole czy placówce.
Jakie będą zadania zespołu do spraw specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów?
Nauczyciele i specjaliści biorący udział w pracach Szkolnego zespołu do spraw specjalnych
potrzeb edukacyjnych:
dokonają analizy poziomu wiadomości, umiejętności i funkcjonowania ucznia
określą trudności, na jakie napotykają w pracy z nim,
zaplanują indywidualną ścieżkę edukacyjną bądz
edukacyjno - terapeutyczną,
uwzględniającą potrzeby zdiagnozowane na poziomie szkoły, oraz wynikające z orzeczeo i
opinii wydanych przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną.
zalecą odpowiednie formy wsparcia dziecka
będą okresowo dokonywad oceny efektywności ich realizacji.
Współdziałanie wszystkich nauczycieli prowadzących zajęcia z danym uczniem pozwoli na
opracowanie, przyjęcie i realizację spójnego i konsekwentnego planu oddziaływao
edukacyjnych i/lub terapeutycznych.
Indywidualny program edukacyjno - terapeutyczny dla ucznia posiadającego orzeczenie o
potrzebie kształcenia specjalnego
musi byd dostosowany do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz do
predyspozycji ucznia.
Indywidualny program powinien zawierad takie działania, które odpowiadają poziomowi
rozwoju ucznia, jego możliwościom psychofizycznym, w tym rozpoznanym potrzebom
edukacyjno- rewalidacyjnym.
Indywidualny program edukacyjno - terapeutyczny
Indywidualny program edukacyjny dla uczniów niepełnosprawnych  niezależnie od typu
szkoły, w której ten uczeo spełnia przygotowanie przedszkolne, obowiązek szkolny i
obowiązek nauki  powinien mied charakter edukacyjno- terapeutyczny, z aktywnym
uczestnictwem rodziców
W zakresie funkcji edukacyjnej indywidualny program powinien byd:
1. adaptacją podstawy programowej do możliwości uczniów niepełnosprawnych:
a) w minimalnym zakresie, ograniczoną do uwag związanych z dysfunkcją ucznia, która nie
wiąże się z dostosowaniem wymagao do tempa przyswajania wiedzy przez ucznia (na
każdym etapie edukacyjnym),
b) w znacznym zakresie, kiedy stopieo dysfunkcji ucznia powoduje koniecznośd realizowania
treści programowych na minimalnym poziomie i wymaga wydłużenia nauczania
(przynajmniej o rok na każdym etapie edukacyjnym) oraz większych modyfikacji treści i
sposobu realizacji, a także konieczności dodatkowych działao wspomagających i
rewalidacyjnych,
2. całkowicie autorskim programem zawierającym treści nauczania, metody i formy pracy na
poszczególnych ( wszystkich) przedmiotach, dostosowanym do indywidualnych potrzeb i
możliwości ucznia.
W zakresie funkcji terapeutycznej indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny
powinien zawierad działania mające na celu :
nawiązanie z uczniem pozytywnego kontaktu emocjonalnego,
usprawnianie zaburzonych funkcji,
kompensowanie braków,
wspieranie rozwoju umysłowego i społecznego ucznia poprzez rewalidację
rozwijanie procesów poznawczych oraz eliminowanie zachowao niepożądanych.
Czym będzie Karta Potrzeb i Świadczeo?
będzie to dokument, który posiadałaby każda osoba do 21 roku życia, a w przypadku osób
z głębokim upośledzeniem umysłowym  do 24/25 roku życia, uczestnicząca w zajęciach
prowadzonych w szkołach i placówkach systemu edukacji, u której stwierdzone zostały
specjalne potrzeby rozwojowe lub specjalne potrzeby edukacyjne.
Kto będzie prowadził Kartę Potrzeb i Świadczeo?
Zespół nauczycieli i specjalistów, będzie dla każdego ucznia, mającego specjalne potrzeby
edukacyjne, zakładał i prowadził Kartę Potrzeb i Świadczeo.
Karta Potrzeb i Świadczeo będzie wypełniana na bieżąco przez działający w szkole zespół ds.
specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów
Karta Potrzeb i Świadczeo
Opinia lub orzeczenie składad się będą z Kartą na dokumentację dotyczącą udzielanej
uczniowi pomocy psychologiczno - pedagogicznej.
Ideą Karty jest zebranie wszystkich informacji o dziecku i wykorzystanie ich w celu
optymalizacji oddziaływao dydaktyczno  wychowawczych i opiekuoczych nauczycieli oraz
świadczenia pomocy psychologiczno - pedagogicznej.
Tak przygotowana dokumentacja będzie stanowiła cenne z
ródło informacji dla nauczycieli w
przypadku zmiany przez dziecko szkoły. Pozwoli na natychmiastowe wdrożenie działao
pomocowych będących kontynuacją wsparcia udzielanego w poprzedniej placówce.
Karta może też byd pomocna rodzicom oczekującym realizacji zaleceo dotyczących objęcia
ich dziecka odpowiednimi formami wsparcia p-p.
Analizą informacji zawartych w Karcie będzie się można posłużyd w trakcie indywidualnych
konsultacji z uczniem dotyczących wyboru kierunku kształcenia i zawodu.