PSYCHOLOGIA I PSYCHIATRIA Dewiacyjne tendencje seksualne Dewiacyjne tendencje seksualne polegają na tym, że w treści marzeń sennych, w marzeniach na jawie, w wyobrazni towarzyszącej masturbacji, podczas oglądania wydawnictw pornograficznych występują niekiedy wyobrażenia siebie samego w zachowaniach typu dewiacyjnego, odczuwanie potrzeby takiego zachowania połączone z podnieceniem seksualnym, a nawet z osiągnięciem orgazmu. Inną formą dewiacyjnych tendencji seksualnych są epizodyczne, sporadyczne doświadczenia praktyczne tego typu, najczęściej zaistniałe przypadkowo, z ciekawości. Dla oceny, czy mamy do czynienia z dewiacyjnymi tendencjami seksualnymi, konieczne jest zastosowanie zarówno kryterium ilościowego, jak i jakościowego. Na podstawie kryterium ilościowego stwierdzamy, czy potrzeby, fantazje bądz zachowania dewiacyjne są sporadyczne, jednostkowe w heteroseksualnej, normalnej biografii danej osoby, czy też występują częściej. Kryterium jakościowe natomiast służy ustaleniu, czy orientacja seksualna jest wyraznie i dominujące heteroseksualna (co potwierdza analiza biografii seksualnej"danej osoby oraz wszystkie inne zastosowane metody diagnostyczne, szczególnie projekcyjne), przy czym tendencje dewiacyjne nie są akceptowane, wzbudzają lęk i poczucie zagrożenia. Dewiacyjne tendencje seksualne są zjawiskiem powszechnym, wiele osób tłumi je w sobie natychmiast lub odczuwa z tego powodu lęk. Jest to zatem prawidłowość psychoseksualna wynikająca z samej natury seksualności, z uwarunkowań świata psychicznego, wyobrażeń, zakodowanych obrazów. Może się jednak zdarzyć, iż tendencje dewiacyjne są rzeczywistym objawem zwiastunowym rozwijającej się dewiacji bądz zaburzenia psychicznego. W praktyce seksuologicznej najczęściej jednak spotyka się te typowe, prawidłowe tendencje, które skłaniają zaniepokojoną osobę do zgłoszenia się z wizytą u lekarza. Nie wymagają one leczenia. Dewiacje seksualne automonoseksualizm - oglądanie w lustrze własnej osoby przebranej w strój kobiecy; postać widziana w lustrze jest traktowana jako druga osoba, biczowanie - chłostanie ciała, ciswestytyzm - ubieranie się w odzież własnej płci, ale typową dla innego wieku biologicznego lub innej warstwy społecznej, eksaudyryzm - podsłuchiwanie przebiegu stosunku, współżycia innych, ekskrementofilia - kontakt z wydalinami ciała (kałem), 1 fetyszyzm - kontakt z częścią ubioru, rzeczą, przedmiotem należącym do obiektu seksualnego, a także ukierunkowanie na część ciała obiektu, flagellantyzm - biczowanie partnera (odmiana sadyzmu), gerontofilia - kontakt z partnerem w wieku starczym, heterochromofilia - fetyszem jest inny kolor skóry partnera (postać fetyszyzmu), homeowestytyzm - nakładanie na siebie ubrania należącego do innej osoby tej samej płci, kaudalezizm - pokazywanie własnej, darzonej uczuciem, nagiej partnerki innym mężczyznom, klismafilia - przyjemność, orgazm prowokowane wlewami doodbytniczymi, wkładaniem hegarów, masochizm - przyjemność w wyniku odczuwania cierpienia, bólu, upokorzenia, nakłuwanie - nakłuwanie kobiet przez mężczyznę różnymi przedmiotami, narcyzm - odmiana fetyszyzmu, w której fetyszem jest własne ciało, nekrofilia - kontakt z martwym ciałem, nimfofilia - kontakt mężczyzny z niedojrzałą dziewczyną (odmiana pedofilii), ocieractwo - dotykanie członkiem kobiet w sytuacji tłoku, ścieśnienia, oglądactwo (voyeryzm) - podglądanie budowy i czynności płciowych innej osoby, ozolagnia - satysfakcja z kontaktu z zapachem drugiej osoby, partenofilia - satysfakcja jedynie w kontaktach z dziewicą, pedofilia - kontakty z dziećmi, pigmalionizm - reakcja seksualna na widok np. rzezb, obrazów, zdjęć, pirolagnia - satysfakcja seksualna na widok ognia, pożaru, piromania - satysfakcja seksualna w trakcie podpalania pluralizm - seks grupowy, retifizm - odmiana fetyszyzmu (fetyszem są wyroby ze skóry), sadyzm - satysfakcja seksualna w wyniku zadawania cierpień, bólu, saliromania - satysfakcja seksualna w wyniku zabrudzenia innej osoby, sodomia (zoofilia, bestiofilia) - kontakty ze zwierzętami, tanatofilia - satysfakcja seksualna w trakcie marzeń o własnej śmierci, przebiegu pogrzebu, transwestytyzm - satysfakcja w wyniku przebierania się w odzież drugiej płci, triolizm - układ 2 kobiet z l mężczyzną lub 2 mężczyzn z l kobietą, urolagnia - kontakt z moczem drugiej osoby, wampiryzm - kontakt z krwią partnera w formie wypijania Jej, zoosadyzm - satysfakcja seksualna z dręczenia zwierząt. Apotemnofilia Polega ona na pragnieniu dokonania amputacji na własnej osobie lub współżycia seksualnego z osobą, która ma amputowaną kończynę. Bodzcem 2 seksualnym w tej dewiacji może być kikut. Dewiacja ta często współistnieje z fetyszyzmem, transwestytyzmem, transseksualizmem. Masochizm Podobnie jak sadyzm, masochizm jest definiowany węziej lub szerzej na zasadzie odwrotności do sadyzmu. Jest on bardziej typowy i częściej spotykany wśród kobiet. Pogląd ten zrodził się w czasach, gdy powstawała psychoanaliza i miał swoje uzasadnienie kulturowe. Ze względu na fakt, iż dewiacja ta stwarza małe zagrożenie społeczne lub nie stwarza go wcale, masochizm nie jest spotykany w seksuologii sądowej. Zdarzają się natomiast przypadki szczególnej postaci masochizmu - osiągania satysfakcji seksualnej poprzez zapętlanie szyi lub podrażnianie siebie prądem elektrycznym. Stają się one przedmiotem zainteresowania medycyny sądowej, gdy w wyniku tych praktyk nastąpi zgon. Jedynymi skutecznymi metodami leczenia w przypadku sadyzmu seksualnego okazują się metody farmakologiczne, kastracyjne (antyandrogeny) oraz psychochirurgia. Metody te jednak budzą powszechny sprzeciw zarówno w świecie medycznym, jak i opinii publicznej; stosowanie ich zatem ograniczono, a w wielu krabach zaniechano. Nekrofilia Nekrofilia należy do najrzadziej spotykanych dewiacji. Jest ona szczególną postacią fetyszyzmu, w której rolę fetysza odgrywa martwe ciało człowieka. Sadyzm Występują dwie często stosowane definicje pojęcia sadyzmu - węższa i szersza. Węższa określa sadyzm jako osiąganie satysfakcji seksualnej w wyniku zadawania bólu, ran i poniżania innych, a szersza - jako odczuwanie satysfakcji seksualnej w sytuacji związanej z dominacją i bezwzględnym zdominowaniem, podporządkowaniem partnera. Sadyzm w tym szerszym znaczeniu jest występującym powszechnie fenomenem egzystencji człowieka. Jest wielorako uwarunkowany, a zapewne i tło biologiczne nie jest tu bez znaczenia. Kultura, cywilizacja, pedagogika, narzucając określone modele i wzorce zachowań, kanalizują tendencje sadystyczne w określone, społecznie aprobowane ramy (np. boks, corrida, wyścigi, literatura i kinematografia o tematyce wojennej, egzekucje publiczne itp.). Mówiąc o sadyzmie w szerokim znaczeniu należy go łączyć z agresywnością, a obie te postawy są znane w zasadzie każdej jednostce ludzkiej. Sadyzm w węższym znaczeniu, będący przedmiotem zainteresowania tej pracy, wbrew pozorom spotykany jest dość rzadko. W większości przypadków sadyzm seksualny jest realizowany w związku z partnerem o osobowości masochistycznej, osobowości partnerów zatem dopełniają się, a ich związek 3 może być bardzo trwały i wysoce satysfakcjonujący. W wielu innych wypadkach sadyzm seksualny realizowany bywa w fantazjach i marzeniach seksualnych, hamowany i tłumiony jest natomiast w rzeczywistym współżyciu seksualnym. Wspomniane hamowanie i tłumienie wynikać może z obawy przed odrzuceniem przez partnera, karą itp. Jedynie w części przypadków sadyzm seksualny znajduje wyraz w działalności przestępczej, ale dotyczy to najczęściej osób, u których sadyzm seksualny nakłada się ha psychopatologię (osobowości nieprawidłowe, chorzy psychicznie). 4