PROMIENIOWANIE LASEROWE Lasery sÄ… generatorami promieniowania elektromagnetycznego , w których wykorzystywane jest zjawisko emisji wymuszonego promieniowania obejmujÄ…cego pasma: promieniowania nadfioletowego, Å›wiatÅ‚a widzialnego, promieniowania podczerwonego tj. zakres dÅ‚ugoÅ›ci fal od 100 nm do 1mm. PROMIENIOWANIE LASEROWE DziaÅ‚anie lasera polega na wzbudzeniu oÅ›rodka czynnego promieniowaniem pochodzÄ…cym z innego zródÅ‚a lub prÄ…dem elektrycznym, nastÄ™pnie wyzwoleniu powstaÅ‚ej w ten sposób energii w postaci kwantów elektromagnetycznego promieniowania spójnego. WiÄ…zka promieniowania laserowego charakteryzuje siÄ™ du\Ä… spójnoÅ›ciÄ… czasowÄ… i przestrzennÄ…, co sprawia , \e energia promieniowania laserowego przypadajÄ…cÄ… na jednostkÄ™ powierzchni mo\e osiÄ…gnąć bardzo du\e wartoÅ›ci. Najczęściej lasery znalazÅ‚y zastosowanie w przemyÅ›le, handlu, badaniach naukowych, lecznictwie, rozrywce, nauczaniu. PROMIENIOWANIE LASEROWE Szkodliwe oddziaÅ‚ywanie promieniowania laserowego na organizm czÅ‚owieka Oczy sÄ… najbardziej zagro\one promieniowaniem laserowym. DziaÅ‚ania fal o dÅ‚ugoÅ›ci od 400 do 1400 nm powoduje zagro\enie dla rogówki oka. Dotyczy to laserów emitujÄ…cych promieniowanie ultrafioletowe i dalekiej podczerwieni. Napromieniowanie skóry promieniowaniem laserowym prowadzi do jej przebarwienia lub odbarwienia, powstania od rumieni do dotkliwych pÄ™cherzy. Pod wpÅ‚ywem szczególnie silnego natÄ™\enia promieniowania laserowego mogÄ… wystÄ…pić owrzodzenia i tworzenie blizn na skórze oraz uszkodzenie znajdujÄ…cych siÄ™ pod niÄ… organów. PROMIENIOWANIE LASEROWE Zakres promieniowania Oczy Skóra 100 280 nm uszkodzenie rogówki rumieÅ„, dziaÅ‚ania rakotwórcze przyspieszone starzenie skóry 280 315 nm uszkodzenie rogówki j. w. 315 400 nm katarakta oparzenie skóry, fotochemiczna ciemnienie pigmentu 400 780 nm fotochemiczne i oparzenie skóry, termiczne reakcje fotoczuÅ‚e uszkodzenie siatkówki PROMIENIOWANIE LASEROWE Zakres Oczy Skóra promieniowania 780 1400 nm katarakta, poparzenie oparzenie skóry siatkówki 1400 3000 nm przymglenie rogówki, oparzenie skóry katarakta, oparzenie rogówki 3000 nm 1 mm oparzenie rogówki oparzenie skóry PROMIENIOWANIE LASEROWE klasy laserów 1. Lasery, które sÄ… bezpieczne w racjonalnych warunkach pracy 1. Lasery, które sÄ… bezpieczne w racjonalnych warunkach pracy 1M. Lasery emitujÄ…ce promieniowanie w zakresie dÅ‚ugoÅ›ci fal do 302,5 nm 1M. Lasery emitujÄ…ce promieniowanie w zakresie dÅ‚ugoÅ›ci fal do 302,5 nm do 4000 nm, które sÄ… bezpieczne w racjonalnych warunkach pracy, ale do 4000 nm, które sÄ… bezpieczne w racjonalnych warunkach pracy, ale mogÄ… być niebezpieczne podczas patrzenia w wiÄ…zkÄ™ przez przyrzÄ…dy mogÄ… być niebezpieczne podczas patrzenia w wiÄ…zkÄ™ przez przyrzÄ…dy optyczne optyczne 2. Lasery emitujÄ…ce promieniowanie widzialne w przedziale dÅ‚ugoÅ›ci fal 2. Lasery emitujÄ…ce promieniowanie widzialne w przedziale dÅ‚ugoÅ›ci fal od 700. Ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez od 700. Ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez instynktowne reakcje obronne. instynktowne reakcje obronne. 2M. Lasery emitujÄ…ce promieniowanie widzialne w przedziale dÅ‚ugoÅ›ci fal Lasery emitujÄ…ce promieniowanie widzialne w przedziale dÅ‚ugoÅ›ci fal od 700. Ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez od 700. Ochrona oka jest zapewniona w sposób naturalny przez instynktowne reakcje obronne, ale mogÄ… być niebezpieczne podczas instynktowne reakcje obronne, ale mogÄ… być niebezpieczne podczas patrzenia w wiÄ…zkÄ™ przez przyrzÄ…dy optyczne patrzenia w wiÄ…zkÄ™ przez przyrzÄ…dy optyczne klasy laserów 3R. Lasery emitujÄ…ce promieniowanie w zakresie dÅ‚ugoÅ›ci fal do 302,5 nm 3R. Lasery emitujÄ…ce promieniowanie w zakresie dÅ‚ugoÅ›ci fal do 302,5 nm do 106 nm, dla których bezpoÅ›rednie patrzenie w wiÄ…zkÄ™ jest do 106 nm, dla których bezpoÅ›rednie patrzenie w wiÄ…zkÄ™ jest potencjalnie niebezpieczne. potencjalnie niebezpieczne. 3B. Lasery, które sÄ… niebezpieczne podczas bezpoÅ›redniej ekspozycji 3B. Lasery, które sÄ… niebezpieczne podczas bezpoÅ›redniej ekspozycji promieniowania. Patrzenie na odbicia rozproszone sÄ… zwykle promieniowania. Patrzenie na odbicia rozproszone sÄ… zwykle bezpieczne. bezpieczne. 4. Lasery, które wytwarzajÄ… niebezpieczne odbicia rozproszone. 4. Lasery, które wytwarzajÄ… niebezpieczne odbicia rozproszone. MogÄ… one powodować uszkodzenie skóry oraz stwarzajÄ… MogÄ… one powodować uszkodzenie skóry oraz stwarzajÄ… zagro\enie po\arem. Podczas obsÅ‚ugi laserów klasy 4 nale\y zagro\enie po\arem. Podczas obsÅ‚ugi laserów klasy 4 nale\y zachować szczególnÄ… ostro\ność zachować szczególnÄ… ostro\ność Ochrona pracowników przed promieniowaniem laserowym Stosowanie przez u\ytkowników klasyfikacji ustalonej przez producenta lasera u\ywanych instalacji laserowych, Oznakowanie etykietami objaÅ›niajÄ…cymi i znakami ostrzegawczymi w sposób odpowiedni do danej klasy, U\ytkowanie laserów wyposa\onych bezwzglÄ™dnie w obudowy ochronne. Ponadto w urzÄ…dzeniach dla klasy 3B i 4 osÅ‚ony i pÅ‚yty dostÄ™pu powinny być w blokady bezpieczeÅ„stwa Ochrona pracowników przed promieniowaniem laserowym UrzÄ…dzenia laserowe klasy 3B i klasy 4 powinny być wyposa\one : w system ostrzegawczy dajÄ…cy sygnaÅ‚ Å›wietlny lub dzwiÄ™kowy , gdy laser emituje promieniowanie, miernik mocy lub energii przeznaczony do napromieniowania ciaÅ‚a pacjenta, stosowanie wskaznika miejsca ekspozycji wiÄ…zki laserowej , dla instalacji , gdzie pracujÄ… lasery klasy wy\szej ni\ 3A, powinien być wyznaczony inspektor ds. laserów, dostÄ™p do otoczenia lasera podczas jego dziaÅ‚ania powinien być ograniczony do osób noszÄ…cych wÅ‚aÅ›ciwe lasery ochronne osÅ‚ony oczu oraz odzie\ ochronnÄ… Ochrona pracowników przed promieniowaniem laserowym Przeszkolenie pracowników w zakresie bhp Poddawanie pracowników badaniom lekarskim : wstÄ™pnym i okresowym obejmujÄ…cym badania lekarskie ogólne, okulistyczne, dermatologiczne oraz zale\nie od wskazaÅ„ internistycznych inne badania specjalistyczne UwzglÄ™dnienie przepisów dotyczÄ…cych ochrony pracowników mÅ‚odocianych i kobiet NIGDY W TEN SPOSÓB !!!!!!!!!!!! 12 Zawsze z okularami dla danego typu lasera 13 U szkodzenia siatkówki Nieodwracalne uszkodzenia siatkówki pierwszych eksperymentatorów laser Nd:YAG = 1.06 µm ArtykuÅ‚: In Laser Safety, LittleMistakes CanHaveBig Cosequences. Photonics Spectra, marzec 2005 str. 56-62 Opisane tragiczne wypadki 14 Uszkodzenia siatkówki przez dalmierz Współczesne nieodwracalne uszkodzenia siatkówki przez dalmierz bazujÄ…cy na laserze Nd:YAG = 1.06µm. Niemal peÅ‚na Å›lepota, 15 widzenie peryferyjne. Ochrona pracownika Podstawy prawne rozporzÄ…dzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych mÅ‚odocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac(Dz. U. Nr 200, poz. 2047, ze zmianami oraz z 2006 r. Nr 107, poz. 724), ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2007 r. Nr 89, poz. 589) rozporzÄ…dzenie Ministra Zdrowia i Opieki SpoÅ‚ecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badaÅ„ lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeÅ„ lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 ze zmianami oraz z 2001 r. Nr 37, poz. 451, rozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zmianami z 2005 r. Nr116, poz. ze zmianami z 2007r.Nr 196,poz.1420 rozporzÄ…dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrzeÅ›nia 1997 rw sprawie ogólnych przepisów bezpieczeÅ„stwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zmianami Dz.U.z 2007 Nr 49 poz.330) rozporzÄ…dzenie Rady Ministrów z dnia 10 wrzeÅ›nia 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom (Dz. U. Nr 114, poz. 545 ze zmianami z 2002 r. Nr 127, poz. 1092