Prawo własności intelektualnej
Pojęcie  prawo własności intelektualnej odnosi się do wszelkich wytworów ludzkiego umysłu jak i praw do
korzystania z nich. Dotyczy głównie wynalazków, wzorów użytkowych i przemysłowych, znaków towarowych,
odkryć naukowych, dzieł literackich, muzycznych i plastycznych, technologii i programów komputerowych.
W Polsce prawo własności intelektualnej regulowane jest przez prawo autorskie i prawo własności przemysłowej.
Prawo własności przemysłowej obejmuje: wynalazki, wzory użytkowe i przemysłowe, znaki towarowe i oznaczenia
geograficzne.
Prawo autorskie chroni przejawy działalności twórczej, a w szczególności: dzieła literacki (książki) i artystyczne
(utwory muzyczne, plastyczne, filmowe, fotograficzne, sceniczne), publicystyczne, naukowe i programy
komputerowe. Prawo autorskie nie obejmuje aktów normatywnych, materiałów urzędowych, opublikowanych
opisów patentowych i prostych informacji prasowych.
Ochrona praw autorskich powstaje samoczynnie w chwili stworzenia utwory i nie potrzebna jest żadna ochrona
certyfikacyjna. Autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby poprzez dziedziczenie lub podpisanie
stosownej umowy (o przeniesienie majÄ…tkowych praw autorskich lub licencji  umowy o korzystaniu z utworu).
Konsekwencją prawną naruszenia praw autorskich jest odpowiedzialność karna, m. in. grzywna, ograniczenie lub
pozbawienie wolności do 5 lat oraz zabranie własności powstałej na drodze przestępczej.
Aby uniknąć nieprzyjemności związanych z łamaniem praw autorskich można starać się o licencję. Licencja może
być pełna lub niepełna, w zależności od rodzaju zawartej umowy licencyjnej.
Na utworach różne symbole:
Symbol © (copyright) oznacza zastrzeżenie prawa autorskiego, obok znaku © powinno znajdować siÄ™
wskazanie uprawnionego z tytuÅ‚u prawa autorskiego i roku pierwszej publikacji utworu, np.: © Copyright by
Wydawnictwo Szkolne PWN Sp. z o.o, Warszawa 2003.
Symbol ® (reserved) to zastrzeżenie znaku towarowego, np.: Microsoft® Word 97.
Symbol "! (trademark) to znak towarowy (handlowy) właściciela produktu, zgłoszony do odpowiedniego
urzędu określa prawa własności itp.
Aby być twórcą w rozumieniu prawa autorskiego i czerpać z tego tytułu profity nie trzeba mieć ukończonych szkół
artystycznych, nie trzeba przywdziewać ekstrawagandzkich strojów czy porzucać statecznego stylu życia.
Twórcą jak chce tego ustawa o prawie autorskim jest każdy, kto stworzył utwór, a więc także i obok Michała Anioła,
dziecko rysujące kotka czy babcia wyszywająca różne wzory na ręcznie robionych sweterkach. Zgodnie z prawem
autorskim za utwór uznaje się między innymi: zdjęcia, katalogi, informatory, instrukcję obsługiwania maszyny,
instrukcję BHP, kompozycje kwiatów, wzór zdobniczy, projekt znaku towarowego, program komputerowy.
Prawidłowa kwalifikacja wytworów działalności intelektualnej jako utworu sprawia problemy, które można
rozwiązać poprzez dokładne przestudiowanie prawa autorskiego oraz orzecznictwa sądowego.
Jak widać, przestrzeganie praw związanych z prawem własności intelektualnej jest trudne (ciężko ustalić zakres,
praktycznie wszystko, co robimy jest utworem, do którego tylko my mamy prawa autorskie). Nieprzestrzeganie
grozi poważnymi konsekwencjami prawnymi. Aby uniknąć takich konsekwencji, należy pamiętać o tym, że:
Autorskie prawa majątkowe trwają w zasadzie przez cały czas życia twórcy i 70 lat po jego śmierci lub jeżeli
twórca nie jest znany  70 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu
Jeżeli z mocy prawa (w oparciu o konkretną ustawę) prawa autorskie przysługują innej osobie niż twórca, to:
70 lat liczy siÄ™ od daty rozpowszechnienia utworu
gdy utwór nie został rozpowszechniony  70 lat od daty ustalenia utworu
50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV (licząc od roku pierwszego nadania)
50 lat w odniesieniu do sporządzania i korzystania fonogramów i wideogramów (licząc od roku
sporzÄ…dzenia)
Aby zgodnie z prawem i z czystym sumieniem korzystać z utworu (literackiego, muzycznego, plastycznego,
filmowego, fotograficznrgo, scenicznego, publicystycznego, naukowego i programów komputerowych) nie trzeba
starać się o nadanie praw autorskich. Wystarczy wykupić licencję. Bacząc na konsekwencje prawne myślę, że warto
korzystać z legalnych utworów.