17 Zasady obsługiwania i użytkowania silników okrętowych
Zasady obsÅ‚ugiwania i użytkowania silników okrÄ™towych temat nr 17(5). a/ diagnostyka procesu spalania i wtrysku paliwa, b/ wykorzystanie wykresów funkcji diagnostycznych w zależnoÅ›ci od kÄ…ta obrotu waÅ‚u korbowego, c/ diagnostyka stanu tulei cylindrowej, pierÅ›cieni i tÅ‚oka, okreÅ›lenie parametrów roboczych silnika, d/ typowe temperatury i ciÅ›nienia czynników roboczych wyznaczanie czasu eksploatowania elementów silnika. Podstawowe zasady nadzoru nad pracÄ… silnika po uruchomieniu i w czasie normalnej pracy - utrzymywanie parametrów zgodnie z danymi producenta silnika, - okresowe obchody silnika, - kontrola parametrów ( ciÅ›nienia, temperatury, smarowanie i obroty turbiny, przepÅ‚ywy i opory na chÅ‚odnicach), - poziomy w zbiornikach kompensacyjnych i obiegowych. Parametry w systemach chÅ‚odzenia silnika podlegajÄ…ce kontroli w czasie jego pracy. - ciÅ›nienie wody, - temperatura wody chÅ‚odzÄ…cej. WielkoÅ›ci te sÅ‚użą do utrzymania parametrów pracy silnika odprowadzajÄ… ciepÅ‚o z elementów silnika, utrzymujÄ… temperatury i ciÅ›nienie oleju, utrzymanie staÅ‚ej temperatury silnika. Parametry mierzone w ukÅ‚adzie doÅ‚adowania powietrzem i wylotu spalin. Natężenie przepÅ‚ywu powietrza przez ukÅ‚ad doÅ‚adowania oraz jego parametry - ciÅ›nienie i temperatura - majÄ… znaczÄ…cy wpÅ‚yw na poziom cieplnych i mechanicznych obciążeÅ„ silnika. W ukÅ‚adach wymiany czynnika roboczego kontroli podlegajÄ… parametry procesu. " straty ciÅ›nienia na filtrze i chÅ‚odnicy powietrza, " temperatura powietrza za chÅ‚odnicÄ…, " temperatura wody chÅ‚odzÄ…cej na dopÅ‚ywie do chÅ‚odnicy i odpÅ‚ywie, " ciÅ›nienie i temperatura 0,4 0,6 0 w kolektorze powietrza, " temperatura gazów za cylindrem, " temperatura gazów przed i za turbinÄ…, " prÄ™dkość obrotowa turbosprężarki, " ciÅ›nienie i temperatura w kolektorze powietrza. Zmiany kontrolowanych parametrów w odniesieniu do wartoÅ›ci wzorcowych zawierajÄ… informacjÄ™ o stanie elementów ukÅ‚adu doÅ‚adowania. Wydech NastÄ™pstwa wzrostu przeciwciÅ›nienia wydechu sÄ… nastÄ™pujÄ…ce: " zmniejszenie stopnia rozprężania w turbinie i wywoÅ‚any tym spadek mocy i prÄ™dkoÅ›ci obrotowej turbosprężarki oraz spadek ciÅ›nienia doÅ‚adowania; " zmniejszenie natężenia przepÅ‚ywu powietrza, pogorszenie przepÅ‚ukania cylindra i wzrost temperatury spalin; " dla staÅ‚ej dawki paliwa - spadek prÄ™dkoÅ›ci obrotowej silnika, gdy zanieczyszczenie jest znaczne; " przesuniÄ™cie punktu pracy ukÅ‚adu w kierunku krzywej pompowania. Parametry mierzone w ukÅ‚adzie zasilania paliwem. - ciÅ›nienie ( pokazuje prawidÅ‚owy stan zasilania pomp paliwowych), - temperatura ( wskazuje wÅ‚aÅ›ciwÄ… pracÄ™ podgrzewacza), - wiskoza paliwa ( utrzymuje wÅ‚aÅ›ciwÄ… lepkość paliwa)· Parametry te poprawiajÄ… jakość spalania paliwa a w szczególnoÅ›ci paliwa gorszej jakoÅ›ci, majÄ… decydujÄ…cy wpÅ‚yw na jakość rozpylania paliwa w komorze spalania. 1 Parametry mierzone w ukÅ‚adzie obiegowego smarowania silnika. - niskie ciÅ›nienie; może być wskaznikiem zużycia Å‚ożysk, przegrzany olej, brudny filtr, paliwo w oleju, uszkodzenie pompy oleju, uszkodzenie przewodu olejowej, - wysokie ciÅ›nienie; niska temperatura, nieprawidÅ‚owa regulacja pompy, - wysoka temperatura; brak chÅ‚odzenia, - niska temperatura; zÅ‚a regulacja chÅ‚odnicy olejowej, - brak przepÅ‚ywu. Objawy nieprawidÅ‚owej pracy silnika i zwiÄ…zane z tym dziaÅ‚ania prewencyjne mechanika a) zakłócenia w zasilaniu cylindrów powietrzem: - pompowanie turbiny zmniejszenie obrotów SG; - wysoka temperatura powietrza doÅ‚adowujÄ…cego nieprawidÅ‚owa regulacja na chÅ‚odnicy powietrza, - niskie doÅ‚adowanie brudne filtry, wymiana na Å›wieże, - wzrost temperatury spalin i wzrost obciążeÅ„ cieplnych, b) wzrost lub spadek temperatury wody, oleju: - sprawdzamy regulacje na chÅ‚odnicach, - wydajność pompy chÅ‚odzenia lub obiegowych, - przepÅ‚yw i wydajność pompy wody chÅ‚odzÄ…cej, - stan rurociÄ…gów, stopieÅ„ zabrudzenia filtrów, c) spadek lub wzrost ciÅ›nienia wody, oleju: - kontrola temperatur, - korekta ciÅ›nienia na pompie, - przepÅ‚yw przez chÅ‚odnice, d) niskie / wysokie ciÅ›nienie lub wysoka / niska temperatura paliwa: - temperatura na podgrzewaczu, - kontrola lepkoÅ›ci paliwa, - kontrola filtrów indykatorowych i pracy filtra automatycznego, - regulacja i wydajność pompy zasilajÄ…cej. · e) niska / wysoka temperatura spalin: - kontrola temperatury na poszczególnych ukÅ‚adach, - w razie potrzeby zdjÄ™cie obciążenia lub wyÅ‚Ä…czenie ukÅ‚adu z pracy przy zachowaniu procedury przewidzianej instrukcjÄ… obsÅ‚ugi. Diagnostyka pracy silnika z wykorzystaniem urzÄ…dzeÅ„ kontrolnych ukÅ‚adu nadzoru Typowe parametry diagnostyczne silnika zwiÄ…zane sÄ… nie tylko ze stanem technicznym silnika, ale także z obciążeniem i warunkami eksploatacji. Zwykle parametry diagnostyczne ocenia siÄ™ i klasyfikuje wedÅ‚ug nastÄ™pujÄ…cych kryteriów: - wartoÅ›ci informacyjnej tzn. iloÅ›ci informacji o różnych parametrach struktury silnika, którÄ… zawiera dany parametr diagnostyczny, - stopnia lokalizacji niesprawnoÅ›ci tzn. możliwie Å›cisÅ‚ego zwiÄ…zku z okreÅ›lonym parametrem struktury, - dostÄ™pnoÅ›ci i Å‚atwoÅ›ci pomiaru. Podstawowe zasady diagnostyki pracy silnika z wykorzystaniem urzÄ…dzeÅ„ diagnostycznych (indykatory, maksymetry, torsjometry) W czasie pracy silnika bardzo ważna jest znajomość wielu parametrów na podstawie, których oceniamy aktualny stan silnika i podejmujemy decyzje. indykator celem tej kontroli jest okreÅ›lenie szczelnoÅ›ci komory spalania. Za jego pomocÄ… można też wykryć ewentualne wydÅ‚użenie zwÅ‚oki zapÅ‚onu lub wad regulacji wtrysku, które mogÅ‚yby prowadzić do niebezpiecznego wzrostu obciążeÅ„ mechanicznych, zwÅ‚aszcza Å‚ożysk.· 2 Zbyt niskie ciÅ›nienie sprężania w porównaniu z innymi cylindrami Å›wiadczy o utracie szczelnoÅ›ci komory spalania, na ogół na skutek zużycia siÄ™ lub poÅ‚amania pierÅ›cieni tÅ‚okowych.· Zbyt niskie ciÅ›nienie rozprężania oznacza z reguÅ‚y przewlekÅ‚e spalanie, spowodowane najczęściej pogorszeniem siÄ™ rozpylania paliwa w cylindrze.· ·CiÅ›nienie maksymalne okreÅ›la siÄ™ z wykresów indykatorowych lub poprzez pomiar maksymetrem. Dla danej prÄ™dkoÅ›ci obrotowej najwiÄ™kszy wpÅ‚yw na jego wartość ma kÄ…t wyprzedzenia wtrysku i dlatego ta wielkość stanowi podstawÄ™ do regulacji ciÅ›nienia maksymalnego. Wykorzystywanie w badaniach diagnostycznych silników przyrzÄ…dów takich jak maksymetr znacznie zwiÄ™ksza ilość informacji, którymi dysponuje diagnosta w stosunku do sytuacji, gdy dysponujemy możliwoÅ›ciÄ… rejestracji caÅ‚ego przebiegu ciÅ›nienia i jego szczegółowej analizy np. możliwoÅ›ciÄ… wyznaczenie ciÅ›nienia sprężania. Torsjometr - jeden z rodzajów momentomierza, przyrzÄ…d sÅ‚użący do pomiaru momentu siÅ‚y przenoszonego przez waÅ‚, na podstawie odksztaÅ‚ceÅ„ kÄ…towych tego odcinka waÅ‚u, który moment przekazuje. Ze wzglÄ™du na sposób pomiaru kÄ…ta skrÄ™cenia rozróżnia siÄ™ torsjometry: mechaniczne, optyczne, akustyczne i elektryczne. Diagnostyka pracy silnika z wykorzystaniem danych komputerowego ukÅ‚adu nadzoru i sterowania analiza trendu. W obecnym ukÅ‚adzie automatyki operator ma możliwość wyboru rodzaju i formy przedstawiane informacji. Informacje prezentuje siÄ™ w nastÄ™pujÄ…cy sposób: - informacje w postaci obrazu schematu technologicznego caÅ‚ej instalacji z aktualnymi wartoÅ›ciami, zmiennych; informacje dotyczÄ…ce ukÅ‚adów regulacji, - informacje w postaci komunikatów dotyczÄ…cych fazy pracy, - informacje w postaci trendów bieżących i historycznych, - informacje w postaci listy alarmów, - informacje majÄ…ce charakter raportu z drukarki, - informacje diagnostyczne systemu. Automatyczny system sterowania umożliwia zwiÄ™kszenie czytelnoÅ›ci wszystkich parametrów pracy dziÄ™ki możliwoÅ›ci zobrazowania wielkoÅ›ci analogowych w postaci trendów bieżących i historycznych. Dla zmiennych analogowych, które majÄ… być pamiÄ™tane na dysku komputera w postaci trendów, okreÅ›lono wstÄ™pnie strefy nieczuÅ‚oÅ›ci. Zmiany parametrów siÄ™gajÄ…ce powyżej strefy nieczuÅ‚oÅ›ci sÄ… notowane na dysku w postaci trendów. Okno trendów bieżących przedstawia dane gromadzone przez okres jednej doby. 3 Okno trendów historycznych umożliwia dostÄ™p do danych zgromadzonych na dysku i ich analizÄ™ w dowolnym wycinku czasowym w ramach jednego miesiÄ…ca wstecz. W warunkach okrÄ™towych wykres indykatorowy sÅ‚uży głównie do pomiaru i regulacji mocy silnika. - wykres rozwiniÄ™ty otrzymujemy z indykatora elektronicznego i mechanicznego. W czasie indykowania mechanicznym musimy w odpowiednim cyklu obrucić bÄ™ben z papierkiem indykatora aby otrzymać wykres rozwiniÄ™ty. - wykres sÅ‚upkowy otrzymujemy poprzez przesuniÄ™cie bÄ™bna w czasie zbierania wykresu powolnym ruchem w granicy 1-2 cm. - wykres zamkniÄ™ty otrzymujemy podobnie jak rozwiniÄ™ty z tym że bÄ™ben musi szybko siÄ™ obrócić i wrócić na miejsce. W warunkach eksploatacyjnych Å›rednie ciÅ›nienie indykowane wyznacza siÄ™ na podstawie wykresu indykatorowego F pi = [MPa] (4.16) lm gdzie: F - powierzchnia rzeczywistego wykresu indykatorowego [mm2], l - dÅ‚ugość tego wykresu [mm], m - skala indykatora [mm/MPa]. Sposób wyznaczania Å›redniego ciÅ›nienia indykowanego pokazano na rysunku 4.1. Åšrednie ciÅ›nienie indykowane jest wskaznikiem charakteryzujÄ…cym rzeczywisty obieg w cylindrze silnika. Jest to takie staÅ‚ ciÅ›nienie zastÄ™pcze, które dziaÅ‚ajÄ…c na tÅ‚ok podczas jednego caÅ‚ego suwu rozprężania wytworzy takÄ… samÄ… pracÄ™ jak zmienne ciÅ›nienie dziaÅ‚ajÄ…ce rzeczywiÅ›cie w cylindrze. Wartość tego ciÅ›nienia możni wyznaczyć z zależnoÅ›ci: Li pi = Vs Rys. 4.1. Sposób wyznaczania Å›redniego ciÅ›nienia indykowanego Dla współczesnych silników okrÄ™towych Å›rednie wartoÅ›ci pi wynoszÄ… [6]: 0,65 do 0,85 MPa - dla czterosuwowych bez doÅ‚adowania, 0,90 do 2,7 MPa - dla czterosuwowych z doÅ‚adowaniem, 0,6 do 0,8 MPa - dla dwusuwowych bez doÅ‚adowania, 0,8 do 2,3 MPa - dla dwusuwowych z doÅ‚adowaniem. 4 Dla silników z doÅ‚adowaniem wartość (pi) zależy od wzrostu ciÅ›nienia powietrza doÅ‚adowujÄ…cego i ograniczona jest przez maksymalnie dopuszczalne wartoÅ›ci ciÅ›nienia oraz temperatury w cylindrze silnika. Sprawność ogólna (·e), zwana również sprawnoÅ›ciÄ… efektywnÄ…, jest miarÄ… wykorzystania energii zawartej w · · · paliwie dostarczonym do silnika, czyli stosunkiem pracy użytecznej (Le) do iloÅ›ci ciepÅ‚a doprowadzonego w paliwie (Q): Le Ne 3600 ·e = = (4.27) Q GeWd Sprawność ogólnÄ… można przedstawić również w postaci: ·e = ·i ·m (4.28) Dla współczesnych silników okrÄ™towych Å›rednia wartość sprawnoÅ›ci (·e) wynosi [11]: - silniki wolnoobrotowe ·e = 0,38-0,55, - silniki Å›rednioobrotowe ·e = 0,38-0,50, - silniki szybkoobrotowe ·e = 0,35-0,42. Sprawność mechaniczna (·m) jest miarÄ… strat mechanicznych, wynikajÄ…cych z oporów tarcia ruchomych · · · elementów silnika oraz z napÄ™du mechanizmów pomocniczych, zawieszonych na silniku: pe Le Nu - Nm Nm ·m = = = = 1- (4.25) pi Li Nu Ni Straty mechaniczne w silniku można przedstawić nastÄ™pujÄ…co (por. wyrażenie 4.19): Nm = Nt + Np + Nmp (4.26) gdzie: Nt - moc tracona na pokonanie oporów tarcia w ruchomych elementach silnika, Np - straty pompowania w silniku czterosuwowym, 5 Nz - straty mocy na napÄ™d mechanizmów zawieszonych na silniku. Straty oporów ruchu (Nt) wynoszÄ… 55-65% Nm i zależą od takich czynników, jak prÄ™dkoÅ›ci przemieszczania siÄ™ elementów wzglÄ™dem siebie, nacisków, ciÅ›nienia i lepkoÅ›ci oleju smarujÄ…cego, a także stanu technicznego silnika. Zmiany sprawnoÅ›ci mechanicznej w funkcji obciążenia i prÄ™dkoÅ›ci obrotowej silnika przedstawiono na rysunku 4.3. Rys. 4.3. Zależność sprawnoÅ›ci mechanicznej silnika od obciążenia i prÄ™dkoÅ›ci obrotowej [8] Åšrednie wartoÅ›ci (·m) dla współczesnych silników okrÄ™towych wynoszÄ…: - silniki czterosuwowe Å›redniobrotowe ·m = 0,84-0,92, - silniki dwusuwowe Å›redniobrotowe ·m = 0,87-0,94. Sprawność mechaniczna (·m) podczas pracy silnika na biegu luzem przyjmuje wartoÅ›ci zerowe. Moc indykowanÄ… silnika wykorzystuje siÄ™ wówczas wyÅ‚Ä…cznie na pokonanie oporów ruchu. Zużycie paliwa przez silnik stanowi wskaznik ekonomiczny, podobnie jak sprawność ogólna. Jednostkowe zużycie paliwa (ge) jest to masa paliwa (Ge), zużywana przez silnik na jednostkÄ™ mocy i czasu: 3600 ge = ·eWd Godzinowe (sekundowe) zużycie paliwa g kg/h okreÅ›la ilość (masÄ™) paliwa zużywanego przez silnik w ciÄ…gu jednostki czasu. Wielkość tÄ… okreÅ›la siÄ™ przez pomiar metodÄ… objÄ™toÅ›ciowÄ… lub wagowÄ…. Jednostkowe zużycie paliwa zależy od sprawnoÅ›ci ogólnej (·e) i wartoÅ›ci opaÅ‚owej paliwa (Wd). · · · Dla współczesnych silników okrÄ™towych Å›rednie wartoÅ›ci (ge) wynoszÄ… [7]: - dla silników wolnoobrotowych ge = 0,155-0,224 kg/kWh, - dla silników Å›rednioobrotowych ge = 0,170-0,224 kg/kWh, - dla silników szybkoobrotowych ge = 0,200-0,245 kg/kWh. Podczas spalania czynnik roboczy zmienia swoje wÅ‚asnoÅ›ci fizyczne i termodynamiczne. Charakter tych zmian oddziaÅ‚uje na ekonomiczne i niezawodnoÅ›ciowe wskazniki pracy silnika. Z analizy termodynamicznej wynika, że najlepsze wskazniki ekonomiczne uzyskuje siÄ™ przy spalaniu odbywajÄ…cym siÄ™ w okolicy GMP, to znaczy w warunkach maÅ‚ych zmian objÄ™toÅ›ci czynnika roboczego. Do analizy zmian stanu czynnika roboczego w okresie spalania wykorzystuje siÄ™ rozwiniÄ™ty wykres indykatorowy (rys. 3.12). 6 Rys. 3.12. Zmiany ciÅ›nienia i temperatury czynnika w okresie spalania W procesie spalania można wyróżnić cztery okresy: opóznienia samozapÅ‚onu, szybkiego spalania, spalania paliwa przy V E" const oraz dopalania. Okres opóznienia samozapÅ‚onu (I) obejmuje przedziaÅ‚ (rys. 3.12) od poczÄ…tku wtrysku paliwa (punkt l) do chwili wystÄ…pienia samozapÅ‚onu pierwszych kropel paliwa (punkt 2). W tym okresie nastÄ™puje przekazywanie ciepÅ‚a od Å›wieżego Å‚adunku do paliwa, potrzebnego do odparowania wtryskiwanych kropel. Przyrost ciÅ›nienia czynnika w tym okresie jest spowolniony Okres szybkiego spalania (II) obejmuje przedziaÅ‚ (rys. 3.12.) od punktu (2) do (3), to znaczy do momentu osiÄ…gniÄ™cia przez ciÅ›nienie w cylindrze maksimum. W tym okresie wystÄ™puje jednoczeÅ›nie spalanie paliwa podanego do cylindra w okresie (I), jak również częściowe spalanie paliwa podawanego w okresie (II). Okres spalania paliwa przy staÅ‚ym ciÅ›nieniu (III) obejmuje przedziaÅ‚ pomiÄ™dzy punktami (3) i (4). Punkt (4) odpowiada na wykresie maksymalnej temperaturze czynnika roboczego. Wyznacza siÄ™ go opierajÄ…c siÄ™ na wykresie indykatorowym. Niekiedy przedziaÅ‚ (III) Å‚Ä…czy siÄ™ z przedziaÅ‚em (IV). W poczÄ…tku okresu (III) lub pod koniec (II) koÅ„czy siÄ™ wtrysk paliwa, co sprzyja intensywnemu spalaniu dużej części dawki paliwa. W okresie (III) wydziela siÄ™ od 30 do 60% caÅ‚kowitej iloÅ›ci ciepÅ‚a; roÅ›nie temperatura czynnika przy jednoczesnym spadku jego ciÅ›nienia (objÄ™tość komory roÅ›nie). W okresie (IV) nastÄ™puje dopalanie paliwa i produktów jego niepeÅ‚nego spalania. W silnikach z zapÅ‚onem samoczynnym, mimo wysokich wartoÅ›ci współczynnika nadmiaru powietrza (), gazy wylotowe zawierajÄ… pewne iloÅ›ci produktów niepeÅ‚nego spalania paliwa. Koniec tego okresu wyznacza punkt quasi-adiabatyczny, w którym ustaje przepÅ‚yw ciepÅ‚a pomiÄ™dzy czynnikiem i Å›ciankÄ… cylindra. Spalanie w tym okresie powoduje obniżenie wskazników ekonomicznych, wzrost temperatury gazów wylotowych i temperatury zaworów wylo- towych oraz koksowanie otworków rozpylacza. 7 PSP poczÄ…tek sprężania PWP poczÄ…tek wtrysku PZ poczÄ…tek zapÅ‚onu KWP koniec wtrysku paliwa Odcinek pomiÄ™dzy PWP a PZ nazywamy opóznieniem samozapÅ‚onu. Na szybkość spalania ma wpÅ‚yw jakość wtryÅ›niÄ™tego paliwa, wielkość kropli, ciÅ›nienie i temperatura panujÄ…ca w cylindrze. Uważa siÄ™, że najlepsze wskazniki ekonomiczne uzyskuje silnik z zapÅ‚onem samoczynnym, przy maksymalnym ciÅ›nieniu czynnika wystÄ™pujÄ…cym w granicach od 10 do 15°OWK po GMP [8]. Regulacja tego punktu możliwa jest poprzez zmianÄ™ kÄ…ta wyprzedzenia wtrysku (Õ). Należy jednak mieć na uwadze, że przy wiÄ™kszych kÄ…tach (Õ) paliwo wtryskiwane jest do czynnika o mniejszej temperaturze i ciÅ›nieniu, co wydÅ‚uża okres zwÅ‚oki samozapÅ‚onu. RównoczeÅ›nie ze wzrostem liczby obrotów roÅ›nie optymalny kÄ…t wyprzedzenia wtrysku. WtryÅ›niÄ™te do komory spalania paliwo odparowuje kosztem ciepÅ‚a pobranego od sprężonego powietrza, którego temperatura wynosi w tym momencie okoÅ‚o 650-950 C . Spalanie paliwa rozpoczyna siÄ™ po okreÅ›lonym czasie potrzebnym na powstanie mieszaniny paliwowo powietrznej o odpowiednim stężeniu i temperaturze. Okres ten, za poczÄ…tek, którego uważa siÄ™ ruch iglicy wtryskiwacza za koniec zaÅ› poczÄ…tek zapÅ‚onu mieszaniny paliwowo powietrznej, nazywamy zwÅ‚okÄ… zapÅ‚onu (opóznieniem zapÅ‚onu). Czas zwÅ‚oki zapÅ‚onu w silniku okrÄ™towym wynosi okoÅ‚o 0,01-0,005s. W okresie ZZ do komory zostaje wtryÅ›niÄ™ta część dawki paliwa przypadajÄ…ca na jeden cykl pracy, zwykle tym wiÄ™ksza im mniejsze jest chwilowe obciążenie silnika. 8 Dla obciążenia nominalnego na czas zwÅ‚oki przypada 20-30% wtryskiwanej dawki. Ze wzglÄ™du na przebieg spalania wskazany jest jak najmniejszy czas ZZ, im dÅ‚użej trwa ten okres tym wiÄ™cej paliwa gromadzi siÄ™ w komorze spalania i tym bardziej gwaÅ‚towniejszy przebieg ma proces spalania, duża prÄ™dkość narastania ciÅ›nienia, detonacyjne spalanie mieszaniny. NastÄ™pstwem zwiÄ™kszenia ZZ jest tak zwane tzw. przewlekÅ‚e spalanie. Typowym jego objawem jest wzrost Å›rednich temp. rozprężenia i wyższa temp. spalin na wylocie z komory spalania. ZwÅ‚oka zapÅ‚onu (ZZ) zależy od: - temp. powietrza na koÅ„cu suwu sprężania - rodzaj i przygotowanie stosowanego paliwa - koncentracja spalin pozostaÅ‚ych po poprzednim cyklu - obciążenie silnika - jakość rozpylania - prÄ™dkość obrotowa silnika NajczÄ™stszymi bÅ‚Ä™dami przy indykowaniu silnika indykatorem mechanicznym sÄ…: - zÅ‚y dobór sprężyny, - zÅ‚e schÅ‚odzenie indykatora przed nastÄ™pnym pomiarem, - niedokÅ‚adne wykresy rozwiniÄ™te, - bÅ‚Ä™dy w mierzeniu sÅ‚upków. NajwiÄ™kszy bÅ‚Ä…d można popeÅ‚nić przy planimetrowaniu. Jeden stopieÅ„ (1 ) bÅ‚Ä™du w okreÅ›leniu GMP wiąże siÄ™ z 10% bÅ‚Ä™dem w okreÅ›leniu Å›redniego ciÅ›nienia indykowanego. 9 Proces spalania możemy ocenić na podstawie nastÄ™pujÄ…cych pomiarów: " Å›redniego ciÅ›nienia indykatorowego, " wartoÅ›ci maksymalnego ciÅ›nienia spalania i jego poÅ‚ożenia wzglÄ™dem GMP " ciÅ›nienia sprężania, " ciÅ›nienia sprężania w jednym, wybranym punkcie za GMP " dynamiki (gradientu) przyrostu ciÅ›nienia w poczÄ…tkowej fazie spalania Wykresy ciÅ›nienia wtrysku mogÄ… wykazać typowe niesprawnoÅ›ci ukÅ‚adu wtryskowego: - zbyt niskie ciÅ›nienie wtryskiwacza lub pÄ™kniÄ™ta sprężyna wtryskiwacza - zbyt maÅ‚y/duży wydatek pompy paliwowe - zapieczona koÅ„cówka wtryskiwacza lub zbyt duża lepkość - zbyt duży/maÅ‚y kont wyprzedzenia wtrysku - nadmierne zużycie otworków wtryskiwacza lub zbyt maÅ‚a lepkość paliwa 10 Diagnostyka stanu tulei cylindrowej i pierÅ›cieni i tÅ‚oka w trakcie przeglÄ…du / remontu okresowego. " Czyszczenie poszczególnych części ukÅ‚adu po wymontowaniu tÅ‚oka z tulei cylindrowej, zdemontowaniu pierÅ›cienie i dÅ‚awicy trzona tÅ‚okowego. " pomiary tÅ‚oka, tulei, pierÅ›cieni tÅ‚okowych, części dÅ‚awicy trzona tÅ‚okowego, " sprawdzenie / oglÄ™dziny tulei, zeszlifowanie progu, sprawdzenie smarowania, " przeglÄ…d zaworu wydechowego, zaworów / armatury zamontowanej na gÅ‚owicy, " przedstawienie do przeglÄ…du starszemu mechanikowi / klasyfikatorowi, " montaż caÅ‚oÅ›ci i zdanie w dziaÅ‚aniu klasyfikatorowi. Typowe temperatury i ciÅ›nienia czynników roboczych, wyznaczanie czasu eksploatowania elementów silnika. System chÅ‚odzenia silnika: - ciÅ›nienie wody ( 0,2 0,3 MPa) - temperatura wody chÅ‚odzÄ…cej ( 65 90 oC) UkÅ‚ad wymiany czynnika roboczego: " straty ciÅ›nienia na filtrze i chÅ‚odnicy powietrza, " ciÅ›nienie i temperatura w kolektorze powietrza ( 0,13 0,35 MPa- dwusuwowe, 0,15-0,45 MPa czterosuwowe, temperatura powietrza ca 40-45 oC-zależna od punktu rosy), " temperatura gazów za cylindrem ( 800- 900 K - silniki czterosuwowe, 650 800 K silniki dwusuwowe), " temperatura gazów przed i za turbinÄ…, " prÄ™dkość obrotowa turbosprężarki ( 6000 16000 obr/min dwusuwowe, 30000 40000 obr/min czterosuwowe) UkÅ‚ad zasilania paliwem. - ciÅ›nienie ( pokazuje prawidÅ‚owy stan zasilania pomp paliwowych),( 0,5 1,0 MPa) - temperatura ( wskazuje wÅ‚aÅ›ciwÄ… pracÄ™ podgrzewacza),( 100 135 oC) - wiskoza paliwa ( utrzymuje wÅ‚aÅ›ciwÄ… lepkość paliwa),(50 58 sec Red I, 9 12 cSt Å›rednio i wysokoobrotowe, 70 80 sec Red I, 15 18,5 cSt wolnoobrotowe) · UkÅ‚ad obiegowego smarowania silnika. - ciÅ›nienie oleju smarnego Å‚ożysk ( 0,2 0,4 MPa silniki główne, 0,3 0,6 MPa zespoÅ‚y prÄ…dotwórcze), - ciÅ›nienie chÅ‚odzenia olejowego tÅ‚oków ( 0,4 0,6 MPa). Wyznaczanie czasu miÄ™dzy-przeglÄ…dowego i zakresu przeglÄ…du zależne jest od przeznaczenia silnika, warunków jego eksploatacji oraz materiałów, z jakich wykonane sÄ… jego poszczególne podzespoÅ‚y. Czasookresy miÄ™dzy-przeglÄ…dowe okreÅ›la w instrukcji obsÅ‚ugi producent silnika a przeglÄ…dy / remonty silników sÄ… nadzorowane przez instytucje klasyfikacyjne. 11