Sprawozdanie z ćwiczenia nr IV Temat: Ocena wydolności fizycznej na podstawie wysiłkowej i powysiłkowej reakcji układu krą\enia. Cel ćwiczenia: Określenie wydolności fizycznej badanych na podstawie ich wyników testowych, obliczenie wskazników PWC 170, VO2 max, a tak\e określenie zdolności adaptacyjnych badanego poprzez obliczenie wskaznika sprawności fizycznej (FI) Materiał i metody: Materiał badawczy testy wydolności : Imię i Wiek Masa Wzrost Dyscyplina Kl. Test P. P. nazwisko ciała [cm] Sport. PWC harw. Mart. [kg] W.M. 21 82 194 L A II + + - (wieloboje) W. T. 23 70 178 L A (biegi II + + + średnie) S.J. 21 64 179 Szermierka I + - + G.T. 21 80 179 Szermierka M + + - W. K. 22 91 190 Wioślarstwo I + + + Wr. K. 21 75 191 Szermierka I - + + Z. M. 22 76 184 - - - - + Metody: TEST PWC 170 Test ten polega na wyliczeniu w kGm/min (bądz w watach) wartości obcią\enia podczas pracy na cykloergometrze przy częstości skurczów serca na poziomie 170 uderzeń na minutę. Próba ta składa się z co najmniej 2 wysiłków submaksymalnych, ka\dy trwający 5 minut, wykonanych na ró\nych obcią\eniach. Tętno mierzone było w ostatnich 30 sekundach ka\dego wysiłku. 1 Wartość PWC 170 obliczano ze wzoru: PWC 170 = N 1 +(N2 N1) x (170 F1) / (F2 F1) N1 obcią\enie pierwsze [kGm/min] N2 obcią\enie drugie [kGm/min] F1 tętno z 5 minuty pierwszej pracy F2 tętno z 5 minuty drugiej pracy Graficznym sposobem obliczania wskaznika PWC170 jest wyznaczenie jego wartości w układzie współrzędnych prostokątnych. W tym celu odkłada się dwa punkty odpowiadające wartości tętna zmierzonego podczas pracy o obcią\eniu N1 i N2. Przez punkty te prowadzona jest prosta, a\ do przecięcia z linią odpowiadającą częstości tętna 170 [ud/min]. Z powstałego, 3 punktu opuszczamy prostą prostopadłą na oś obcią\eń, gdzie mo\na odczytać wartość pracy mięśniowej, która podnosiła by tętno do 170 [ud/min]. Zasada pomiaru testu PWC170 opiera się na liniowej zale\ności między częstością skurczów serca, osiąganą w okresie równowagi czynnościowej podczas wysiłków submaksymalnych wykonywanych na cykloergometrze, a wielkością obcią\enia wysiłkowego PRÓBA HARWARDZKA (SET-UP-TEST) Badani wykonywali w tej próbie 4 minutowy wysiłek fizyczny, polegający na wchodzeniu na stopień (51 cm) w rytmie 30 wejść na minutę (na raz i dwa wejście, na trzy i cztery zejście) Po wysiłku badane poddawano pomiarom tętna: 1* od 1 min do 1 min i 30 s; 2* od 2 min do 2 min i 30 s; 3* od 3 min do 3 min i 30 s; 2 Aącznie wykonano trzy pomiary tętna, ka\dy po 30 sekund. Na podstawie częstości tętna obliczano wskaznik sprawności fizycznej (FI) Lp. Wskaznik FI (pkt) Ocena wydolności 1 Poni\ej 55 Zła 2 55 64 Poni\ej przeciętnej 3 65 79 Przeciętna 4 80 89 Dobra 5 Powy\ej 90 Bardzo dobra PRÓBA MARTINETA Badana osoba z zało\onym mankietem sfigmomanometru le\y przez 10 min. Po upływie tego czasu mierzymy jej tętno i ciśnienie tętnicze skurczowe i rozkurczowe. Następnie badany wykonuje 40 głębokich przysiadów w rytmie jeden przysiad na sekundę i natychmiast wraca do pozycji le\ącej. Od momentu przerwania wysiłku mierzy się czas, równocześnie badając co pół minuty ciśnienie tętnicze krwi i tętno a\ do powrotu do wartości spoczynkowych Wyniki: TEST PWC 170 Inicjały badanych F 1 N 1 F 2 N 2 W. M. 119 750 128 1050 W. T. 118 750 137 900 S. J. 134 1200 154 1350 G. T. 133 900 155 1300 W. K. 117 750 127 1050 3 Obliczenia wskaznika PWC 170 : - W.M.: PWC170 = N1 + (N2 N1) x (170 f1) / (f2 f1) PWC170 = 750 + (900 750) x (170 119 ) / (128 119) = 4869,18 Obliczenia wskaznika PWC 170 : - W.T.: PWC170 = N1 + (N2 N1) x (170 f1) / (f2 f1) PWC170 = 750 + (900 750) x (170 118) / (137 118) = 2463,15 Obliczenia wskaznika PWC 170 : - S.T.: PWC170 = N1 + (N2 N1) x (170 f1) / (f2 f1) PWC170 = 1200 + ( 1350 1200) x (170 134) / (154 134) = 2430 Obliczenia wskaznika PWC 170 : - T.G.: PWC170 = N1 + (N2 N1) x (170 f1) / (f2 f1) PWC170 = 900 + (1300 900) x (170 133) / (155 133) = 2186 Obliczenia wskaznika PWC 170 : - W.K.: PWC170 = N1 + (N2 N1) x (170 f1) / (f2 f1) PWC170 =750 + (1050 750) x (170 117) / (127 117) = 5565 Znając wyliczone PWC 170 mo\na obliczyć wielkość maksymalnego zu\ycia tlenu, czyli górną granicę równowagi czynnościowej. Maksymalny pułap tlenowy VO2max obliczamy według wzoru : VO2 max = 1,7 x PWC 170 + 1240 VO2 max maksymalny pułap tlenowy (w ml/min) 1,7 i 1240 wielkości stałe (niemianowane) PWC170 wartość bezwzględna (bez miana) 4 Ze wzoru wynika, \e istnieje du\a zale\ność między wskaznikiem PWC170 i VO2max. Im większa wartość wskaznika PWC170 tym wy\szy jest maksymalny pułap tlenowy, czyli badana osoba posiada lepszą wydolność. Obliczenia wskaznika VO 2 max : - W.M. VO2 max = 1,7 x PWC 170 + 1240 VO2 max = 1,7 x 4868,18 + 1240 VO2 max = 9515,906 - W.T. VO2 max = 1,7 x PWC 170 + 1240 VO2 max = 1,7 x 2463,15 + 1240 VO2 max = 5427,355 - S.J. VO2 max = 1,7 x PWC 170 + 1240 VO2 max = 1,7 x 2430 + 1240 VO2 max = 5371 - G.T. VO2 max = 1,7 x PWC 170 + 1240 VO2 max = 1,7 x 2186 + 1240 VO2 max = 4956,2 - W.K. VO2 max = 1,7 x PWC 170 + 1240 VO2 max = 1,7 x + 1240 VO2 max = 10700,5 PRÓBA HARWARDZKA Przykładowe obliczenie współczynnika FI FI = (czas pracy x 100)/ (2 x suma trzech pomiarów tętna) FI = (240 x 100) / (2 x 110) = 24000 / 220 = 109,1 Inicjały badanych Tętno [ud/0,5 min] Wskaznik FI Ocena 1 - 1,5 2-2,5 3 -3,5 wydolności 5 W. M. 63 60 57 83,3 Dobra W. T. 62 57 53 87,2 Dobra W. K. 50 48 46 104,1 Bardzo dobra Wr. K. 65 60 57 82,4 Dobra G. T. 65 62 60 80,2 Dobra 70 60 50 W.M. W.T. 40 W.K. 30 Wr.K. 20 G.T. 10 0 1- 2-2,5 3-3,5 1,5min min min czas PRÓBA MARTINETA W. K. czas Ciśnienie tęt. krwi Tętno (ud/min) spoczynek 130/60 60 0 30 160/72 72 1 150/90 60 1 30 145/90 64 2 135/85 60 6 t ę tno Z. M. czas Ciśnienie tęt. krwi Tętno (ud/min) spoczynek 160/45 62 0 30 145/40 73 1 140/50 68 1 30 135/65 65 2 130/60 63 W. K. czas Ciśnienie tęt. krwi Tętno (ud/min) spoczynek 130/60 76 0 30 160/50 128 1 150/60 88 1 30 140/60 84 2 135/60 80 S. J. czas Ciśnienie tęt. krwi Tętno (ud/min) spoczynek 130/95 52 0 30 160/70 92 1 150/70 88 1 30 135/75 64 2 125/65 62 W. T. czas Ciśnienie tęt. krwi Tętno (ud/min) spoczynek 140/75 70 0 30 150/70 82 1 145/70 76 1 30 135/70 74 2 7 140 120 100 W.K. 80 Z.M. W.K. 60 S.J. W.T. 40 20 0 czas Wnioski: Im większa wartość PWC170 tym większe mo\liwości pracy mięśniowej badanego, przy odpowiedniej reakcji układu krą\enia (lepsza wydolność fizyczna). Z wykresów wynika, \e im dłu\ej badany pracuje, aby osiągnąć tętno 170 [ud/min], tym lepsza jest jego sprawność fizyczna, poniewa\ mo\e wytrzymać większe obcią\enie. Nasze wyniki potwierdzają tę zale\ność. Wydolność fizyczna kształtowana jest poprzez odpowiedni trening. Im bardziej jest on wymagający i systematyczny tym lepsza jest wydolność fizyczna. Dlatego te\ W.M. oraz W.K. 8 t ę tno ' ' ' ' ' ' k 2 1 0 0 e 3 3 n ' ' y 0 1 z c o p s którzy czynnie uprawiają wielobój lekkoatletyczny (W.M.) i wioślarstwo (W.K.) mają lepszą wydolność fizyczną od kolegów trenujących inne dyscypliny sportu (np. szermierka). Jednocześnie W.M. i W.K. osiągnęli wysokie wyniki w obliczanych maksymalnych pułapach tlenowych (VO2max). W próbie harwardzkiej, dzięki której mogliśmy obliczyć wskaznik sprawności fizycznej, najlepszy wynik osiągnął W.K. (jak poprzednio) jednak drugi co do wielkości wynik miał W.T. (LA biegi średnie) co po raz kolejny potwierdziło nasze przekonanie \e wydolność fizyczna najsilniej kształtowana jest przez odpowiednie treningi. Wszyscy przebadani charakteryzowali się co najmniej dobrą sprawnością fizyczną . W próbie Martineta zauwa\yliśmy \e reakcje poszczególnych badanych odbiegają od normy. W warunkach normalnych tętno i ciśnienie powracają do normy w ciągu trzech minut, u przebadanych nastąpiło to szybciej bo w przedziale od 1,5 do 2 minut. Bibliografia: 1. H.D. Halicka Ambroziak Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego , Warszawa 1996 r. 2. S. Kozłowski, K. Nazar Wprowadzenie do fizjologii klinicznej , Warszawa 1995 r 9