Cykl życia Ludzie nie żyją wiecznie. Jeśli mierzyć długość naszego życia w odniesieniu do wieczności, nie trwa ono dłużej niż mrugnięcie oka. Dlatego też możemy zadać sobie pytanie o wartość życia ludzkiego... Dawno temu dowiedziałem się, że mrugnięcie oka jako takie, to nic wielkiego. Ale oko, które mruga - to dopiero coś. Rozpiętość życia to pestka. Ale człowiek, który przeżywa swoje życie - ten człowiek jest istotny. Tak mężczyni, jak kobiety muszą nadać swemu życiu znaczenie. Znaczenie nie jest wartością automatycznie życiu przypisaną. Wypełnienie życia sensem jest ciężką pracą. wg Chaima Potoka Judaizm jest tradycją, która w równym stopniu poważa mrugnięcie okiem, jak i oko, które mruga. Nadaje życiu znaczenie, umożliwiając nam celebrowanie, upamiętnianie i uświęcanie najistotniejszych wydarzeń, które z jednej strony są znakami upływającego czasu, z drugiej naszego osobistego rozwoju. Poprzez ceremonię narodzin, zobowiązania wobec Boga i blinich, ważne zmiany zachodzące w życiu, a w końcu śmierć upamiętniamy kamienie milowe na drodze naszego żywota, które sprawiają, że jest on jedyny w swoim rodzaju. Rytuały narodzin: Brit mila (obrzezanie) W księdze początku (Genesis) Abraham i jego trzynastoletni syn Iszmael poddani zostają obrzezaniu, na wyrany rozkaz Boga. Po narodzinach Izaaka, drugiego syna Abrahama, Bóg po raz kolejny nakazuje usunięcie chłopca, gdy ten ma osiem dni. Po dziś dzień żydowscy chłopcy poddawaniu są fragmentu napletka obrzezaniu w ósmym dniu życia. Mężczyni przechodzący na judaizm, którzy zostali wcześniej obrzezani, poddawani są symbolicznemu upuszczeniu kropli krwi. Jak można się domyślać, rytuał obrzezania obwarowany jest przeróżnymi mitami, krążą o nim dowcipy, które powodują dyskomfort tak psychiczny, jak i fizyczny niektórych Żydów. Pewien mężczyzna szedł ulicą gdy nagle dostrzegł wystawę a na niej ogromny zegar. Ponieważ jak raz zepsuł mu się zegarek, postanowił wejść do środka. Wchodzi, wyłuszcza sprawę, na co właściciel zakładu odpowiada: "Niestety nie mogę zreperować twojego zegarka, bo, widzisz, ja jestem mohel, nie zegarmistrz." Zaskoczony przechodzień pyta: "Skoro jesteś mohel, to dlaczego na litość boską, w Twoim oknie wisi zegar????? Mohel odpowiada: "A co Twoim zdaniem mam tam zawiesić?" Jako że Tora nie podaje racjonalnego powodu, dla którego nakazuje obrzezanie, brit mila symbolizuje przymierze z Bogiem. Po błogosławieństwie zmówionym przez mohela, wszyscy obecni odmawiają modlitwę: "tak jak [imię chłopca] przystąpił do zawarcia przymierza, niech przystąpi do poznawania Tory, ślubnego baldachimu i dobrych uczynków". Jak wszystkie radosne wydarzenia w życiu, tak i brit mila celebrowana jest poprzez błogosławieństwo i wypicie szklanki wina (uwaga: wino pijemy dopiero po akcie obrzezania, nigdy wcześniej!!!) Simchat Bat Ponieważ narodzinom dziewczynki nie towarzyszą okoliczności równie dramatyczne, co narodzinom chłopca (patrz: brit mila), w wielu żydowskich domach wprowadza się ceremonię simchat bat dla symbolicznego powitania dziewczynki i na znak jej przymierza z Bogiem. Kirjat hashem Jako że chłopiec otrzymuje imię podczas ceremonii obrzezania, powstał również rytuał nadawania imienia dziewczynce. Tradycyjnie dziewczynka otrzymuje imię podczas pierwszego Szabatu po swych narodzinach lub pierwszego dnia, gdy czytany jest fragment Tory: wtedy to ojciec lub oboje rodzice zostają wezwani do czytania Tory, a zaraz potem odmawia się modlitwę za dziecko. Podczas modlitwy ogłoszone zostaje imię dziewczynki. Wejście w dorosłość: Bar / Bat Micwa Czy nam się to podoba, czy też nie, według prawa religijnego żydowski chłopiec staje się mężczyzną w wieku lat 13, żydowska dziewczynka staje się kobietą w wieku lat 12 lub 13 (w zależności od tradycji panującej w danej społeczności). Przekraczając granice wieku, żydowskie dzieci stają się odpowiedzialne za wypełnianie praw i nakazów judaizmu, jako że w oczach Boga i społeczności są już dorosłe. Jako że judaizm nakazuje uroczyste uczczenie bar / bat mitzwy, w niektórych społecznościach, zwłaszcza w XX-wiecznej Ameryce, przyjęło to niespotykane rozmiary, a czasami dość ekstrawagancki charakter. Podczas gdy dziewczęta z ortodoksyjnych domów przygotowują Dvar Torę (słowo Tory - zazwyczaj opatrzone krótkim komentarzem) w zaciszu domowym, w kongregacjach nieortodoksyjnych zarówno chłopcy, jak i dziewczęta w Szabat czytają Torę i / lub haftorę (odpowiedni fragment z Proroków) w synagodze. W ten sposób wszyscy członkowie społeczności dowiadują się, że chłopiec stał się BAR MICWA- synem przykazań, a dziewczynka BAT MICWA - córką przykazań. Po nabożeństwie w synagodze odbywa się huczna impreza, z mnóstwem jedzenia, tańcami i śpiewami. Małżeństwo Małżeństwo jest zjednoczeniem dwóch dusz w jedną, jest najstarszą, uniwersalną instytucją wynalezioną przez człowieka. W tradycji żydowskiej małżeństwo jest zarówno przykazaniem, jak i idealnym stanem, w jakim może znaleć się człowiek. Hebrajskie słowo na oznaczenie małżeństwa brzmi kidduszin, tyle co "uświęcenie". W skład wyrazu kidduszin wchodzi wyraz kadosz - czyli "świety", co podnosi status związku kobiety i mężczyzny do boskiego, duchowego królestwa. Drugie znaczenie słowa kadosz to "separacja, oddzielenie". Mężczyzna i kobieta w pewnym sensie odseparowują się od reszty społeczności, wybierają siebie nawzajem na specjalnych, wiecznych współtowarzyszy. Stają się nową całością, nową jakością jako para. Żydowskie małżeństwo to coś więcej niż związek cywilny. Przedmioty ceremonialne: Chupa: baldachim ślubny, pod którym panna i pan młody stoją podczas ceremonii zaślubin. Chupa symbolizuje dom, który wspólnie stworzą, już jako mąż i żona. Pierścionek: symbol "transakcji" ślubnej. W czasach starożytnych na znak zaręczyn narzeczony obdarowywał narzeczoną monetą, ale począwszy od VIII wieku miejsce monety zastąpił pierścień. W oryginalnym znaczeniu ceremonia zaślubin byłą swoistą transakcją, podczas której narzeczony "kupował" narzeczoną, płacąc pierścionkiem. Dlatego też, na mocy tradycji, pierścień ślubny musi spełniać kilka warunków: musi być wykonany z metalu szlachetnego (zazwyczaj złota), nie może mieć żadnych klejnotów; musi należeć do narzeczonego. Dwóch świadków musi potwierdzić wartość pierścionka. Zgodnie z tradycją żydowska wszyscy ludzie powinni być równi podczas największych przemian zachodzących w ich życiu. Dlatego też pierścionki ślubne są proste i niedekorowane, niezależnie od stopnia zamożności pary młodej. Ketuba: dokument prawny wprowadzony przez rabinów w czasach talmudycznych (ponad 2000 lat temu), w celu zabezpieczenia praw kobiet. Dokument ustal warunki małżeństwa i chroni kobiety przed niesprawiedliwością. Ketuba jest podpisywana w obecności dwóch świadków, niespokrewnionych ani z parą młodą, ani ze sobą nawzajem. Ceremonia zaślubin: Post ślubny: zgodnie z tradycją narzeczeni poszczą w dniu ślubu na znak symbolicznego oczyszczenia dusz. Powinni wejść "oczyszczeni" w nowe, wspólne życie. Podpisanie ketuby: w pokoju narzeczonego dwóch świadków podpisuje ketubę (kontrakt małżeński) pełnymi hebrajskimi imionami. W ketubie wymienione są wszystkie obowiązki męża wobec żony, dokument ten uważany jest za tak ważny, że w przypadku jego zaginięcia, mąż i żona nie mogą żyć razem aż do czasu spisania nowej ketuby. W treści ketuby mąż zobowiązuje się zapewnić żonie "pożywienie, ubranie i wypełniać wszystkie jej potrzeby oraz żyć z nią jako mąż, zgodnie z powszechnie panującym zwyczajem." Słowa "żyć jako mąż" są eufemizmem na określenie kontaktów seksualnych. Rabini postanowili uczynić kontakty seksualne częścią kontraktu, ponieważ uważali, ze większość kobiet będzie zbyt nieśmiała, bądąc skromna na to by inicjować stosunki seksualne. Ten warunek małżeństwa zabezpiecza kobietę również przed ewentualną obojętnością seksualna męża. W czasach gdy judaizm dozwalał poligamię, ten sam warunek dotyczący kontaktów seksualnych gwarantował żonom starszym i mniej atrakcyjnym minimum uwagi ze strony małżonka. Minimalną częstotliwość stosunków seksualnych w małżeństwie Talmud określa na podstawie zawodu małżonka i czasu, który spędza w domu. I tak: "Każdego dnia ci, którzy nie pracują, dwa razy w tygodniu robotnicy, raz w tygodniu poganiacz osłów, raz na trzydzieści dni camel driver, raz na sześć miesięcy marynarz" (Miszna Ketubot 5:6). Zgodnie z generalnie mało romantycznym charakterem prawodawstwa w judaizmie, ketuba określa finansowe zobowiązania męża wobec żony w przypadku rozwodu lub śmierci. Ketuba, której używa się obecnie została spisana w drugim wieku p.n.e. Podczas ceremonii ślubnej ketuba jest głośno odczytana w oryginalnym brzmieniu - czyli po aramejsku, a potem wręczona pannie młodej. Erusin: w tradycji żydowskiej wino jest zawsze łączone z radością i uroczystością. Erusin w znaczeniu tradycyjnym to zaręczyny. Obecnie to nie mniej ni więcej niż błogosławieństwa zmówione nad winem oraz nad zaręczoną sobie parą. Państwo młodzi dzielą pierwszy kielich wina. Ceremonia zakładania pierścienia: zgodnie z tradycją pan młody zakłada pierścień pannie młodej i wymawia słowa: "odtąd jesteś mi przeznaczona na mocy prawa Mojżesza i Izraela". Ostatnimi czasy modne stało się "podwójne obrączkowanie" - panna młoda zakłada pierścień swemu wybranemu i wypowiada te same słowa bąd cytat z Pieśni nad pieśniami: jestem mego ukochanego, a mój ukochany jest mój. Kidduszin: ta część ceremonii składa się z siedmiu błogosławieństw - szewa brachot. W jednym z błogosławieństw narzeczeni wyrażają swą wdzięczność za stworzenie człowieka na obraz i podobieństwo Boga oraz proszą o taką samą radość, jaka spotkała Adama i Ewę (oczywiście zanim wąż wszedł w paradę!!!) Narzeczeni dzielą drugi kielich wina. Stłuczenie szklanki: pod koniec każdej ceremonii ślubnej następuje nagła zmiana nastroju - dotychczas radosnego. Rozbicie szklanki. Nawet w najbardziej szczęśliwych chwilach naród żydowski nie może zapomnieć o swej historii. Są tacy, którzy wierzą, że stłuczenie szklanki ma przypominać o zburzeniu drugiej świątyni jerozolimskiej. Inni uznają ten zwyczaj za swego rodzaju przestrogę dana młodej parze: małżeństwo jest kruche niczym szklanka i niczym szklankę można je zniszczyć. Rozwód Jako że było o małżeństwie, teraz przyszedł czas na rozwód. Tora tylko raz wspomina o rozwodzie. Powodem rozwodu może być... prawie wszystko. Stąd wspomniany wyżej kontrakt ślubny - ketuba - zabezpieczający prawa kobiety. Dokument rozwodowy - get musi zostać spisany przez męża bąd jego pełnomocnika w obecności świadka. Następnie mąż udaje się do żony i zrzuca get w jej ręce (ponieważ nie mogą się już dotykać). Kobieta obchodzi pokój dookoła na znak odzyskanej niezależności. Zaraz potem rabin informuje ją, że nie może wejść nowy związek małżeński przez minimum 90 dni. Zgodnie z prawem, małżeństwo zawarte w synagodze musi zostać rozwiązane przez get. Jeśli tak się nie stanie (czyli mężczyzna odmawia wydania dokumentu rozwodowego) kobieta jest ciągle związana, w tradycji kobietę taką nazywa się aguna czyli kobieta w łańcuchach. Śmierć: Judaizm traktuje śmierć jako naturalną konsekwencję życia, część cyklu biologicznego wszystkich istot na ziemi. Zgodnie z tradycją, od chwili śmierci do pogrzebu, który odbywa się następnego dnia, ktoś czuwa przy zmarłym i recytuje psalmy. Hewra kadisza (bractwo pogrzebowe) zajmuje się rytualnym obrządkiem pogrzebowym: obmyciem oraz obleczeniem ciała w biały całun (kitel). Podczas pogrzebu trumna jest zamknięta, co ma symbolizować, ze zmarły już nie należy do świata doczesnego. Innym znakiem nieodwracalności śmierci jest sypanie garści ziemi na trumnę już opuszczoną do grobu. Rytuały dotyczące pogrzebu utwierdzają nas w poczuciu świętości i piękna życia. Ceremonia pogrzebowa ma na celu ułatwienie ukochanym zmarłego zaakceptowania takiego porządku rzeczy i dalszego życia. W czasach Talmudu wprowadzono trwającą 7 dni żałobę po zmarłym (sziwa). Członkowie najbliższej rodziny opłakują zmarłego, nie wychodzą z domu, unikają wykonywania codziennych czynności oraz przyjmują kondolencje.