Dewiacja i kontrola spoÅ‚eczna życie to zmienność, dynamika, dzianie siÄ™ spoÅ‚eczeÅ„stwa żyjÄ… , uczestniczÄ…c w nieustajÄ…cej zmiennoÅ›ci CZYNNIKI ZAGRAÅ»AJCE PORZDKOWI SPOAECZNEMU WIELKOŚĆ POPULACJI JAKOŚĆ INTERAKCJI ZAUFANIE ZAANGAÅ»OWANIE ZRÓŻNICOWANIE SPOAECZNE KULTURA ROLE ZAWODOWE DOCHODY NIERÓWNOÅšCI PIENIDZE, WAADZA, PRESTIÅ» KONTROLA NA POZIOMIE MAKRO T. HOBBES (1651r) podporzÄ…dkowanie każdego rzÄ…dom wielkiego brata (Lewiatana), jakim jest paÅ„stwo (regulacje rzÄ…dowe) A. SMITH (1778r) niewidzialna rÄ™ka rynku , dziaÅ‚a prawo popytu i podaży; paÅ„stwo nie jest tutaj potrzebne KONTROLA NA POZIOMIE MIKRO SOCJALIZACJA MOTYWACJA INTERAKCJE RYTUAAY ROLE SPOAECZNE Socjalizacja problem socjalizacji pojawia siÄ™ wtedy, gdy zastanawiamy siÄ™ skÄ…d ludzie czerpiÄ… wiedzÄ™, umiejÄ™tnoÅ›ci, znajomość reguÅ‚ dziaÅ‚ania, obowiÄ…zujÄ…cych norm, które pózniej przejawiajÄ… siÄ™ w ich zachowaniach rola biologii i genetyki; ludzie dziedziczÄ… pewne ludzkie impulsy, repertuary zachowaÅ„, sposoby postÄ™powania, schematy myÅ›lenia, które sÄ… wÅ‚aÅ›ciwe caÅ‚emu gatunkowi ludzkiemu wszystkie sposoby życia nie sÄ… efektem dziedziczenia, lecz ludzie je nabywajÄ… od spoÅ‚eczeÅ„stwa w którym siÄ™ urodzili i dorastajÄ…; to spoÅ‚eczeÅ„stwo dyktuje jak dziaÅ‚ać i myÅ›leć spoÅ‚eczeÅ„stwo wpaja jednostce sposoby życia swojej grupy dziÄ™ki reguÅ‚om zawartym w kulturze kulturze Proces socjalizacji socjalizacja to proces za poÅ›rednictwem którego jednostka staje socjalizacja siÄ™ czÅ‚onkiem szerszych zbiorowoÅ›ci spoÅ‚ecznych uczenie siÄ™ reguÅ‚ i idei zawartych w kulturze socjalizacja pierwotna dokonujÄ…ca siÄ™ w dzieciÅ„stwie, w socjalizacja pierwotna rodzinie i innych grupach pierwotnych socjalizacja antycypujÄ…ca internalizowanie wzorów grupy, do socjalizacja antycypujÄ…ca której siÄ™ nie należy, a jedynie pragnie należeć, czyli pozytywnej grupy odniesienia socjalizacja odwrotna sytuacja spotykana w warunkach socjalizacja odwrotna szybkiej zmiany kulturowej, kiedy np. mÅ‚ode pokolenie stara siÄ™ wdrożyć tradycjonalnie nastawione starsze pokolenie do nowych wzorów kulturowych tj. stylów bycia, mówienia, ubierania siÄ™, rozrywki, twórczoÅ›ci etc. socjalizacja permanentna proces internalizowania coraz to socjalizacja permanentna nowych wzorów kulturowych, w ciÄ…gu caÅ‚ego życia Internalizacja kultury wszystkie treÅ›ci wpajane przez spoÅ‚eczeÅ„stwo, zawarte sÄ… w obrÄ™bie kultury internalizacja proces psychiczny polegajÄ…cy na internalizacja uwewnÄ™trznieniu kultury, czyli przeksztaÅ‚ceniu jej wzorów w elementy osobowoÅ›ci motywacje czy postawy eksternalizacja przejawianie siÄ™ uksztaÅ‚towanych eksternalizacja kulturowo treÅ›ci osobowoÅ›ciowych motywacji czy postaw w konkretnych dziaÅ‚aniach SÅ‚abe ogniwa socjalizacji resocjalizacja eliminacja gÅ‚Ä™boko resocjalizacja zinternalizowanych wzorów kulturowych i wpojenie wzorów przeciwstawnych kontrsocjalizacja uczenie siÄ™ wzorów życia kontrsocjalizacja typowych dla Å›rodowisk dewiacyjnych i przestÄ™pczych, odmiennych od tych, które uznaje wiÄ™kszość spoÅ‚eczeÅ„stwa Dewiacja i jej rodzaje dewiacja pierwotna czyn dewiacyjny popeÅ‚niony po dewiacja pierwotna raz pierwszy, uruchamiajÄ…cy sekwencjÄ™ kontroli spoÅ‚ecznej i wymierzania sankcji dewiacja wtórna recydywa, czyli wejÅ›cie na drogÄ™ dewiacja wtórna kariery dewiacyjnej w wyniku odrzucenia przez spoÅ‚eczeÅ„stwo stygmatyzacji stygmatyzacja /etykietowanie/ trwaÅ‚e przypisanie stygmatyzacja jednostce tożsamoÅ›ci dewianta czy przestÄ™pcy przez ciążące na niej znamiÄ™ karalnoÅ›ci dewiacja w sensie funkcjonalnym czyn wywoÅ‚ujÄ…cy dewiacja w sensie funkcjonalnym negatywne reakcje spoÅ‚eczne w postaci sankcji różnego rodzaju Dewiant CzÅ‚owiek, który żyje niezgodnie z obowiÄ…zujÄ…cymi reguÅ‚ami, których przestrzega wiÄ™kszość z nas: np. przestÄ™pcy, narkomani (Giddens, 223) Kevin Mitnick hakerzy jako grupa dewiantów, zagrażajÄ…ca epoce informacji (mroczna spoÅ‚eczność nieprzystosowanych spoÅ‚ecznie mÅ‚odych ludzi, którzy unikajÄ… kontaktów z innymi i żyjÄ… alternatywnym życiem, ukryci za anonimowymi nazwami użytkownika sieci) Kevin Mitnick Kevin David Mitnick (ur. 6 sierpnia 1963 roku w Van Nuys, Kalifornia) jeden z najbardziej znanych komputerowych wÅ‚amywaczy. Za swoje przestÄ™pstwa zostaÅ‚ skazany na wieloletnie pozbawienie wolnoÅ›ci. 15 lutego 1995 roku FBI przy pomocy dziennikarza komputerowego Johna Markoffa i Tsutomu Shimomury aresztowano go. ZostaÅ‚ oskarżony o wÅ‚amanie na terenie USA do kilku ważnych systemów komputerowych. Nigdy jednak nie zarzucono mu czerpania korzyÅ›ci materialnych z crackingu. Kevin Mitnick w Polsce z okazji promocji Sztuki podstÄ™pu LUDZIE, KTÓRYCH ZACHOWANIE MOÅ»E WYDAWAĆ SI DZIWNE LUB NIEZROZUMIAAE, OKAZUJ SI CAAKIEM RACJONALNI, KIEDY POZNAMY MOTYWY ICH DZIAAANIA (GIDDENS, 224) Kontrola spoÅ‚eczna i sankcje kontrola spoÅ‚eczna system spoÅ‚ecznych sankcji /negatywnych i kontrola spoÅ‚eczna pozytywnych/ oraz agend /grup, organizacji, instytucji/ stosujÄ…cych takie sankcje sankcje formalne kary wymierzane w szczegółowo przepisanym sankcje formalne trybie, w okreÅ›lonym precyzyjnie wymiarze, przez specjalnie do tego powoÅ‚ane organizacje czy instytucje sankcje rozproszone spontaniczne i nieformalne metody nacisku sankcje rozproszone i karania stosowane przez grupy, do których jednostka należy permisywność spoÅ‚eczna atmosfera przyzwolenia na czyny permisywność spoÅ‚eczna dewiacyjne czy nawet przestÄ™pcze wywierajÄ…ca presjÄ™ na agendy kontroli spoÅ‚ecznej w kierunku powstrzymywania siÄ™ od wymierzenia sankcji, lub wymierzenia sankcji niewspółmiernie Å‚agodnych punitywność rozpowszechnione w spoÅ‚eczeÅ„stwie żądanie punitywność wysokich kar i zerowej tolerancji w stosunku do dewiantów i przestÄ™pców NORMY SPOAECZNE S PRZESTRZEGANE, BO: ISTNIEJ SOCJALIZACJA SPOAECZNE REGUAY SYSTEM KONTROLI I WSKAŻÓWKI SPOAECZNEJ OKREÅšLAJCE WAAÅšCIWE ZACHOWANIA W POSZCZEGÓLNYCH SYTUACJACH (ZDRADA, KRADZIEÅ», NATURYZM..) Normy Wzory (powinnoÅ›ci) (realne zachowanie) DEF: Zamierzone panowanie spoÅ‚eczeÅ„stwa nad jednostkÄ… (E.ROSS) obyczaj Proces standaryzacji lub zwyczaj normalizacji efektów ludzkiej pracy moralność religia aby byÅ‚a skuteczna musi normy prawne być zinternalizowana tradycja POSTAWY WOBEC NORM Konformizm i Dewiacja Funkcje : granice dopuszczalnych zachowaÅ„ wzmocnienie integracji grupy czynnik zmiany spoÅ‚ecznej (alternatywne wzory zachowaÅ„) INTERPRETACJE BIOLOGICZNE Cesare Lombroso (1876r): ksztaÅ‚t czaszki, wielkość szczÄ™ki, dÅ‚ugość ramion osoby biologicznie zdegenerowane (typ atawistyczny Sheldon (1949r): typ mezomorficzny (umięśniony, aktywny, skÅ‚onny do przestÄ™pczośći) Ektomorficzny (szczupÅ‚y) Endomorficzny (pulchny) INTERPRETACJE PSYCHOLOGICZNE NIENORMALNE STANY PSYCHICZNE TYPY OSOBOWOÅšCI Hans Eysenck nienormalne stany psychiczne majÄ… charakter dziedziczny Amoralna osobowość psychopatyczna wycofana, pozbawiona emocji jednostka, która dziaÅ‚a impulsywnie i rzadko kiedy ma poczucie winy Ewolucja kontroli spoÅ‚ecznej Ewolucja kontroli spoÅ‚ecznej Ewolucja kontroli spoÅ‚ecznej Ewolucja kontroli spoÅ‚ecznej (wiÄ™zi) F. TOENNIENS GEMEINSCHAFT GESSELLSCHAFT (zwyczaj, tradycja) (cele racjonalne, prawo, opinia publiczna) Ferdinand Tönnies Ferdinand Tönnies (1855 - 1936) Ferdinand Tönnies (ur. 26 lipca 1855 koÅ‚o Oldenswort - zm. 9 kwietnia 1936 w Kilonii), niemiecki socjolog i filozof. Od 1913 r. profesor uniwersytetu w Kilonii. Twórca systemu socjologii ogólnej, za którego podstawÄ™ przyjÄ…Å‚ rozróżnienie wspólnoty (niem. Gemeinschaft) i stowarzyszenia (Gesellschaft) stosunków spoÅ‚ecznych. WprowadziÅ‚ termin woluntaryzm. InspirowaÅ‚ siÄ™ filozofiÄ… Thomasa Hobbesa. ZapoczÄ…tkowaÅ‚ w socjologii formalizm, który rozwinÄ…Å‚ i uporzÄ…dkowaÅ‚ Georg Simmel. FUNKCJONOWANIE ZACHOWANIE INSTYTUCJI FUNKCJONOWANIE ZGODNOŚĆ Z GOSPODARKI, PRZYPISYWANYM SYSTEMU NORMA NORMA NORMA NORMA MU ZNACZENIEM POLITYCZNEGO JZYK STAN PEANIONA WYGLD PSYCHIKI ROLA WIERZENIA SPOAECZNA (KULTURA) DEWIACJA SPOAECZNA DEWIACJA SPOAECZNA DEWIACJA SPOAECZNA DEWIACJA SPOAECZNA AAC. DEVIO SCHODZENIE Z DROGI ODCHYLENIE ZBOCZENIE Po II wojnie Å›wiatowej : synonim patologii lub dezorganizacji spoÅ‚ecznej INTERPRETACJE TEORIE FUNKCJONALISTYCZNE TEORIA INTERAKCJONISTYCZNA TEORIA KONFLIKTU TEORIA KONTROLI anomia stan spoÅ‚eczeÅ„stwa wynikajÄ…cy z rozpadu powszechnie przyjÄ™tych norm postÄ™powania; sytuacja, w której normy moralne i wzorce zachowania sÄ… nieobecne, niejasne, lub w konflikcie ze sobÄ… ; stan alienacji, dezorientacji, zagubienia siÄ™ jednostki. Etym. - gr. 'bezprawie'; zob. Anomia. Termin fr. socjologa Emila Durkheima (1897). Emile Durkheim " francuski filozof, socjolog i pedagog Jego prace miaÅ‚y wielki wpÅ‚yw na rozwój nowoczesnej socjologii. (ur. 15 kwietnia 1858 r., zm. 15 listopada 1917 r.) Durkheim byÅ‚ najwybitniejszym przedstawicielem socjologizmu. ByÅ‚ profesorem w Bordeaux, gdzie w 1895 roku objÄ…Å‚ pierwszÄ… w Europie katedrÄ™ socjologii, od 1902 roku wykÅ‚adaÅ‚ na Sorbonie. Durkheim byÅ‚ autorem klasycznych dzieÅ‚, spoÅ›ród których najsÅ‚ynniejsze to: O podziale pracy spoÅ‚ecznej, Zarysy metody socjologicznej, Le suicide. Étude de sociologie, Elementarne formy życia religijnego. ByÅ‚ zaÅ‚ożycielem i redaktorem pisma Année Sociologique. Robert Merton I. Jako czynnik dezintegracji I. Jako czynnik dezintegracji I. Jako czynnik dezintegracji I. Jako czynnik dezintegracji (konsesualny, integracyjny model spoÅ‚eczeÅ„stwa) Ustala zakres tego, co wolno, a czego nie rolÄ™ publicznego karania dewiantów współczeÅ›nie przyjmujÄ… media karanie dewiantów wzmacnia konformizm wÅ›ród pozostaÅ‚ych czÅ‚onków grupy napiÄ™cia indukujÄ…ce dewiacje tkwiÄ… w strukturze spoÅ‚ecznej (zanik wiÄ™zi, anonimowość kontaktów spoÅ‚ecznych& ) II. Dewiacja jako zachowanie II. Dewiacja jako zachowanie II. Dewiacja jako zachowanie II. Dewiacja jako zachowanie wyuczone (interakcjonizm) wyuczone (interakcjonizm) wyuczone (interakcjonizm) wyuczone (interakcjonizm) (orientacja socjalizacyjno - kulturowa) Jest to przykÅ‚ad socjalizacji negatywnej Nabywamy jÄ… poprzez przyÅ‚Ä…czanie siÄ™ do podkultur dewiacyjnych oraz przynależność do Å›rodowiska o ograniczonych możliwoÅ›ciach legalnego czy racjonalnego zaspokajania potrzeb i aspiracji lub zablokowanego (np.mniejszoÅ›ci etniczne) teoria zróżnicowanych powiÄ…zaÅ„: gangi zaspokajajÄ… te same potrzeby, co grupy pierwotne (bezpieczeÅ„stwa, przynależnoÅ›ci, emocjonalne..) III. Dewiacja jako trwaÅ‚y III. Dewiacja jako trwaÅ‚y III. Dewiacja jako trwaÅ‚y III. Dewiacja jako trwaÅ‚y element życia spoÅ‚ecznego element życia spoÅ‚ecznego element życia spoÅ‚ecznego element życia spoÅ‚ecznego (konfliktowy, oparty na antagonizmach, model spoÅ‚eczeÅ„stwa) Dewiacja to staÅ‚y element życia spoÅ‚ecznego; o tym co jest, a co nie jest dewiacjÄ…, decydujÄ… ci, którzy majÄ… wÅ‚adzÄ™ i mogÄ… stanowić prawo - zródÅ‚a dewiacji tkwiÄ… w zle funkcjonujÄ…cym prawie, instytucjach wÅ‚adzy i paÅ„stwa Zachowania dewiacyjne sÄ… przypisywane nieuprzywilejowanym segmentom spoÅ‚eczeÅ„stwa; ludziom pozbawionym korzyÅ›ci, jakie daje wÅ‚adza, zamożność, wpÅ‚ywy itp IV. Teoria naznaczania IV. Teoria naznaczania IV. Teoria naznaczania IV. Teoria naznaczania Nie pytamy dlaczego ludzie narzucajÄ… okreÅ›lone normy; przyjmujemy, że dziaÅ‚ania same w sobie nie sÄ… ani dobre ani zÅ‚e zÅ‚o to nie sam czyn, a sposób jego definiowania i reagowania na niego przez innych wyraża strukturÄ™ wÅ‚adzy w spoÅ‚eczeÅ„stwie; reguÅ‚y zostaÅ‚y stworzone przez bogatszych dla biednych, mężczyzn dla kobiet, starszych dla mÅ‚odszych, itp& OZNACZA TO, Å»E: DEWIACJA WYMAGA DEFINICJI TO PROCES SPOAECZNY, NIE MORALNY !