KOSMETOLOGIA SKÓRA: 1.UKRWIENIE SKÓRY: Skora jest unaczyniona przez 2 glowne sploty: splot podbrodawkowy- wystepuje na granicy skory wlasciwej i tkanki podskornej, zaopatruja brodawki skorne natomiast nie wnikaja do naskorka.komorki naskorka odzywiane sa dzieki krazeniu limfy. splot gleboki Naczynia krwionosne obejmuja siec naczyn wlosowatych, przedwlosowatych oraz żyły i tetnice. Dookola przydatkow skory naczynia tworza odrebny splot. Naczynia limfatyczne wlosowate rozpoczynaja sie w warstwie brodawkowatej po czym lacza sie w siec warstwy siateczkowej skory wlasciwej. Druga siec naczyn limfatycznych znajduje sie w tkance podskornej. 2.UNERWIENIE SKÓRY: Skora ma bardzo rozgaleziona siec nerwowa ktorej wlokna ukladu mozgowo-rdzeniowego mieszaja sie z wloknami autonomicznymi.przewazaja wolne zakonczenia nerwowe ktore oplataja przydatki, wnikaja do naskorka i naczyn. Oprocz wolnych zakonczen w skorze znajduja sie zakonczenia upostanowione spelniajace funkcje receptorow. Ich najwieksze zageszczenie znajduje sie w okolicach pozbawionych wlosow m.in. Brodawki sutkowe i narzady plciowe. Wszystkie rodzaje czucia sa odbierane przez cala siec nerwowa. Czucie dotyku-cialka meisnera czucie ucisku- cialka watera paciniego czucie ciepla- cialka ruffiniego czucie zimna- kolby krauzego czucie bolu-nocyceptory 3.SKÓRA JAKO UKAAD IMMUNOLOGICZNY: Glownymi komorkami ktore stanowia tkanke limfatyczna zwiazana ze skora (SALT) sa: komorki Landerhansa keratynocyty immuno kompetentne limfocyty T Komorki Landerhansa zapoczatkowuja proces reakcji immunologicznej poprzez prezentacje antygenu limfocytom T. Prezentacja ta moze zachodzic w naskorku lub regionalnym węzle chlonnym. Nastepstwem tego jest pobudzenie limfocytu T jak i komorki Landerhansa ktora wytwarza interleukinę-1. Ta z kolei stymuluje limfocyty T, pomocnicze do wytwarzania interlenkiny-2 ktora z kolei wplywa na proliferacje limfocytu T i roznicowanie sie komorek efektowych np. Limfocytow cytotoksycznych. Odgrywaja one duza role w roznych stanach zapalnych skory. Keratynocyty-Udzial keratenocytow w reakcji immunologicznej polega na wytwarzaniu cytokin o wlasciwosciach imunoregulacyjnych. Promieniowanie UV zmniejsza ilosc komorek Landerhansa w skorze przez co dochodzi do zaburzen nadzoru immunologicznego i latwiej powstaja nowotwory a pewne choroby skory takie jak atopowe zapalenie skory lacza sie. 4.MELANOGENEZA: W obrebie skory znajduje sie barwnik- melanina- jest on wytwarzany w melanocytach- warstwie podstawowej naskorka. W postaci ziarnistosci tzw. Melanosomow.Melanina powstaje z aminokwasow tyrozyny pod wplywem enzymu- tyrozynozy. Melanocyty posiadaja wypustki ktore wnikaja pomiedzy keratynocyty wyzszych warstw naskorka i przekazuja im barwnik. Wyrozniamy 2 glowne rodzaje melaniny: en-melanina- barwnik brazowy feomelanina- barwnik pomaranczowo-czarwony melanina jest naszym naturalnym filtrem przeciwslonecznym. Czynniki wplywajace stymulujaco na melanogeneze: promieniowanie UV stany zapalne skory sole metali (miedz, zelazo, srebro, zloto, arsen) niedobory witamin A, Pp, B5 hormony(plciowe, MSH) Czynniki hamujace elanogeneze: wit C hormony kory nadnerczy 5.PAASZCZ LIPIDOWY SKÓRY: Lipidowy plaszcz pokrywajacy skore jest mieszanina substancji pochodzacych z roznych zrodel. Jest to zawiesina olej-woda lub woda-olej glowna skladowa jest łój wydzielany przez gruczoly łojowe mieszaja sie z nimi tluszcze pochodzace z komorek naskorka, ceramidy z cementu miedzykomorkowego, zniszczone korneocyty i skladniki pochodzace z zewnatrz w tym kosmetyki. Grubosc plszcza lipidowego jest zmienna w roznych okresach zycia zalezy przy tym od czynnosci gruczolow łojowychi stymulacji hormonalnej. Duzo łoju maja noworodki i osoby w okresie dojzewania, najmniej łoju wydzielaja kilkuletnie dzieci i kobiety po 45 roku zycia. W sklad plaszcza lipidowego wchodza: ceramidy mono- dwu i trój glicerydy woski (cholesterol i lanosterol) skwaleny kwasy tłuszczowe Sklad łoju zmienia sie w zaleznosci od wieku, dzieci maja duzo cholesterolu, dorosli duzo skwalenu. Rola płaszczu lipidowego: Plaszcz lipidowy odgrywa ogromna role w utrzymaniu wlasciwego nawodnienia warstwy rogowej a tym samym utrzymania prawidlowego turgolu skory. Ma znaczenie ochronne przed mikroorganizmami glownie kwasne pH przed czynnikami chemicznymi woda i mikrourazami plaszcz lipidowy ulega zniszczeniu przy stosowaniu mydel i detergentow oraz wysoko procentowych alkoholi, kapieli w goracej wodzie, klimatyzacji, nadmiernego opalania. Zdrowa skora odnawia swoj plasz w ciagu 1h od odtłuszczenia. Plaszcz lipidowy oraz warstwa rogowa naskorka tworza tzw. Bariere naskorkowa. 6.NMF- naturalny czynnik nawilzajacy Skladniki warstwy rogowej nadajace jej higroskopijnosc zostaly nazwane naturalny skladnikiem nawilzajacym. Jego pochodzenie nie jest do konca wyjasnione. Sklad rozni sie od skladu potu. Glownymi skladnikami sa: aminokwasy-40% kwas piroglutaminowy-12% mleczany-12% mocznik-7% sole mineralne (K,Mg,Ca, chlorki) pozostale wykazano ze skladnikiem najbardziej higroskopijnym jest sol sodowa kwasu piroglutaminowego. Skladniki NMF wiaza w sobie czasteczki wody ponadto pokrywajacy je z zewnatrz plaszcz lipidowy dodatkowo przeciwdziala ucieczce wody z naskorka. Woda do warstwy rogowej dostaje sie z glebszych warstw naskorka oraz gruczolow potowych ekrynowych w niewielki stopniu z zewnatrz- powietrze, kosmetyki. Prawidlowy NMF odpowiada za gladkosc i elastycznosc warstwy rogowej a tym samym skory. Skladniki NMF znalazly zastosowanie w produkcji kremow nawilzajacych. Przyjmuje sie ze warstwa rogowa sklada sie w 58% z keratyny, 30% z NMF, 11% z lipidow ktore chronia czynnik nawilzajacy i pokrywaja keratyne 7.PRZENIKANIE SUBSTANCJI PRZEZ SKÓR: Do fizjologicznych zadan skory nalezy ochrona przed czynnikami zewnetrznymi w tym substancjami chemicznymi i woda. Przez zdrowa skore substancje te przenikaja bardzo wolno. Przenikanie przez skore zachodzi dwiema drogami: przez naskorek-przez komorki naskorka keratynocyty i cement miedzykomorkowy przez gruczoly i mieszki wlosowe- najszybciej substancje dostaja sie do naskorka poprzez mieszki wlosowe.Obrona przed przenikaniem zaczyna sie na powierzchni naskorka dzieki obecnosci plaszcza lipidowego. Kwasny odczyn plaszcza ze znajdujacymi sie wolnymi jonami wodoru o dodatnim ładunku oraz ujemne jony wodorotlenowe z glebszych warstw skory tworza uklad sil elektrostatycznych bedacych bariera dla elekrolitow. Obecnosc mieszkow wlosowych zmienia warunki przenikania gdyz przez cienka warstwe komorki mieszka latwiej przechodza substancje rozpuszczalne w tluszczach, moga dostawac sie do skory wlasciwej. Na przenikanie substanci przez skore maja wplyw nastepujace czynniki: wlasciwosci fizyczne i chemiczne zwiazkow- najlepiej przenikaja male czasteczki, zwiazki obojetne elektrycznie, rozpuszczalne zarowno w wodzie jak i w tluszczach np. Aceton stezenie zwiazku chemicznego ladunek elektryczny- utrudnia lub ulatwia przenikanie jonofereza- ulatwia przenikanie rodzaj zastosowanego podloza- substancje majace przenikac powinny byc rozpuszczalne w tluszczach w mniejszym stopniu w wodzie stan skory- wszelkie uszkodzenia bariery naskorkowej zwiekszaja przenikanie Metody pozwalajace na zwiekszenie przenikania przez skore: odtluszczenie skory- np. Alkoholem, mydlami, detergentami usuniecie warstwy rogowej-np.peeling -mikrodermabrazja-chemiczne usuwanie -kwas salicylowy zwiekszenie uwodnienia warstwy rogowej -opatrunki zamkniete (opluzyjne) -cieple kompresy -maski kosmetyczne wywolanie przekrwienia skory -ogrzewanie -promieniowanie podczerwone i ultrafioletowe -srodki odkazajace ucisk mechaniczny -masaz- wywoluje przekrwienie, rozszerza ujscia mieszkow wlosowych, mechaniczne zluszcza obumarle komorki, rozluznia tkanki i zmienia potencjal skory substancje dodawane do preparatow ktore ulatwiaja przenikanie: glikol propylenowy i zapropylenowy kwas glikolowy octan cynku kwas oleinowy 8.GRUCZOAY: Gruczoły łojowe- naleza do gruczolow holokrynowych tzn. Podczas wydzielania zniszczeniu ulega cala komorka.Skladaja sie z czesci wydzielniczej przewodu wyprowadzajacego i ujscia, ktore zazwyczaj dochodzi do mieszka wlosowego tuz ponizej lejka. Najwiecej gruczolow lojowych znajduje sie na skorze owlosionej glowy, twarzy oraz rynnie łojotokowej. Wydzielanie łoju jest uzaleznione od czynnikow emocjonalnych, hormonalnych i temperatury. Pomocniczo w wydzielaniu uczestnicza miesnie przywlosne ktorych skurcz ulatwia oproznianie gruczolu. Hormonami ktore stymuluja prace gruczolow lojowych sa: testosteron i progesteron, hamujaco natomiast dzialaja estrogeny. Gruczoly potowe- dzielimy na 2 grupy: -gruczoly apokrynowe- znajduja sie w okolicach pach, pachwin, okolicach płciowych, odbytu, brodawek sutkowych, oraz powiek.rozpoczynaja swoja dzialalnosc po okresie dojrzewania, podobnie jak gruczoly łojowe podlegaja wplywom hormonalnym i emocjonalnym, nie uczestnicza w regulacji ciepla. Podczas wydzielania potu zniszczeniu ulega gorna czesc komorki wydzielniczej. Uchodza do mieszkow wlosowych lub na powierzchnie skory. -gruczoly ekrynowe- wystepuja w calej skorze, skladaja sie z czesci wydzielniczej, znajduja sie gleboko w skorze wlasciwej, kanalu wyprowadzajacego oraz ujscia bezposrednio na skorze.Najwieksze ich zageszczenie jest na dloniach, stopach, skorze grzbietu, twarzy. Gruczoly te uczestnicza w regulacji cieplnej organizmu. Wzmozone wydzielanie potu zachodzi w przypadku wzrostu temperatury otoczenia (30*C) oraz nadmiernego wytwarzania ciepla w organizmie. POT: Sklad chemiczny potu zalezy od wielu czynnikow, m.in. Pokarmow, lekow, warunkow atmosferycznych. Pot chemicznie jest rozcienczonym roztworem soli, zawiera zwiazki mineralne takie jak: magnez, wapn, zelazo, potas oraz mocznik, kwas mlekowy, cukry, tluszcze, lizozyn. Wydzielanie potu podlega czynnikom emocjonalnym zwlaszcza dloni, stop i twarzy. Wydzielny na powierzchni skory pot tworzy z łojem mieszanke olej-woda lub woda-olej i jest skladnikiem plaszcza lipidowego. Nadmierne pocenie-mozna pic napary z szalwi 2 tygodnie, nie czesciej niz raz na pol roku. Szalwia dodawana do kapieli lub odwar z kory debu. Spirial-seria kosmetykow przeciw poceniu Extiaxil, etaxel, frikrol- uzywa sie na osuszona skore, stosuje sie na noc, raz na tydzien lub raz na 2 tygodnie. Sympadektomia- polega na przecinaniu nerwow unerwiajacych gruczoly. Wstrzykiwanie toksyny botulicowej (botoks)- dziala przez pol roku, blokuje dojscia nerwow do gruczolow potowych. WAOSY: wyrozniamy kilka rodzajow wlosow: mieszkowe-znajduja sie na calym ciele owłosionej skory glowy okolic pachowych i plciowych brwi i rzesy W budowie wlosa wyrozniamy: łodyge- znajduje sie na powierzchni skory korzen-tkwiacy w skorze wlasciwej. W obrebie korzenia wyrozniamy: -opuszke(cebulke)- w ktorej znajduja sie intensywnie dzielace sie komorki macierzy. Miedzy komorkami macierzy znajduja sie melanocyty nadajace wlosom zabarwienie. Dzielace sie komorki macierzy powoduja wzrost wlosa na dlugosc w miare przesuwania sie komorek ku powierzchni skory traca one organella komorkowe i w calosci wypelniaja sie zbita keratyna.opuszka wlosa otacza strukture nazywana brodawka wlosa w ktorej znajduja sie naczynia, nerwy odzywiajace mieszek wlosowy. Wlos wlasciwy pokryty jest pochewkami i oslonka. Do mieszka wlosowego wchodza gruczoly łojowe oraz przyczepione jest miesien przywlosny. W przekroju poprzecznym wlosa patrzac od zewnatrz wyrozniamy: kore wlosa w ktorej znajduja sie splaszczone dachowkowato zachodzace na siebie komorki rdzen wlosa w ktorym komorki sa wydluzone, plastyczne oraz moze znajdowac sie przestrzen wypelniona powietrzem. Wlos z zewnatrz otoczony jest oslonka. Fazy wzrostu włosa: Anagen-okres wzrostowy, znajduje sie w nim ok 80-85% wlosow, trwa od 2 do 6 lat Katagen(faza zaniku)- znajduje sie 0,5-1% wlosow, okres ten trwa od 2 do 4 tygodni Telogen(faza spoczynku)- znajduje sie 10-20% wlosow, trwa 2-4 miesiace W ciagu dnia wypada od 40 do 100 wlosow. Srednia wzrostu wynosi 1cm na miesiac Trichogram- badanie mikroskopowe wlosa, sluzace do okreslenia rodzaju łysienia i innych zaburzen dotyczacych wlosa. PAZNOKCIE: Na paznokiec czyli tzw, jednostke paznokciowa sklada sie kilka elementow sa to: plytka paznokciowa- najczesciej czworoboczna, gietka, zbudowana z trwalej keratyny ktora pokrywa dalsza czesc paliczka paznokciowego łożysko paznokcia- struktura na ktorej spoczywa plytka paznokciowa, znajduja sie nerwy i naczynia, łożysko warunkuje prawidlowy wzrost płytek. Macierz paznokcia- tkwiaca gleboko w skorze żywa czesc płytki paznokciowej. Obrąbek naskórkowy-skórka hiponychium wały paznokcia (boczne i wał bliższy) obłączek- czesc macierzy paznokcia. Paznokcie rosna 1mm na tydzien RODZAJE CERY: NORMALNA: najczesciej wystepuje u dzieci przed okresem dojzewania. Cera ta dobrze reaguje na czynniki atmosferyczne oraz na wode i detergenty jest gladka, matowa,lekko rozowa lub brzoskwiniowa, napieta, elastyczna, jedrna i sprezysta. Zalecenia wymaga nawilzenia i uzupelniania ochronnego plaszcza lipidowego stosuje sie preparaty do cery normalnej ktore zawieraja substancje nawilzajace takie jak gliceryna, mocznik(do10%), wit.E, wit. Z grupy B, skladniki NMF, niezbedne nienasycone kwasy tluszczowe,skwalen, ceramidy,wit.A SUCHA: wystepuje najczesciej u kobiet po 40rż. Jest cienka, blada lub jasnorozowa,czesto obserwuje sie podraznienia, zaczerwienienie, zluszczenie,poszerzone naczynia krwionosne(teleangiektazje),zdarza sie ze klientki odczuwaja pieczenie,swiad,uczucie napiecia i sciagania po umyciu skory, w przypadku takiej cery dosc szybko powstaja zmarszczki, cera ta zle znosi czynniki atmosferyczne oraz wode i detergenty Zalecenia konieczne jest intensywne nawilzanie, stosowanie preparatow zatrzymujacych wode w naskorku oraz uzupelnianie plaszcza lipidowego. w preparatach do cery suchej znajduja sie nastepujac substancje: o dzialaniu nawilzajacym: kwas hialuronowy, skladniki NMF,kolagen,wit. E, wit. Z grupy B, mocznik(do10%),wyciagi roslinne,pektyny o dzialaniu natluszczajacym niezbedne nienasycone kwasy tluszczowe,skwalen,ceramidy,wit.A o dzialaniu lagodzacym alantoina,depantenol,substancje pochodzenia roslinnego,azuleiny,bisabolol kremy do pielegnacji stosowane na dzien piwinny zawierac filtry przeciwsloneczne. TAUSTA wystepuje u osob mlodych po okresie dojzewania, czesciej u mezczyzn. Cera ta predysponuje do rozwoju tradziku pospolitego. Cera ta jest gruba, blyszczaca, ma szaro-zolty odcien, widoczne sa rozszerzone pory, obserwuje sie zaskorniki otwarte i zamkniete. Cera ta wolniej sie starzeje, zmarszczki sa nieliczne ale glebsze, dobrze znosi warunki atmosferyczne oraz wode i mydlo, zle reaguje na czynniki hormonalne i emocjonalne. Zalecenia w pielegnacji tego typu cery wazne jest ograniczenie łojotoku, regulacja rogowacenia naskorka i zmniejszanie stanu zapalnego preparaty do pielegnacji tej cery zawieraja substancje sobostatyczne: wit. A i jej pochodne,cynk,krzem,siarka, wit. Z grupy B. o dzialaniu regulujacym rogowacenie naskorka: enzymy pochodzenia roslinnego, mocznik (10-30%), kwas salicylowy,alfahydroksykwasy o dzialniu przeciwzapalnym garbniki, azuleny(z rumianka) o dzialaniu bakteriostatycznym wit.C,skwalen,triclosan,kwas linoenowy MIESZANA partie skory na linii posrodkowej maja sklonnosc do lojotoku i poszerzonych porow, partie boczne sa przesuszone ze sklonnoscia do luszczenia sie i podraznien. Zalecenia w pielegnacji tej cery nalezy podchodzic indywidualnie do kazdego z obszarow. ZABIEGI: DO CERY SUCHEJ: demakijaz twarzy tonizowanie skory preparatami bez alkoholu wykonanie peelingu (enzymatyczny, gomasz) nalozenie serum intensywnie nawilzajacego(praparaty z ampulek) nalozenie maski odzywczej zmycie maski letnia woda po 20min. Wklepanie kremu pielegnacyjnego wokol oczu i na reszte skory DO CERY TLUSTEJ demakijaz twarzy (pianka lub zelem) tonizowanie skory wykonanie peelingu drobnoziarnistego nalozenie maski rozgrzewajacej oczyszczenie mechaniczne twarzy dezynfekcja skory wykonanie masazu pradami po nawilzeniu wykonanie zabiegu galwanizacji nalozenie koncentratu z ampulki o dzialaniu sciagajacym, hamujacym łojotok,przeciwbakteryjnym nalozenie maski np. Z alg wklepanie kremu pielegnacyjnego wklepanie kremu pod oczy korzystnie na cere tlusta dzialaja rowniez peeling kawitacyjny za pomoca ultradzwiekow mokrodermabrazja(scieranie powierzchownych warstw naskorka poprzez wysysanie) peelingi chemiczne z uzyciem kwasow owocowych.