(16) Mieczys aw Pajewski - cze jakia standard zachowania, jakaa nor- moralne, jak nie zabijaj , s dla nich dobre ma, przy pomocy której mo na ocenia czy- i doprowadzili do ich rozpowszechnienia , - ny, b d ce wynikiem wolnej woli. Morder- si w ca ej populacji. Ta koncepcja unika, co , - stwo nie jest czyma z ym tylko dlatego, e prawda, k opotów zwi zanych z poprzed- - zosta o w wolny sposób przeprowadzone. nio rozwa an ( e moralnoa jest wytwo- . Jest ono czyma z ym, gdy gwa ci jakia stan- rem alepych si przyrody), ale nie unika ko- - dard, norm , ustalaj c , co jest dobre, a co lejnego: moralnoa mia aby ca kowicie z e. Jeali takiego standardu nie ma, jeali nie subiektywny charakter. To jacya ludzie, naj- , ma de inicji dobra i z a, to decyzja nawet prawdopodobniej wp ywowi, mo e w adcy, , wolna dokonania morderstwa niczym wymyalili zasady moralne i narzucili je resz- z moralnego punktu widzenia nie ró ni si cie. Ale jeali tak, to z o jest niczym wi cej, . , - od decyzji, by u gum lub pója do kina. jak tylko pogwa ceniem czyicha pre erencji, przyroda. Aby móc dokonywa moralnych ocen, upodoba tych, którzy mieli wystarczaj c Jeali wszystko jest wyznaczone przez aby nazywa sensownie czyjea post powa- si i wp ywy, by swoje pogl dy narzuci prawa przyrody, to równie i post powanie nie jako dobre lub z e, naturalista musi nie innym. Dobrzy to ci, którzy wygrali, ~li to ci, cz owieka. A jeali nasze czyny s wyznaczo- tylko uwa a , e proces ewolucyjny dopro- którzy przegrali. Takie w aanie rozumienie ne przez prawa przyrody, to nie s rezulta- wadzi z czasem do pojawienia si wolnej dobra i s usznoaci mia Stalin, gdy po wy- tem dzia ania wolnej woli. Ale jeali nie s woli, ale e tak e utworzy on moralne stan- granej II wojnie awiatowej powiedzia : My rezultatem dzia ania wolnej woli, to nie mo - dardy zachowania si . Ewolucjoniaci po- prawyje, my pobiedili ( S usznoa le y po na ich ocenia jako moralnie karygodne. Je- awi caj wiele wysi ku, by przekona naszej stronie, to my zwyci yliamy ). Do- ali jacya przest pcy wyrzuc nas przez okno, wszystkich, e to jest mo liwe i e tak rze- k adnie takie samo rozumienie dobra i z a a my spadaj c spowodujemy obra enia ko- czywiacie by o. mia Hitler, gdy przekonywa swoich gene- goa, kto przypadkowo sta pod oknem, to Ale zastanówmy si tylko. Przecie jeali ra ów, by byli bezwzgl dni, bo zwyci z- nikt nie mo e nas za te obra enia obwinia . moralnoa i jej nakazy i zakazy s tworem ców si nie s dzi . procesów przyrodniczych, to nie mog obo- Morderca z Sosnowca zosta z apany, Spadanie jest zdeterminowane przez prawo grawitacji, na które nie mamy wp ywu. Jeali wi zywa ludzi. Wyobra~my sobie, e wiatr aresztowany i oskar ony o morderstwo. naszym zachowaniem rz dz prawa przy- i deszcz utworzy y w skale napis Nie pij Powszechnie uznano, e jest z ym cz owie- rody, nawet bardzo skomplikowane i trudne mleka . Czy taki napis by nas obowi zy- kiem. Czy tylko dlatego, e przegra , e da do wykrycia, to morderca z Sosnowca jest wa ? Napis taki by by przedmiotem zainte- si z apa ? Czy gdyby hitlerowskie Niemcy tak samo niewinny jak my w przytoczonym resowa wielu ludzi, bo jego utworzenie wygra y wojn , to mordowanie ydów sta- wczeaniej przypadku. jest niezwykle ma o prawdopodobne, ale na oby si czyma dobrym? Zwolennicy naturalizmu staraj si ra- pewno nikt by si nie przej jego treaci . Biblia uczy, e rzeczywistoa nie ogra- towa przed tym wnioskiem, przyjmuj c ist- Dlaczego zasada nie zabijaj ma prowa- nicza si do materii i praw przyrody. Istnieje dzi do innego skutku ni wspomniane nie jej dodatkowy wymiar. Bóg stworzy rodzaj nienie wolnej woli. Mówi oni, e procesy przyrodnicze, kieruj ce ewolucj , utworzy- pij mleka ? Przecie oba te zakazy s , zda- ludzki i da mu obowi zuj ce standardy za- y w ko cu woln wol , a jeali cz owiek dys- niem ewolucjonistów, tworem bezmyalnej, chowania, ale tak e wolnoa wyboru, czy ponuje woln wol , to odpowiada za swoje alepej gry przyrodniczych praw i przy- by tym standardom pos usznym. Wielu ate- czyny. padkowych zdarze ! Dlaczego jedna z nich istów to ludzie moralnie dobrzy, ale tylko Nie ma jednak dowodu, by procesy przy- ma obowi zywa , a druga nie? biblijny opis rzeczywistoaci pozwala unik- rodnicze mog y utworzy coa takiego jak Niektórzy ewolucjoniaci próbuj si ra- n logicznej trudnoaci z uzasadnieniem wolna wola, która jest w stanie uwolni or- towa w tej sytuacji twierdz c, e zasady pogl du, e nale y by dobrym cz owiekiem. ganizm cz owieka spod kontroli praw przy- moralne nie zosta y utworzone przez przy- padkow gr czynników przyrodniczych, ale rody. A nawet gdyby to by o mo liwe, to samo istnienie wolnej woli problemu nie zosta y wymyalone przez wczeaniej wyewo- rozwi zuje. By wydawa oceny moralne, luowany rozum ludzki. Ludzie obdarzeni ro- potrzeba czegoa wi cej. Potrzebny jest jesz- zumem mieli samodzielnie poj , e zasady miepaj@wp.pl