Przykłady Rachunkowość w zarządzaniu przedsiębiorstwem (Małgorzata Rówińska) Przykład 1 Dwa wydziały produkcji pomocniczej wykonały w bm. następujące świadczenia: 1.Warsztat naprawczy na rzecz: ż wydziału produkcji podstawowej 1 300 roboczogodzin ż administracji 150 roboczogodzin ż kompresorowni 200 roboczogodzin 2. Kompresorownia na rzecz: ż wydziału produkcji podstawowej 20 000 m3 ż administracji 1 500 m3 ż warsztatów naprawczych 4 000 m3 Koszty pierwotne wynoszą: Wydział warsztatów naprawczych 11 400 zł Wydział kompresorowni 38 250 zł Należy dokonać rozliczenia kosztów działalności pomocniczej, stosując: 1) układ równań, 2) pominięcie wybranego świadczenia wzajemnego (mniej istotnego), 3) stawkę planowaną do świadczeń wzajemnych warsztatu naprawczego (10 zł/rbh) 4) stawkę planowaną do rozliczenia wszystkich świadczeń warsztatu naprawczego (10 zł/rbh). Przykład 2 Przedsiębiorstwo produkuje masowo jeden rodzaj wyrobów. Za normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych przyjmuje się 1 000 szt. wyrobów. W bieżącym okresie wolumen produkcji wyniósł 800 szt. dla każdej kategorii kosztów. ż Koszty bezpośrednie wyniosły 4 000 zł ż Zmienne koszty pośrednie wytworzenia zmienne 1 600 zł ż Stałe koszty pośrednie wytworzenia 3 500 zł ż Koszty zarządu 1 000 zł ż Koszty sprzedaży 400 zł Należy wyliczyć koszt wytworzenia produktu oraz ustalić wynik finansowy na sprzedaży 500 szt. wyrobów po cenie netto 30 zł/szt. Przykład 3 Po rozliczeniu kosztów produkcji pomocniczej i kosztów wydziałowych na koncie Produkcja podstawowa zgromadzono następujące informacje: Materiały bezpośrednie 2 000 Płace bezpośrednie 1 400 Inne koszty bezpośrednie 400 Koszty wydziałowe 600 W bieżącym miesiącu wytworzono 160 sztuk jednorodnych wyrobów gotowych oraz rozpoczęto produkcję 80 sztuk. Należy ustalić koszt wytworzenia produktów gotowych i produkcji w toku wiedząc, że: 1. Produkcję w toku wyceniono wg kosztu planowanego na kwotę 944 zł 2. Stopień zaawansowania przerobu produktów w toku określono na 50% w stosunku do wyrobów gotowych. 3. Produkty gotowe wyceniono według kosztu planowanego na kwotę 3 584 zł 1 Przykłady Rachunkowość w zarządzaniu przedsiębiorstwem (Małgorzata Rówińska) Przykład 4 Koszty poniesione w fazie produkcji obejmowały następujące pozycje: Materiały bezp. 4 060 zł Płace bezp. 2 320 zł Koszty wydziałowe 1 740 zł razem 8 120 zł Efektem produkcji w danym okresie było 500 sztuk wyrobów gotowych oraz 200 sztuk rozpoczętych produktów przerobionych w 40%. Należy przeprowadzić kalkulację kosztu wytworzenia przyjmując, że: 1) produkcja w toku wyceniana jest w pełnym układzie kalkulacyjnym (wg kosztu wytworzenia), 2) produkcja w toku wyceniana jest na podstawie materiałów bezpośrednich, 3) produkcja w toku wyceniana jest na podstawie kosztów bezpośrednich, materiały wydawane są jednorazowo na początku cyklu produkcyjnego. Przykład 5 Konto Produkcja podstawowa wykazuje następujące pozycje kosztów Pozycje kalkulacyjne Produkcja w toku na Koszty bieżącego początek okresu (Rp) miesiąca (Ko ) Materiały 210.00 540.00 bezpośrednie Koszty przerobu 81.00 757.50 Razem 291.00 1 297.50 Dane ilościowe o produkcji: " remanent początkowy produkcji niezakończonej stanowiło 30 szt. wyrobów zaawansowanych w 30 % z punktu widzenia poniesionych kosztów przerobu, " w bieżącym miesiącu przekazano do magazynu 100 szt. wyrobów gotowych, " remanent końcowy stanowiło 20 szt. wyrobów przetworzonych w 50 % w stosunku do wyrobów gotowych. Materiały wydawane są do produkcji w całości z chwilą rozpoczęcia produkcji wyrobów. Przeprowadzić kalkulację kosztów wytworzenia wyrobów stosując metodę: 1) kosztu przeciętnego, 2) kosztu okresu bieżącego (metoda FIFO). Przykład 6 Przedsiębiorstwo produkuje masowo z tych samych surowców i przy zastosowaniu tych samych technologii dwa rodzaje wyrobów: F i P. Wyroby te różnią się od siebie wagą oraz pracochłonnością. Zróżnicowanie to (wyrażone wskaznikami) oraz wielkość produkcji jest następujące: Wyrób Waga Pracochłonność Produkcja gotowa Produkcja w toku F 2 1 900 szt. 150 szt. w 20% P 3 2 600 szt. Produkcja w toku na początek okresu nie wystąpiła. Poniesione w okresie sprawozdawczym koszty wynoszą: ż koszty wsadu materiałowego 9 750 zł ż koszty przerobu 11 715 zł Obliczyć koszty jednostkowe wyrobów F i P wiedząc, że koszty wsadu materiałowego kształtują się proporcjonalnie do wagi (materiały wydawane są do produkcji na początku procesu technologicznego), a koszty przerobu do pracochłonności poszczególnych wyrobów. 2 Przykłady Rachunkowość w zarządzaniu przedsiębiorstwem (Małgorzata Rówińska) Przykład 7 Przedsiębiorstwo Sigma posiadające dwa, zróżnicowane pod względem specjalizacji technologicznej, wydziały produkcji podstawowej W-1 oraz W-2, wytwarzało w okresie sprawozdawczym różnorodne produkty na podstawie dwóch zleceń. W badanym okresie poniesiono koszty wydziałowe w wysokości 480 000 zł, z czego przypadało na: W-1 234 000, W-2 246 000. Wybrane wielkości charakteryzujące produkcję podstawową prezentuje tabela: Informacje faktyczne za dany miesiąc Wyszczególnieni Ogółem Zlecenie 1 Zlecenie 2 Materiały bezpośrednie 120 000 60 000 60 000 Robocizna bezpośrednia, w 100 000 60 000 40 000 tym: W-1 60 000 50 000 10 000 W-2 40 000 10 000 30 000 Inne koszty bezpośrednie 108 000 82 000 26 000 Razem koszty bezpośrednie 328 000 202 000 126 000 Należy przeprowadzić kalkulację kosztu wytworzenia, przyjmując do rozliczenia kosztów pośrednich produkcji: 1) metodę jednolitego narzutu proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej, 2) metodę zróżnicowanych stawek narzutu (dla poszczególnych wydziałów proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej). Przykład 8 Przedsiębiorstwo produkcyjne Delta wytwarza dwa rodzaje wyrobów S i P. Ich produkcja odbywa się w dwóch wydziałach: obróbki i montażu. Tabela przedstawia koszty wytworzenia, ilości oraz pracochłonność wyrobów S i P: Wyszczególnienie Wyrób S Wyrób P Razem 1. Materiały bezpośrednie 540 460 1000 2. Płace bezpośrednie z narzutami: a) wydziału obróbki 120 80 200 b) wydziału montażu 60 40 100 3. Koszty wydziałowe: 900 a) wydziału obróbki 700 b) wydziału montażu 200 5. Czas pracy maszyn 8 000 m/godz 6 000 m/godz 14 000 m/godz wydziału montażu 6. Efekty produkcji a) gotowe wyroby 300 szt. 300 szt. 600 szt b) produkcja w toku 1 000 szt. stopień 200 szt. stopień 1 200 szt. przerobu 20% przerobu 50% Na podstawie podanych informacji należy dokonać kalkulacji kosztu wytworzenia, rozliczając koszty wydziałowe (pośrednie produkcji) dwoma wariantami: a) narzutem scalonym w stosunku do płac bezpośrednich poniesionych w obu wydziałach, b) narzutami indywidualnymi, przyjmując za podstawę rozliczania kosztów wydziału obróbki czas pracy maszyn i urządzeń, a dla wydziału montażu płace bezpośrednie tego wydziału. 3 Przykłady Rachunkowość w zarządzaniu przedsiębiorstwem (Małgorzata Rówińska) Przykład 9 Spółka wytwarza dwa produkty: A i B. Materiałami bezpośrednimi są: materiał X, Y, W, Z. Na wytworzenie 10 szt. produktów A potrzeba: 10 kg materiałów X 2 kg materiałów Y Na wytworzenie 20 szt. produktów B potrzeba: 20 kg materiałów W 6 kg materiałów Z Zapas początkowy produktów A wynosi 200 szt., B 400 szt. Globalna sprzedaż produktów A to 4000 szt. miesięcznie, B 6000 szt. Spółka przewiduje utrzymywanie zapasu produktów w wysokości 10% miesięcznej sprzedaży. Zapas początkowy materiałów jest następujący: X 10 kg po 6 zł/kg W 10 kg po 4 zł/kg Y 5 kg po 8 zł/kg Z 8 kg po 10 zł/kg Zapas końcowy materiałów powinien zapewnić 50% miesięcznej wielkości normalnej produkcji wyrobów A i B. Cena materiałów w najbliższym miesiącu nie ulegnie zmianie. Wytworzenie 10 szt. produktu A wymaga zużycia: 5 godzin roboczych pracowników wykwalifikowanych oraz 2 godziny robocze pracowników niewykwalifikowanych. Wytworzenia 20 szt. produktów B wymaga natomiast zużycia: 12 godzin roboczych pracowników wykwalifikowanych oraz 14 godzin roboczych pracowników niewykwalifikowanych. 1 godz. robocza pracownika wykwalifikowanego kosztuje 8 zł, a niewykwalifikowanego 5 zł. Koszty pośrednie produkcji rozliczane są w stosunku do roboczogodzin: zmienne koszty pośrednie wynoszą 6 zł/godzinę roboczą, stałe koszty pośrednie miesięcznie 30 900 zł. Cena każdego produktu ustalana jest poprzez doliczenie 20% marży w odniesieniu do wyrobu A oraz 10% - do wyrobu B (w zaokrągleniu do 1 zł). Na podstawie danych należy sporządzić budżet wielkości produkcji, budżet kosztów produkcji, budżetowany rachunek zysków i strat. Przykład 10 [C.Drury, Rachunke kosztów, zad.12.10] Należy sporządzić następujące budżety dla roku następnego, opierając się na przedstawionych poniżej danych: - budżet produkcji, - budżet zakupów, - budżet kosztów produkcji. 4 Przykłady Rachunkowość w zarządzaniu przedsiębiorstwem (Małgorzata Rówińska) Koszty standardowe są następujące: Wyszczególnienie Ilość Jednostkowa Produkt ( Ł) Materiały W W cena (Ł) A B bezpośrednie, w produkcie A produkcie tym: (kg) B (kg) X 24 30 2,00 48,00 60,00 Y 10 8 5,00 50,00 40,00 Z 5 10 6,00 30,00 60,00 Płace bezpośrednie, Na rzecz Na rzecz Koszt w tym: produktu A produktu B roboczogodziny A B (godz.) (godz.) (Ł) Robotnicy 10 5 3,00 30,00 15,00 niewykwalifikowani Robotnicy 6 5 5,00 30,00 25,00 wykwalifikowani Pośrednie koszty produkcji są rozliczane w stosunku do bezpośrednich roboczogodzin, natomiast inne koszty pośrednie są rozliczane według stawki 20% w stosunku do kosztów produkcji. Narzut zysku wynosi 20% kosztu własnego. Inne budżetowane wielkości w roku są następujące: Wyszczególnienie Materiał X Y Z Zapas początkowy w cenie standardowej 60 000 125 000 72 000 (Ł) Zapas końcowy w cenie standardowej (Ł) 70 000 135 000 75 000 Pośrednie koszty produkcji (Ł) 90 000 Bezpośrednie roboczogodziny 75 000 Produkty A B Zapas początkowy wyrobów gotowych (Ł) 152 000 256 000 Zapas końcowy wyrobów gotowych (Ł) 190 000 352 000 Sprzedaż w cenach standardowych (Ł) 1 368 000 1 536 000 5