2009-12-03 ZARZDZANIE WIEDZ I ORGANIZACJA UCZCA SI WSPÓACZESNE KONCEPCJE ZARZDZANIA Geneza " Na gruncie organizacji i zarządzania za początek koncepcji zarządzania wiedzą przyjmuje się rok 1987. W Stanach Zjednoczonych odbyła się pierwsza konferencja poświęconej tej koncepcji pt. Managing the Knowledge Assets into 21st Century . W tym samym czasie w Szwecji zawiązała się tzw. Grupa Konrada , która zainicjowała prace nad kapitałem intelektualnym na kontynencie europejskim, co dało początek koncepcji zarządzania kapitałem intelektualnym (intellectual capital management). " Lata 90-te - zaczęto posługiwać się pojęciem knowledge management na szerszą skalę, a gwałtowny rozwój tej koncepcji był głównie zasługą firm konsultingowych tj.: McKinsey & Co, Booz Allen & Hamilton, Arthur Andersen, Ernst & Young i KPMG ZARZDZANIE WIEDZ (DEF.) " Proces umożliwiający generowanie bogactwa z wiedzy i kapitału intelektualnego (Mikuła) " Proces identyfikacji, zdobywania i wykorzystania wiedzy mający na celu poprawę konkurencyjności organizacji (Arthur Andersen) 1 2009-12-03 Rodzaje wiedzy " JAWNA sformalizowana i możliwa bez większych trudności do przekazywania Wiedza skodyfikowana może być przesyłana w stosunkowo prosty sposób: za pomocą Internetu, podręczników i regulaminów. " CICHA bardziej zindywidualizowana, intuicyjna, nabywana podczas długotrwałego, osobistego doświadczania, nie ujęta jeszcze w słowa lub obrazy umożliwiające jej przekazywanie. Aby przekazać wiedzę ukrytą należy wykorzystać społeczne formy komunikacji spotkania osobiste pomiędzy pracownikami, obserwację, współuczestniczenie, mentoring Zasoby wiedzy w przedsiębiorstwie obejmują: " patenty, posiadane technologie, " prowadzone prace badawcze i rozwojowe, " informacje o ludziach zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz organizacji, " rozpoznanie i analizę otoczenia i prognozy jego dotyczące, " sekrety handlowe, " know-how, którym dysponują pracownicy firmy, dostawcy, dystrybutorzy, " kulturę przetwarzania informacji, reagowania na nowości itp. yródło: A. K. Kozmiński, D. Jemielnik, Zarządzanie od podstaw, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008. FORMY WIEDZY TRAKTOWANEJ JAKO ZASÓB ORGANIZACJI " Wiedza katalogowa " Wiedza historyczna " Wiedza procesowa " Wiedza instrumentalna " Wiedza skalarna 2 2009-12-03 Szczególne cechy wiedzy " Niewyczerpalność i odnawialność " Nieokreśloność zastosowań " Nieokreśloność efektów " Nieokreśloność nosicielstwa " Nieokreśloność nakładów " Nieokreśloność ryzyka zastosowania Etapy w formułowaniu strategii konkurencji opartej na wiedzy (wg Granta) " Identyfikacja, inwentaryzacja i klasyfikacja zasobów wiedzy, jaką firma dysponuje " Zidentyfikowanie szczególnych zdolności i umiejętności przedsiębiorstwa " Ocena zdolności do generowania innowacji i wynikających z nich efektów ekonomicznych przez mobilizację istniejących w przedsiębiorstwie zasobów wiedzy " Wybór kierunków i zasad postępowania " Identyfikacja brakujących zasobów wiedzy Kluczowe procesu zarządzania wiedzą Lokalizowanie Zachowanie wiedzy wiedzy Pozyskiwanie Wykorzystanie wiedzy wiedzy Dzielenie się Rozwijanie wiedzą i jej wiedzy rozpowszechnianie yródło: G. Probst i in., Zarządzanie wiedzą w organizacji, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004. 3 2009-12-03 Bariery dla dzielenia się wiedzą BARIERA MOśLIWE SPOSOBY POKONANIA Budowa zaufania poprzez spotkania, poprawę Brak zaufania kultury organizacyjnej Odmienne kultury, zasób słownictwa, Stworzenie wspólnego szkolenia, dyskusje, systemy odniesienia spotkania, rotacja stanowisk pracy Brak czasu i miejsc na spotkania, Ustalenie terminów i miejsc spotkań dla transferu wąsko pojmowana produktywność wiedzy: targi wiedzy, talk rooms, konferencje pracy Status i nagrody przysługujące Ocena pracowników w oparciu o ich skłonność do posiadaczom wiedzy dzielenia się wiedzą Szkolenie pracowników w zakresie ich Brak zdolności absorpcji wiedzy elastyczności, zatrudnianie otwartych umysłów Promowanie nie-hierarchicznego podejścia do Przekonanie, że wiedza jest wiedzy jakość pomysłów ważniejsza niż ich przypisana pewnym ośrodkom pochodzenie (autorstwo) Akceptacja błędów, ochrona statusu i reputacji Brak tolerancji dla pomyłek pracownika w przypadku popełnienia przez niego pomyłki lub wykrycia luk w jego wiedzy yródło: T. Davenmort, L. Prusak: Working Knowledge, Harvard Business School Press, Boston 1998 Podstawowe zadania, które ma TI wspierające zarządzanie wiedzą wiążą się z trzema następującymi kompleksami działań: " pozyskiwanie wiedzy z różnorodnych zródeł, " kodyfikowanie i kreowanie wiedzy, która pozwala między innymi na łączenie pomysłów z bardzo odmiennych zródeł tak, że powstaje nowa wiedza, " umożliwiające wspólną pracę i dzielenie się wiedzą z innymi. Stosowane narzędzia informatycznych należą do dwóch podstawowych typów systemów informatycznych: - Systemy Informowania Kierownictwa SIK - Systemy Doradcze (Systemy Wspomagania Decyzji - SWD). W zarządzaniu wiedzą stosowane są też podsystemy, będące elementami zarówno SIK jak i SWD, tj.: " systemy zarządzania dokumentami, " systemy budowania map wiedzy, które stanowią próbę budowy zunifikowanego modelu wiedzy w skali całej organizacji, " portale korporacyjne, " profile eksperckie, narzędzia Workflow Management, " narzędzia e-learning Organizacja ucząca się " Organizacja, która zbiera ciągle nowe doświadczenia i reaguje odpowiednimi działaniami dostosowawczymi. Cechą takiej organizacji jest elastyczna struktura, otwartość na nowe koncepcje, inne punkty widzenia, szanse. " Organizacja, która umożliwia uczenie się wszystkich swoich członków oraz świadomie przekształca zarówno siebie, jaki kontekst, w którym istnieje. " Organizacja, która ciągle rozszerza swoje możliwości kreowania własnej przyszłości. 4 2009-12-03 Cechy organizacji uczącej się " Zdolność do rozpoznawania sygnałów płynących z otoczenia " Zdolność do elastycznego reagowania " Uczenie się przez interakcje z otoczeniem " Traktowanie nauki jako procesu ciągłego " Stworzenie pracownikom warunków do ciągłego zdobywania wiedzy Pięć dyscyplin organizacji uczącej się " Mistrzostwo osobiste " Modele myślowe " Wspólna wizja " Zespołowe uczenie się " Myślenie systemowe TIME BASED MANAGEMENT WSPÓACZESNE KONCEPCJE ZARZDZANIA 5 2009-12-03 Czas jako istotny czynnik konkurencyjności przedsiębiorstw " Skrócenie procesów " Dotrzymanie umówionych terminów " Uformowanie na nowo istniejących procesów " Rozwijanie nowych produktów i procesów Podstawowe założenia oraz zasady koncepcji opracowane przez zespół Boston Consulting Group: " czas stanowi ekwiwalent pieniądza, produktywności, jakości oraz innowacji, " czas stanowi podstawowy czynnik konkurencyjności przedsiębiorstwa; jest to czynnik mierzalny, " zarząd przedsiębiorstwa powinien być zorientowany na czynnik czasu, a więc systematycznie mierzyć, analizować czasy różnych procesów oraz na tej podstawie budować działania krótko- oraz długookresowe, " w zarządzaniu powinna dominować orientacja na procesy, co umożliwia ich optymalizację z punktu widzenia czasu, " redukcja czasu powinna dotyczyć wszystkich sfer działalności przedsiębiorstwa (produkcja, zaopatrzenie, dystrybucja, B+R, czas realizacji zamówień), " bardzo istotną rolę w oszczędności czasu odgrywa praca zespołowa, uczenie się oraz system informacji. yródło: G. Stalk, Time the Next Source of Competitive Adventage, Harvard Business. Review, lipiec-sierpień 1998 [w:] Z. Pierścionek, Strategie konkurencji i rozwoju przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, s. 23 Kształtowanie optymalnej struktury procesu " Eliminacja magazynów " Usuwanie błędów (dbałość o zgodność z założonymi standardami jakości) " Stałe ulepszanie procesów " Likwidowanie wąskich gardeł " Przyśpieszanie obiegu informacji " Decentralizacja kompetencji decyzyjnych " Zwiększenie odpowiedzialności wykonawców " Eliminację zbędnych czynności i zmianę ich kolejności " Zrównoleglenie procesów 6