www.grzyby.pl| Menu główne | Klucz do oznaczania grzybów >Boletaceae>Xerocomus | Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | Słowniczek pojęć |
Xerocomus chrysenteron (Bull.) Quelet - podgrzybek złotawy 10 mmpod dębami, pojedynczo, charakterystycznie popękana skórka z czerwono zabarwionym miąższemw buczynie; (*) 50 mmgrupa owocników pod sosnami/dębami 50 mmpod świerkami, licznie Owocnik Kapelusz 3-8cm średnicy. Żółty do ciemnobrązowego z oliwkowym, a czasem czerwonym odcieniem. Matowy. W miejscach nadjedzonych lub w pęknięciach czerwonawy. Młody oliwkowobrązowy, ciemny, później jaśnieje. Okazy późnojesienne ciemnobrązowe. Najpierw półkulisty, potem wypukły, później spłaszczony, powyginany. Powierzchnia zamszowata do aksamitnej, podczas suszy popękana w drobne poletka - pomiędzy którymi są widoczne żółtawe lub cytrynowe rysy. Podczas wilgotnej pogody powierzchnia śluzowata. Pory najpierw bladożółte (złotawe - stąd nazwa gatunkowa, później oliwkowożółte, stosunkowo duże, kanciaste, pod naciskiem prawie zawsze nieco siniejące. Rurki jasnożółte, przeważnie zbiegające po trzonie (przyrośnięte do trzonu lub prawie wolne). Długość 0.5-1cm. Trzon żółtawy z odcieniami czerwieni różnej intensywności, rzadziej bez odcieni. Okazy późnojesienne nie mają typowo czerwonego odcienia trzonu lecz żółty (Xerocomus pruinatus? - patrz uwagi). Cylindryczny, czasem nieco wygięty, długi i wysmukły; długowłóknisty; podstawa przeważnie nieco zgrubiała. Miąższ żółtobiaławy, jasnożółty, pod skórką kapelusza czerwony, słabo błękitniejący. W kapeluszu bardzo miękki i szybko psujący się, u okazów późnojesiennych twardszy. Zapach słaby. Smak łagodny. Lekko kwaskowaty[1]. Smak i zapach przyjemny[4].
Zarodniki 10.5-16x4-6.5 µm, od wrzecionowatych lub eliptycznych do jajowato-eliptycznych, gładkie. Wysyp oliwkowobrązowy (rdzawooliwkowy).
Występowanie W lasach iglastych i liściastych. Najpospolitszy grzyb rurkowy. Owocniki od lipca do listopada, pojedynczo lub w grupach. Nieco starsze owocniki łatwo pleśnieją, zwłaszcza pory. Bardzo przyjemnie się zbiera, zwłaszcza młode, gdy mają ciemno-brązowy, aż czarny kapelusz o ładnej fakturze.
Wartość Grzyb jadalny. Opinie co do smakowitości są podzielone. Smaczny[2]. [1]:Nie jest zbyt smaczny. Wiele osób niechętnie go spożywa z powodu kwaskowatego smaku. [iw]: Ma specyficzny smak, nie nazwał bym go kwaskowatym, można go lubić lub nie, kwestia gustu. Młode wyglądają śliczne w marynacie, dobre też na gęsto, w zupie i suszone.
Gatunki podobne Podgrzybek obciętozarodnikowy (X. truncatus) - rośnie pod dębami, wygląda tak samo, różni się kształtem zarodników. U podgrzybka zajączka (Xerocomus subtomentosus) (na fotografii) miąższ nie błękitnieje a rurki są jasnożółte. Podgrzybek żeberkowaty (czerwonobrązowy) (X. spadiceus) - lekko błękitnieje. X. porosporus- różni się zarodnikami i brakiem kwaskowatego smaku, poza tym wygląda tak samo. Podgrzybek czerwonawy (Xerocomus rubellus) ma on charakterystyczny żywo czerwony kapelusz, u starszych egzemplarzy blednący. (*) egzemplarze na tych fotografiach są zapewne wyróżnianym obecnie podobnym gatunkiem - Xerocomus pruinatus, charakteryzują się one za młodu pofałdowaną, prawie garbkowatą powierzchnią kapelusza, brzeg jest często zabarwiony winno-czerwono i raczej nie pęka na poletka; trzon za młodu jest czysto żółty, potem czerwonawy ale słabiej niż Xerocomus chrysenteron; mikroskopowo odróżnia się strukturą powierzchni kapelusza i drobnymi nierównościami powierzchni zarodników; pierwszy owocuje głównie późną jesienią, drugi raczej latem. W [2] prawdopodobnie Xerocomus pruinatus jest przedstawiony jako późnojesienna forma podgrzybka złotawego.
| Menu główne | Klucz do oznaczania grzybów >Boletaceae>Xerocomus | Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | Słowniczek pojęć |