Ze względu na charakterystyki masowo-geometryczne i właściwości bojowe, rkm DP stanowił integralną część uzbrojenia, strzeleckiego drużyn piechoty, wspierając je skutecznie zarówno w natarciu jak i obronie. Była to broń zespołowa, obsługiwana przez celowniczego, prowadzącego strzelanie i amunicyjnego, wykonującego czynności pomocnicze. Skrótowe oznaczenie rkm-u DP wywodziło się od jego radzieckiej nazwy Diegtiariewa piechotnyj.
Automatyczne działanie mechanizmów przeładowania rkm-u oparte jest na odprowadzeniu gazów prochowych przez boczny otwór w ściance lufy. Mechanizm spustowy umożliwiał strzelanie tylko ogniem ciągłym (seriami). Broń wyposażona była w stałą kolbę drewnianą, której odpowiednio uprofilowana część przednia stanowiła dogodny chwyt przy strzelaniu. Z chwytem powiązany był przycisk bezpiecznika, samoczynnie zabezpieczającego broń przed przypadkowym wystrzałem.
Podstawowymi częściami nieruchomymi karabinu są lufa, komora zamkowa z osłoną lufy z przodu uraz tzw. tylec z komorą " spustową i kolbą. Z przednią częścią osłony lufy połączony jest składany dwójnóg metalowy w postaci dwu nóżek rurkowych, którymi broń opiera się o podłoże przy strzelaniu. Wymiennym podzespołem rkm-u jest magazynek dyskowy, umieszczany nad komorą zamkową. Mechaniczne przyrządy celownicze rkm-u składają się z muszki osadzonej w podstawie na przedniej części osłony lufy i celownika krzywkowego na górnej ściance komory zamkowej.
W poprzecznym (pionowym) gnieździe kolby umieszczona jest smarowniczka ze szczoteczką do konserwacji broni. Lufa rkm-u ma przewód podobny do luf karabinowych. Dla ograniczenia temperatury przy intensywnym strzelaniu ścianki lufy są stosunkowo grube. Ponadto bagnetowe połączenie lufy z komorą zamkową umożliwia jej odłączenie i wymianę po nadmiernym nagrzaniu. Na wylotową część lufy nakręcony jest stożkowy tłumik płomieni {błysku) wystrzału. W pewnej odległości od wylotu lufy osadzane są : komora gazowa z regulatorem nastawnym (od dołu) i podstawa muszki (od góry). Wzdłużny kanał wewnętrzny komory gazowej połączony jest poprzecznym otworkiem z przewodem lufy. Pod lufą umieszczony jest tłok gazowy z tłoczyskiem i sprężyną powrotną. Tylny koniec tłoczyska połączony jest wahliwie z suwadłem.
Komora zamkowa jest dość masywną częścią metalową. Wzdłuż niej przemieszcza się tzw.: układ przesuwny, składający się z suwadła z iglicą i zamka z ryglami. W górnej ściance komory osadzany jest obrotowo wyrzutnik odchylny, a w dolnej znajduje się gniazdo wylotowe łusek. Do górnej jej ścianki przymocowana jest podstawa celownika z zatrzaskiem magazynka.
Przed podstawą celownika znajduje się gniazdo magazynka. Z przednią częścią komory połączona jest perforowana osłona lufy. Tylec zamyka komorę zamkową od dołu i od tyłu. Z jego tylną częścią połączona jest kolba, a w środkowej części znajduje się mechanizm spustowy. Dolna część tylca jest kabłąkiem, osłaniającym język spustowy. Za kabłąkiem znajduje ,się samonastawny bezpiecznik. Magazynek dyskowy składa się z dolnego pudełka talerzowego z włazem nabojowym, obrotowej pokrywy górnej oraz podajnika ze sprężyną spiralną. Naboje w magazynku układane są promieniowo w jednej warstwie, pociskami skierowane do osi pionowej dysku Podawanie nabojów do włazu odbywa się w wyniku obrotu podajnika z pokrywą pod wpływem sprężyny, napinanej przy ładowaniu magazynka. Pojemność magazynka wynosi 47 nabojów. Suwadło, napędzane poprzez, tłoczysko i tłok gazowy, jest ogniwem wiodącym, wprawiającym w ruch pozostałe elementy mechanizmów rkm-u. Za pomocą wycięć profilowych wodzi ono i odryglowuje zamek. W widełkach górnego występu suwadła osadzony jest tylny koniec iglicy uderzeniowej. Pozostała część iglicy znajduje się w otworze wzdłużnym zamka. Zgrubienia boczne iglicy służą do rozchylania rygli. Zamek w dolnej części ma występy współpracujące z .suwadłem. W górnym jego rowku wodzi się wyrzutnik. Po obu stronach bocznych zamka rozmieszczone są symetrycznie rozchylne rygle. Przednią częścią opierają się one o zamek dolnymi występami współpracują z suwadłem, a tylne ich powierzchnie stanowią opory ryglowe. W przedniej części zamka osadzony jest wyciąg z pazurem.
Mechanizm uderzeniowy typu bijnikowego działa od sprężyny powrotnej. Spłonkę zbija grot iglicy, przemieszczającej się razem z suwadłem. Suwadło jest tu jednocześnie bijnikiem, a sprężyna powrotna spełnia dodatkowo funkcję sprężyny uderzeniowej.
Mechanizm spustowy okłada się z dźwigni spustowej ze sprężyną i języka spustowego. Zaczep dźwigni spustowej współpracuje z suwadłem, a górny ząb spustu z dźwignią.
Bezpiecznik dźwigniowy zabezpiecza broń przed oddaniem strzału przypadkowego, samoczynnie pod wpływem sprężyny, unieruchamiającej spust. Odbezpieczenie natomiast następuje w wyniku jego wciśnięcia przy uchwyceniu ręką szyjki kolby dla oddania strzału.
Zabezpieczenie broni przed strzałem przedwczesnym (przy niezaryglowanym zamku) zapewnia konstrukcja mechanizmu ryglowego. Iglica może wysunąć się z czółka zamka i uderzyć w spłonkę dopiero po dojściu suwadła w przednie położenie, które jest poprzedzane wcześniejszym zatrzymaniem zamka i rozchyleniem rygli.
Ładowanie rkm-u polega na włożeniu magazynka włazem nabojowym do górnego gniazda w kamorze zamkowej. Założony magazynek utrzymywany jest z przodu przez zaczep na osłonie lufy, a z tyłu przez zatrzask ze sprężyną, umieszczony w podstawie celownika. Nabijanie załadowanej broni sprowadza się do odciągnięcia zespołu przesuwnego do tyłu za rączkę suwadła. Odciągnięty zespół pozostaje w tylnym (napiętym) położeniu na zaczepie dźwigni spustowej. Pierwszy strzał zostanie zainicjowany po wciśnięciu spustu. Język spustowy swym górnym zębem obraca dźwignię spustową, co powoduje wyzębienie jej zaczepu z suwadłem. Zwolnione z zaczepu suwadło pod wpływem ściśniętej sprężyny powrotnej przemieszcza się do przodu wraz z zamkiem, tłoczyskiem i tłokiem gazowym. Zamek uderza w dno łuski naboju, wysuwa nabój z włazu magazynka i dosyła go do komory nabojowej. Po zaczepieniu pazura wyciągu za kryzę łuski ząmek zatrzymuje się zamykając wlot lufy. Przemieszczające się jeszcze do przodu suwadło poprzez pogrubioną część iglicy rozchyla rygle na boki powodując zaryglowanie zamka. Tylne powierzchnie rygli opierają się o opory ryglowe w bocznych wycięciach ścianek komory zamkowej. Przy dochodzeniu suwadła do skrajnie przedniego położenia, grot prowadzonej przez nie iglicy wysuwa się z czółka zamka i zbija spłonkę naboju. Następuje wystrzał.
Po minięciu przez pocisk otworka bocznego w ściance lufy część gazów prochowych przedostaje się do komory gazowej i wywiera nacisk na tłok gazowy, odrzucając go do tyłu. Tłok ściska sprężynę powrotną, a poprzez tłoczysko odrzuca do tyłu związane z nim suwadło. Po przejściu przez suwadło niewielkiej drogi, jego wycięcie profilowe obraca rygle do środka, powodując odryglowanie zamka. Odryglowany zamek przemieszcza się teraz razem z suwadłem do tyłu. Pazur wyciągu wyciąga łuskę z komary nabojowej. Wyciągnięta łuska uderza górną krawędzią dna o wyrzutnik i zastaje wyrzucona na zewnątrz broni przez dolne okno w suwadle i komorze zamkowej. Podajnik magazynka napędzany sprężyną spiralną dostarcza kolejny nabój do włazu.
Po dojściu w tylne położenie i maksymalnym ściśnięciu sprężyny powrotnej zespół przesuwny odbija się od tylca i wraca do przodu. Dalsze działanie broni jest identyczne, jak po ręcznym napięciu zespołu przesuwnego. Po dojściu suwadła do przodu następuje kolejny wystrzał i cykl pracy mechanizmów powtarza się aż do zwolnienia spustu lub wyczerpania się amunicji.
Po zwolnieniu spustu dźwignia spustowa obraca się do góry, a jej zaczep zatrzymuje układ przesuwny tylnym położeniu. Wznowienie strzelania następuje po ponownym wciśnięciu spustu. Natomiast po wystrzeleniu ostatniego naboju zespół przesuwny wraca tło przodu. W tym przypadku dla wznowienia strzelania należy odłączyć pusty magazynek, załadować broń magazynkiem z nabojami i dalej postępować tak samo, jak przed pierwszym strzałem.
Rozładowanie broni nie nabitej polega na podłączeniu od niej magazynka po odciągnięciu do tyłu zatrzasku w podstawie celownika. Jeśli natomiast broń jest nabita należy dodatkowo (po odłączeniu magazynka) zwolnić zespół przesuwny z zaczepu dźwigni spustowej przez wciśnięcie języka spustowego. Zalecane jest przy tym przytrzymywanie suwadła za rączkę dla uniknięcia uderzenia w przodzie.
Rozkładanie rkm-u zaczyna się od odłączenia lufy od komory zamkowej. Czynność ta wykonywana jest przy napiętym zespole przesuwnym. Po zwolnieniu suwadła, obróceniu łącznika oraz wykręceniu wkrętu ze skrzydełkiem oddziela się kolbę z tylcem od komory zamkowej przez nacisk i obrót tylną częścią do dołu. Z otwartej komory zamkowej wyjmuje się zespół przesuwny, a następnie rozdziela ,się go na suwadło, zamek, rygle i iglicę. Dodatkowo można też odłączyć tłok gazowy od tłoczyska, tłumik płomieni od lufy, regulator od komory gazowej i zdjąć dwójnóg. Składanie broni odbywa się w kolejności odwrotnej.
Elementy ręcznego karabina maszynowego DP:
a- lufa z komorą gazową regulatorem gazowym i tłumikiem płomieni, b- komora zamkowa z celownikiem, c- komora spustowa z kolbą, d- osłona lufy, e- suwadło z tłoczyskiem, f- tłok gazowy, g- sprężyna powrotna, h- zamek, i- iglica, j- dwójnóg