Centrum Edukacji Nauczycielskiej
Wykład 9
Aksjologia pedagogiczna. Oddziaływania
wychowawcze w klasie szkolnej
podstawy teorii wychowania
Struktura procesu wychowawczego.
Cztery klasy wpływów (metod) wychowawczych.
Grupowe metody wychowania.
Projektowanie sytuacji wychowawczych.
Aksjologia (gr. axios - mający wartość, wartościowy,
cenny, godny + logos - nauka) to nauka o wartościach,
nazywana tak\e filozofią wartości i/lub ogólną teorią wartości,
dociekająca istoty moralnego zachowania i piękna oraz
podejmująca próby ustalenia, jakie postępowanie jest dobre, a
jakie jest jego przeciwieństwem.
Wartość to podstawowa kategoria aksjologii, oznaczająca
wszystko, co cenne i godne po\ądania, co stanowi cel cią\eń
ludzkich, co uwa\ane jest za wa\-ne oraz sprzyjajÄ…ce i w taki\
sposób urzeczywistniane.
Etyka (gr. ethikós zwyczajowy, od ethos obyczaj,
zwyczaj) - jest teorią moralności, niekiedy oznacza równie\
zespół norm i ocen moralnych i/lub określony system etyczny
charakteryzujący daną społeczność, i w takim wypadku bywa
uto\samiana z moralnością.
yródło:
Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, w: B. Śliwerski (red.) , Pedagogika, T. 1, GWP, Gdańsk
2006, ss. 392 414.
Przedmiot aksjologii
- obejmuje problemy dotyczące wartości w aspekcie:
systematyzujÄ…cym i
teoretycznym kulturowym
postulatywnym
" Podstawy i kryteria
Analiza natury
wartościowania;
wartości, Społeczne
" Klasyfikacja wartości, podział
czym jest funkcjonowanie
na typy, rodzaje, kryteria tego
wartość, jaki wartości;
podziału;
ma charakter; W danej epoce
" Budowanie hierarchii wartości,
historycznej;
Dociekanie
ustalanie wartości najwy\szej;
zródeł W zbiorowości
" Sposoby poznawania i
mechanizmów społecznej
realizowania wartości;
postawania W kulturze.
" Relacje wartości z innymi
wartości.
bytami.
yródło:
Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, w: B. Åšliwerski (red.) , Pedagogika, T. 1,
GWP, Gdańsk 2006, ss. 392 414.
© Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu WrocÅ‚awskiego
1
Wra\liwość aksjologiczna to zdolność człowieka do
wartościowania wra\eń pochodzących ze świata
zewnętrznego lub/i ze świata wewnętrznego organizmu
oraz do internalizowania systemu wartości i ich
hierarchii jako podstawy postępowania podmiotu.
POZIOMY OSOBOWEJ WRAśLIWOŚCI AKSJOLOGICZNEJ:
1.Brak wra\liwości aksjologicznej atrofia aksjologiczna
(zanik wra\liwości aksjologicznej);
2.Wra\liwość aksjologiczna zawę\ona/ zani\ona/ częściowa
(nieadekwatna do sytuacji);
3.Właściwa wra\liwość aksjologiczna
(adekwatna, stosowna do okoliczności):
a. Podwy\szona wra\liwość aksjologiczna
(jest uzasadniona, jeśli sytuacja takiej wymaga);
4.Nadwra\liwość aksjologiczna
(przesadna wra\liwość aksjologiczna, wynaturzona, ponad miarę ).
yródło: Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, w: B. Śliwerski (red.) , Pedagogika, T. 1, GWP,
Gdańsk 2006, ss. 392 414.
Przesłanki konstytutywne tworzenia
aksjologicznych podstaw wychowania
Stan wiedzy o Stan wiedzy o Stan wiedzy o
człowieku; wartościach i mo\liwościach/
Kondycja moralna sposobach ich sposobach
humanitatis, odkrywania/ funkcjonowania
tendencje w rozpoznawania/ wartości w
rozwoju kultury i rozumienia/ przestrzeni
cywilizacji, uznawania/ wychowawczej/
filozoficzne i/lub urzeczywistniania/ edukacyjnej i
religijne koncepcje akceptowania/ wprowadzania
człowieka wzbogacania/ wychowanków w
tworzenia wartości \ycie w wartościowe
yródło:
Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, w: B. Åšliwerski (red.) , Pedagogika, T. 1,
GWP, Gdańsk 2006, ss. 392 414.
Hierarchiczna struktura etapów nabywania kompetencji
aksjologicznych w wychowaniu
tworzenie
wartości
wymaga aktywności
twórczej, uzdolnień,
urzeczywistnianie
talentu,
wartości
przekraczania
stereotypów
wymaga konsekwencji
uznawanie/
w zakresie przyjętych
akceptowanie
zobowiązań w świecie
wartości
wartości
wymaga umiejętności
przyjmowania
rozumienie
wartości jako
wartości
własnych,
interioryzacja
wymaga
wiedzy o
odkrywanie/
wartościach,
rozpoznawanie
zdolności
wartości
logicznego
myślenia
wymaga zdolności
rozpoznawania
dobra i zła,
dostrzegania tego,
cenne
yródło: Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, w: B. Śliwerski (red.) , Pedagogika, T. 1 ,GWP, Gdańsk 2006, ss. 392 414.
© Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu WrocÅ‚awskiego
2
STRUKTURA PROCESU WYCHOWAWCZEGO
CELE SYTUACJE CECHY
wychowawcy wychowawcze osobowości
(doświadczenia) wychowanka
yródło:
Gurycka A., O sztuce wychowania, CODN, Warszawa 1997, s. 29-61.
Cztery klasy wpływów wychowawczych i
towarzyszÄ…ce im mechanizmy psychologiczne:
PODAWANIE WZORÓW
naśladownictwo, modelowanie;
PROWOKACJA ( presja ) SYTUACYJNA
uczenie siÄ™ przez wglÄ…d;
TRENING
uczenie siÄ™ przez powtarzanie;
NADAWANIE ZNACZENIA FAKTOM, ZJAWISKOM,
EMOCJOM, WARTOÅšCIOM
interioryzacja;
yródło:
Gurycka A., O sztuce wychowania, CODN, Warszawa 1997, s. 29-61.
GRUPOWE METODY WYCHOWANIA
(wg K. Konarzewskiego)
" metoda kształtowania odniesienia porównawczego;
" metoda nacisku grupowego;
" metoda kształtowania systemu ról i norm
grupowych;
" metoda kształtowania grupowych wzorów \ycia.
yródło:
Konarzewski K., Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych, PWN, Warszawa 1987, ss. 5-9, 20-21, 245-277.
© Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu WrocÅ‚awskiego
3
Literatura do wykładu 9:
Aksjologia pedagogiczna. Oddziaływania
wychowawcze w klasie szkolnej podstawy teorii
wychowania
1.Gurycka A., O sztuce wychowania, CODN, Warszawa 1997,
ss. 29-61.
2. Konarzewski K., Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych,
PWN, Warszawa 1987, ss. 5-9, 20-21, 245-277.
3.Ostrowska U., Aksjologiczne podstawy wychowania, w:
B. Śliwerski (red.), Pedagogika, T. 1, GWP, Gdańsk 2006,
ss. 392 414.
© Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu WrocÅ‚awskiego
4
Wyszukiwarka