MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ DEPARTAMENT WYCHOWANIA I PROMOCJI OBRONNOżÿCI ALKOHOL żÿWIADOME RYZYKO Materiażÿ o charakterze proflaktyczno-edukacyjnym do prowadzenia zajżÿżÿ z zakresu profilaktyki alkoholowej MateriaÅ‚ o charakterze profilaktyczno-edukacyjnym WARSZAWA 2006 Warszawa 2009 PLAN KONSPEKT do przeprowadzenia zajżÿżÿ z zakresu proflaktyki alkoholowej TEMAT: ALKOHOL żÿWIADOME RYZYKO CELE: 1. Zapoznanie uczestników zajżÿżÿ z wpżÿywem alkoholu na organizm czżÿowieka oraz spożÿecznymi skutkami jego nadużÿywania. 2. Zmniejszenie tendencji do ryzykownych zachoważÿ w kontakcie z alkoholem. Wskazanie możÿliwożÿci zmiany wzorów picia i kontrolowania jego rozmiarów. 3. Użÿwiadomienie prawnych konsekwencji użÿywania i nadużÿywania alkoholu w różÿ- nych sytuacjach (w sżÿużÿbie, podczas kierowania pojazdem mechanicznym itp.). CZAS: 2 x 45 METODY: Wykżÿad, dyskusja. MATERIAżÿY I żÿRODKI DYDAKTYCZNE: Tablica do pisania, rzutnik żÿwiatżÿa dziennego lub projektor multimedialny, foliogramy lub pżÿyta CD. MIEJSCE: żÿwietlica, sala wykżÿadowa. ZAGADNIENIA: 1. Podstawowe informacje dotyczżÿce alkoholu i jego obecnożÿci w żÿyciu czżÿowieka. 2. Wpżÿyw alkoholu na organizm czżÿowieka. Spożÿeczne skutki nadużÿywania alkoholu. 3. Obliczanie stżÿżÿenia alkoholu we krwi. Autodiagnoza wżÿasnego stylu użÿywania alkoholu. 4. Aspekty prawne spożÿywania / nadużÿywania alkoholu. 5. Mity zwiżÿzane ze sposobami neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka. 6. Ważÿne sygnażÿy ostrzegawcze o zbliżÿajżÿcych siżÿ kżÿopotach wynikajżÿcych z nadużÿywania alkoholu. 7. Gdzie możÿna uzyskażÿ informacjżÿ i pomoc w problemach alkoholowych? 3 3 LITERATURA: LITERATURA: 1. Alkohol i kierowca PARPA, Warszawa 2005 1. Alkohol i kierowca PARPA, Warszawa 2005 2. Alkohol i twoje zdrowie PARPA, Warszawa 2003 2. Alkohol i twoje zdrowie PARPA, Warszawa 2003 3. Kinney J., Leaton G. Zrozumieżÿ alkohol , Warszawa 1996 3. Kinney J., Leaton G. Zrozumieżÿ alkohol , Warszawa 1996 4. Mellibruda J. Tajemnice ETOH , Warszawa 1993 4. Mellibruda J. Tajemnice ETOH , Warszawa 1993 5. Wojcieszek K. KOREKTA 5. Wojcieszek K. KOREKTA 6. Woronowicz B.T. Alkoholizm jako choroba Warszawa 1994 6. Woronowicz B.T. Alkoholizm jako choroba Warszawa 1994 7. Ustawa z dnia 26 pażÿdziernika 1982 r. o wychowaniu w trzeżÿwożÿci i przeciwdziażÿaniu alkoholizmowi (Dz.U.02.147.1231 z póżÿn. zm.) 7. Ustawa z dnia 26 pażÿdziernika 1982 r. o wychowaniu w trzeżÿwożÿci i przeciwdziażÿaniu alkoholizmowi (Dz.U.02.147.1231 z póżÿn. zm.) 8. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U.97.88.553 z póżÿn. zm.) 8. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U.97.88.553 z póżÿn. zm.) 9. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.03.58.515 z póżÿn. zm.) 9. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.03.58.515 z póżÿn. zm.) 10. Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2004 Regulamin Ogólny SiÅ‚ Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzony DecyzjÄ… Mni- stra Obrony Narodowej z dnia 12 listopada 2003 r. (Dz.Urz.MON.03.17.1912 zaÅ‚.) 10. Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2004 11. Materiażÿy szkoleniowe M. Pietruszka, R. Lemażÿski 11. Materiażÿy szkoleniowe M. Pietruszka, R. Lemażÿski 4 4 4 PRZEBIEG ZAJżÿżÿ: Wskazówki Lp. Treżÿżÿ zagadnienia Czas organizacyjno-metodyczne 5 min 1. Rozpoczżÿcie zajżÿżÿ. FOLIA NR 1 tytużÿowa Zapoznanie uczestników z tematem i celem zajżÿżÿ 2. ZAGADNIENIE 1 (patrz szerzej str. 11) 10 min FOLIA NR 2 Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZżÿCE ALKOHOLU I JEGO OBECNOżÿCI W żÿYCIU CZżÿOWIEKA Dlaczego nie należÿy spożÿyważÿ alkoholu z niewiadomego żÿródżÿa żÿ Alkohole to zwiżÿzki chemiczne o wzorze C2H5OH. jego pochodzenia? Niektóre z nich np. alkohol metylowy (metanol), Metanol i etanol majżÿ podobny alkohol etylowy otrzymywany drogżÿ syntezy smak oraz wyglżÿd i sżÿ trudne do chemicznej (etanol) czy denaturat, stanowiżÿ rozróżÿnienia. grożÿnżÿ truciznżÿ. żÿ W naturze alkohol powstaje wskutek fermentacji Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: rożÿlin i osiżÿga stżÿżÿenie maksymalnie do 14 procent. Dlaczego czżÿowiek siżÿga po żÿ Do konsumpcji przeznaczony jest alkohol etylowy alkohol? uzyskany drogżÿ fermentacji produktów rożÿlinnych Gżÿównie z chżÿci m.in. uczczenia i wielokrotnie destylowany, w celu uzyskania czegożÿ lub kogożÿ, poprawienia odpowiedniej mocy. nastroju i samopoczucia, ucieczki od trosk, użÿatwienia żÿ Piwo, wino, likiery, koniaki, wódki mimo różÿnego kontaktu z innym czżÿowiekiem, smaku i zapachu zawierajżÿ jako skżÿadnik pod presjżÿ otoczenia. podstawowy, alkohol. żÿ Alkohol od wieków towarzyszy cywilizacji czżÿowieka. żÿ Jest wrożÿniżÿty w tradycje krżÿgu kulturowego, w którym żÿyjemy. W różÿnych formach stanowi nieodżÿżÿcznżÿ czżÿżÿżÿ posiżÿków i codziennego żÿycia. żÿ Pierwotnie alkoholu użÿywano w obrzżÿdach do celów rytualnych, póżÿniej jako lekarstwa oraz do celebrowania uroczystożÿci i biesiadowania. 3. ZAGADNIENIE 2 (patrz szerzej str. 11) 15 min FOLIA NR 3 Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: WPżÿYW ALKOHOLU NA ORGANIZM CZżÿOWIEKA. SPOżÿECZNE SKUTKI NADUżÿYWANIA ALKOHOLU Co w organizmie czżÿowieka peżÿni rolżÿ żÿrodka transportu dla I. SKUTKI DZIAżÿANIA NA ORGANIZM CZżÿOWIEKA: alkoholu? żÿ po wypiciu napoju alkoholowego, alkohol etylowy Krew, która rozprowadza alkohol z żÿożÿżÿdka przedostaje siżÿ do krwi, a wraz z niżÿ do w organizmie. mózgu, gdzie bezpożÿrednio oddziażÿuje na ukżÿad nerwowy; żÿ w mózgu alkohol usypia ożÿrodkowy ukżÿad nerwowy; żÿ z krwiżÿ trafia do wżÿtroby jedynego organu w ciele czżÿowieka neutralizujżÿcego alkohol, gdzie jest rozkżÿadany, a nastżÿpnie wydalany przez nerki; żÿ im wiżÿksze stżÿżÿenie alkoholu we krwi, tym jego oddziażÿywanie na organizm jest agresywniejsze. 5 5 Nadużÿywanie alkoholu powoduje uszkodzenia: FOLIA NR 4 żÿ przewodu pokarmowego (podrażÿnienia żÿluzówki, Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: zapalenie i marskożÿżÿ wżÿtroby czy uszkodzenia Dlaczego spożÿywanie alkoholu trzustki); w pracy i prowadzenie pojazdów żÿ ukżÿadu krżÿżÿenia (osżÿabienie serca, nadciżÿnienie mechanicznych po jego spożÿyciu tżÿtnicze, choroba wieżÿcowa); jest niebezpieczne? Ponieważÿ alkohol zmienia żÿ ukżÿadu hormonalnego (obniżÿenie pżÿodnożÿci, możÿliwożÿżÿ prawidżÿowej oceny kżÿopoty z potencjżÿ, zaburzenia miesiżÿczkowania sytuacji i odbiera pewnożÿżÿ i przedwczesna menopauza u kobiet); dziażÿania. żÿ ukżÿadu nerwowego (zapalenie nerwów, zanik kory mózgowej, zaburzenia psychiczne); żÿ ukżÿadu odpornożÿciowego (obniżÿenie odpornożÿci na infekcje wirusowe i bakteryjne, zwiżÿkszenie zachorowalnożÿci na nowotwory oraz choroby zakażÿne i przenoszone drogżÿ pżÿciowżÿ); żÿ alkohol jużÿ w niewielkich ilożÿciach upożÿledza zdolnożÿżÿ czżÿowieka do racjonalnego myżÿlenia i zakżÿóca koordynacjżÿ ruchów. II. SPOżÿECZNE SKUTKI NADUżÿYWANIA ALKOHOLU FOLIA NR 5 W POLSCE: Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: żÿ okożÿo 800 tys. ludzi jest uzależÿnionych; Czy nadużÿywanie alkoholu jest tylko problemem czżÿowieka, który żÿ ponad 2 miliony osób nadużÿywa alkoholu; go nadużÿywa? Nie, nadużÿywanie alkoholu jest żÿ kożÿo 4 milionów osób żÿyje w rodzinach, równieżÿ problemem spożÿecznym, w których z powodu powtarzajżÿcej siżÿ który przynosi realne straty dla nietrzeżÿwożÿci dochodzi do przemocy; cażÿego spożÿeczeżÿstwa. Jest udrżÿkżÿ dla jego najbliżÿszych żÿ problemy alkoholowe obejmujżÿ okożÿo 15% i stwarza niebezpieczeżÿstwo mieszkażÿców; dla otoczenia. żÿ problemy alkoholowe sżÿżÿródżÿem strat, które ocenia siżÿ na ok. 6% produktu krajowego brutto; żÿ alkohol jest gżÿównżÿ przyczynżÿ zgonów i inwalidztwa osób w wieku 15-21 lat; żÿ żÿmierżÿ czżÿowieka w wypadku drogowym powoduje stratżÿ dla budżÿetu pażÿstwa ok. 860 tys. zżÿ, a leczenie rannego w wypadku 128 tys. zżÿ. żÿ na leczenie odwykowe wydaje siżÿ rocznie ok. 80 mln zżÿotych; żÿ szacunkowo na 100 nastolatków 2-3% zostanie dożÿywotnio uzależÿnionych od alkoholu, a dla 30% bżÿdzie to powodem konfliktu z prawem, przemocy w rodzinie. 6 6 4. 20 min ZAGADNIENIE 3 (patrz szerzej str. 14) FOLIA NR 6 Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: OBLICZANIE STżÿżÿENIA ALKOHOLU WE KRWI. AUTODIAGNOZA WżÿASNEGO STYLU UżÿYWANIA Od czego zależÿy stżÿżÿenie ALKOHOLU. alkoholu we krwi? Zależÿy przede wszystkim od Porcja standardowa alkoholu: ilożÿci spożÿytego alkoholu. żÿ to 10 g czystego alkoholu etylowego; Chociażÿ wpżÿyw na jego stżÿżÿenie ma równieżÿ waga ciażÿa i pżÿeżÿ żÿ jednżÿ porcjżÿ standardowżÿ alkoholu, zdrowy osoby pijżÿcej. czżÿowiek spala w czasie okożÿo 1 godziny; żÿ liczba porcji standardowych w napoju Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: alkoholowym, zależÿy od zawartożÿci Po jakim czasie od wypicia kufla procentowej alkoholu danym napoju. piwa (0,5 l) możÿna bezpiecznie kieroważÿ pojazdem? Np. 2 póżÿlitrowe piwa 5% to 5 porcji standardowych Uczestnikom zajżÿżÿ należÿy alkoholu, a wiżÿc ok. 6 godzin trzeba odczekażÿ po rozdażÿ przygotowany wczeżÿniej ich wypiciu, aby bezpiecznie kieroważÿ test (wydrukowany z pliku na samochodem! pżÿycie CD lub skserowany Jeszcze wiżÿcej czasu po wypiciu takiej samej porcji z konspektu). Wypeżÿnionych napojów alkoholowych potrzebujżÿ kobiety, których testów nie należÿy zbierażÿ. organizm, ma odmiennżÿ budowżÿ (mniejszżÿ ilożÿżÿ pżÿynów Liczba punktów uzyskanych ustrojowych majżÿcych wpżÿyw na poziom alkoholu we w teżÿcie zostaje do wiadomożÿci krwi). wyżÿżÿcznie wypeżÿniajżÿcego. O zasadach wypeżÿniania testu Autodiagnoza wżÿasnego stylu picia należÿy poinformoważÿ uczestni- 0 7 pkt. PICIE ROZSżÿDNE ków zajżÿżÿ. Po wypeżÿnieniu testu prowadzżÿcy zajżÿcia podaje 8 12 pkt. NADUżÿYWANIE (zapisuje na tablicy) zakresy (picie ryzykowne lub szkodliwe) punktacji. powyżÿej 13 punktów SKONTAKTUJ SIżÿ ZE SPECJALISTżÿ 5. 10 min ZAGADNIENIE 4 (patrz szerzej str. 15) FOLIA NR 7 Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: ASPEKTY PRAWNE SPOżÿYWANIA / NADUżÿYWANIA Jakie sżÿ zasady postżÿpowania ALKOHOLU. z alkoholem odebranym Stan nietrzeżÿwożÿci jeżÿli stżÿżÿenie alkoholu we żÿożÿnierzowi, który próboważÿ go krwi wynosi powyżÿej 0,5 promila (w wydychanym wnieżÿżÿ na teren wojskowy? powietrzu powyżÿej 0,25 mg na dm3); Alkohol przekazywany jest do depozytu. Przechowywanie Stan po użÿyciu alkoholu jeżÿli we krwi stżÿżÿenie alkoholu w depozycie jest alkoholu wynosi 0,2-0,5 promila (lub w wydychanym odpżÿatne. powietrzu 0,1-0,25 mg na dm3); Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: Ustawa o wychowaniu w trzeżÿwożÿci Czy piwo bezalkoholowe zawiera i przeciwdziażÿaniu alkoholizmowi alkohol? Tak, do 1,5%. Zabrania siżÿ sprzedażÿy, podawania, wnoszenia i spożÿywania napojów alkoholowych w obiektach zajmowanych przez organy wojskowe i spraw wewnżÿtrznych, jak równieżÿ w rejonie obiektów koszarowych i zakwaterowania przejżÿciowego jednostek wojskowych. Zżÿamanie zakazu zagrożÿone jest karżÿ grzywny. 7 7 Kodeks karny Kodeks karny Kodeks karny Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie Kodeks karny Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie Kodeks karny Kodeks karny nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, wodnym lub powietrznym, nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, wodnym lub powietrznym, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, Kodeks karny podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, wodnym lub powietrznym, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci wodnym lub powietrznym, albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. Kodeks karny wodnym lub powietrznym, Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci wodnym lub powietrznym, albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci Kodeks karny podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. Kodeks karny podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub Kodeks karny Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na Art. 178a. ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub wodnym lub powietrznym, nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na wodnym lub powietrznym, drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny wodnym lub powietrznym, albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, wodnym lub powietrznym, drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci wodnym lub powietrznym, pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci albo pozbawienia wolnożÿci do roku. pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, albo pozbawienia wolnożÿci do roku. podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na albo pozbawienia wolnożÿci do roku. albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. albo pozbawienia wolnożÿci do roku. Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do albo pozbawienia wolnożÿci do roku. drodze2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub ż publicznej lub w strefie zamieszkania inny albo pozbawienia wolnożÿci do roku. sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do pojazd niżÿ okreżÿlony odurzajżÿcego, prowadzi na pod wpżÿywem żÿrodkaw ż 1, nietrzeżÿwożÿci lub odurzenia innym żÿrodkiem, drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do nietrzeżÿwożÿci lub odurzenia innym żÿrodkiem, pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan nietrzeżÿwożÿci lub odurzenia innym żÿrodkiem, drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny nietrzeżÿwożÿci lub odurzenia innym żÿrodkiem, pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, albo pozbawienia wolnożÿci do roku. wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci nietrzeżÿwożÿci lub odurzenia innym żÿrodkiem, podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, nietrzeżÿwożÿci lub odurzenia innym żÿrodkiem, wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci albo pozbawienia wolnożÿci do roku. podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. albo pozbawienia wolnożÿci do roku. Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan albo pozbawienia wolnożÿci do roku. wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP albo pozbawienia wolnożÿci do roku. Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do nietrzeżÿwożÿci 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do Art. 357. żlub odurzenia innym Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod enie obiektów Å»oÅ‚nierz przebywajÄ…cy na terżÿrodkiem, sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan 33. Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP, zajmo- Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP wanych przez organy wojskowe,innym żÿrodkiem,ów koszaro- jak również obiekt nietrzeżÿwożÿci lub odurzeniaw zarzżÿdem wojskowym oraz trakcie peżÿnienia sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod nietrzeżÿwożÿci lub odurzenia innym żÿrodkiem, wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. wych i zakwaterowania przejÅ›ciowego jednostki wojskowej nie obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod nietrzeżÿwożÿci lub odurzenia innym żÿrodkiem, zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ nietrzeżÿwożÿci lub odurzenia innym żÿrodkiem, zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu może posiadać i spożywać alkoholu, pozostawać w stanie po i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP użyciu alkoholu lub nietrzezwoÅ›ci, a także nie może posiadać zażÿyważÿ żÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, izażÿyważÿ żÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne używać Å›rodków odurzajÄ…cych lub substancji psychotropo- podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod zażÿyważÿ żÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ zażÿyważÿ żÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP wych albo używać Å›rodków zastÄ™pczych oraz pozostawać żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby zażÿyważÿ żÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP zażÿyważÿ żÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych RP żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ w st33.e po użyciu tych Å›rodków lub substancji. Dotyczy to ani lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. również żoÅ‚nierza przybywajÄ…cego do miejsca peÅ‚nienia sÅ‚użby żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia lobowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ ub zakwatżÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne erowania po powrocie z urlopu, przepustki, podróży lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ zażÿyważÿ podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ sÅ‚pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, 15 min użbowej, dziażÿajżÿcep. Å»oÅ‚nierza w takim stanie nie dopusz- leczenia, it podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. podobnieżÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne i substancje. Dotyczy to równieżÿ 6. ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) FOLIA NR 8 podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. zażÿyważÿ 6. i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, 15 min ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) FOLIA NR 8 i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, cza siÄ™ do wykonywania zadaÅ„ sÅ‚użbowych, a jeÅ›li wymaga żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia inne zażÿyważÿ żÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lubsżÿużÿby Uwaga !!! Zagadnienie należÿy podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ 6. ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) FOLIA NR 8 6. zażÿyważÿ żÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne 15 min ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) FOLIA NR 8 tzażÿyważÿ żÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne 15 min Uwaga !!! Zagadnienie należÿy ego sytuacja doprowadza siÄ™ do miejsca zakwaterowania MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, 6. 15 min omawiażÿ z foliżÿ lub slajdem ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) FOLIA NR 8 żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby 6. MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI 15 min Uwaga !!! Zagadnienie należÿy ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) FOLIA NR 8 podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ omawiażÿ z foliżÿ lub slajdem podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ (zamieszkania) albo po przeprowadzeniu badania lekarskiego Uwaga !!! Zagadnienie należÿy żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA nr 8. Uwaga !!! Zagadnienie należÿy MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, omawiażÿ z foliżÿ lub slajdem ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA Uwaga !!! Zagadnienie należÿy żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI nr 8. żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby żoÅ‚nierza, speÅ‚niajÄ…cego warunki do osadzenia w izbie zatrzy- omawiażÿ z foliżÿ lub slajdem lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI Kolejnożÿżÿ mitów na folii omawiażÿ z foliżÿ lub slajdem podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI nr 8. lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, omawiażÿ z foliżÿ lub slajdem 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na Kolejnożÿżÿ mitów na folii ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, nr 8. maÅ„ osadza siÄ™ w izbie zatrzymaÅ„, natomiast innego żoÅ‚nierza podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na i w konspekcie jest zgodna. nr 8. 6. 15 min ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) FOLIA NR 8 ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA Kolejnożÿżÿ mitów na folii podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. nr 8. rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na i w konspekcie jest zgodna. podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia itp. Kolejnożÿżÿ mitów na folii umieszcza siÄ™ w placówce sÅ‚użby zdrowia. 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na Kolejnożÿżÿ mitów na folii 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na Uwaga !!! Zagadnienie należÿy i w konspekcie jest zgodna. Kolejnożÿżÿ mitów na folii 6. 15 min ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) FOLIA NR 8 zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na i w konspekcie jest zgodna. rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI i w konspekcie jest zgodna. 6. rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na 15 min FOLIA NR 8 ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) omawiażÿ z foliżÿ lub slajdem Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: i w konspekcie jest zgodna. rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na Uwaga !!! Zagadnienie należÿy 6. 15 min ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) FOLIA NR 8 zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. Jakie jeszcze znajżÿ sposoby rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na 6. 15 min ZAGADNIENIE 5 (patrz szerzej str. 17) FOLIA NR 8 Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. Uwaga !!! Zagadnienie należÿy nr 8. Jakie jeszcze znajżÿ sposoby MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: 2. Nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko omawiażÿ z foliżÿ lub slajdem zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. neutralizacji alkoholu Uwaga !!! Zagadnienie należÿy Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. 2. Nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko Uwaga !!! Zagadnienie należÿy MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI Jakie jeszcze znajżÿ sposoby Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: Kolejnożÿżÿ mitów naslajdem omawiażÿ z foliżÿ lub folii neutralizacji alkoholu ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA Jakie jeszcze znajżÿ sposoby ok. 1 procenta wypitego alkoholu. nr 8. MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na 2. Nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko omawiażÿ z foliżÿ lub slajdem MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI w organizmie? Jakie jeszcze znajżÿ sposoby ok. 1 procenta wypitego alkoholu. omawiażÿ z foliżÿ lub slajdem ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA neutralizacji alkoholu 2. Nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko Jakie jeszcze znajżÿ sposoby i w8. nr konspekcie jest zgodna. w organizmie? neutralizacji alkoholu 2. Nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko Kolejnożÿżÿ mitów na folii ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na ok. 1 procenta wypitego alkoholu. nr 8. ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA neutralizacji alkoholu 2. Nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na nr 8. w organizmie? ok. 1 procenta wypitego alkoholu. neutralizacji alkoholu Kolejnożÿżÿ mitów na folii w organizmie? 3. Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. i w konspekcie jest zgodna. ok. 1 procenta wypitego alkoholu. i pobudza na 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. Kolejnożÿżÿ mitów na folii w organizmie? ok. 1 procenta wypitego alkoholu. 3. Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. Kolejnożÿżÿ mitów na folii rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: w organizmie? i w konspekcie jest zgodna. 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na 1. Nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na 3. Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. i w konspekcie jest zgodna. O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka i w konspekcie jest zgodna. zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. Jakie jeszcze znajżÿ sposoby 3. Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: rótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze 3. Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. 2. zawartożÿżÿ alkoholu skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko Nieprawda, poprzezw organizmie. O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka 3. Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: neutralizacji alkoholu O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. Jakie jeszcze znajżÿ sposoby zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: ok. 1 procenta wypitego alkoholu. Pytanie do uczestników zajżÿżÿ: decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy Jakie jeszcze znajżÿ sposoby 2. Nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko w organizmie? decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze neutralizacji alkoholu z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze Jakie jeszcze znajżÿ sposoby 2. Nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy Jakie jeszcze znajżÿ sposoby decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu ok. 1 procenta wypitego alkoholu. neutralizacji alkoholu zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy 2. Nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko w organizmie? 2. Nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy neutralizacji alkoholu 3. ok. 1 procenta wypitego alkoholu. Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu neutralizacji alkoholu zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma w organizmie? z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu ok. 1 procenta wypitego alkoholu. ok. 1 procenta wypitego alkoholu. go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu w organizmie? O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma w organizmie? z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach 3. Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma 3. decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach 3. Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. 3. Nieprawda, waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka O neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze decyduje wżÿtroba. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ciżÿżÿszy go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu z chorżÿ wżÿtrobżÿ. Znaczenie ma równieżÿ ilożÿżÿ pżÿynu ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma ustrojowego w organizmie.Wiżÿkszy czżÿowiek ma go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach 8 go wiżÿcej, tak wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. 8 ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. 8 8 8 8 8 8 4. Nieprawda, obfity posiżÿek, szczególnie z dużÿżÿ zawartożÿciżÿ tżÿuszczu, opóżÿnia wchżÿanianie i rozkżÿad alkoholu przez wżÿtrobżÿ, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. Jest to jedynie dobry sposób na opóżÿnienie upicia siżÿ. Niestety powoduje dżÿużÿsze zaleganie alkoholu w organizmie, a wiżÿc bżÿdziemy dżÿużÿej pod jego wpżÿywem. 5. Nieprawda, alkomaty policyjne nie sżÿ wrażÿliwe na zapach z ust. Nie da siżÿ równieżÿ oszukażÿ laboratoryjnego badania krwi na zawartożÿżÿ alkoholu. 6. Nieprawda, piwo bezalkoholowe zawiera do 1,5% alkoholu. 7. Nieprawda, w stanach chorobowych alkohol obniżÿa siżÿżÿ obronnżÿ organizmu ograniczajżÿc aktywnożÿżÿ biażÿych ciażÿek krwi w zwalczaniu infekcji. Zamiast leczyżÿ pogżÿżÿbia chorobżÿ. 8. Nieprawda, jest to dziażÿanie pozorne. Wypicie alkoholu daje na krótki czas poczucie ciepżÿa, natomiast po rozszerzeniu naczyżÿ krwionożÿnych skóry przyspiesza utratżÿ ciepżÿa. 9. Nieprawda, niskie stżÿżÿenie alkoholu pobudza wydzielanie soków trawiennych, ale zwiżÿkszenie dawki alkoholu wydżÿużÿa czas trawienia i utrudnia wchżÿanianie. Efekt jest odwrotny. 10. Nieprawda, ani wyksztażÿcenie, ani wychowanie nie zabezpieczy przed uzależÿnieniem. Uzależÿnienie możÿe dotknżÿżÿ wszystkich, którzy pijżÿ. 7. 10 min ZAGADNIENIE 6 (patrz szerzej str. 18) FOLIA NR 9 Należÿy omówiżÿ sygnażÿy WAżÿNE SYGNAżÿY OSTRZEGAWCZE ostrzegawcze wymienione na O ZBLIżÿAJżÿCYCH SIżÿ KżÿOPOTACH WYNIKAJżÿCYCH folii. Z NADUżÿYWANIA ALKOHOLU. Należÿy omówiżÿ objawy Uzależÿnienie od alkoholu jest chorobżÿ która zaczyna uzależÿnienia. siżÿ i rozwija podstżÿpnie, bez udziażÿu żÿwiadomożÿci zainteresowanego. Polega na niekontrolowanym piciu napojów alkoholowych. Wielu ludzi uniknżÿżÿoby kżÿopotów wynikajżÿcych z nadużÿywania alkoholu, gdyby potrafili odpowiednio wczeżÿnie dostrzec sygnażÿy i oceniżÿ niebezpieczeżÿstwo. 9 9 8. 5 min ZAGADNIENIE 7 (patrz szerzej str. 20) GDZIE MOżÿNA UZYSKAżÿ INFORMACJżÿ I POMOC Należÿy przekazażÿ uczestnikom zajżÿżÿ informacje, gdzie możÿna W PROBLEMACH ALKOHOLOWYCH ? skorzystażÿ z profesjonalnej pomocy. żÿ Psycholog w jednostce; żÿ Punkty konsultacyjne dla osób z problemem alkoholowym w danej miejscowożÿci adresy dostżÿpne w lokalnej prasie; żÿ Wojewódzkie Ożÿrodki Terapii Uzależÿnienia i Wspóżÿuzależÿnienia; żÿ Gminne komisje rozwiżÿzywania problemów alkoholowych w każÿdej gminie; żÿ Placówki lecznictwa odwykowego adresy dostżÿpne w każÿdym ZOZ oraz na stronie internetowej www.odwyk.pl żÿ Ogólnopolskie infolinie: Niebieska Linia 0-801 12 00 02 dotyczżÿca przemocy Pomarażÿczowa Linia 0-801 14 00 68 dla rodziców, których dzieci pijżÿ. Dodatkowe informacje możÿna uzyskażÿ na stronach internetowych: www.parpa.pl; www.niebieskalinia.pl; www.psychologia.edu.pl Opracowano w Oddziale Spożÿecznych Problemów Sżÿużÿby i Psychoprofilaktyki 10 10 SKRYPT DO KONSPEKTU ALKOHOL żÿWIADOME RYZYKO do przeprowadzenia zajżÿżÿ z żÿożÿnierzami z zakresu profilaktyki alkoholowej Prezentowany konspekt stanowi kolejnżÿ pozycjżÿ z cyklu wydawnictw realizowanych przez Departament Wychowania i Promocji Obronnożÿci w zakresie problematyki przeciwdziażÿania patologiom spożÿecznym i wypadkom komunikacyjnym w Siżÿach Zbrojnych RP. Stanowi on uzupeżÿnienie programu KOREKTA , realizowanego od 1998 roku wspólnie z Pażÿstwowżÿ Agencjżÿ Rozwiżÿzywania Problemów Alkoholowych. Konspekt przeznaczony jest do prowadzenia pracy profilaktyczno-wychowawczej na szczeblu pododdziażÿu. ZAGADNIENIE 1 PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZżÿCE ALKOHOLU I JEGO OBECNOżÿCI W żÿYCIU CZżÿOWIEKA Alkohol od wieków towarzyszy cywilizacji czżÿowieka. Jest wrożÿniżÿty w tradycje krżÿgu kulturowego, w którym żÿyjemy. W różÿnych formach stanowi nieodżÿżÿcznżÿ czżÿżÿżÿ posiżÿków i codziennego żÿycia. Alkohol pojawiżÿ siżÿ jeszcze przed wynalezieniem pieca do pieczenia chleba, a informacjżÿ o warzeniu i piciu piwa sprzed 5000 lat w Mezopotamii, możÿna odnależÿżÿ w najstarszych zapisach historycznych. Pierwotnie alkoholu użÿywano w obrzżÿdach do celów rytualnych i leczniczych. Nastżÿpnie sżÿużÿyżÿ on do celebrowania uroczystożÿci i biesiadowania. Ponieważÿ odkryto, żÿe alkohol użÿatwia zabawżÿ i uprzyjemnia imprezy, szybko przeniknżÿżÿ do wszystkich dziedzin żÿycia. Obecnie po alkohol siżÿga siżÿ gżÿównie z chżÿci uczczenia czegożÿ lub kogożÿ, ciekawożÿci i mody, przeżÿycia odmiennych stanów żÿwiadomożÿci, poprawienia nastroju i samopoczucia oraz ucieczki od codziennożÿci, trosk i doznawanych trudnożÿci. W naturze alkohol powstaje wskutek fermentacji rożÿlin oraz owoców przez drożÿdżÿe i osiżÿga stżÿżÿenie do 14 procent. Drożÿdżÿe bżÿdżÿce żÿywymi organizmami, produkujżÿce enzym zamieniajżÿcy cukier w alkohol, nie mogżÿ przeżÿyżÿ w stżÿżÿeniu alkoholu przekraczajżÿcym 14 procent, ginżÿ i proces produkcji zostaje zatrzymany. W X wieku arabski lekarz imieniem Phazes, poszukujżÿc sposobu na uwolnienie ducha wina", przeprowadziżÿ pierwszżÿ destylacjżÿ alkoholu i uzyskażÿ spirytus destylowany, który nazwano prawdziwżÿ wodżÿ żÿycia . Destylacja jest prostym zabiegiem pozwalajżÿcym na uzyskanie stżÿżÿenia alkoholu do 93 procent, ale destylowane alkohole nie byżÿy powszechnie spożÿywane ażÿ do okożÿo XVI wieku. Użÿywano ich gżÿównie jako podstawowego medykamentu na wszelkie ludzkie dolegliwożÿci. ZAGADNIENIE 2 WPżÿYW ALKOHOLU NA ORGANIZM CZżÿOWIEKA. SPOżÿECZNE SKUTKI NADUżÿYWANIA ALKOHOLU I. Skutki dziażÿania na organizm czżÿowieka Alkohol etylowy ma wżÿażÿciwożÿci drażÿniżÿce. Drażÿni i uszkadza żÿluzówki, zaburza pracżÿ jelit, utrudnia wchżÿanianie pokarmów, upożÿledza funkcje takich narzżÿdów jak wżÿtroba czy trzustka. Pobudza wydzie- lanie soku żÿożÿżÿdkowego. Po wypiciu napoju alkoholowego, alkohol z żÿożÿżÿdka przedostaje siżÿ do krwi, a wraz z niżÿ do mózgu, gdzie bezpożÿrednio oddziażÿuje na ukżÿad nerwowy. Nastżÿpnie alkohol z krwiżÿ trafia do wżÿtroby jedynego organu w ciele czżÿowieka neutralizujżÿcego alkohol, gdzie jest rozkżÿadany na 11 11 aldehyd octowy, a nastżÿpnie wydalany przez nerki. Alkohol nawet w niewielkich ilożÿciach upożÿledza zdolnożÿżÿ czżÿowieka do racjonalnego myżÿlenia, a ponadto powoduje: żÿ pogorszenie koordynacji ruchów; żÿ zmniejszenie szybkożÿci reakcji; żÿ pogorszenie wzroku; żÿ ograniczenie pola widzenia; żÿ bżÿżÿdnżÿ ocenżÿ odlegżÿożÿci; żÿ rozproszenie uwagi; żÿ zaburzenie równowagi; żÿ wzmożÿonżÿ sennożÿżÿ. Wedżÿug danych żÿwiatowej Organizacji Zdrowia codzienne picie alkoholu w ilożÿci 20-40 gramów, tj. 1-2 piw 5%, jest czynnikiem ryzyka w zakresie wypadków, uszkodzeżÿ ciażÿa i przewle- kżÿych schorzeżÿ. Formy kontaktów czżÿowieka z alkoholem żÿabstynencja powstrzymywanie siżÿ od alkoholu; żÿpicie rozsżÿdne nie przekrczanie dziennej dawki: 4 porcji standardowych dla mżÿżÿczyzny i 2 porcji standardowych dla kobiety. Dwa dni w tygodniu wolne od alkoholu; żÿnadużÿywanie picie ryzykowne model picia zwiżÿkszajżÿcy ryzyko, ale nie powodujżÿcy dotychczas problemów zdrowotnych. Przekraczanie dawek rozsżÿdnych np. picie weekendowe lub okazyjne dużÿych ilożÿci alkoholu, picie szkodliwe wzorzec picia alkoholu powodujżÿcy szkody zdrowotne (picie mimo aktualnego wystżÿpowania problemów). Szkody te mogżÿ mieżÿ charakter somatyczny np. alkoholowe stżÿuszczenie wżÿtroby oraz charakter psychiczny np. depresja alkoholowa. Kryteria picia ryzykownego + pojawiajżÿce siżÿ problemy z powodu picia w pracy, żÿyciu osobistym, rodzinnym, szukanie okazji do wypicia, chżÿżÿ rozwiżÿzania poprzez picie alkoholu swoich problemów: stresów, napiżÿżÿ, lżÿków itp.; żÿuzależÿnienie choroba polegajżÿca na niekontrolowanym piciu napojów alkoholowych. Z alkoholem w ludzkim żÿyciu zwiżÿzane sżÿ zarówno zyski, jak i straty. Niestety wiżÿkszożÿżÿ ludzi, szczególnie mżÿodych, dostrzega gżÿównie zyski. Majżÿ wprawdzie żÿwiadomożÿżÿ powstawania strat, ale zwykle dotyczżÿ one kogożÿ innego. Stwierdzenie to potwierdzajżÿ badania, w których 50% nastolatków pijżÿcych alkohol nie odnotoważÿo w swoim żÿyciu żÿadnych strat z tego tytużÿu. Dziażÿanie alkoholu czżÿsto jest nieznane i postrzegane przez popularne, cażÿkowicie nieprawdziwe, stereotypy. Korzyżÿci czżÿsto sżÿ natychmiastowe i krótkoterminowe, za to straty zwykle majżÿ charakter dżÿugotrważÿy i trudny do zauważÿenia na poczżÿtku. Jako korzyżÿci zwiżÿzane ze spożÿywaniem alkoholu ludzie postrzegajżÿ sytuacje, które dadzżÿ siżÿ zinterpretoważÿ jako straty, a po stronie strat takie, które sżÿ rzeczywiżÿcie korzyżÿciami. Najlepszym przykżÿadem potwierdzajżÿcym tżÿ hipotezżÿ jest tzw. kac i mulenie w brzuchu . Czym jest kac ? Jest to reakcja obronna organizmu zatrutego aldehydem octowym, który powstaje w naszym organizmie w trakcie rozpadu alkoholu. Zwiżÿzek ten jest silnżÿ truciznżÿ. Sżÿ osoby, których organizmy bardzo szybko rozkżÿadajżÿ w wżÿtrobie ten zwiżÿzek. Wtedy nie odczuwajżÿ one kaca tak żÿle i tak dżÿugo jak inni. Niestety fakt ten traktujżÿ jako odpornożÿżÿ na alkohol. W konsekwencji osoby te pijżÿ 12 12 wiżÿcej i czżÿżÿciej niżÿ inni. Zatem tak naprawdżÿ kac jest sygnażÿem ostrzegawczym od naszego organizmu, który informuje nas Uważÿaj, za dużÿo wypiżÿeżÿ !!!. Jest wiżÿc paradoksalnie korzyżÿciżÿ, a nie stratżÿ. Podobnie jest z popularnżÿ fażÿszywżÿ korzyżÿciżÿ , wymienianżÿ jako użÿatwienie kontaktów mżÿsko- damskich. Z pozoru wszystko siżÿ zgadza. Dawka alkoholu, usuwajżÿc obawy i hamulce, pomaga niekiedy osobom nieżÿmiażÿym przekroczyżÿ pewne bariery w kontaktach towarzyskich i erotycznych. Nie zawsze jednak w miejscu, czasie i okolicznożÿciach, których najbardziej by sobie żÿyczyli Ponadto alkohol jest jednym z najsilniejszych żÿrodków powodujżÿcych okresowżÿ lub nawet trważÿżÿ impotencjżÿ. Z tym efektem należÿy liczyżÿ siżÿ w przypadku konsumpcji dużÿych ilożÿci piwa. Szyszki chmielowe, z których jest ono produkowane, zawierajżÿ alkaloid zwany lupulinżÿ znacznie zmniejszajżÿcy popżÿd pżÿciowy. Picie napojów alkoholowych sprzyja zachowaniom ryzykownym, skutkujżÿcym przypadkowożÿciżÿ kontaktów seksualnych, których konsekwencjżÿ możÿe byżÿ zakażÿenie wirusem HIV i innymi chorobami przenoszonymi drogżÿ pżÿciowżÿ. Przeżÿamujżÿc naturalne dla organizmu ludzkiego bariery, użÿatwia takżÿe kontakty z narkotykami. II. Spożÿeczne skutki nadużÿywania alkoholu Trudno oszacoważÿ rzeczywiste spożÿeczne skutki nadużÿywania alkoholu. Jest ich wiele, od dramatów osobistych, przez tragedie rodzinne i problemy w żÿrodowisku zawodowym. W Polsce żÿyje ok. 800 tys. osób uzależÿnionych od alkoholu, a okożÿo 2 miliony osób nadużÿywa alkoholu. Okożÿo 4 milionów Polaków ponosi szkody zwiżÿzane z żÿyciem w rodzinie z problemem alkoholowym. Ok. 2 mln dzieci cierpi z powodu alkoholizmu rodziców. Wiżÿkszożÿżÿ rozwodów (70%) ma podżÿożÿe alkoholowe. Picie pogżÿżÿbia ubóstwo rodzin, stajżÿc siżÿ istotnżÿ przeszkodżÿ np. w znalezieniu pracy. W skali spożÿecznej straty te wynoszżÿ od 2 do 6% produktu narodowego brutto. Należÿy takżÿe pamiżÿtażÿ, żÿe 6% konsumentów wypija ażÿ 53% alkoholu. Koncentracja spożÿycia oznacza zatem koncentracjżÿ wydatków. Picie alkoholu niszczy zdolnożÿżÿ do sprawowania kontroli zewnżÿtrznej. Sam alkohol nie powoduje agresji (jest usypiaczem !), ale hamujżÿc ożÿrodki kontroli, wywożÿuje dziażÿania, na jakie trzeżÿwi ludzie sobie nie pozwalajżÿ. Niemal zawsze towarzyszy przemocy domowej. Samych napażÿci ulicznych, spowodo- wanych przez pijanych, jest w Polsce okożÿo miliona rocznie. Zadziwiajżÿca jest siżÿa dezintegrujżÿca alkoholu ta sama substancja skupia ludzi i ich rozdziela !!! Odrżÿbnżÿ sprawżÿ sżÿ tragedie na polskich drogach, na których coraz wiżÿcej osób kieruje pojazdami bżÿdżÿc pod wpżÿywem alkoholu. Każÿdego roku policja zatrzymuje w Polsce ok. 160 tys. kierowców bżÿdżÿcych pod wpżÿywem alkoholu. Straty moralne i psychiczne ponoszone przez spożÿeczeżÿstwo wskutek nadużÿywania alkoholu majżÿ takżÿe stronżÿ wymiernżÿ finansowo. żÿmierżÿ w wypadku drogowym w Polsce powoduje stratżÿ dla budżÿetu pażÿstwa rzżÿdu 860 tys. zżÿ, a leczenie rannego kosztuje 128 tys. zżÿ. Skżÿadajżÿ siżÿ na to dziażÿania podejmowane przez szpitale, policjżÿ i sżÿdy oraz póżÿniejsze renty, odszkodowania i inne żÿwiadczenia. Trzeba mieżÿ takżÿe na uwadze, żÿe wypadki drogowe sżÿ gżÿównżÿ przyczynżÿ żÿmierci ludzi mżÿodych, miedzy 18 i 25 rokiem żÿycia, a wiżÿc ginżÿ przede wszystkim osoby w wieku produkcyjnym, na których ksztażÿcenie pażÿstwo i rodziny żÿożÿyżÿy przez wiele lat. Dżÿugożÿżÿ żÿycia alkoholika jest o 15 lat krótsza, a żÿmiertelnożÿżÿ 2,5 razy wiżÿksza niżÿ osoby wolnej od nażÿogu. żÿmierżÿ zależÿna od alkoholu to 10% wszystkich zgonów. Alkohol to najczżÿstsza przyczyna nagżÿej żÿmierci w wypadku komunikacyjnym, upadku, utoniżÿciu, pożÿarze czy poparzeniu. 80% prób samo- bójczych popeżÿniana jest pod wpżÿywem alkoholu, a pożÿowa skutecznych samobójców to alkoholicy. 13 13 ZAGADNIENIE 3 OBLICZANIE STżÿżÿENIA ALKOHOLU WE KRWI. AUTODIAGNOZA WżÿASNEGO STYLU UżÿYWANIA ALKOHOLU I. Obliczanie stżÿżÿenia alkoholu we krwi Porcja standardowa alkoholu to 10 g czystego alkoholu etylowego. Jednżÿ porcjżÿ standardowżÿ alko- holu, zdrowy czżÿowiek spala w czasie okożÿo 1 godziny. Obliczenie dokżÿadnej liczby porcji standardowych w napoju alkoholowym, zależÿy od zawartożÿci procentowej alkoholu w danym napoju (np. piwo zawiera żÿrednio od 5-8% alkoholu, wino 10-15%, wódka przeciżÿtnie ok. 40%). żÿ póżÿ litra piwa 5% to 2,5 porcji standardowych żÿ 100 g wina 10% to 1 porcja standardowa żÿ 50 g wódki 40% to 2 porcje standardowe np. spożÿycie dwóch póżÿlitrowych piw 5% to 5 porcji standardowych alkoholu. Szacunkowe stżÿżÿenie alkoholu we krwi mżÿżÿczyzny o wadze ciażÿa 80 kg wyniesie: żÿ po 1 godzinie 1 promil, żÿ po 2 godzinach 0,7 promila, żÿ po 3 godzinach 0,5 promila, żÿ po 4 godzinach 0,3 promila, żÿ po 5 godzinach 0,2 promila, żÿ po 6 godzinach 0,14 promila. Minimum szeżÿżÿ godzin trzeba odczekażÿ po wypiciu dwóch piw, aby bezpiecznie kieroważÿ samochodem tyle samo co po 500 g wina lub 125 g wódki !!! Alkohol zajmuje szczególne miejsce wżÿród substancji spożÿywanych przez czżÿowieka. Wynika to z faktu, żÿe bardzo szybko ze wzglżÿdu na niewielki rozmiar czżÿsteczek jest wchżÿaniany przez organizm, wywożÿujżÿc zmiany w samopoczuciu i nastroju, przez wiżÿkszożÿżÿ konsumentów odbierane jako przyjemne. Wchżÿanianie rozpoczyna siżÿ jużÿ w jamie ustnej, jest kontynuowane w dalszych czżÿżÿciach ukżÿadu pokarmowego, zwżÿaszcza w jelitach i żÿożÿżÿdku. Stamtżÿd przenika do krwi, a nastżÿpnie do mózgu. Dziażÿanie alkoholu na ożÿrodkowy ukżÿad nerwowy jest dwukierunkowe: wywożÿuje on stopniowe użÿpienie oraz znieczulenie. Usypianie ożÿrodkowego ukżÿadu nerwowego nastżÿpuje stopniowo, rozpoczynajżÿc siżÿ od ożÿrodków sprawujżÿcych kontrolżÿ. Wprowadzenie poczżÿtkowej dawki możÿe wywożÿażÿ paradoksalnie ożÿywienie i pobudzenie. Póżÿniej jednak ujawnia siżÿ peżÿna natura alkoholu prowadzżÿca do użÿpienia i zatrzymywania kolejnych czynnożÿci mózgu, ażÿ do stanu utraty równowagi i koordynacji, żÿpiżÿczki, a w konsekwencji do zatrzymania procesów niezbżÿdnych do żÿycia. II. Autodiagnoza wżÿasnego stylu użÿywania alkoholu Ankieta wywiadu alkoholowego wywodzi siżÿ z testu przesiewowego AUDIT, który umożÿliwia lekarzom podstawowej opieki zdrowotnej dokonywanie tzw. krótkiej interwencji wobec pacjenta podejrzewanego o nadmierne picie alkoholu. Test ma charakter indywidualny i bardzo osobisty. Ważÿne jest, aby przed wypeżÿnieniem uczestnicy nie wiedzieli, które punkty testu co oznaczajżÿ. Muszżÿ jednak rozumieżÿ treżÿżÿ poszczególnych pytażÿ. Możÿna zapoznażÿ ich ze żÿródżÿem pochodzenia testu, na przykżÿad: Za chwilżÿ bżÿdziemy mogli przekonażÿ siżÿ, jak to jest z rozsżÿdnym piciem w cażÿej grupie. Proponujżÿ wypeżÿnienie anonimowo testu, który jest stosowany przez lekarzy. Za pomocżÿ tego testu każÿdy bżÿdzie mógżÿ siżÿ przekonażÿ, w której grupie kontaktu z alkoholem naprawdżÿ siżÿ znajduje . Po wypeżÿnieniu testów nie możÿna ich zbierażÿ. Uzyskane wyniki sżÿ wyżÿżÿcznie do wżÿasnej wiadomożÿci uczestników zajżÿżÿ. 14 14 W teżÿcie znajdujżÿ siżÿ trzy grupy pytażÿ: pytania od 1 do 3 dotyczżÿ picia ryzykownego; 1. Czżÿstotliwożÿżÿ picia 2. Typowa ilożÿżÿ wypijanego alkoholu 3. Czżÿstotliwożÿżÿ nadmiernego picia pytania od 4 do 6 dotyczżÿ picia sugerujżÿcego uzależÿnienie; 1. Utrata kontroli nad piciem 2. Picie staje siżÿ coraz ważÿniejszżÿ sprawżÿ w żÿyciu 3. Potrzeba porannego picia pytania od 7 do 10 dotyczżÿ picia szkodliwego 1. Poczucie winy po wypiciu alkoholu 2. Zaniki pamiżÿci spowodowane piciem alkoholu 3. Urazy fizyczne spowodowane piciem alkoholu 4. Zainteresowanie innych osób piciem danej osoby. Uważÿa siżÿ, żÿe wynik ogólny, wyżÿszy niżÿ 8 pkt., upoważÿnia lekarza do podjżÿcia stanowczej interwencji. Należÿy podażÿ uczestnikom zajżÿżÿ, do ogólnej wiadomożÿci, co oznacza uzyskanie poszczególnych wyników. Nastżÿpujżÿcżÿ punktacjżÿ najlepiej zapisażÿ na tablicy: 0 7 pkt. PICIE ROZSżÿDNE 8 12 pkt. NADUżÿYWANIE (picie ryzykowne lub szkodliwe) powyżÿej 13 punktów SKONTAKTUJ SIżÿ ZE SPECJALISTżÿ !!! ZAGADNIENIE 4 ASPEKTY PRAWNE SPOżÿYWANIA / NADUżÿYWANIA ALKOHOLU Ustawa z dnia 26 pażÿdziernika 1982 r. o wychowaniu w trzeżÿwożÿci i przeciwdziażÿaniu alkoholizmowi (z póżÿn. zm.) Art. 14. 1. Zabrania siżÿ sprzedażÿy, podawania i spożÿywania napojów alkoholowych: 1) na terenie szkóżÿ oraz innych zakżÿadów i placówek ożÿwiatowo-wychowawczych, opiekużÿczych i domów studenckich, 2) na terenie zakżÿadów pracy oraz miejsc zbiorowego żÿywienia pracowników, 3) w miejscach i czasie masowych zgromadzeżÿ, 4) w żÿrodkach i obiektach komunikacji publicznej, 5) (skreżÿlony), 6) w obiektach zajmowanych przez organy wojskowe i spraw wewnżÿtrznych, jak równieżÿ w rejonie obiektów koszarowych i zakwaterowania przejżÿciowego jednostek wojskowych. 2a. Zabrania siżÿ spożÿywania napojów alkoholowych na ulicach, placach i w parkach, z wyjżÿtkiem miejsc przeznaczonych do ich spożÿycia na miejscu, w punktach sprzedażÿy tych napojów. Art. 15. 1. Zabrania siżÿ sprzedażÿy i podawania napojów alkoholowych: 1) osobom, których zachowanie wskazuje, żÿe znajdujżÿ siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci, 2) osobom do lat 18, 3) na kredyt lub pod zastaw. 2. W przypadku wżÿtpliwożÿci co do peżÿnoletnożÿci nabywcy sprzedajżÿcy lub podajżÿcy napoje alkoholowe uprawniony jest do żÿżÿdania okazania dokumentu stwierdzajżÿcego wiek nabywcy. 15 15 Art. 16. 1. Zabrania siżÿ wnoszenia napojów alkoholowych na teren zakżÿadów pracy, obiektów wymienionych w art. 14 ust. 1 pkt 6, jak równieżÿ stadionów i innych obiektów, w których odbywajżÿ siżÿ masowe imprezy sportowe i rozrywkowe, a takżÿe obiektów lub miejsc objżÿtych zakazem wnoszenia napojów alkoholowych. 2. Osoby posiadajżÿce przy sobie napoje alkoholowe majżÿ obowiżÿzek przekazania ich do depozytu pod rygorem niewpuszczenia bżÿdżÿ usuniżÿcia z terenu obiektów lub miejsc, o których mowa w ust. 1. 3. napoje alkoholowe wnoszone przez żÿożÿnierzy na teren obiektów wymienionych w art. 14 ust. 1 pkt 6 ulegajżÿ odebraniu i przekazaniu do depozytu. (& ) Art. 17. 1. Kierownik zakżÿadu pracy lub osoba przez niego upoważÿniona majżÿ obowiżÿzek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżÿeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, żÿe stawiżÿ siżÿ on do pracy w stanie po użÿyciu alkoholu albo spożÿyważÿ alkohol w czasie pracy. Okolicznożÿci stanowiżÿce podstawżÿ decyzji powinny byżÿ podane pracownikowi do wiadomożÿci. 2. Uprawnienia kierownika zakżÿadu pracy, o którym mowa w ust. 1, sżÿużÿżÿ równieżÿ organowi nadrzżÿdnemu nad danym zakżÿadem pracy oraz organowi uprawnionemu do przeprowadzenia kontroli zakżÿadu pracy. 3. Na żÿżÿdanie pracownika, o którym mowa w ust. 1, kierownik zakżÿadu pracy lub osoba przez niego upoważÿniona jest obowiżÿzana zapewniżÿ przeprowadzenie badania stanu trzeżÿwożÿci pracownika. Art. 18. 1. Srzedażÿ napojów alkoholowych przeznaczonych do spożÿycia w miejscu lub poza miejscem sprzedażÿy możÿe byżÿ prowadzona tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), wżÿażÿciwego ze wzglżÿdu na lokalizacjżÿ punktu sprzedażÿy, zwanego dalej organem zezwalajżÿcym . 4. Sprzedażÿ i podawanie napojów alkoholowych w miejscach znajdujżÿcych siżÿ pod zarzżÿdem wojskowym lub jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnżÿtrznych pożÿożÿonych pozaobiektami wymienionymi w art. 14 ust. 1 pkt 6 możÿe byżÿ prowadzona jedynie za zezwoleniem, októrym mowa w ust. 1, a ponadto za zgodżÿ organów wojskowych okreżÿlonych przez Ministra Obrony Narodowej lub resortu spraw wewnżÿtrznych okreżÿlonych przez ministra wżÿażÿciwego dospraw wewnżÿtrznych. Art. 43. 1. Kto spożÿywa napoje alkoholowe wbrew zakazom okreżÿlonym w art. 14 ust. 1 i 2a-6 albo nabywa lub spożÿywa napoje alkoholowe w miejscach nielegalnej sprzedażÿy, albo spożÿywa napoje alkoholowe przyniesione przez siebie lub innżÿ osobżÿ w miejscach wyznaczonych do ich sprzedażÿy lub podawania, podlega karze grzywny. (& ) Art. 44. Kto wbrew szczególnemu obowiżÿzkowi nadzoru dopuszcza do sprzedawania, podawania lub spożÿywania napojów alkoholowych na terenie zakżÿadu pracy, jak równieżÿ powziżÿwszy wiadomożÿżÿ o sprzedawaniu, podawaniu lub spożÿywaniu na terenie zakżÿadu pracy takich napojów nie podejmie prawem przewidzianego postżÿpowania, podlega karze grzywny. Art. 47. 1. Jeżÿeli zachodzi podejrzenie, żÿe przestżÿpstwo lub wykroczenie zostażÿo popeżÿnione po spożÿyciu alkoholu, osoba podejrzana możÿe byżÿ poddana badaniu koniecznemu do ustalenia zawartożÿci alkoholu w organizmie, w szczególnożÿci zabiegowi pobrania krwi. Zabiegu pobrania krwi dokonuje fachowy pracownik sżÿużÿby zdrowia. (& ) Kodeks karny Art. 178a ż 1. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lżÿdowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. ż 2. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, prowadzi na drodze publicznej lub w strefie zamieszkania inny pojazd niżÿ okreżÿlony w ż 1, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci albo pozbawienia wolnożÿci do roku. ż 3. W razie skazania za przestżÿpstwo okreżÿlone w ż 1 lub 2 sżÿd możÿe orzec podanie wyroku do publicznej wiadomożÿci. 16 16 Art. 179. Kto wbrew szczególnemu obowiżÿzkowi dopuszcza do ruchu pojazd mechaniczny albo inny pojazd w stanie bezpożÿrednio zagrażÿajżÿcym bezpieczeżÿstwu w ruchu lżÿdowym, wodnym lub powietrznym lub dopuszcza do prowadzenia pojazdu mechanicznego albo innego pojazdu na drodze publicznej przez osobżÿ znajdujżÿcżÿ siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci, bżÿdżÿcżÿ pod wpżÿywem żÿrodka odurza- jżÿcego lub osobżÿ nie posiadajżÿcżÿ wymaganych uprawnieżÿ, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnożÿci albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. Art. 180. Kto, znajdujżÿc siżÿ w stanie nietrzeżÿwożÿci lub pod wpżÿywem żÿrodka odurzajżÿcego, peżÿni czynnożÿci zwiżÿzane bezpożÿrednio z zapewnieniem bezpieczeżÿstwa ruchu pojazdów mechanicznych, podlega karze pozbawienia wolnożÿci od 3 miesiżÿcy do lat 5. Art. 357. ż 1. żÿożÿnierz, który, po wyznaczeniu do sżÿużÿby lub bżÿdżÿc w sżÿużÿbie, wprawia siżÿ w stan nietrzeżÿwożÿci lub odurzenia innym żÿrodkiem, podlega karze ograniczenia wolnożÿci, aresztu wojskowego albo pozbawienia wolnożÿci do lat 2. ż 2. żÿciganie nastżÿpuje na wniosek dowódcy jednostki. Regulamin Ogólny Siżÿ Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej 33. żÿożÿnierze przebywajżÿcy na terenie pod zarzżÿdem wojskowym oraz w trakcie peżÿnienia obowiżÿzków sżÿużÿbowych nie mogżÿ spożÿyważÿ i pozostaważÿ pod wpżÿywem alkoholu oraz posiadażÿ, zażÿyważÿ żÿrodki odurzajżÿce i psychotropowe lub inne podobnie dziażÿajżÿce substancje. Dotyczy to równieżÿ żÿożÿnierzy przybywajżÿcych do miejsca peżÿnienia sżÿużÿby lub zakwaterowania po powrocie z urlopu, przepustki, podróżÿy sżÿużÿbowej, leczenia, itp. ZAGADNIENIE 5 MITY ZWIżÿZANE ZE SPOSOBAMI NEUTRALIZACJI ALKOHOLU W ORGANIZMIE CZżÿOWIEKA 1. Wytrzeżÿwiejżÿ, gdy napijżÿ siżÿ kawy nieprawda, kawa zawiera kofeinżÿ i pobudza na krótko organizm, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. 2. Jest ciepżÿo, to szybko wypocżÿ wypity alkohol nieprawda, poprzez skórżÿ czżÿowiek wypaca tylko ok. 1 procenta wypitego alkoholu. 3. Dużÿo ważÿżÿ, wiżÿc dużÿo mogżÿ wypiżÿ waga ciażÿa ma znaczenie, ale niewielkie. Ponieważÿ o neutralizacji alkoholu w organizmie czżÿowieka decyduje wżÿtroba, a jej wielkożÿżÿ możÿe siżÿ różÿniżÿ tylko w nieznacznym stopniu (o kilka lub co najwyżÿej o kilkanażÿcie procent), wiżÿksze znaczenie ma zdrowie osoby spożÿywajżÿcej napoje alkoholowe. Czżÿowiek o mażÿej wadze, ale ze zdrowżÿ wżÿtrobżÿ możÿe wypiżÿ wiżÿcej niżÿ ktożÿ ciżÿżÿszy z chora wżÿtrobżÿ. Przy wadze ciażÿa wiżÿksze znaczenie majżÿ pżÿyny ustrojowe. Wiżÿkszy czżÿowiek ma ich wiżÿcej, a wiżÿc znajdujżÿcy siżÿ w pżÿynach ustrojowych alkohol ma niżÿsze stżÿżÿenie. 4. Dużÿo zjadżÿem, to mogżÿ wiżÿcej wypiżÿ nieprawda, obfity posiżÿek, szczególnie z dużÿżÿ zawartożÿciżÿ tżÿuszczu, opóżÿnia wchżÿanianie i rozkżÿad alkoholu przez wżÿtrobżÿ, ale nie ma żÿadnego wpżÿywu na zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. Jest to jedynie dobry sposób na opóżÿnienie upicia siżÿ. Niestety powoduje dżÿużÿsze zaleganie alkoholu w organizmie, a wiżÿc bżÿdziemy dżÿużÿej pod jego wpżÿywem. 5. Zjem miżÿtowego cukierka nikt nie poczuje, żÿe jestem nietrzeżÿwy nieprawda, alkomaty policyjne nie sżÿ wrażÿliwe na zapach z ust. Tym bardziej nie da siżÿ oszukażÿ laboratoryjnego badania krwi na zawartożÿżÿ alkoholu. 6. Jestem trzeżÿwy, bo piżÿem tylko piwo bezalkoholowe nieprawda, piwo bezalkoholowe zawiera do 1,5% alkoholu. 17 17 7. Alkohol jest dobry na przeziżÿbienie nieprawda, w stanach chorobowych alkohol obniżÿa siżÿżÿ obronnżÿ organizmu ograniczajżÿc aktywnożÿżÿ biażÿych ciażÿek krwi w zwalczaniu infekcji. Zamiast leczyżÿ pogżÿżÿbia chorobżÿ. 8. Alkohol rozgrzewa nieprawda, jest to dziażÿanie pozorne. Wypicie alkoholu daje na krótki czas poczucie ciepżÿa, natomiast po rozszerzeniu naczyżÿ krwionożÿnych skóry przyspiesza utratżÿ ciepżÿa. 9. Alkohol pobudza apetyt i użÿatwia trawienie nieprawda, niskie stżÿżÿenie alkoholu pobudza wydzielanie soków trawiennych, ale zwiżÿkszenie dawki alkoholu wydżÿużÿa czas trawienia i utrudnia wchżÿanianie. Efekt jest odwrotny od zamierzonego. Alkohol żÿcina enzymy trawienne, dlatego przekonanie o jego pozytywnym wpżÿywie na trawienie jest bżÿżÿdne. Naprawdżÿ alkohol utrudnia trawienie wielu substancji pokarmowych. Przekonanie o sprzyjaniu trawieniu wynika z jego zdolnożÿci do emulgacji rozdrabniania tżÿuszczów zawartych w pokarmie, co daje wrażÿenie wiżÿkszej lekkożÿci posiżÿków tżÿustych. 10. Problemy alkoholowe majżÿ tylko ludzie prożÿci nieprawda, ani wyksztażÿcenie, ani wychowanie nie zabezpieczy przed uzależÿnieniem. Uzależÿnienie dotyka wszystkich pijżÿcych. 11. Alkohol poprawia zdrowie fizyczne nieprawda, niewielkie dawki alkoholu mogżÿ sprzyjażÿ usuwaniu zżÿogów tżÿtniczych i chroniżÿ w ten sposób przed zaważÿem. Niestety wiżÿkszożÿżÿ osób zdecydowanie przekracza ilożÿci alkoholu, przy których możÿna oczekiważÿ dodatnich skutków i pojawiajżÿ siżÿ tylko straty dla organizmu. 12. Alkohol poprawia humor nieprawda, subiektywna poprawa nastroju wiżÿżÿe siżÿ z rozhamo- waniem ukżÿadu nerwowego czżÿowieka i odrzuceniem innych form redukcji stresu 13. Alkohol zapewnia towarzystwo nieprawda, osoby pijżÿce majżÿ wiżÿcej form kontaktów towarzyskich, ale znacznie mniej z nich przeradza siżÿ w przyjażÿżÿ. Alkohol koncentrujżÿc uwagżÿ pijżÿcego na wżÿasnych przeżÿyciach i ich zmianach, spżÿyca kontakty miżÿdzyludzkie. 14. Wyjdżÿ na żÿwieżÿe powietrze, to wytrzeżÿwiejżÿ nieprawda, podobnie jak w przypadku kawy pobudzimy na krótko organizm, ale bez wpżÿywu na zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. 15. Nie mam daleko do domu, to dojadżÿ nieprawda, do wiżÿkszożÿżÿ wypadków dochodzi w pobliżÿu domu. 16. Pojadżÿ wolno i ostrożÿnie, to nic mi siżÿ nie stanie nieprawda, alkohol uniemożÿliwia prawidżÿowżÿ ocenżÿ sytuacji na drodze. 17. Zjem cożÿ, to wytrzeżÿwiejżÿ nieprawda, podobnie jak w przypadku obfitego posiżÿku opóżÿnimy wchżÿanianie i rozkżÿad alkoholu, ale bez wpżÿywu na zawartożÿżÿ alkoholu w organizmie. 18. Piżÿem tylko lekkie drinki, wiżÿc jestem trzeżÿwy nieprawda, nawet niskoprocentowe napoje alkoholowe wypite w wiżÿkszych ilożÿciach powodujżÿ podobne stżÿżÿenie alkoholu w organizmie jak np. spożÿycie mniejszej ilożÿci wódki. ZAGADNIENIE 6 WAżÿNE SYGNAżÿY OSTRZEGAWCZE O ZBLIżÿAJżÿCYCH SIżÿ KżÿOPOTACH WYNIKAJżÿCYCH Z NADUżÿYWANIA ALKOHOLU. żÿ Gdy ktożÿ pije pomimo szkód spowodowanych przez picie. żÿ Gdy ktożÿ jednorazowo wypija wiżÿksze ilożÿci pżÿynów zawierajżÿcych powyżÿej 100 gramów ETOH (4 dużÿe piwa lub jeden litr wina, lub żÿwierżÿ litra wódki). żÿ Gdy ktożÿ regularnie codziennie wypija wiżÿcej niżÿ 20 gramów ETOH (1 piwo lub dwie lampki wina, lub kieliszek 50 g wódki) lub gdy zaczyna dzieżÿ od picia alkoholu (np. poranne piwo). żÿ Gdy ktożÿ klinuje , czyli użÿywa alkoholu do usuwania przykrych skutków poprzedniego picia, a wiżÿc siżÿga po alkohol z samego rana po intensywnym piciu wieczorem. 18 18 żÿ Gdy ktożÿ pije alkohol w samotnożÿci oraz w sytuacjach, gdy odczuwa zmżÿczenie, dolegliwożÿci fizyczne, smutek i cierpienie. żÿ Gdy ktożÿ zaniedbuje obowiżÿzki i zadania z powodu picia. żÿ Gdy ktożÿ ma trudnożÿci w przypominaniu sobie co siżÿ dziażÿo poprzedniego dnia w sytuacjach zwiżÿzanych z piciem. żÿ Gdy ktożÿ użÿmierza przy pomocy alkoholu poczucie winy i wyrzuty sumienia z powodu czynów popeżÿnionych pod wpżÿywem alkoholu. żÿ Gdy ktożÿ kieruje samochodem, motocyklem pod wpżÿywem alkoholu. żÿ Gdy ktożÿ reaguje napiżÿciem i rozdrażÿnieniem w sytuacjach utrudniajżÿcych kontakt z alkoholem lub wobec postulatów ograniczenia picia zaprzecza, żÿe ma problemy z alkoholem. żÿ Gdy ktożÿ dostaje od innych ludzi sygnażÿy sugerujżÿce ograniczenie ilożÿci lub powstrzymanie siżÿ od picia. Możÿemy rozpoznażÿ zespóżÿ uzależÿnienia od alkoholu, jeżÿeli w ciżÿgu ostatniego roku w okresie jednego miesiżÿca wystżÿpiżÿ jednoczeżÿnie trzy z poniżÿej wymienionych objawów: 1. Silne pragnienie lub poczucie przymusu picia ( gżÿód alkoholowy ). 2. Upożÿledzenie zdolnożÿci kontrolowania zachoważÿ zwiżÿzanych z piciem (upożÿledzenie zdolnożÿci powstrzymywania siżÿ od picia, trudnożÿci w zakożÿczeniu picia, trudnożÿci w ograniczaniu ilożÿci wypijanego alkoholu). 3. Fizjologiczne objawy zespożÿu abstynencyjnego w sytuacji ograniczenia lub przerywania picia (drżÿenie rżÿk, nadciżÿnienie tżÿtnicze, nudnożÿci, wymioty, biegunka, bezsennożÿżÿ, niepokój, w krażÿcowej postaci majaczenie) lub użÿywanie alkoholu w celu uwolnienia siżÿ od objawów abstynencyjnych. 4. Zmieniona (najczżÿżÿciej zwiżÿkszona) tolerancja alkoholu, potrzeba spożÿywania zwiżÿkszonych dawek dla osiżÿgniżÿcia oczekiwanego efektu. 5. Koncentracja żÿycia wokóżÿ picia kosztem zainteresoważÿ i obowiżÿzków. 6. Uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów wystżÿpowania szkodliwych nastżÿpstw picia. Uzależÿnienie od alkoholu jest chorobżÿ chronicznżÿ, postżÿpujżÿcżÿ i potencjalnie żÿmiertelnżÿ. Nie jest możÿliwe cażÿkowite jej wyleczenie, a jedynie zahamowanie narastania jej objawów i szkód zdrowotnych z niżÿ zwiżÿzanych. W żÿwietle nowoczesnej wiedzy, uzależÿnienie od alkoholu jest chorobżÿ wielo- czynnikowżÿ, bio-psycho-spożÿecznżÿ, zaburzajżÿcżÿ funkcjonowanie czżÿowieka w sferze fizycznej, psychicznej, spożÿecznej i duchowej. Model leczenia tego schorzenia musi byżÿ dostosowany do takiego cażÿożÿciowego sposobu postrzegania tej choroby. 19 19 ZAGADNIENIE 7 GDZIE MOżÿNA UZYSKAżÿ INFORMACJżÿ I POMOC W PROBLEMACH ALKOHOLOWYCH ? żÿPsycholog w jednostce; żÿPunkty konsultacyjne dla osób z problemem alkoholowym w danej miejscowożÿci adresy dostżÿpne w lokalnej prasie; żÿWojewódzkie Ożÿrodki Terapii Uzależÿnienia i Wspóżÿuzależÿnienia (w skrócie WOTUW); żÿGminne komisje rozwiżÿzywania problemów alkoholowych w każÿdej gminie; żÿPlacówki lecznictwa odwykowego adresy dostżÿpne w każÿdym ZOZ oraz na stronie internetowej www.odwyk.pl żÿOgólnopolskie infolinie: Niebieska Linia 0-801 12 00 02 dotyczżÿca przemocy Pomarażÿczowa Linia 0-801 14 00 68 dla rodziców, których dzieci pijżÿ. żÿDodatkowe informacje możÿna uzyskażÿ na stronach: www.parpa.pl www.niebieskalinia.pl www.psychologia.edu.pl Opracowano w Oddziale Spożÿecznych Problemów Opracowano Sżÿużÿby i Psychoprofilaktyki w Oddziale SpoÅ‚ecznych Problemów SÅ‚użby Dodatkowe informacje z zakresu wiedzy żÿródżÿowej oraz pomoc merytorycznżÿ możÿna uzyskażÿ w: 1. Wojskowym Biurze Badażÿ Socjologicznych 00-910 Warszawa 72 ul. Emilii Gierczak 1 tel. 0-22 681-35-03, fax 0-22 681-34-91 e-mail: wibs@warman.com.pl 2. Centralnej Bibliotece Wojskowej 04-041 Warszawa ul. Ostrobramska 109 tel. 0-22 681-69-40, fax 0-22 681-69-40 www.cbw.pl / e-mail: cbw@wp.mil.pl 20 20 WYWIAD ALKOHOLOWY Zanotuj liczbżÿ punktów w okienku: 1. Jak czżÿsto pije Pan napoje zawierajżÿce 6. Jak czżÿsto w ostatnim roku potrzeboważÿ alkohol? Pan napiżÿ siżÿ alkoholu nastżÿpnego dnia po dużÿym piciu , aby móc dojżÿżÿ do siebie? 0) nigdy 1) raz w miesiżÿcu 0) nigdy 2) dwa do czterech razy w miesiżÿcu 1) rzadziej niżÿ raz w miesiżÿcu 3) dwa lub trzy razy w tygodniu 2) kożÿo raz w miesiżÿcu 4) cztery lub wiżÿcej razy w tygodniu 3) kożÿo raz w tygodniu 4) codziennie lub prawie codziennie 2. Ile standardowych porcji alkoholu wypija Pan w dniu, w którym Pan pije alkohol? 7. Jak czżÿsto w ostatnim roku miażÿ Pan poczucie winy lub wyrzuty sumienia po piciu 0) 1 2 porcje alkoholu? 1) 3 4 porcje 2) 5 6 porcji 0) nigdy 3) 7 9 porcji 1) rzadziej niżÿ raz w miesiżÿcu 4) 10 lub wiżÿcej porcji 2) kożÿo raz w miesiżÿcu 3) kożÿo raz w tygodniu 3. Jak czżÿsto wypija Pan szeżÿżÿ lub wiżÿcej porcji 4) codziennie lub prawie codziennie standardowych alkoholu podczas jednego dnia? 8. Jak czżÿsto w ostatnim roku nie mógżÿ Pan przypomnieżÿ sobie, co zdarzyżÿo siżÿ 0) nigdy poprzedniego dnia lub nocy, z powodu picia? 1) rzadziej niżÿ raz w miesiżÿcu 2) okożÿo raz w miesiżÿcu 0) nigdy 3) okożÿo raz w tygodniu 1) raz w miesiżÿcu 4) codziennie lub prawie codziennie 2) dwa do czterech razy w miesiżÿcu 3) dwa lub trzy razy w tygodniu 4. Jak czżÿsto w ostatnim roku nie mógżÿ Pan 4) cztery lub wiżÿcej razy w tygodniu zaprzestażÿ picia po jego rozpoczżÿciu? 9. Czy kiedykolwiek Pan lub ktożÿ inny doznażÿ 0) nigdy jakiegożÿ urazu fizycznego w wyniku Pana 1) rzadziej niżÿ raz w miesiżÿcu picia? 2) okożÿo raz w miesiżÿcu 3) okożÿo raz w tygodniu 0) nie 4) codziennie lub prawie codziennie 2) tak, ale nie w ostatnim roku 4) tak, w ostatnim roku 5. Jak czżÿsto w ciżÿgu ostatniego roku z powodu picia alkoholu zrobiżÿ Pan cożÿ niewżÿażÿciwego, 10. Czy ktożÿ z rodziny, lekarzy lub innych co naruszyżÿo przyjżÿte w Pana żÿrodowisku pracowników sżÿużÿby zdrowia interesoważÿ normy postżÿpowania? siżÿ Pana piciem albo sugeroważÿ jego ograniczenie? 0) nigdy 1) rzadziej niżÿ raz w miesiżÿcu 0) nie 2) okożÿo raz w miesiżÿcu 2) tak, ale nie w ostatnim roku 3) okożÿo raz w tygodniu 4) tak, w ostatnim roku 4) codziennie lub prawie codziennie ----------------------------------------------------------------- SUMA PUNKTÓW 21 22 DEPARTAMENT WYCHOWANIA I PROMOCJI OBRONNOÅšCI MON 00-911 Warszawa, al. NiepodlegÅ‚oÅ›ci 218 www.wp.mil.pl www.wojsko-polskie.pl Departament Wychowania i Promocji ObronnoÅ›ci jest komórkÄ… organizacyjnÄ… Ministerstwa Obrony Narodowej wykonujÄ…cÄ… w resorcie zadania wychowawcze, dyscypliny wojskowej, profilaktyki wychowawczej i psychoprofilaktyki, edukacji obywatelskiej, dziaÅ‚alnoÅ›ci kulturalno-oÅ›wiatowej, promocji obronnoÅ›ci (krajowej i zagranicznej), ceremoniaÅ‚u wojskowego i komunikacji spoÅ‚ecznej w resorcie, funkcjonowania paÅ„stwowych instytucji kultury, których organizatorem jest Minister Obrony Narodowej, współdziaÅ‚ania z organami ochrony porzÄ…dku prawnego, paÅ„stwowymi instytucjami i organizacjami pozarzÄ…dowymi w dziedzinie tworzenia oby- watelskiego zaplecza systemu obronnoÅ›ci, a także wspierania i promowania organów przedstawicielskich kadry zawodowej oraz innych wojskowych instytucji spoÅ‚ecznych. OddziaÅ‚ SpoÅ‚ecznych Problemów SÅ‚użby Monitorowanie zjawisk i tendencji w życiu spoÅ‚ecznym wojska z punktu widzenia prognozowania zagrożeÅ„; przygotowywanie okresowych analiz, ocen, prognoz, a także wypracowywanie celów, kierunków i propozycji dziaÅ‚aÅ„ w sferze ksztaÅ‚towania stosunków spoÅ‚ecznych i przeciwdziaÅ‚ania patologiom w SiÅ‚ach Zbrojnych RP. OkreÅ›lanie kierunków i głównych zadaÅ„ w dziedzinie profilaktyki wychowawczej i psychologicznej. OddziaÅ‚ Edukacji Obywatelskiej i CeremoniaÅ‚u Wojskowego Programowanie, koordynowanie i realizacja zadaÅ„ w sferze: edukacji obywatelskiej w wojsku, ksztaÅ‚cenia proobronnego mÅ‚o- dzieży, upowszechniania miÄ™dzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych, ochrony dóbr kultury na wypadek konfliktu zbrojnego, upowszechniania i kultywowania tradycji orężnych w SiÅ‚ach Zbrojnych RP, nadawania nazw wyróżniajÄ…cych i patronów, opracowy- wania rodowodów zwiÄ…zków i jednostek wojskowych, przygotowywania projektów wniosków nadania sztandarów, proporców i innych symboli wojskowych, organizowania ceremonii wojskowych i patriotycznych z udziaÅ‚em wojska w kraju i poza jego granicami. OddziaÅ‚ Promocji ObronnoÅ›ci Programowanie, koordynowanie i wykonywanie zadaÅ„ wynikajÄ…cych z szeroko rozumianej promocji obronnoÅ›ci w kraju i zagra- nicÄ…, w tym także prowadzenia zadaÅ„ patronackich, realizowanych w oparciu o obowiÄ…zujÄ…ce uregulowania ustawowe oraz odrÄ™bne ustalenia resortu obrony narodowej w tej dziedzinie. WspółdziaÅ‚anie z instytucjami paÅ„stwowymi, zajmujÄ…cymi siÄ™ problematykÄ… promocji Polski w kraju i za granicÄ…, organami samorzÄ…dowymi, organizacjami pozarzÄ…dowymi, mediami oraz komórkami organi- zacyjnymi resortu, dowództwami rodzajów SiÅ‚ Zbrojnych RP w celu tworzenia warunków do dziaÅ‚alnoÅ›ci promocyjnej w wojsku. Opracowywanie, produkowanie i dystrybucja materiałów promocyjnych o SiÅ‚ach Zbrojnych RP. OddziaÅ‚ Kultury i OÅ›wiaty OkreÅ›lanie celów i kierunków pracy w zakresie dziaÅ‚alnoÅ›ci kulturalno-oÅ›wiatowej, krajoznawczej i rekreacyjnej w resorcie oraz opracowywanie projektów dokumentów normatywnych w tej dziedzinie. WspółdziaÅ‚anie z centralnymi organami wÅ‚adzy paÅ„stwowej, zajmujÄ…cymi siÄ™ problematykÄ… kultury, oÅ›wiaty, turystyki, kultury fizycznej, organami samorzÄ…dowymi, stowarzyszeniami i Å›rodowiskami twórczymi w tworzeniu warunków do dziaÅ‚alnoÅ›ci kulturalno-oÅ›wiatowej, rekreacyjnej i proobronnej w resorcie. OddziaÅ‚ Komunikacji SpoÅ‚ecznej Programowanie, koordynowanie i realizowanie współpracy resortu z organizacjami pozarzÄ…dowymi, instytucjami paÅ„stwowymi i organami samorzÄ…dowymi w dziedzinie tworzenia obywatelskiego zaplecza systemu obronnoÅ›ci paÅ„stwa oraz budowania spoÅ‚ecznej akceptacji dla polityki obronnej paÅ„stwa. Zadania oddziaÅ‚u obejmujÄ… miÄ™dzy innymi: zlecanie zadaÅ„ publicznych w dziedzinie obron- noÅ›ci; rozpatrywanie wniosków o podpisanie porozumieÅ„ o współpracy z Ministrem Obrony Narodowej oraz sprawowanie ogólnego nadzoru nad ich realizacjÄ…; nieodpÅ‚atne przekazywanie mienia ruchomego Skarbu PaÅ„stwa bÄ™dÄ…cego w użytkowaniu jednostek podporzÄ…dkowanych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych; sprawowanie nadzoru nad fundacjami, dla których Minister Obrony Narodowej jest ministrem wÅ‚aÅ›ciwym ze wzglÄ™du na cele fundacji. OddziaÅ‚ Dyscypliny Wojskowej Programowanie i koordynowanie dziaÅ‚alnoÅ›ci dotyczÄ…cej ksztaÅ‚towania dyscypliny wojskowej i wÅ‚aÅ›ciwego reagowania na jej naruszenia. Przygotowywanie projektów aktów prawnych i innych dokumentów normatywnych oraz decyzyjnych w zakresie dyscy- pliny wojskowej, w tym dotyczÄ…cych orzecznictwa dyscyplinarnego Ministra Obrony Narodowej i Podsekretarza Stanu wÅ‚aÅ›ciwego w sprawach spoÅ‚ecznych. Dokonywanie analiz i ocen warunków do ksztaÅ‚towania dyscypliny wojskowej, jej tendencji i stanu w resorcie obrony narodowej. Kierowanie systemem sprawozdawczoÅ›ci w zakresie dyscypliny wojskowej oraz prowadzenie bazy da- nych dotyczÄ…cych dyscypliny żoÅ‚nierzy. Planowanie i realizowanie zadaÅ„ zwiÄ…zanych z upowszechnianiem wojskowych przepisów dyscyplinarnych, procesem ksztaÅ‚cenia i szkolenia oraz dziaÅ‚alnoÅ›ciÄ… informacyjno-wydawniczÄ…, dotyczÄ…cÄ… dyscypliny wojskowej. Zaopatrywanie jednostek resortu w odznaki i legitymacje oraz biaÅ‚Ä… broÅ„, sÅ‚użącÄ… wyróżnianiu żoÅ‚nierzy. OddziaÅ‚ Nadzoru i Analiz OkreÅ›lanie kierunków i głównych zadaÅ„ w dziedzinie funkcjonowania struktur oraz korpusu oficerów wychowawczych, nadzoru nad paÅ„stwowymi instytucjami kultury, których organizatorem jest Minister Obrony Narodowej, konstruowania centralnych planów rze- czowych w zakresie sprzÄ™tu, materiałów i wyposażenia kulturalno-oÅ›wiatowego, zaopatrywania w prasÄ™ i dzienniki urzÄ™dowe komórek i jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej, organizacyjno-technicznego zabezpieczenia dziaÅ‚alnoÅ›ci komórek wewnÄ™trznych Departamentu. 23