Plan spotkania: 1. Struktura rynku finansowego w Polsce. 2. Rynek giełdowy. 3. Rynek pozagiełdowy. 4. Rynek nieregulowany NewConnect. Struktura rynku finansowego w Polsce Rynek finansowy Część I Struktura rynku Rynek Rynek zorganizowany (formalny) niezorganizowany (nieformalny) finansowego w Polsce Rynek Rynek Towarowy rynek regulowany nieregulowany instrumentów finansowych Rynek Rynek pozagiełdowy giełdowy Rynek giełdowy Cześć II Organizator & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & GPW SA jest Rynek giełdowy spółką akcyjną. Kapitał Spółki jest podzielony na akcje zwykłe oraz uprzywilejowane. Zapewnia mu to Skarb Państwa posiada 51,48%-owy udział 35,00%-owy udział w ogólnej liczbie w kapitale Spółki. głosów. 1 Budynek Giełdy Kupieckiej w Warszawie w latach Rynek giełdowy w Polsce - trochę historii& (1) 1876-1939 (Pałac Saski; pl.Piłsudskiego) (całkowicie zniszczony podczas II wojny światowej) 1817r. 1939 - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & - handlowano: początkowo - wekslami i obligacjami, pózniej - akcjami (druga połowa XIX w.) okres międzywojenny & & & & & & & & & & & & & & & & (w Warszawie, Katowicach, Krakowie, Lwowie, Aodzi, Poznaniu i Wilnie) Rynek giełdowy w Polsce - trochę historii& (2) Siedziba GPW w Warszawie w latach 1991-2000 (Budynek Centrum Bankowo-Finansowego w Warszawie, była siedziba Komitetu Centralnego PZPR) po wojnie - gospodarka socjalistyczna - istnienie giełdy nie miało racji bytu, & & & & & & & & & . transformacja ustrojowa próba odbudowy rynku kapitałowego, 1991r. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & Budynek giełdy (od 2000r.) GPW wejście główne (ul. Książeca 4) 2 SALA NOTOWAC (tradycyjnie nazywana parkietem giełdowym) Schody w budynku GPW- symbol wzrostów i spadków Tablica notowań Symbole GPW Tablica przedstawia kursy akcji poszczególnych spółek, ich wzrosty i spadki, indeksy giełdowe oraz dane o rynku pochodnym. Stalowy byk giełdowy Byk uformowany z kart ceduły giełdowej Postawiony z okazji 15-lecia Symbol hossy GPW. Artyści przez kilka godzin, na oczach zgromadzonych widzów Powstał w 10 rocznicę funkcjonowania GPW. spawali poszczególne elementy jego oryginalnej postaci. 3 Logo GPW - graficzny symbol GPW Dzwon giełdowy (powstało razem z Giełdą w 1991 roku) Logo kryje trzy litery Uderzeniem dzwonu ogłasza się otwarcie tj. GPW. i zamknięcie sesji giełdowej. Liczba spółek notowanych na GPW 426 GPW w Warszawie 400 pierwsza sesja - 16 kwietnia 1991r., 230 300 handlowano na niej akcjami 5 spółek, 200 obecnie - & & & & & & & & & & & & & & & & . 100 kapitalizacja - & & & & & & & & & & & & & & & & 2001 2003 2005 2007 2009 2011 yródło: Raport o funkcjonowaniu polskiego rynku finansowego w ujęciu międzysektorowym, KNF, maj 2011. Liczba i kapitalizacja spółek wg stanu na 16.10.2012 Kapitalizacja spółek notowanych na GPW (w mld PLN) Giełdy : dawniej - dziś dziś - oferty kupna i sprzedaży kojarzone są & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & atmosfera na giełdzie: dziś cicho, dawniej ogromny gwar. * Dane za 2011 r. dotyczą stanu na koniec kwietnia 2011 yródło: Raport o funkcjonowaniu polskiego rynku finansowego w ujęciu międzysektorowym, KNF, maj 2011. 4 Giełda w Nowym Jorku, 1908r. Giełda w Nowym Jorku, 1908r. Giełda w Nowym Jorku - obecnie GPW w Warszawie podstawowe informacje GPW w Warszawie podstawowe informacje GPW w Warszawie podstawowe informacje Instrumenty notowane na GPW: zapis w pamięci komputera, dowód posiadania - imienne świadectwo depozytowe, wystawca świadectwa - dom maklerski, bank, KDPW, świadectwo nie jest papierem wartościowym. 5 GPW w Warszawie podstawowe informacje RYNEK PODSTAWOWY minimalny kapitał spółek - & & & & & & & & & & & & .. rozproszenie akcji - co najmniej 25% kapitału to czy spółka będzie notowana na rynku akcyjnego (lub co najmniej akcje o wartości 17 podstawowym czy równoległym zależy od: mln zł) muszą znajdować się u drobnych udziałowców wielkości jej kapitału własnego, (tzn. tych, którzy rozproszenia jej akcji. mają & & & & & & & & & RYNEK PODSTAWOWY RYNEK RÓWNOLEGAY minimalny kapitał spółek & & & & & & & & & & ., Aktualnie na rynku podstawowym notowane są: rozproszenie brak wymagań, prawie wszystkie & & & & & & & & & & & & . certyfikaty inwestycyjne, na rynku równoległym notowane są: & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . prawa pierwszeństwa, instrumenty pochodne. jedna seria obligacji korporacyjnych. GPW w Warszawie podstawowe informacje Jak składa się zlecenie giełdowe? (1) Inwestorzy mogą składać zlecenia na giełdę jedynie poprzez & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. Aby kupić lub sprzedać instrumenty finansowe na GPW Zlecenia można składać na kilka sposobów: należy złożyć & & & & & & & & & & & przez Internet, telefonicznie, osobiście w domu maklerskim, wysyłając zlecenie faksem. 6 GPW w Warszawie podstawowe informacje Jak składa się zlecenie giełdowe? (2) Składając zlecenie inwestor musi określić Na GPW w Warszawie istnieją 2 systemy notowań: następujące elementy: - notowania & & & & & & & & & & .. - notowania & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . przedmiot transakcji, notowania ciągłe - instrumenty o & & & & & & & & & & & & & & . & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. wolumen, & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .., notowania jednolite - instrumenty o dodatkowe warunki zlecenia. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . NOTOWANIA W SYSTEMIE JEDNOLITYM W systemie notowań jednolitych notowane są: akcje spółek o małej płynności, Istota - transakcje zawierane są tylko w pewnych, określonych momentach sesji prawa poboru z akcji, które są notowane w (fixingach). tym systemie, fixing- to wyznaczanie jednolitej ceny na prawa do akcji, które będą notowane w tym podstawie złożonych zleceń, systemie, fixing odbywa się produkty strukturyzowane. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . GPW w Warszawie podstawowe informacje NOTOWANIA CIGAE W każdym z systemów notowań obowiązują ograniczenia zmian ceny poszczególnych instrumentów finansowych w stosunku do kursu odniesienia, Istota - czyli tzw. widełki. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. Rodzaje: widełki & & & & & & & & & & & & & & & & & & . widełki & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. 7 Widełki statyczne Widełki statyczne istota - wyznaczają & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. dopuszczalnych wahań kursów wewnątrz których mogą się kształtować ceny instrumentów notowanych w trakcie danej sesji, obowiązują w systemie notowań & & & & & & & & & & & & & & ., & & & & & & & & & & & - dla różnych instrumentów jest różna, sposób określenia różny dla różnych instrumentów. Widełki statyczne przykłady: Widełki dynamiczne Notowania jednolite: istota & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .., wewnątrz którego mogą się kształtować ceny Akcje, prawa do akcji +/-21% instrumentów notowanych w trakcie danej sesji, Prawa poboru do akcji +/-100% Obligacje +/-6 punktów procentowych nie pozwalają na zbyt gwałtowne zmiany cen, Notowania ciągłe: obowiązują wyłącznie w systemie Akcje +/- 10% & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...., Obligacje +/- 3% punktów procentowych szerokość - dla różnych instrumentów jest różna, sposób określenia różny dla różnych instrumentów Certyfikaty inwestycyjne +/- 10% Widełki dynamiczne przykłady: Akcje wchodzące w skład indeksu WIG20 - 3,5% Akcje wchodzące w skład indeksu mWIG40 - 4,5% Pozostałe akcje - 6,5% Obligacje - 2 punkty procentowe Certyfikaty inwestycyjne - 6,5% Prawa pierwszeństwa z obligacji - 35% 8 W i d e ł k i d y n a m i c z n e INDEKSY GIEADOWE GPW w Warszawie podstawowe informacje 1. Indeks 20 największych i najpłynniejszych spółek giełdowych 2. Indeks pochodny typu short GPW publikuje indeksy giełdowe. 3. Indeks pochodny typu levarage 4. Indeks 40 średnich spółek giełdowych 5. Indeks 80 małych spółek giełdowych 6. Indeks dochodowy (uwzględnia dywidendy i prawa poboru) indeksy - to pewne 7. Indeks spółek giełdowych & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & 8. Indeks polskich spółek giełdowych 9. Indeks WIG-Ukraine GPW publikuje 22 różne indeksy 10. Indeks spółek z sektora banki giełdowe. 11. Indeks spółek z sektora budownictwo Indeksy giełdowe c.d. 12. Indeks spółek z sektora chemia 13. Indeks spółek z sektora deweloperzy Część III 14. Indeks spółek z sektora energia 15. Indeks spółek z sektora informatyka 16. Indeks spółek z sektora media 17. Indeks spółek z sektora paliwa Rynek pozagiełdowy 18. Indeks spółek z sektora spożywczy 19. Indeks spółek z sektora surowce 20. Indeks spółek z sektora telekomunikacja 21. Indeks spółek odpowiedzialnych społecznie 22. Indeks Treasury BondSpot Poland Rynek pozagiełdowy w Polsce trochę historii& Rynek pozagiełdowy do 1996 r. - rynek pozagiełdowy w Polsce nie istniał, istota - istniejący poza giełdą impuls do stworzenia - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . brak ustalonego miejsca zawierania transakcji (transakcje zawierane są przez domy zakładał, że część prywatyzowanych maklerskie - w imieniu klientów) przedsiębiorstw powinna trafić na rynek kapitałowy. regulacje & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. Większość przedsiębiorstw nie spełniała warunków umożliwiających wejście na giełdę w Polsce działa od & & & & & & & & & & & & & & & & .. początkowo prowadzony był przez & & & & & & & & & & .. dla nich stworzono rynek pozagiełdowy. od 2009r. prowadzony przez & & & & & & & & & & & & & & & & 9 Zadania rynku pozagiełdowego w Polsce - obecnie Zadania rynku pozagiełdowego w Polsce Początkowo: rozszerzenie dostępu do rynku kapitałowego Obecnie rynek pozagiełdowy & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. jest najważniejszym rynkiem miejsce wprowadzania & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..... & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & (poligon doświadczalny). Rynek nieregulowany (1) Część IV tworzony przez & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & Rynek nieregulowany pozwala na kojarzenie ofert kupna i sprzedaży instrumentów finansowych (poza rynkiem regulowanym) Rynek nieregulowany (2) NewConnect na ATS obowiązują bardziej liberalne warunki wejścia niż na giełdzie: & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .. & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & W Polsce - rynek NewConnect 10 NEWCONNECT (NC) alternatywny system obrotu w Polsce, organizator - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . początek - & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & . cel - powstał z myślą o MŚP, które borykają się z brakiem kapitału na sfinansowanie innowacyjnych projektów, liczba notowanych spółek - w pierwszym dniu notowań na rynku NC zadebiutowało 5 spółek; obecnie 420 spółki 11