Podstawy programowania II
dr inż. Paweł Róg
1
Zagadnienia
%
Obsługa błędów w PHP5
ą
Wyjątki, wyrzucanie i przechwytywanie wyjątków
ą
Uzyskiwanie informacji z wyjątku
ą
Klasa Exception
ą
Tworzenie własnych klas wyjątków
%
Podstawy XML (wg W3C)
ą
XML służy do budowania struktur danych
ą
XML przypomina HTML
ą
XML jest tekstem, ale nie należy go czytać
ą
XML jest nadmiarowy
ą
XML to rodzina technologii
ą
XML to nowość, ale bez przesady
ą
XML prowadzi HTML do XHTML
ą
XML jest modularny
ą
XML jest podstawą RDF i Semantic Web - Znaczeniowej Sieci
ą
XML nie jest licencjonowany, jest niezależny od platformy i ma
duże zaplecze
2
Wyrzucanie wyjątku
if (mamy problem) {
throw new Exception('Ups, wygląda na
to, że mamy problem');
}
3
Wyłapywanie wyjątku
try {
// kod, ktróy może wyrzucać wyjątki
} catch (Exception $e) {
// obsługa wyjątku
}
4
try {
// przetwarzany skrypt
} catch (InvalidDataException $e) {
// przekieruj użytkownika do strony
//z formularzem i komunikatem o błędzie
} catch (DatabaseErrorException $e) {
// przekieruj użytkownika do strony
// z komunikatem o błędzie bazodanowym
} catch (Exception $e) {
// obsłuż pozostałe wyjątki
}
5
Uzyskiwanie informacji o wyjątku
%
Klasa Exception posiada następujące metody,
umożliwiające uzyskanie informacji o wyjątku:
ą
getMessage()
ą
getCode()
ą
getFile()
ą
getLine()
ą
getTrace()
ą
getTraceAsString()
ą
__toString()
6
getMessage()
%
Metoda getMessage() zwraca tekst komunikatu
przekazany jako pierwszy argument podczas
wyrzucania wyjątku.
7
ą
getCode()
%
Metoda getCode() zwraca kod błędu
przekazany jako drugi opcjonalny argument
podczas wyrzucania wyjątku. Domyślną wartością
jest 0.
8
ą
getFile()
%
Metoda getFile() zwraca nazwę pliku
z definicją klasy.
9
ą
getLine()
%
Metoda getLine() zwraca numer linii, w której
wyjątek został wyrzucony.
0
1
ą
getTrace()
%
Metoda getTrace() zwraca tablicę zawierającą
szczegółowe informacje dotyczące kontekstu
wyrzucenia wyjątku, m.in.: nazwę pliku, numer
linii, nazwę metody, argumenty.
1
1
ą
__toString()
%
Metoda __toString() zwraca ciąg tekstowy,
którego zawartość jest kombinacją informacji
zwracanych przez getMessage()
i getTraceAsString(). Ta metoda,
w przeciwieństwie do pozostałych, które są
finalne, może zostać nadpisana w klasach
pochodnych do Exception.
2
1
ą
getTraceAsString()
%
Metoda getTraceAsString() zwraca ciąg
tekstowy zawierający informacje zwracane przez
getTrace().
3
1
Przykład
try {
throw new Exception('coś złego!');
} catch (Exception $e) {
print "Metoda getMessage() zwraca: {$e-
>getMessage()}
";
print "Metoda getCode() zwraca: {$e->getCode()}

\n";
print "Metoda getFile() zwraca: {$e->getFile()}

\n";
print "Metoda getLine() zwraca: {$e->getLine()}

\n";
print "Metoda getTrace() zwraca: {$e->getTrace()}

\n";
print "Metoda getTraceAsString() zwraca: {$e-
>getTraceAsString()}
\n";
print "A teraz po prostu wyświetlamy obiekt
wyjątku: $e\n";
}
4
1
Wynik działania skryptu
Metoda getMessage() zwraca: coś złego!
Metoda getCode() zwraca: 0
Metoda getFile() zwraca:
C:\wamp\www\skrypty\exception.php
Metoda getLine() zwraca: 3
Metoda getTrace() zwraca: Array
Metoda getTraceAsString() zwraca: #0 {main}
A teraz po prostu wyświetlamy obiekt wyjątku: exception
'Exception' with message 'coś złego!' in
C:\wamp\www\skrypty\exception.php:3 Stack trace: #0
{main}
5
1
Klasa Exception
%
Poza wymienionymi metodami, klasa Exception
posiada także chronione (protected) pola:
ą
$message
ą
$code
ą
$file
ą
$line
6
1
$message
%
Pole $message przechowuje opis wyjątku.
Domyślną wartością tego pola jest 'Unknown
exception'.
7
1
$code
%
Pole $code przechowuje kod błędu. Domyślną
wartością tego pola jest 0.
8
1
$file
%
Pole $file przechowuje nazwę pliku z definicją
klasy, z której został wyrzucony wyjątek.
9
1
$line
%
Pole $line przechowuje numer linii, z której
został wyrzucony wyjątek.
0
2
Tworzenie własnych klas wyjątków
class ArithmeticException extends Exception {}
function podziel ($a, $b) {
if ($b == 0) throw new
ArithmeticException('Dzielenie przez zero!');
return $a / $b;
}
try {
Podziel (2, 0);
} catch (ArithmeticException $e) {
print "Błąd arytmetyczny: {$e->getMessage()}\n";
} catch (Exception $e) {
print "Błąd: {$e->getMessage()}\n";
}
1
2
Wynik działania skryptu
Błąd arytmetyczny: Dzielenie przez zero!
2
2
1. XML służy do ...
%
XML służy do budowania struktur danych
Na ustrukturyzowane dane składają się formularze, książki
adresowe, parametry konfiguracyjne, operacje finansowe,
rysunki techniczne i wiele innych. XML to zestaw reguł
(można go traktować również jako wytyczne czy konwencję)
do projektowania formatów, na których oparte zostaną dane.
XML nie jest językiem programowania i nie trzeba być
programistą, by z nie go korzystać. XML sprawia, że
generowanie danych i ich odczyt są znacznie łatwiejsze,
zapewniając przejrzystą ich strukturę. Konstruując XML
twórcy uniknęli typowych błędów zawartych w innych
językach: jest on rozszerzalny, niezależny od platformy,
wspomaga lokalizowanie produktów. XML jest w pełni
kompatybilny ze standardem Unicode.
3
2
2. XML przypomina HTML
%
XML przypomina HTML
Podobnie jak HTML, XML korzysta z tagów (słowa ujęte w '<'
i '>') oraz atrybutów (w postaci nazwa="wartość"). Podczas
gdy HTML definiuje dokładne znaczenia każdego z tagów
i jego atrybutów, jak również ich wygląd w przeglądarce, XML
używa tagów tylko do rozgraniczenia pewnej części
dokumentu, a interpretację znaczenia pozostawia
aplikacji odczytującej te dane. Inaczej mówiąc, gdy
zobaczysz "

" w dokumencie XML nie oznacza to, że w
tym miejscu znajduje się paragraf, jak to ma miejsce w HTML.
W zależności od kontekstu taki tag może oznaczać parametr,
pisarza, poetę, powiat, p... (i wcale nie jest powiedziane, że
musi zaczynać się na "p").
4
2
3. XML jest tekstem...
%
XML jest tekstem, ale nie należy go czytać
Często się zdarza, że programy korzystające z formularzy,
książek adresowych i innych sformatowanych danych
przechowują swoje dane na dysku, zapisując je zarówno
w postaci binarnej, jak i tekstowej. Dużą zaletą postaci
tekstowej jest to, że użytkownik, jeśli to tylko konieczne, może
przeglądać dane bez potrzeby korzystania z dodatkowych
aplikacji; ostatecznie można odczytać dane korzystając
z edytora tekstu. Postać tekstowa pozwala również
wykonawcy na łatwiejsze lokalizowanie i usuwanie błędów w
aplikacjach. Podobnie jak HTML, pliki XML są tekstowe
i, choć nie powinny być przeglądane przez osoby postronne,
mogą być  gdy zajdzie taka potrzeba.
5
2
Jednak w przeciwieństwie do HTML, reguły dotyczące
plików XML są ścisłe i nienaruszalne. y
le napisany tag,
zgubiony nawias czy atrybut nie ujęty w cudzysłów czyni plik
XML bezużytecznym, podczas gdy w HTML taka praktyka
jest tolerowana, a często nawet jawnie dozwolona. Oficjalna
specyfikacja języka XML zabrania aplikacjom domyślać się co
ma znaczyć dany fragment uszkodzonego plik XML; jeśli w
pliku jest błąd, program powinien wstrzymać
wykonywanie i zgłosić błąd.
6
2
4. XML jest nadmiarowy
%
XML jest nadmiarowy
Z powodu zastosowania postaci tekstowej i używania tagów
do rozgraniczenia danych, pliki XML są znacząco większe
niż pliki binarne z takimi samymi danymi. To świadoma
decyzja projektantów języka XML. Korzyści płynące z postaci
tekstowej są znaczące (patrz punkt 3. XML jest tekstem...),
a wady takiego rozwiązania mogą być łatwo skompensowane.
Miejsce na dysku twardym jest znacznie tańsze niż dawniej, a
programy do kompresji takie jak zip czy gzip pakują pliki
szybko i skutecznie. Dodatkowo protokoły komunikacyjne
służące np. do transmisji modemowej czy HTTP/1.1, będący
podstawą Sieci, kompresują pliki w locie, zachowując
przepustowość łącza.
7
2
5. XML to rodzina technologii
%
XML to rodzina technologii
XML 1.0 jest specyfikacją, która definiuje czym są "tagi" i
"atrybuty". Oprócz XML 1.0 na "rodzinę XML" składa się stale
rosnący zestaw modułów, które oferują usługi przydatne do
wypełnienia ważnych i częstych zadań. Xlink Opisuje
standardowy sposób dodawania odnośników do plików XML,
XPointer i XFragments to sposoby na wskazywanie na daną
część dokumentu XML. XPointer przypomina trochę odnośnik
URL, jednak zamniast wskazywać na dokument w sieci,
wskazuje na dane zawarte w pliku XML. CSS, język opisu
stylu strony, można stosować w odniesieniu do XML w taki
sam sposób jak do HTML.
8
2
XSL jest zaawansowanym językiem do określania stylu
strony. bazuje na XSLT, języku transformacji, służącym do
dodawania, usuwania oraz modyfikowania tagów i atrybutów.
DOM jest zestawem standardowych funkcji służących do
manipulowania plikami XML (i HTML) z poziomu języka
programowania. XML Schemas 1 i 2 pomagają programistom
precyzyjnie określać strukturę tworzonych formatów na bazie
XML. Wiele innych modułów i narzędzi jest już dostępnych,
lub znajdują się jeszcze w fazie produkcji. Informacje można
odnalez
ć na stronie technicznych raportów organizacji W3C
(http://www.w3.org/TR/).
9
2
6. XML to nowość, ale bez przesady
%
XML to nowość, ale bez przesady
Początek XML to rok 1996, a do roku 1998 był tzw.
rekomendacją W3C, co może sprawić wrażenie, że nie jest to
najświeższa technologia. Rzeczywiście, technologia nie jest
nowa. Zanim powstał XML, był jeszcze SGML stworzony już
na początku lat 80-tych, w roku 1986 został standardem ISO,
powszechnie używany do tworzenia dokumentacji dużych
projektów. Rozwój HTML to rok 1990. Projektanci XML po
prostu zostawili najlepsze części specyfikacji SGML
i mając na uwadze doświadczenia z językiem HTML,
stworzyli rzecz nie gorszą od oryginału, a znacznie bardziej
prostą i przejrzystą.
0
3
Jednakże niektóre ewolucje trudno odróżnić od rewolucji...
I trzeba przyznać, że podczas gdy SGML jest przeważnie
używany do technicznej dokumentacji, pomijając wszelkie
inne dane, z XML jest dokładnie odwrotnie.
1
3
7. XML prowadzi HTML do XHTML
%
XML prowadzi HTML do XHTML
Jest jedna ważna aplikacja XML, to XHTML, następca HTML.
XHTML ma wiele wspólnych elementów z HTML. Składnia
została lekko zmieniona, by dostosować ją do wymogów
XML. Dokument, który "bazuje na XML" dziedziczy składnie
i zasady XML w pewien określony sposób (np. XHTML
dopuszcza "

", ale nie ""); nadaje też znaczenia
ustalonym tagom (w XHTML "

" oznacza zawsze
"paragraf", a nie "pisarza", "powiat" czy cokolwiek innego).
2
3
8. XML jest modularny
%
XML jest modularny
XML pozwala na zdefiniowanie nowego formatu poprzez
łączenie lub korzystanie z innego. Ponieważ różne formaty
są tworzone zupełnie niezależnie, mogą mieć tagi lub
atrybuty o takiej samej nazwie, co powoduje
dwuznaczność przy łączeniu takich dokumentów (np. w
jednym "

" oznacza "paragraf", a w innym "pisarza").
W celu wyeliminowania takiej dwuznaczności w XML
wprowadzona mechanizm przestrzeni nazw. Dobrymi
przykładami dokumentów korzystających z przestrzeni nazw
są XSL i RDF. XML Schema został zaprojektowany, by
odzwierciedlać to wsparcie dla modularności na poziomie
definiowania struktury dokumentu XML, ułatwiając połączenie
dwóch schematów w celu stworzenia trzeciego, który
obejmuje strukturę połączonych dokumentów.
3
3
9. XML jest podstawą ...
%
XML jest podstawą RDF i Semantic Web  Znaczeniowej
Sieci
Resource Description Framework (RDF  szkielet do opisu
zasobów) to dokument XML, który wspomaga opis
zasobów i metadanych aplikacji, takich jak lista piosenek,
kolekcja fotografii i bibliografie. Na przykład RDF może
pozwolić użytkownikowi na rozpoznanie osób na fotografii
w internecie używając informacji z książki adresowej;
następnie klient pocztowy wyśle informacje do tych osób, że
ich zdjęcie pokazało się w sieci. Tak jak HTML łączy
dokumenty, menu i formę aplikacji, co tworzy oryginalny,
znany nam internet, tak RDF integruje szereg aplikacji
w jedną Znaczeniową Sieć.
4
3
Tak jak ludzie potrzebują uzgodnić znaczenie słów jakimi się
posługują przy rozmowie, tak komputery potrzebują
mechanizmu ustalającego znaczenie terminów używanych we
wzajemnej komunikacji. Opisy formalne takich terminów
w określonych obszarach (np. sprzedaż lub produkcja)
nazwane są ontologiami i są niezbędnym elementem
Znaczeniowej Sieci. RDF, ontologie i reprezentacja treści
tak, aby komputery mogły lepiej wspomagać ludzi to tematy
poruszane w Znaczeniowej Sieci.
5
3
10. XML nie jest licencjonowany...
%
XML nie jest licencjonowany, jest niezależny od platformy
i ma duże zaplecze
Wybierając XML jako podstawę projektu, uzyskuje się dostęp
do olbrzymiej i ciągle rosnącej bazy narzędzi (a być może
jedno z nich już robi to czego potrzebujesz) oraz
profesjonalistów doświadczonych w tej technologii.
Wybór XML to coś jakby wybór SQL do baz danych; wciąż
potrzeba zrobić własną bazę danych i aplikację z procedurami
operującymi na niej, ale jest całe zaplecze narzędzi i ludzi
mogących udzielić pomocy. Ponieważ XML jest wolny od
opłat licencyjnych, tworzenie własnej aplikacji nie wymaga
dodatkowych kosztów. Olbrzymie zaplecze, które wciąż się
powiększa, oznacza, że producent oprogramowania nie jest
już związany z jednym dostawcą rozwiązań.
6
3
XML nie zawsze musi być najlepszym rozwiązaniem, ale
zawsze trzeba je rozpatrzyć.
7
3
Przykład dokumentu XML

Bartek
Alicja
Przypomnienie
Nie zapomnij o jutrzejszym
wieczorze!

8
3
Lista HTML ...

• Duszona ryba
  
• Pieczone podroby drobiowe
  
• Ucho morskie z kabaczkiem
  

9
3
... zgodna z XML

• Duszona ryba


• Pieczone podroby drobiowe


• Ucho morskie z kabaczkiem

0
4
Obiekt SimpleXML
$kanal =<<<_XML_


http://menu.przyklad.com/
Poniżej znajdują się możliwe do
wyboru posiłki na wieczór.

_XML_;
$xml = simplexml_load_string($kanal);
1
4
Dostęp do struktury
print "Kanał $xml->title jest dostępny pod
adresem $xml->link. ";
print "Jego opis to: \"$xml->description\"";
2
4
Przykład 1
$menu=<<<_XML_




http://menu.przyklad.com/
Poniżej znajdują się możliwe do wyboru
posiłki na wieczór.


http://menu.przyklad.com/potrawy.php?
potrawa=ryba
Delikatny owoc morza, który Cię pożywi i
pokrzepi.

3
4


http://menu.przyklad.com/potrawy.php?
potrawa=podroby
Bogata w tłuszcze i węglowodany potrawa
parzona z solą i przyprawami.



http://menu.przyklad.com/potrawy.php?
potrawa=uchowiec
Nie można pomylić tej wyjątkowej
przyjemności płynącej z konsumpcji ucha
morskiego.



_XML_;
4
4
$xml = simplexml_load_string($menu);
print "Kanał {$xml->channel->title} jest dostępny pod
adresem {$xml->channel->link}. ";
print "Jego opis to: \"{$xml->channel->description}\"";
5
4
Wynik działania skryptu
Kanał Co jest na obiad? jest dostępny pod adresem
http://menu.przyklad.com/.
Jego opis to: "Poniżej znajdują się możliwe do
wyboru posiłki na wieczór."
6
4
Dostęp do atrybutów
print 'Ten RSS jest w wersji ' .
$xml['version'];
7
4
Elementy o identycznych nazwach
print "Tytuł: " . $xml->channel->item[0]->title . "\n";
print "Tytuł: " . $xml->channel->item[1]->title . "\n";
print "Tytuł: " . $xml->channel->item[2]->title . "\n";
8
4
Wykorzystanie foreach
foreach ($xml->channel->item as $element) {
print "Tytuł: " . $element->title . "\n";
}
9
4
...
foreach ($xml->channel->item[0] as
$nazwa_elementu => $zawartosc) {
print "$nazwa_elementu to $zawartosc\n";
}
0
5
Modyfikacja elementów i atrybutów
$xml['version'] = '6.3';
$xml->channel->title = strtoupper($xml->channel->title);
for ($i = 0; $i < 3; $i++) {
$xml->channel->item[$i]->link =
str_replace('menu.przyklad.com',
'obiad.przyklad.org', $xml->channel->item[$i]-
>link);
}
1
5
Przykład 2
$menu=<<<_XML_




http://menu.przyklad.com/
Poniżej znajdują się możliwe do wyboru
posiłki na wieczór.


http://menu.przyklad.com/potrawy.php?
potrawa=ryba
Delikatny owoc morza, który Cię pożywi i
pokrzepi.

2
5


http://menu.przyklad.com/potrawy.php?
potrawa=podroby
Bogata w tłuszcze i węglowodany potrawa
parzona z solą i przyprawami.



http://menu.przyklad.com/potrawy.php?
potrawa=uchowiec
Nie można pomylić tej wyjątkowej
przyjemności płynącej z konsumpcji ucha
morskiego.



_XML_;
3
5
// Tworzenie obiektu SimpleXML.
$xml = simplexml_load_string($menu);
// Modyfikacja obiektu SimpleXML.
$xml['version'] = '6.3';
$xml->channel->title = strtoupper($xml->channel->title);
for ($i = 0; $i < 3; $i++) {
$xml->channel->item[$i]->link =
str_replace('menu.przyklad.com','obiad.przyklad.org',
$xml->channel->item[$i]->link);
}
// Wyślij dokument XML do klienta WWW.
header('Content-Type: text/xml');
print $xml->asXML();
?>
4
5
Wynik działania skryptu



http://menu.przyklad.com/
Poniżej znajdują się możliwe do wyboru posiłki na wieczór.


http://obiad.przyklad.org/potrawy.php?potrawa=ryba
Delikatny owoc morza, który Cię pożywi i pokrzepi.



http://obiad.przyklad.org/potrawy.php?potrawa=podroby
Bogata w tłuszcze i węglowodany potrawa parzona z solą i
przyprawami.



http://obiad.przyklad.org/potrawy.php?potrawa=uchowiec
Nie można pomylić tej wyjątkowej przyjemności płynącej z konsumpcji ucha
morskiego.



5
5
Zdalny element XML
$xml =
simplexml_load_file('http://rss.news.yahoo.com/r
ss/oddlyenough');
print "

\n";
foreach ($xml->channel->item as $element) {
print "
• $element->title
\n";
}
print "

";
6
5
Zapisanie do pliku
$xml =
simplexml_load_file('http://rss.news.ya
hoo.com/rss/oddlyenough');
$xml->asXML('odd.xml');
7
5
Generowanie dokumentu XML
$channel = array('title' => "Co jest na
obiad?",
'link' =>
'http://menu.przyklad.com/',
'description' => 'Poniżej
znajdują się możliwe do wyboru posiłki na
wieczór.');
print "\n";
foreach ($channel as $element => $zawartosc)
{
print " <$element>";
print htmlentities($zawartosc);
print "\n";
}
print "";
8
5
Wynik działania skryptu


http://menu.przyklad.com/
Poniżej znajdują się możliwe do
wyboru posiłki na wieczór.

9
5