1
BUDOWA KORY MÓZGOWEJ
Rozmieszczenie różnych rodzajów kory na schemacie
czołowego przekroju mózgu człowieka.
Rozwój filogenetyczny:
Stary płaszcz - archipallium
paleocortex (dawna kora) - kora
węchowa, składająca się z warstwy
ziarnistej i piramidowej (zakręt
hipokampalny)
archicortex (stara kora) - nie jest
zróżnicowane na warstwy (buduje
formacjÄ™ hipokampa)
Nowy płaszcz - neopallium, czyli:
neocortex - rozwinęła się wraz
z rozwojem narzÄ…du wzroku
" zaczątki już u gadów
" ptaki - kora prymitywna, bezwarstwowa
(tu wyspecjalizowało się striatum -
nastąpiło doskonalenie ruchu
pokonującego siłę ciężkości)
" ssaki - gwałtowny rozwój, aż do kulminacji u Naczelnych (a zwłaszcza człowieka)
Ze względu na ilość warstw wyróżniamy:
" allocortex - kora bezwarstwowa (hipokamp, zakręt hipokampa)
" mezocortex (juxtallocortex) - kora kilkuwarstwowa (zakręt obręczy, wyspa)
" isocortex - kora 6.warstwowa (u człowieka H" neocortex i wynosi 11/12 obszaru całej kory)
Warstwy isocortex:
1. drobinowa
2. ziarnista zewnętrzna
3. piramidowa zewnętrzna
4. ziarnista wewnętrzna
5. piramidowa wewnętrzna - zawierająca w korze ruchowej komórki piramidowe Betza,
dajÄ…ce poczÄ…tek drogom piramidowym
6. komórek różnokształtnych
warstwy ziarniste sÄ… recepcyjne - warstwa 2. - odbiera impulsy z innych okolic kory,
warstwa 4. - impulsy z promienistości wzgórza
warstwy piramidowe są efektoryczne - warstwa 3. - wysyła impulsację do innych okolic
kory, warstwa 5. - do ruchowych ośrodków podkorowych
warstwy skrajne sÄ… kojarzeniowe - warstwa 1. - Å‚Ä…czy wewnÄ…trzkorowo sÄ…siednie okolice,
warstwa 6. - zapewnia komunikację międzypółkulową.
2
Ze względu na rozwinięcie warstw w isocortex wyróżniamy:
" korę homotypową (asocjacyjną) - wszystkie warstwy rozwinięte równomiernie; występuje w
okolicach kojarzeniowych,
" korÄ™ heterotypowÄ…:
- ziarnistą (czuciową) - przewaga warstw ziarnistych; występuje w ośrodkach czuciowych,
- bezziarnistą (ruchową) - przewaga warstw piramidowych, występuje w ośrodkach
ruchowych.
Zróżnicowanie budowy kory dało podstawę do wyodrębnienia szeregu pól cytoarchitektonicznych.
Najbardziej znany jest podział kory według Brodmanna (na 52 pola, włączając korę wyspy).
Pokrywa się on z podziałem funkcjonalnym kory.
LOKALIZACJA FUNKCJI W KORZE MÓZGOWEJ
W korze mózgowej można wyróżnić trzy główne kategorie ośrodków: czuciowe, ruchowe i
asocjacyjne (pola kojarzeniowe, nieme - łączą ośrodki ruchowe i czuciowe, pełniąc rolę
nadrzędną). Ewolucja mózgu to rozwój obszarów kojarzeniowych - szczególnie u człowieka
nastąpił duży rozwój pól asocjacyjnych, nie związanych z wzorcem żadnej gotowej funkcji.
Zasady reprezentacji korowej czucia i ruchu:
" odwrócenie kontrlateralne - lewa strona ciała reprezentowana jest w prawej półkuli
" odwrócenie wertykalne - górne partie ciała reprezentowane są w dolnej części zakrętów
(przed- i zaśrodkowego)
" niewspółmierność obszaru reprezentacji korowej z wielkością narządu - wielkość obszaru
reprezentacji zależy od stopnia unerwienia danego narządu.
Zasadę niewspółmierności ilustruje tzw. homunkulus, czyli rysunek człowieka, którego członki
są proporcjonalne do wielkości obszarów reprezentacji korowej. Charakteryzuje się on
olbrzymimi dłońmi i twarzą (mięśnie mimiczne, oczy, aparat artykulacyjny) przy znikomym
tułowiu i kończynach. Homunkulus ruchowy ma małe uszy i genitalia, homunkulus czuciowy -
przeciwnie (słaba ruchliwość i duża wrażliwość tych części ciała).
Lokalizacja korowych ośrodków czuciowych
Kora zakrętu zaśrodkowego płata ciemieniowego (pola somestetyczne):
" pole 3 - ból i temperatura
" pole 1 - czucie eksteroreceptywne (dotyk epikrytyczny)
" pole 2 - czucie głębokie
kora ciemieniowa
" pole 5 i 7 - wtórne pola czuciowe (asocjacje takie jak
stereognozja)
" pole 43 - pole smakowe (także kora wyspy)
kora skroniowa
" pole 41, 42 - pierwotne pola słuchowe
ryc. Homunkulus
3
" pole 22 - wtórne pole słuchowe, rozumienie słów - ośrodek czuciowy mowy (ośrodek
Wernickego)
kora potyliczna
" pole 17 - pierwotne pole wzrokowe (prążkowane), podstawowa synteza bodz
ców
wzrokowych
" pola 18, 19 - wtórne pola wzrokowe, rozumienie obrazu widzianego (również liter) -
ośrodek czytania
kora węchowa
" pole 34 (hak) - pierwotne pole węchowe
" pole 28 - wtórne (kora gruszkowata) - integracja odruchów węchowych
Lokalizacja korowych ośrodków ruchowych
Kora płata czołowego:
" pole 4 (zakręt przedśrodkowy) - piramidowe, pierwotne pole ruchowe - odpowiada za
ruchy dowolne. Steruje izolowanymi, precyzyjnymi ruchami (zwłaszcza dłoni i palców).
Uszkodzenie tej okolicy powoduje porażenie ruchowe przeciwstronne
" pole 6 (zakręt przedśrodkowy) - pozapiramidowe, przedruchowe - związane z funkcją
układu pozapiramidowego. Powoduje globalne ruchy kończyn, tułowia i głowy,
koordynuje ruchy typu zręcznościowego
" pole 8 - ośrodek skojarzonego spojrzenia
" pole 44 i 45 - ruchowy ośrodek mowy (ośrodek Broca) (czynny najczęściej
jednostronnie, w półkuli dominującej) - odpowiada za formułowanie i płynne wymawianie
słów i zdań
Okolica interpretacyjna kory
Styk skroniowo-ciemieniowo-potyliczny (pola 39, 40 i prawdopodobnie 37) - okolica zakrętu
kątowego - jest obszarem integracji wzroku, słuchu i czucia ogólnego (syntezy czucia z 3
płatów korowych). Nazwany z tego powodu przez Pawłowa analizatorem analizatorów.
Siedlisko inteligencji. Jest nadrzędnym ośrodkiem mowy, ośrodkiem interpretacji
rzeczywistości i aktualnych wydarzeń. Stymulacja tego obszaru daje halucynacje,
uszkodzenie upośledza intelekt.
kora płata skroniowego
pole 38 (biegun skroniowy) - ośrodek pamięci trwałej
pola 21, 20 - pamięć nazw, melodii
Podrażnienie kory skroniowej wywołuje przypominanie zdarzeń z przeszłości. Jej aktywacja
zwiÄ…zana jest także ze zjawiskiem "dé já vu" - wrażeniem, że aktualna sytuacja już kiedyÅ› siÄ™
zdarzyła.
4
ryc. Schemat podziału funkcjonalnego kory na planie pól korowych wg Brodmanna.
kora przedczołowa
pola 9, 10, 11, 12, 46, 47 - lokalizacja reakcji autonomiczno-emocjonalnych, osobowości,
rozwagi, pamięci i planowania
Po zabiegu lobotomii czołowej (odcięcie połączeń z korą przedczołową - wykonywane w
początkach XX w m.in. u agresywnych, chorych psychicznie osób) następowało co prawda
oczekiwane zniesienie nerwicowych następstw frustracji i emocjonalnego odczuwania bólu, ale
dołączał się do tego cały zespół objawów ubocznych zwany zespołem płata czołowego. Na
zespół ten składają się:
1. Zmiany osobowości - brak umiaru i krytycyzmu, chełpliwość, fantazjowanie, beztroska,
dowcipkowanie, chwiejność emocjonalna i napastliwość;
2. Upośledzenie intelektualne - brak inicjatywy i zdolności planowania oraz zaburzenia pamięci
(szczególnie pamięci świeżej).
5
Objawy uszkodzenia kojarzeniowych okolic mózgu
apraksje - sÄ… to uszkodzenia okolic ruchowych
agnozje - uszkodzenia okolic czuciowych
afazje - korowe uszkodzenia mowy
astereognozja - niemożność rozpoznania przedmiotu za pomocą dotyku
amuzja:
" sensoryczna - utrata słuchu muzycznego
" motoryczna - utrata umiejętności gry na instrumentach
akalkulia - utrata umiejętności liczenia
zaburzenia rozpoznawania miejsca działania bodz
ca
zaburzenia dermoleksji - rozpoznawania liter i kształtów pisanych na skórze ciała
zaburzenia rozpoznawania schematu własnego ciała:
" amorfosynteza (uszkodzenie płata ciemieniowego w półkuli niedominującej) - zaprzeczanie
istnienia drugiej połowy ciała, brak dbałości o nią;
" autotopagnozja - nierozpoznawanie części własnego ciała
Pola korowe związane z układem limbicznym - kora zakrętu obręczy i zakrętu
hipokampalnego - powierzchnia przyśrodkowa mózgu, tzw. mózg trzewny - regulują aktywność
układu autonomicznego i wydzielania dokrewnego, powodują zmiany czynności
wegetatywnych, kierują czynnościami popędowo-emocjonalnymi, wywołują zmiany w
zachowaniu się i wpływają na aktywność ruchową. Uszkodzenie zakrętu obręczy wywołuje
niepokój, pobudliwość i agresywność.
Lokalizacja korowych ośrodków mowy i objawy ich uszkodzenia
ośrodek lokalizacja uszkodzenie objawy
ośrodek Broca płat czołowy półkuli afazja niemożność artykułowania słów
(ruchowy dominującej, motoryczna i zdań
ośrodek pole 44 i 45
mowy)
ośrodek płat skroniowy, afazja nierozumienie usłyszanych słów
Wernickego pole 22 sensoryczna mówienie bez sensu - parafrazje
słowne i słuchowe
ośrodek płat czołowy, obszar ręki agrafia utrata umiejętności pisania
ruchów w polu 4 i 6
pisarskich ręki w powiązaniu z ośr. Broca
ośrodek płat potyliczny, aleksja utrata umiejętności czytania
czytania pole 18 i 19
nadrzędny okolica zakrętu kątowego, afazja zapominanie nazw przedmiotów,
ośrodek pole 39 i 40 amnestyczna stosowanie omówień
mowy
6
CZYNNOŚĆ BIOELEKTRYCZNA KORY MÓZGOWEJ
Elektroencefalografia (EEG) - metoda odbierania i zapisu potencjałów (czynności elektrycznej)
mózgowia odbieranych z powierzchni czaszki.
(ECoG - elektrokortykografia jest zapisem bezpośrednio z kory mózgowej).
EEG - zapis zmiennego pola elektrycznego, wywołanego sumą prądów zewnątrzkomórkowych
pochodzących od pobudzeniowych i hamujących potencjałów postsynaptycznych.
Charakterystyka zapisu EEG u człowieka
fale (rytmy) częstotliwość amplituda
delta, ´ 0,5 - 3,5 Hz ponad 75 µV do 200 µV
theta, ¸ 4 - 7,5 Hz 30 µV do 100 µV
alfa, Ä… 8 - 13 Hz 20 - 60 µV
beta, ² 14 - 30 Hz poniżej 25 µV
gamma, Å‚ 30 - 90 Hz (i wiÄ™cej) poniżej 20 µV
W stanie czuwania w zapisie EEG występują fale alfa gdy osoba badana relaksuje się
(najlepiej z zamkniętymi oczami) lub fale beta, gdy badany koncentruje uwagę (bodz
ce świetlne,
słuchowe, dotykowe, wysiłek umysłowy, nauka, emocje).
Ryc. Blokada rytmu alfa u człowieka po otwarciu oczu.
Fale gamma występują w 2 % zapisu, w połączeniu z rytmem theta w hipokampie (dane
z badań na zwierzętach) i związane są z uwagą przy uczeniu się.
W stanie snu występują fale theta i delta.
Podczas czuwania obecność tych fal uważana jest
za patologiÄ™ (ich z
ródłem może być np. guz
mózgu). Wyjątek stanowią zapisy u dzieci, u
których w czuwaniu mogą występować fale wolne.
Synchronizacja zapisu powstaje w wyniku
sumowania amplitudy jednoczesnych wyładowań
dużej populacji neuronów. Pojęcie synchronizacji
dotyczy przede wszystkim rytmów wolnych (delta,
theta i alfa).
7
Desynchronizacja zapisu jest to zmiana rytmu wysokowoltażowego i niskoczęstotliwego na
rytm niskowoltażowy i wysokoczęstotliwy.
Zapis EEG wykazuje:
organizację przestrzenną - w odprowadzeniach czołowych i wierzchołkowych przeważa zapis
niskowoltażowy, w odprowadzeniach potylicznych dominuje zapis synchroniczny, o wyższej
amplitudzie.
zmienność w przebiegu ontogenezy - u dzieci i na starość występuje zwolnienie podstawowych
rytmów. Okres dojrzałości charakteryzuje się wyższymi wartościami częstotliwości w przedziale
dla danych fal i wyższym odsetkiem rytmów szybkich.
reaktywność - desynchronizacja zapisu (blokada fal alfa, reakcja zatrzymania) następuje pod
wpływem bodz
ców czuciowych (głównie świetlnych), koncentracji uwagi, wysiłku umysłowego,
emocji. Można również wyróżnić blokadę fal beta pod wpływem bodz
ców kinestetyczno-
ruchowych.
dużą zmienność międzyosobniczą - przejawiającą się m.in. w obfitości, regularności i
reaktywności rytmu alfa u poszczególnych osób.
Elektrogeneza:
1/ teoria sumowania potencjałów czynnościowych komórek kory - potencjały te mają znaczną
amplitudę, lecz czas ich trwania jest zbyt krótki, aby zarejestrować zmiany w EEG, teoria ta jest
więc mało prawdopodobna.
2/ teoria sumowania korowych potencjałów synaptycznych - pochodzących przede wszystkim z
komórek piramidowych, bo ich dendryty są ułożone równolegle, a pole elektryczne jest otwarte.
Zdepolaryzowane miejsca dendrytów działają jak dipole spolaryzowane podłużnie. Kolejne
strefy de- i repolaryzacji przenoszą się w stronę komórki. Przesuwanie się stanu pobudzenia
wzdłuż dendrytów naprzemiennie zmienia biegunowość rejestrowanego potencjału na
powierzchni kory.
Zapis EEG w czasie snu
Sen pojawił się wraz ze stałocieplnością. Pełen jego obraz występuje tylko u ptaków i
ssaków (przy temperaturze ciaÅ‚a poniżej 20°C w EEG brak zmiany stanów Å›wiadomoÅ›ci, a przy
obniżeniu temperatury poniżej 8°C wystÄ™puje depresja zapisu). Na ten obraz skÅ‚adajÄ… siÄ™
objawy behawioralne (bezruch, charakterystyczna postawa, zwykle zamknięte oczy) i szereg
zmian fizjologicznych (podczas snu mózg zajmuje się sam sobą, a funkcje na obwodzie są
rozchwiane).
Badanie snu przeprowadza się metodą poligraficzną, rejestrując jednocześnie EEG, EOG
(elektrookulogram - rejestracja ruchów gałek ocznych) i EMG (elektromiogram - rejestracja
napięcia mięśniowego). Dodatkowo można również rejestrować np. tętno, ciśnienie krwi i ruchy
oddechowe.
U człowieka wyróżniamy dwie fazy snu:
" sen wolnofalowy,  spokojny , oznaczany jako SWS (slow wave sleep) lub NREM (non-REM
sleep), w którym występują 4 stadia
8
" sen paradoksalny,  aktywny , oznaczany jako PS (paradoxical sleep) lub REM (rapid eye
movements sleep)
razem tworzą one cykl snu trwający około 90 minut i powtarzający się 4 do 6 razy w ciągu nocy.
Przebieg snu przyjęto przedstawiać w postaci wykresu zwanego hipnogramem.
Ryc. x. Uproszczony hipnogram snu dorosłego człowieka.
Charakterystyka stadiów snu NREM
1-NREM - występuje tuż po zaśnięciu (moment zaniku fal alfa). W EEG występuje
niskowoltażowa, mało rytmiczna czynność mieszana (2-7 Hz). Stanowi 5% snu
całonocnego.
2-NREM - jego cechą rozpoznawczą jest występowanie wrzecion snu (co najmniej 7 fal 12-14
Hz o narastającej i zmniejszającej się amplitudzie) (tzw. fale sigma) i zespołów K (fala
ostra z falą wolną, często z nałożonym na nią wrzecionem snu) w odstępach nie
dłuższych niż 3 minuty na tle zapisu typowego dla 1-NREM. Stanowi 55% snu
całonocnego.
3-NREM - fale delta zajmują od 20% do 50% karty zapisu. Mogą być również wrzeciona i
zespoły K. Stanowi 10% snu całonocnego.
4-NREM - fale delta (o najwyższej amplitudzie) zajmują powyżej 50% karty zapisu. Stanowi
10% snu całonocnego.
W miarę zwiększania głębokości snu zmniejsza się napięcie mięśniowe, a poza 1-NREM
brak ruchów gałek ocznych. Marzenia senne występujące w tej fazie są nikłe, przypominające
ciąg przemyśleń.
Okres występowania fal delta (zwany czasem  snem delta ) - właściwy sen wolnofalowy,
charakteryzuje upojenie senne - opóz
niony powrót świadomości po wybudzeniu z tego stadium.
Hamowanie kory jest tak duże, że może pojawić się odruch Babińskiego. Podczas dwu
pierwszych cykli snu występuje szczyt wydzielania hormonu wzrostu (pierwsze wystąpienie
stadium 3 i 4 jest najsilniejszym bodz
cem wydzielniczym).
9
Faza snu REM
Prawie zawsze poprzedzana jest przez stadium 2-NREM i salwę fal  zęby piły . A
Ä…cznie stanowi
około 20% snu całonocnego.
" EEG - występuje niskowoltażowa czynność szybka (zdesynchronizowana) podobna do
stanu czuwania lub 1-NREM.
" EOG - szybkie ruchy gałek ocznych.
" EMG - duży spadek napięcia mięśniowego (atonia) z pojedynczymi skurczami mięśni
(twitches).
Marzenia senne w tej fazie są barwne, fabularne, pełne emocji.
Cechy snu REM można podzielić na:
" składowe toniczne - zwiotczenie mięśni, desynchronizacja korowa, regularny rytm theta w
hipokampie, nieregularny i przyśpieszony oddech, zmienne i podwyższone ciśnienie
skurczowe, wydzielanie testosteronu i erekcja.
" składowe fazowe - szybkie ruchy oczu, drżenie mięśni.
Maksima wydzielania kortyzolu (hormon stresu - "przygotowuje do zadań czekających w czasie
dnia"), aldosteronu i prolaktyny występują w drugiej połowie nocy (nad ranem), a więc w
okresie przewagi występowania fazy snu REM.
Hipnogram - przebieg snu całonocnego - zależy od gatunku zwierząt, a u człowieka zależy od
wieku.
Dorośli - 4 - 6 cykli snu; każdy następny cykl jest płytszy, a faza snu REM - dłuższa. Fazy snu
występują w stałej kolejności.
Niemowlęta - cykle snu są 60-minutowe, sen NREM występuje bez zróżnicowania na stadia, snu
REM jest 40% i więcej.
Dzieci - przedłużone stadia 3 i 4 NREM zwłaszcza w pierwszych dwóch cyklach (aż do
wypadnięcia fazy snu REM z cyklu).
Starcy - zanik stadium 4-NREM, spłycenie snu, częste przebudzenia śródnocne. Czas snu
skrócony, utrudnione zasypianie, drzemki w ciągu dnia.
Zapotrzebowanie na sen jest indywidualnie zmienne (Napoleon - 4,5 godz.; Einstein - 9 godz.)
Znaczenie snu.
" sposób zachowania energii przy niesprzyjających warunkach otoczenia
" wypoczynek i regeneracja OUN
" pomoc w rozwoju OUN (dużo aktywnego snu REM u dzieci), ale także hipoteza, że sen REM
jest prymitywniejszą formą snu, bo niemowlę ma go więcej i wraz z rozwojem OUN rozwija
siÄ™ sen wolnofalowy
" konsolidacja śladu pamięciowego w śnie REM - przekształcanie pamięci świeżej w trwałą
oraz zapominanie zbędnych informacji.
10
ryc. Przykłady zapisu EEG ze snu wolnofalowego i paradoksalnego.
Pozbawienie snu.
" 24 godzinna bezsenność pozornie pozostaje bez wpływu na zachowanie, ale wzrasta napięcie
mięśniowe i towarzyszy mu tremor, co pogarsza ruchy precyzyjne (ważne dla np. łuczników
przed zawodami).
" po 100 godzinnej bezsenności (4 doby) - występują zaburzenia myślenia i orientacji, omamy
wzrokowe i dotykowe, podejrzliwość, objawy zmęczenia
" po 150 godzinach - iluzje, drażliwość, objawy depersonalizacji, zaburzenia pamięci, w EEG
zatarcie fal alfa, zapis w czuwaniu przypomina stadium 1-NREM
" rekord świata - 1965 r, Kalifornia, 17-latek, 264 godziny (11 dni) bez snu
" całkowita deprywacja snu u szczurów powodowała ich śmierć w czasie 11 - 32 dni. W tym
okresie więcej jadły, a mimo to chudły. Nie stwierdzono anatomicznej przyczyny śmierci, ale
bezsenność znacząco wpłynęła na osłabienie funkcji układu immunologicznego.
Po deprywacji snu następuje sen wyrównawczy (rebound) - dłuższy, ze wzrostem ilości snu
delta i REM, skróceniem stadium 2-NREM i zanikiem 1-NREM.
11
Ćwiczenie praktyczne: Zapis EEG u człowieka. Blokowanie rytmu alfa.
Przygotowanie badanej osoby i sprzętu:
" nałożyć czepek
" według układu 10-20 oznaczyć miejsca położenia elektrod: Fp1, Fp2, Cz, T3, T4, O1, O2
" odtłuścić skórę pod miejscami elektrod (alkohol etylowy).
" przed użyciem elektrod namoczyć część
rejestrujÄ…cÄ… w soli fizjologicznej
" wypełnić wgłębienia elektrod żelem
elektrolitycznym (płasko, bez menisku
wypukłego).
" umocować elektrody pod czepkiem i
elektrodę uziemiającą (klips na ucho, też
wypełniony żelem)
" ułożyć badanego na leżance (wygodnie 
żeby nie było napięcia mięśni karku; na
poduszce nie poruszać głową, żeby nie
przesunąć elektrod potylicznych)
" podłączyć kable od elektrod do głowicy
według schematu (elektrodę z ucha do
gniazdka uziemienia) Ryc. Położenie elektrod EEG według układu "10-20".
Równocześnie z przygotowaniem badanej osoby włączyć komputer, monitor, drukarkę,
przystawkÄ™ EEG i fonostymulator.
ObsÅ‚uga programu (symbol Ò! oznacza wybór wskazanej opcji)
Pojawia siÄ™ automatycznie okno EEG DigiTrack Ò! START.
Pojawia siÄ™ okno z pytaniem o archiwizacjÄ™ Ò! nie, i okno z pytaniem o bazÄ™ danych Ò! nie
Pojawia siÄ™ okno bazy pacjentów Ò! przycisk  nowy pacjent W otworzone okno wpisać imiÄ™
i nazwisko Ò! OK
Na ekranie wybrać Ò! przycisk  nowe (otwiera siÄ™ okno, Ò! OK)
Pojawia się podgląd zapisu EEG. Wybrać program "prac. półdzienna". Na górnej belce można
zmienić: szybkość przesuwu kursora (zalecane 15  30 mm/s) i wzmocnienie (zalecane
100 µV/cm, jeÅ›li amplituda jest zbyt maÅ‚a to zwiÄ™kszyć do np. 50 µV/cm, jeżeli jest za duża to
zmniejszyć do np. 150 µV/cm)
JeÅ›li zapis jest stabilny można rozpocząć rejestracjÄ™ na dysku Ò! opcja "zapis" z belki
narzędziowej.
W czasie rejestracji badany z zamkniętymi oczami relaksuje się do uzyskania rytmu alfa.
Wykonuje się próby blokowania rytmu alfa przez otwarcie oczu, bodz
ce dz
więkowe i wysiłek
umysłowy (do wykonania w pamięci działanie matematyczne o pewnym stopniu trudności 
np. mnożenie liczb dwucyfrowych). Następnie wywołuje się artefakty występujące na tle
zapisu: mruganie oczami, zaciskanie zębów, wodzenie wzrokiem po otoczeniu.
12
Początek i koniec prób zaznaczamy przez naciśnięcie kursorem myszy na dolnej belce
klawiszy  zdarzeń . Do wyboru: Oo  oczy otwarte, Oz  oczy zamknięte, HV+, HV-, ART i
inne wg uznania.
ZakoÅ„czenie rejestracji  z górnej belki wybrać kursorem myszy plik Ò!  zakoÅ„cz Ò! tak.
Wychodzi się do bazy pacjentów.
PrzeglÄ…danie odtwarzanego zapisu:
Wybrać z bazy pacjentów kursorem myszy nazwisko badanej osoby (podświetlić na niebiesko)
Jeżeli byÅ‚o kilka zapisów, wybrać (podÅ›wietlić) myszÄ… w oknie  badanie Ò! klawisz
 przeglÄ…daj  pojawia siÄ™ zapis EEG.
Ustawić amplitudę i szybkość przesuwu wg potrzeb (górna belka)  tak jak przed rejestracją.
Podczas przeglądania można wykorzystać analizę spektralną (FFT) zaznaczonego odcinka
zapisu. Można również wydrukować wybrany fragment zapisu.
zakoÅ„czenie przeglÄ…dania: z górnej belki Ò! plik Ò!zamknij. NastÄ™puje powrót do bazy
pacjentów.
Zakończenie ćwiczeń
WyjÅ›cie z programu: z górnej belki w bazie pacjentów Ò! plik Ò! zakoÅ„cz Ò! tak. NastÄ™puje
powrót na pulpit Windows.
Wyłączyć komputer, monitor, drukarkę i przystawkę EEG. Dokładnie umyć i wysuszyć
elektrody. Złożyć sprzęt na tackę.
13
pole 43 = pole zmysłu smaku
14