WOLNE ELEKCJE 1573-1763
Rok |
Najważniejsi kandydaci |
Okoliczności wyboru |
1573 |
arcyksiążę austriacki Ernest Habsburg, car Iwan IV Groźny, Jan El Szwedzki, Henryk Walezjusz, brat króla Francji
|
Brak ustalonej tradycji elekcji, kwestia zobowiązań króla (artykuły henrykowskie)
|
1575 |
arcyks. Ernest Habsburg, Iwan IV Groźny, Wilhelm z Rożemberka, Stefan Batory ks. Siedmiogrodu
|
Habsburg ogłoszony królem przez senat 12 XII, 15 XII Anna Jagiellonka obwołana królową Polski, Batory zgadza się zostać jej mężem i zostaje poparty przez sejmiki
|
1587 |
Zygmunt Waza (19 VIII), car Fiodor, arcyks. Maksymilian Habsburg (22 VIII)
|
Habsburg pokonany zbrojnie przez stronników Wazy
|
1632 |
Władysław (syn poprzedniego króla)
|
Brak większej opozycji
|
1648 |
Jan Kazimierz Waza, Karol Ferdynand Waza
|
Rywalizujący bracia, rezygnacja Karola
|
1669 |
ks. Michał Korybut Wiśniowiecki, Filip Wilhelm ks. neuburski, ks. Karol Lotaryński, Krystyna królowa Szwecji
|
Zwycięstwo kandydatury mało znanego „Piasta” zaskoczeniem dla podzielonej magnaterii
|
1674 |
hetman Jan Sobieski, ks. Karol Lotaryński, Jerzy ks. duński, Filip ks. neuburski mł.
|
Tuż po zwycięstwie Sobieskiego pod Chocimiem; Sobieski popierany przez Francję
|
1697 |
Franciszek Ludwik de Bourbon ks. Conti, Jakub Sobieski, Fryderyk August Wettyn
|
Energiczne działania Sasa, niemrawe Francuzów (fiasko desantu pod Gdańskiem)
|
1704 |
Stanisław Leszczyński
|
Wybrany pod osłoną wojsk szwedzkich
|
1733 |
August Wettyn (syn poprz. króla), Stanisław Leszczyński, don Emanuel (infant portugalski)
|
Obce wojska w kraju, konfederacje szlacheckie popierają różnych kandydatów
|
1764 |
Stanisław Poniatowski, Adam Kazimierz Czartoryski, Jan Klemens Branicki
|
Decydujący wpływ Rosji (Poniatowski królem na życzenie carycy Katarzyny)
|
POLSKA PRZEDROZBIOROWA