21 XI 1806 r. wprowadzenie blokady kontynentalnej
1807 r. w Prusach rozpoczęto przeprowadzanie reform, których celem była likwidacja ustroju feudalnego i modernizacja państwa
1810 r. sekularyzacja majątków Kościołów katolickiego i protestanckiego w Prusach
III 1814 r. wojska koalicji antynapoleońskiej zajęły Paryż
30 V 1814 r. pokój w Paryżu (Francja w granicach z 1792 r.)
IX 1814 - VI 1815 r. Kongres wiedeński
III - VI 1815 r. 100 dni Napoleona
18 VI 1815 r. bitwa pod Waterloo
26 IX 1815 r. powstanie Świętego Przymierza
1818 r. kongres Świętego Przymierza w Akwizgranie
1820 r. powstanie przeciwko rządom absolutnym na Sycylii i w Neapolu wywołanie przez karbonariuszy
1821 r. wojska austriackie interweniują w Neapolu i Turynie
1821-1830 r. powstanie narodowe Greków
13 I 1822 r. proklamowanie niepodległości Grecji
1823 r. interwencja wojsk francuskich w Hiszpanii w obronie rządów absolutnych
1830 r. konferencja londyńska ustalające granice niepodległej Grecji
|
1801 -1825 r. panowanie cara Aleksandra I
1801 - 1806 r. Rosja podbija Gruzję
1804 r. antytureckie I powstanie Serbów
1805 - 1813 r. Rosjanie podbijają Azerbejdżan
1812 - 1813 r. wyprawa Napoleona na Rosję
1815 r. utworzenie Królestwa Polskiego, Wolnego Miasta Krakowa i Wielkiego Księstwa Poznańskiego
1815 r. II powstanie Serbów
1821 r. antytureckie powstanie w Mołdawii
1825-1855 r. panowanie cara Mikołaja I
14-26 XII 1825 r. powstanie dekabrystów w Rosji
1826 r. konwencja akermańska pomiędzy Rosją i Turcją gwarantuje autonomię Serbii, Mołdawii i Wołoszczyzny
1828-1829 r. wojna rosyjsko-turecka
1829 r. koronacja cara Mikołaja I na króla polskiego
29/30 XI 1830 r. wybuch powstania listopadowego
22-27 II 1846 r. powstanie krakowskie
1848-1849 r. ingerencja wojsk rosyjskich na Węgrzech, w Mołdawii i Wołoszczyźnie
1853 r. wybuch wojny krymskiej
1853 r. Rosja zajmuje Mołdawię i Wołoszczyznę
|
2 V 1803 r. Francja sprzedaję Luizjanę Stanom Zjednoczonym za 15 mln dolarów
1804 r Haiti ogłasza niepodległość
1806 r. nieudana próba powstania antyhiszpańskiego w Wenezueli
1810 - 1824 r. powstanie w hiszpańskich koloniach na terenie Ameryki Południowej i Środkowej
1812 - 1814 r. wojna Stanów Zjednoczonych z Wielką Brytanią
1814 r. Brytyjczycy zajęli Waszyngton i spalili Biały Dom oraz Kapitol
1815 r. ks. Jan ogłasza Brazylię królestwem
7 VIII 1819 r. bitwa pod Boyacá - zwycięstwo wojsk południowo-amerykańskich dowodzonych przez S. Bolívara nad Hiszpanami pozwoliło na ogłoszenie niepodległości Kolumbii
XII 1819 r. utworzenie Wielkiej Kolumbii (prezydent S. Bolívar)
1820 r. wybuch powstania w Meksyku
1821 r. Meksyk cesarstwem
1821 r. Peru, Panama, Nikaragua, Honduras, Kostaryka, Gwatemala, Salwador ogłosiły niepodległość
1822 r. Brazylia ogłasza niepodległość - ustanowienie cesarstwa
1823 r. powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Środkowej (Gwatemala, Salwador, Honduras, Nikaragua, Kostaryka)
2 XII 1823 r. prezydent J. Monroe ogłasza doktrynę
|
1801 r. kapitulacja armii francuskiej w Egipcie
XI 1803 r. wojska brytyjskie wkroczyły do Delhi
1805 -1848 r. rządy Mehmeda Alego w Egipcie
1808 r. powstanie Sierra Leone
1813 r. na mocy pokoju Rosji z Iranem Rosjanie zajęli Chanat Azerbejdżański oraz Dagestan
1815 r. Anglicy zajmują Kraj Przylądkowy
1819 r. Kompania Wschodnioindyjska kupuje Singapur
1820-1822 r. powstanie Liberii
1828 r. Rosjanie podbijają Armenię
1830 r. początek podboju Algierii przez Francuzów
1838 r. Anglicy zaczynają podbój Afganistanu
1839 r. rząd chiński nakazuje konfiskatę opium w Kantonie
1840 r. Anglicy zajmują Nową Zelandię
1840-1842 r. wojna opiumowa w Chinach
1842 r. Anglicy zajmują Hongkong (traktat nankiński z Chinami)
1844 r. Anglicy zajmują Oranię i Natal w Afryce Południowej
1846 r. Anglicy zajmują Kuwejt
1847 r. Francuzi kończą podbój Algierii
1849 r. Anglicy zajmują Pendżab
1850 r. Złote Wybrzeże kolonią brytyjską
|
VII-VIII 1830 r. rewolucja we Francji (abdykacja Karola X Burbona i wybór Ludwika Filipa Orleańskiego na króla)
VIII 1830 r. wybuch powstania Belgów przeciwko Holendrom
X 1830 r. proklamowanie niepodległości Belgii
XII 1830 r. pastwa zachodnie uznają niepodległość Belgii i ogłaszają jej neutralność
1832 r. papież Grzegorz XVI potępia wszelkie ruchy rewolucyjne (w tym powstanie listopadowe)
1832 r. Giuseppe Mazzini zakłada organizację Młode Włochy
1834 r. powstanie stowarzyszenia Młoda Europa
1841 r. konferencja w Londynie na temat statusu cieśnin Bosfor i Dardanele - cieśniny przechodzą pod kontrolę mocarstw europejskich
1847 r. w Turynie zaczyna wychodzić dziennik II Risorgimento (redaktor - C. Cavour) propagujący idee zjednoczenia Włoch
I 1848 r. wybuch rewolucji na Sycylii
II 1848 r. powstanie lutowe we Francji (obalenie rządów Ludwika Filipa i powstanie republiki)
13-15 III 1848 r. walki uliczne w Wiedniu (ustąpienie kanclerza Metternicha)
III 1848 r. wybuch powstania na Węgrzech
III 1848 r. I powstanie w Berlinie
V 1848 r. II powstanie w Berlinie
V 1848 r. początek obrad parlamentu ogólnoniemieckiego we Frankfurcie
VI 1848 r. powstanie antyaustriackie w Czechach
VI 1848 r. powstanie czerwcowe we Francji
IX 1848 r. wybuch wojny austriacko-węgierskiej
X 1848 r. III powstanie w Berlinie
1849 r. interwencja wojsk rosyjskich na Węgrzech
I 1849 r. wojska austriackie zajmują Budę i Peszt
III 1849 r. wybuch wojny sardyńsko-austriackiej
IV 1849 r. wojska austriackie zajmują Modenę, Parmę i Toskanię
VI 1849 r. rozpędzenie parlamentu ogólnoniemieckiego przez wojska wirtemberskie
VI 1849 r. wielka ofensywa wojsk rosyjskich i austriackich na Węgrzech
VIII 1849 r. koniec walk o niepodległość Węgier
1852-1861 r. C. Cavour premierem Piemontu
1858 r. francusko-piemoncki traktat sojuszniczy w Plombieres
IV 1859 r. wybuch wojny austriacko-piemonckiej
VI 1859 r. klęski Austriaków w wojnie z Piemontem i Francją pod Magentą i Solferino
VII 1859 r. pokój w Villafranca (Francja zajmuje Lombardię i przekazuje ją Piemontowi)
III 1860 r. przyłączenie Toskanii, Parmy, Modeny i Romanii do Piemontu
V 1860 r. „wyprawa tysiąca” pod wodzą G. Garibaldiego opanowuje Królestwo Obojga Sycylii
X-XI 1860 r. przyłączenie Sycylii, Neapolu, Umbrii i legacji papieskich do Piemontu
17 III 1861 r. proklamowanie powstania Królestwa Włoch
1862 r. Otto von Bismarck zostaje premierem Prus
V 1863 r. powstał Powszechny Niemiecki Związek Robotniczy
1864 r. wojna prusko-duńska i przyłączenie księstw Szlezwiku oraz Holsztynu do Prus
28 IX 1864 r. utworzenie Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników w Londynie (I Międzynarodówka)
1866 r. wojna prusko-austriacka
1866 r. bitwa pod Sadową (zwycięstwo wojsk pruskich nad austriackimi)
1866 r. przyłączenie Wenecji do Włoch
1867 r. powstanie monarchii austro-węgierskiej
1867 r. Makrs wydał I tom Kapitału (Das Kapital. Kritik der politischen Ökonomie)
1869 r. powstała Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza uznawana za pierwszą marksistowską partię robotniczą
VII 1870 r. Francja wypowiada wojnę Prusom
2 IX 1870 r. bitwa pod Sedanem (zwycięstwo wojsk pruskich nad Francuzami)
4 IX 1870 r. ogłoszenie republiki we Francji
X 1870 r. Włosi zajmują Rzym i likwidują Państwo Papieskie
18 I 1871 r. proklamowanie Cesarstwa Niemieckiego w pałacu wersalskim
III-V 1871 r. Komuna Paryska
10 V 1871 r. traktat we Frankfurcie nad Menem (Niemcy zajmują Alzację i Lotaryngię)
1872 r. przeniesienie siedziby I Międzynarodówki z Londynu do Nowego Jorku
1873 r. M. Bakunin założył międzynarodówkę anarchistyczną
1876 r. rozwiązanie I Międzynarodówki
1878-1890 r. ustawodawstwo antysocjalistyczne w Rzeszy Niemieckiej
1879 r. traktat sojuszniczy Niemiec i Austro-Węgier
1882 r. do sojuszy Niemiec i Austro-Węgier przystąpiły Włochy (powstanie Trójprzymierza)
18 VI 1887 r. traktat reasekuracyjny pomiędzy Rosją i Niemcami, zapewniający wzajemną życzliwą neutralność w wypadku wojny któregoś z tych państw z innym mocarstwem
12 XII 1887 r. traktat śródziemnomorski pomiędzy Austro-Węgrami, Włochami i Anglią, który dotyczył utrzymania istniejących stosunków politycznych w rejonie Morza Śródziemnego
1889 r. utworzenie II Międzynarodówki w Paryżu
1892 r. sojusz wojskowy Francji i Rosji
1896-1898 r. Rzesza Niemiecka buduje flotę
1897 r. kongres syjonistyczny w Bazylei
1902 r. sojusz brytyjsko-japoński przeciw Rosji
8 IV 1904 r. traktat pomiędzy Francją i Wielką Brytanią (entente cordiale)
1905 r. niemiecki gen. A. Schliffen opracowuje plany wojny z Francją
1905 r. zerwanie unii królestw Szwecji i Norwegii
31 VIII 1907 r. traktat pomiędzy Rosją i Wielką Brytanią (zakończenie kształtowania się Trójporozumienia)
|
1854 r. francusko-brytyjski korpus ekspedycyjny wylądował na Krymie
1855 r. kapitulacja Sewastopola przed wojskami państw zachodnich
III 1856 r. pokój w Paryżu kończący wojnę krymską
1858-1861 r. powstanie w Bośni i Hercegowinie
1858 r. Czarnogóra ogłasza niepodległość
1861 r. proklamowanie zjednoczenia Rumunii
1864 r. zamach stanu księcia Aleksandra Kuzy w Rumunii, którego celem było umocnienie władzy książęcej
1865 r. książę Aleksander Kuza zostaje wypędzony z Rumunii, wybór na władcę Rumunii ks. Karola Hohenzollerna-Sigmaringena
1867 r. powstanie monarchii austro-węgierskiej
1867 r. wycofanie garnizonów tureckich z Serbii
1867 r. zjazd słowiański w Moskwie (bez udziału Polaków)
1874 r. w Czechach powstaje stronnictwo młodoczeskie (K. Kramář)
1875 r. antytureckie powstanie w Bośni i Hercegowinie
1876 r. antytureckie powstanie w Bułgarii
1877 r. wojna rosyjsko-turecka
1878 r. niepodległość Serbii, Czarnogóry i Rumunii (kongres berliński)
1878 r. Austro-Węgry zajmują Bośnię i Hercegowinę
1881 r. zamordowanie cara Aleksandra II
1881 r. Serbia zawiera układ z Austrią, który faktycznie podporządkowywał dyplomacji austriackiej politykę zagraniczną Serbii
1885 r. wojna Serbii z Bułgarią - Austria udziela pomocy wojskom serbskim ponoszącym klęski
1894-1917 r. panowanie cara Mikołaja II
1903 r. zamordowanie króla Serbii Aleksandra I
1904-1905 r. wojna rosyjsko-japońska
5 X 1908 r. ogłoszenie niepodległości Bułgarii
1908 r. aneksja Bośni i Hercegowiny przez Austro-Węgry
X 1912 - V 1913 r. I wojna bałkańska (Czarnogóra, Serbia, Bułgaria, Grecja przeciw Turcji )
VI 1913 r. II wojna bałkańska (Serbia, Rumunia, Grecja i Turcja przeciwko Bułgarii)
|
Moneroe'go (uznanie półkuli zachodniej za amerykańską strefę wpływów)
9 XII 1824 r. bitwa pod Ayacucho (zwycięstwo wojsko południowo-amerykańskich nad Hiszpanami - przełom w wojnie o niepodległość państw Ameryki Środkowej i Południowej)
1825 r. utworzenie Boliwii
1826 r. kongres państw południowoamerykańskich w Panamie
1826-1862 r. okres walk o jedność Argentyny
1828 r. Urugwaj ogłasza niepodległość
1830 r. podział Wielkiej Kolumbii na Nową Grenadę (dziś Kolumbia), Wenezuelę i Ekwador
1831 r. początek konfliktu Wielkiej Brytanii z Argentyną o Falklandy i Urugwaj
1831 r. wielkie powstanie niewolników na wyspach karaibskich
1835-1936 r. powstanie osadników w Teksasie przeciwko rządom hiszpańskim
1838 r. wystąpienie Kostaryki początkiem rozpadu Stanów Zjednoczonym Ameryki Środkowej
1840 r. oderwanie się Gwatemali od Stanów Zjednoczonych Ameryki Środkowej powoduje rozpad tego państwa
1840 r. połączenie dwóch części Kanady (angielsko- i francuskojęzycznej) w jedno państwo
1846-1848 r. wojna Hiszpanii ze Stanami Zjednoczonymi
2 II 1848 r. traktat w Guadelupe-Hidalgo (Meksyk zrzeka się ⅓ swojego terytorium na korzyść Stanów Zjednoczonych)
1855-1857 r. reformy społeczno-polityczne w Meksyku doprowadzają do wojny domowej w tym państwie
XII 1860 - II 1861 r. wystąpienie siedmiu stanów południowych z Unii
8 II 1861 r. powstanie Skonfederowanych Stanów Ameryki (Konfederacja)
9 II 1861 r. wybór J. Davis'a na prezydenta Konfederacji
12 IV 1861 r. wojska Południa atakują Fort Sumter - początek wojny secesyjnej
V-VI 1861 r. cztery kolejne stany ogłosiły wystąpienie z Unii
VII 1861 r. prezydent Meksyku B. Juarez zawiesił spłatę zagranicznych długów, co stało się bezpośrednią przyczyną interwencji obcych wojsk w tym państwie
1862 r. wojska francuskie, brytyjskie i hiszpańskie interweniują w Meksyku
1862 r. wojska francuskie zajmują Meksyk i osadzają na tronie cesarza Maksymiliana I
1 I 1863 r. zniesienie niewolnictwa na całym obszarze Stanów Zjednoczonych
1-3 VII 1863 r. bitwa pod Gettysburgiem (punkt zwrotny w wojnie secesyjnej - wojska Unii przejmują inicjatywę strategiczną)
9 IV 1865 r. kapitulacja wojsk Konfederacji
II-III 1867 r. wojska francuskie wycofują się z Meksyku
30 III 1867 r. Stany Zjednoczone zakupiły od Rosji Alaskę
15 VI 1867 r. cesarz Meksyku Maksymilian I zostaje rozstrzelany przez przeciwników monarchii
1879-1884 r. wojna Peru i Boliwii z Chile, tzw. wojna o saletrę
1889 r. upadek cesarstwa Brazylii
1898 r. wojna Stanów Zjednoczonych z Hiszpanią, USA przejmują Puerto Rico, wyspy Guam i Filipiny
1899 r. ostatnie oddziały wojsk hiszpańskich opuszczają Kubę
1901 r. anarchiści zamordowali prezydenta Stanów Zjednoczonych W. McKinleya
1903-1914 r. budowa Kanału Panamskiego
1903 r. Panama oddziela się od Kolumbii
1903 - 1904 r. przejęcie strefy Kanału przez Stany Zjednoczone
1911 r. rewolucja w Meksyku
|
1853-1854 r. dwukrotna wyprawa floty amerykańskiej zmusza Japonię do otwarcia swych granic dla handlu ze Stanami Zjednoczonymi
1855 r. Japonia zostaje zmuszona do cesji części Kuryli na rzecz Rosji
1858 r. odebranie władzy w Indiach Kompanii Wschodnioindyjskiej - krajem zarządza od tej pory angielski generał gubernator jako wicekról
1858 r. Francuzi zajmują Sajgon
1859 r. Rosjanie zajmują Czeczenię
1859-1884 r. Francuzi podbijają Wietnam
1860 r. wojska francuskie oraz angielskie zajmują Pekin
1860 r. założenie Władywostoku, który staje się jednym z głównych rosyjskich ośrodków politycznych i gospodarczych na Dalekim Wschodzie
1864-1865 r. Rosja podbija Azję Środkową
1865 r. Rosjanie zdobywają Taszkient
1865-1882 r. rządy piętnastego i ostatniego shöguna w Japonii
1867 r. ustanowienie francuskiego protektoratu nad Kambodżą
1868-1912 r. era Meiji w Japonii
1869 r. początek budowy Kanału Sueskiego
1873 r. Rosja podbija Chiwę
1874 r. Japonia zajmuje Formozę (Tajwan)
1874 r. Francja zawiera układ z Wietnamem, który zmusza Wietnam do uzgadniania swojej polityki zagranicznej z polityką Francji
1875 r. Wielka Brytania odkupuje od władcy Egiptu jego udziały w Kanale Sueskim
1879 r. układ pokojowy w Gandamak pomiędzy Wielką Brytanią a Afganistanem (Afganistan staje się nieformalnym protektoratem brytyjskim)
1881 r. Francuzi podbijają Tunezję
1881-1898 r. rządy Mahdiego w Sudanie
1882 r. Anglicy zajmują Egipt
1882 r. Włosi tworzą swą kolonię w Erytrei
VI 1884 ostateczne potwierdzenie protektoratu Francji nad Wietnamem
VII 1884 r. początek ekspansji kolonialnej Niemiec w Afryce (ustanowienie protektoratów nad Togo, Kamerunem)
1885 r. wprowadzenie gabinetowego systemu rządów w Japonii
1885 r. Niemcy tworzą protektorat nad Afryką Wschodnią
1885 r. powstanie indyjskiego Kongresu Narodowego
1890 r. Anglicy zajmują Ugandę
1890 r. Francuzi zajmują Afrykę Zachodnią
1891-1904 r. budowa kolei transsyberyjskiej
1893 r. narodziny Mao Tse-tunga
1894-1895 r. wojna japońsko-chińska (Japonia zajmuje półwysep Liaotung, Formozę oraz Wyspy Rybackie)
1895 r. ustanowienie francuskiego protektoratu nad Madagaskarem
1896 r. Stany Zjednoczone zajęły Hawaje
1896 r. Francja anektuje Madagaskar
1897 r. Niemcy zajmują Kiauczou
1898 r. Anglicy zajmują Sudan
1898 r. angielsko-francuski konflikt kolonialny nad Nilem (bitwa o Faszodę)
IX 1899 r. sekretarz stanu USA sformułował doktrynę „Otwartych drzwi” w Chinach, to znaczy przyjęcie zasady równych szans dla wszystkich mocarstw w handlu z Chinami
1899-1902 r. wojna burska
1899-1900 r. powstanie bokserów w Chinach przeciwko obcym wpływom w tym państwie
1904 r. Anglicy zajmują Lhasę - Dalajlama XIII udaje się na emigrację do Mongolii i Chin
1904-1905 r. wojna rosyjsko-japońska
II 1904 - I 1905 r. rosyjsko-japońskie walki o Port Arthur
II-III 1905 r. bitwa pod Mukdenem (zwycięstwo wojsk japońskich nad rosyjskimi)
27 V 1905 r. bitwa morska pod Cuszimą (flota japońska niszczy flotę rosyjską)
5 IX 1905 r. traktat pokojowy w Portsmouth kończący wojnę rosyjsko-japońską
1905-1906 r. I kryzys marokański
1908 r. Belgowie tworzą kolonię w Kongo
1908 r. rewolucja młodoturecka
1909 r. powrót Dalajlamy XIII z emigracji do Tybetu
1910 r. zajęcie Tybetu przez Chiny - Dalajlama ponownie udaje się na emigrację do Indii
V 1910 r. powstanie Unii Południowej Afryki (poprzez połączenie czterech kolonii - Transwalu, Oranje, Kolonii Przylądkowej i Natalu)
VIII 1910 r. aneksja Korei przez Japonię
1911 r. wybuch rewolucji w Chinach - upadek cesarstwa
1911 r. II kryzys marokański
1911 r. Francuzi zajmują Maroko
1912 r. Włosi opanowują Libię
1912 r. początku systemu segregacji rasowej w Afryce Południowej
1912 r. wybuch powstania antychińskiego w Tybecie
1913 r. ogłoszenie niepodległości Tybetu
|