Sonety krymskie - cykl 18 sonetów stanowiących opis podróży Adama Mickiewicza na Krym, opublikowany w 1826 razem z cyklem wierszy miłosnych (tzw. sonety odeskie) jako Sonety.
Cykl ten jest również wyrazem zainteresowań Mickiewicza Wschodem. Zainteresowania te były bardzo popularne wśród studentów Uniwersytetu Wileńskiego, wielu studiowało orientalistykę w Petersburgu. Poeta, przymusowo przebywający w Rosji, opuścił Odessę i wybrał się w podróż, która okazała się wyprawą do innego świata, pierwszym wtajemniczeniem twórcy w Orient.
Sonety krymskie są opisem orientalnej przyrody i kultury Wschodu oraz ukazują rozpacz poety - pielgrzyma, wygnańca stęsknionego za ojczyzną, z której wygnała go przemoc wroga. Podmiot liryczny wypowiada się zazwyczaj w pierwszej osobie liczby pojedynczej, innym razem przeżycia podróżnika przedstawia bezstronny narrator. Spotyka on mieszkańca Krymu - księcia arabskiego Mirzę, który uosabia muzułmańską religię, kulturę, a także mowę tatarską i turecką.Spis treści [pokaż]
Podmiot liryczny
W Sonetach czytelnika uderza różnorodność postaci podmiotu lirycznego. Jest on:
wygnańcem - tajemniczym, tęskniącym za Litwą, nasłuchującym choćby najcichszego głosu z domu; ma poczucie osamotnienia i zagubienia w nieskończenie wielkich przestworzach, izolacji od innych ludzi, cierpi z powodu niespełnionej miłości, przepełniony jest goryczą i cierpieniem; pamięć jest dla niego nośnikiem nieszczęścia, przekleństwa
podróżnikiem - próbuje zagłuszyć ból zbieraniem nowych doświadczeń, stąd intensywność doznań, zachwyt i podziw dla wspaniałości natury (stepu, morza, gór); zajmuje postawę turysty zwiedzającego egzotyczne kraje; postrzega naturę jako żywioł, który pochłania dzieła ludzkie i niszczy ślady obcego sobie porządku-cywilizacji; pamięć jest tylko ocaleniem przed śmiercią kultury
pielgrzymem - dla którego cierpienie, przemijanie i śmierć są źródłem pytań o metafizyczny porządek świata; poszukuje odpowiedzi na nie w kontakcie z dziką przyrodą Krymu - postrzega ją jako znak nieskończoności; Mirza - człowiek Wschodu, żyjący w stałym kontakcie z naturą, jest jego przewodnikiem wskazującym drogę ku zrozumieniu istoty natury, a natura tłumaczy mowę Boga na język widzialny. Stąd podróż wśród stepów, gór, przepaści jest pielgrzymką do miejsc świętych, w których przez "szczeliny świata" można ujrzeć jego drugą, niewidzialną zazwyczaj stronę; eksponowanie ruchu w górę; radość i groza; niemożność wyrażenia swoich doświadczeń
poetą - poszukuje nowych środków wyrazu; poezja staje się dla niego sposobem opanowania chaosu przeżyć emocjonalnych, swoistą autoterapią i nośnikiem indywidualnej pamięci.
Sonety [edytuj]
Stepy Akermańskie
Cisza morska
Żegluga
Burza
Widok gór ze stepów Kozłowa
Bakczysaraj
Bakczysaraj w nocy
Grób Potockiej
Mogiły Haremu
Bajdary
Ałuszta w dzień
Ałuszta w nocy
Czatyrdah
Pielgrzym
Droga nad przepaścią w Czufut-Kale
Góra Kikineis
Ruiny zamku w Bałakławie
Ajudah