Katecheza 50
ÓSME PRZYKAZANIE DEKALOGU
Wprowadzenie
Ósme przykazanie stoi na straży prawdy. Nakazuje ono szczerze jej szukać, trwać przy niej i na jej fundamencie budować życie, zwłaszcza religijne i moralne. Poznana prawda nakłada też obowiązek szerzenia jej słowem i świadczenia o niej swoim życiem.
Grzechem przeciwko ósmemu przykazaniu Bożemu jest brak miłości do prawdy, przemilczanie jej, gdy miłość nakazuje o niej świadczyć, oraz mówienie tego, co miłość nakazuje przemilczeć.
Ósme przykazanie dekalogu nakazuje też naprawiać krzywdy wyrządzone złym posługiwaniem się darem mowy.
A. Obowiązek szukania prawdy i trwania przy niej
Ósme przykazanie przypomina o konieczności szukania prawdy, trwania przy niej oraz o obowiązku formowania swojego życia na jej fundamencie.
1. Szukanie prawdy w dziedzinie religijnej
Prawda stanowi fundament ludzkich działań. I tak np. konstruktor domu musi przed rozpoczęciem budowania stwierdzić, czy dany teren naprawdę nadaje się do wzniesienia na nim zamierzonej budowli. Pomyłka, czyli rozminięcie się z prawdą, fantazyjne założenia - np. że dom utrzyma się nawet na piasku - mogłyby okazać się groźne w skutkach.
Konieczne jest uczciwe dochodzenie do prawdy w każdej dziedzinie życia, zwłaszcza zaś w sferze moralnej i religijnej. Człowiek powinien szukać prawdy, szanować ją, żyć według jej wymagań i świadczyć o niej, czyli na różne sposoby przekazywać ją innym.
2. Przyjęcie Chrystusa-Prawdy
Aby nas uchronić od groźnych w skutkach pomyłek, Jezus objawił wyraźnie, co jest dobrem a co - złem. Dlatego należy pójść za Jego pouczeniami. "Uczeń Chrystusa jest gotowy `żyć w prawdzie', to znaczy w prostocie życia na wzór Pana, trwając w Jego prawdzie. `Jeżeli mówimy, że mamy z Nim współuczestnictwo, a chodzimy w ciemności, kłamiemy i nie postępujemy zgodnie z prawdą' (1 J 1, 6)." (KKK 2470)
3. Postępowanie według poznanej prawdy
Dążenie do poznania prawdy i trwania jej jest bardzo ważne w dziedzinie moralnej. Wszyscy ludzie są zobowiązani „trwać przy poznanej prawdzie i całe swoje życie układać według wymagań prawdy” KKK 2467
Każdy jest zobowiązany do poznania prawa moralnego i postępowania według niego. Inaczej mówiąc trzeba poznać, co rzeczywiście jest dobre lub złe dla człowieka. Rozważając czyny ludzkie w ich odniesieniu do ostatecznego celu dobrem jest to, co pomaga osiągnąć człowiekowi zbawienie, a złem to, co od niego oddala lub je zupełnie uniemożliwia.
B. Świadczenie o prawdzie
Prawdy, której strzeże ósme przykazanie - zwłaszcza religijnej i moralnej - nie można zachowywać wyłącznie dla siebie. Trzeba nią również innych ubogacać. Można to czynić słowem i przez świadectwo życia. Jako ludzie wierzący mamy ustawicznie świadczyć o tym, że idziemy za Chrystusem-Prawdą.
1. Szerzenie prawdy słowem
Zwłaszcza dzięki darowi mowy człowiek może przekazywać bliźnim poznaną przez siebie prawdę. Może dawać świadectwo nawet prawdzie Bożej. "Obowiązek uczestniczenia w życiu Kościoła przynagla chrześcijan do postępowania jako świadkowie Ewangelii i do zobowiązań, które z niej wypływają. Świadectwo to polega na przekazywaniu wiary w słowach i czynach. Jest ono aktem sprawiedliwości, który potwierdza albo daje poznać prawdę (Mt 18,16)" (KKK 2472)
"Przed Piłatem Jezus wyjaśnia, że `przyszedł na świat, aby dać świadectwo prawdzie' (J 18,37). Chrześcijanin nie powinien `wstydzić się... świadectwa Pana' (2 Tm 1,8). W sytuacjach, które wymagają świadectwa wiary, chrześcijanin powinien wyznać ją bez dwuznaczności, za przykładem św. Pawła, wobec swych sędziów. (KKK 2471)
2. Świadczenie o prawdzie życiem
Nie tylko słowami, lecz przede wszystkim czynami, swoimi postawami powinniśmy świadczyć o prawdzie. Taki jest podstawowy obowiązek chrześcijanina. Człowiek święty ukazuje swoimi czynami, co jest dobrem, a co - złem. Pokazuje też, jaka religia jest prawdziwa i jaką należy wyznawać. Wskazuje, że prawdziwa religia to ta, której fundamentem jest Chrystus.
3. Przekazywanie prawdy i piękna dziełami sztuki
Jedną z form świadczenia o Bogu może być sztuka.
4. Środki masowego przekazu na usługach prawdy
Ósme przykazanie zobowiązuje w szczególny sposób osoby odpowiedzialne za środki masowego przekazu do służenia prawdzie. "We współczesnym społeczeństwie środki społecznego przekazu odgrywają wyjątkowo ważną rolę w informowaniu, rozwoju kultury i kształceniu." (KKK 2493) Dzięki takim środkom jak prasa, radio, telewizja, internet można docierać z różnymi informacjami do bardzo wielu osób.
Naczelną zasadą twórców programów radiowych i telewizyjnych oraz redaktorów czasopism nie powinna być chęć pozyskiwania sobie wielkiej liczby słuchaczy, telewidzów lub czytelników, lecz pragnienie służenia dobru wspólnemu. Społeczeństwo ma prawo do informacji opartej na prawdzie, wolności, sprawiedliwości i solidarności." (KKK 2494)
Głoszenie prawdy zawsze musi być podporządkowane sprawiedliwości i miłości. Nie można używać środków masowego przekazu do manipulowania społeczeństwem. Powinny one kształtować zdrową opinię publiczną i sprzyjać poznaniu oraz poszanowaniu drugiego człowieka.
Ponieważ źle wykorzystywane środki społecznego przekazu mogą przynosić szkodę, dlatego ich odbiorcy nie powinni być bierni w przyjmowaniu wszystkiego, lecz czujni, krytyczni, oceniający wszystko zgodnie ze swoim prawym sumieniem. (KKK 2496)
Władza powinna czuwać nad tym, by środki masowego przekazu nie godziły w dobro wspólne i nie krzywdziły nikogo.