Jak odroczyć lub odpracować zasądzoną grzywnę

Może się zdarzyć, że osoba skazana na karę grzywny ma kłopoty, które uniemożliwiają jej terminową zapłatę. Można wówczas ubiegać się o odroczenie zapłaty grzywny lub o jej odpracowanie. Ale trzeba też wiedzieć, że sąd może zamienić grzywnę na więzienie.

Zasadą jest, że osoba skazana na karę grzywny zostaje wezwana przez sąd do jej zapłacenia w terminie 30 dni. Po tym czasie grzywna ściągana jest w postaci egzekucji. W szczególnych sytuacjach realizacja tej kary może jednak wyglądać inaczej.

WARTO WIEDZIEĆ

Zarówno od zastępczej kary pozbawienia wolności, jak i od pracy społecznie użytecznej skazany może zwolnić się w każdym czasie w ten sposób, że zapłaci część grzywny pozostałą do uiszczenia (czyli np. po odpowiednim odliczeniu odpracowanych miesiący). W sytuacji gdy osoba odbywająca zastępczą karę pozbawienia wolności zapłaci w tym czasie część grzywny - sąd skróci jej pobyt w więzieniu proporcjonalnie do wpłaconej kwoty.

Odroczenie i rozłożenie na raty

Od zasady płacenia grzywny w terminie 30 dni istnieją jednak wyjątki. Jeśli natychmiastowe wykonanie tej kary wywołałoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki (np. brak pieniędzy na leczenie), wówczas sąd może odroczyć wykonanie grzywny albo rozłożyć ją na raty. Rozłożenie na raty następuje na czas nieprzekraczający 1 roku. Jednak w przypadkach, które sąd uzna za zasługujące na szczególne uwzględnienie - przede wszystkim wtedy, gdy grzywna jest wysoka - rozłożenie na raty może objąć nawet okres 3 lat.

Odroczenie wykonania grzywny polega na tym, że skazany będzie mógł zapłacić ją później. Natomiast rozłożenie na raty powoduje konieczność wpłaty kilku mniejszych kwot, jednak pierwsza wpłata jest uiszczana w terminie 30 dni.

Sąd odwoła odroczenie lub rozłożenie na raty wówczas, gdy ujawnią się nowe, nieznane wcześniej okoliczności - np. okaże się, że skazany zmienił pracę i jego sytuacja finansowa znacznie się poprawiła.

Praca zamiast płacenia

Gdy egzekucja grzywny okaże się bezskuteczna albo z okoliczności sprawy wynika, że byłaby bezskuteczna (np. skazany nie ma żadnego majątku), wówczas sąd może zamienić grzywnę na pracę społecznie użyteczną. Taka praca jest przez skazanego wykonywana bezpłatnie - w miejscu wskazanym przez sąd - np. w zakładzie pracy, szpitalu, opiece społecznej, czy instytucji charytatywnej. Zamiana grzywny na pracę jest jednak możliwa tylko w przypadku grzywny nieprzekraczającej 120 stawek dziennych, a w przypadku grzywny określonej kwotowo - nie większej niż 240 000 zł. Poza tym, taka zamiana może odbyć się tylko za zgodą skazanego.

Praca społecznie użyteczna określana jest w miesiącach. Przyjmuje się, że 10 stawek dziennych grzywny równa się miesiącowi pracy społecznie użytecznej. W przypadku grzywny określonej kwotowo, miesiąc pracy równa się grzywnie w kwocie do 20 000 zł. Czas pracy społecznie użytecznej zaokrągla się do pełnego miesiąca. Sąd ustali, ile godzin skazany powinien przepracować w ciągu miesiąca, biorąc pod uwagę m.in. stopień zawinienia, zachowanie sprawcy, jego sytuację osobistą itp.

PRZYKŁAD

Robert W. został skazany na grzywnę w wysokości 5000 zł. Z uwagi na fakt, że nie dysponował żadnymi pieniędzmi na jej zapłacenie, postanowił zwrócić się do sądu o zamianę grzywny na pracę społecznie użyteczną. Robert W. był przekonany, że skoro miesiąc pracy równa się grzywnie do 20 000 zł, a on musi zapłacić jedną czwartą tej kwoty, to będzie musiał przepracować tylko tydzień. To błąd - Robert W. będzie musiał pracować przez miesiąc, gdyż miesiąc pracy równa się grzywnie do 20 000 zł (a nie równo 20 000 zł). W przypadku niższych kwot i tak czas pracy zaokrągla się do pełnego miesiąca.

Wniosek do sądu

Aby móc skorzystać z odroczenia zapłaty grzywny, z rozłożenia na raty, czy z zamiany grzywny na pracę, należy złożyć wniosek do wydziału wykonawczego sądu, który wydał wyrok. Wyłącznie od uznania sądu zależy, czy będzie to możliwe - każdy przypadek badany jest indywidualnie. W przypadku odroczenia i rozłożenia na raty sąd sprawdzi, czy rzeczywiście zapłata grzywny w terminie spowodowałaby ciężkie skutki dla skazanego i jego rodziny - np. brak pieniędzy na podstawowe potrzeby życiowe. Natomiast jeśli chodzi o zamianę grzywny na pracę społecznie użyteczną, sąd oceni, czy egzekucja okazała się już lub okaże bezskuteczna.

Odroczenie i rozłożenie na raty jest możliwe nie tylko tuż po nałożeniu kary grzywny, ale także wówczas, gdy została już ona częściowo wykonana albo gdy skazany odbył część zastępczej kary pozbawienia wolności.

WARTO WIEDZIEĆ

Sąd może odwołać rozłożenie grzywny na raty wówczas, gdy skazany nie zapłacił w terminie choćby jednej raty.

Więzienie za grzywnę

Jeżeli osoba skazana na grzywnę, mimo że ma takie możliwości, nie zapłaci jej w terminie ani nie podejmie zamiast grzywny pracy społecznie użytecznej, sąd orzeknie zastępczą karę pozbawienia wolności. Sąd musi jednak stwierdzić, że grzywny nie można ściągnąć w drodze egzekucji. Przyjmuje się wówczas, że jeden dzień pozbawienia wolności równa się 2 stawkom dziennym grzywny.

Ile może wynieść grzywna

Grzywnę za przestępstwa wymierza się w stawkach dziennych (od 10 do 360 stawek). Stawka dzienna może wynosić od 10 do 2000 zł.

Grzywnę za wykroczenia ustala się kwotowo - np. za pozostawienie pojazdu na drodze w ten sposób, że utrudnia on ruch drogowy, grozi grzywna w wysokości do 1500 zł.

---