SKARGI I WNIOSKI
Postępowanie w sprawie skarg i wniosków uregulowane zostało w dziale VIII Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 221-259 k.p.a.). Prawo do składania skarg i wniosków do organów państwowych i samorządowych przysługuje obywatelom i organizacjom społecznym i jest zagwarantowane w Konstytucji. Skargi i wnioski mogą być składane w interesie własnym, innych osób, a także w interesie społecznym. W postępowaniu tym przyjęto zasadę, że o kwalifikacji danego pisma jako skargi lub wniosku decyduje treść tego pisma, a nie jego nazwa.
Skargi i wnioski są rozpatrywane przez organy państwowe, samorządowe oraz organy organizacji społecznych w granicach ich właściwości. Rozszerzony został zakres pojęcia organu państwowego, gdyż zaliczono do nich także organy przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych jednostek organizacyjnych. Znaczenie postępowania w sprawie skarg i wniosków podkreśla przyjęcie regulacji polegającej na ochronie osób wnoszących skargi lub wnioski lub dostarczające materiały do publikacji o znamionach skargi lub wniosku, jeżeli osoby te działają zgodnie z prawem.
Forma skargi i wniosku:
Na piśmie;
Telegraficznie;
Dalekopisem;
Ustnie do protokołu
Skarga.
Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub słusznych interesów obywateli, a także przewlekłe biurokratyczne załatwianie spraw.
Skarga uregulowana w omawianym postępowaniu powinna spełniać dwie przesłanki:
Nie może mieć cech innego środka prawnego uregulowanego w k.p.a. Lub innej ustawie,
Zawiera zarzut wadliwej działalności organu lub jego pracownika.
Ze skargi musi, zatem wynikać niezadowolenie strony lub innej osoby z działania organu administracyjnego.
Postępowanie wszczęte na skutek skargi jest rodzajem uproszczonego postępowania administracyjnego.
Organy właściwe do rozpatrzenia skargi wymienione zostały w art. 229 k.p.a. Są nimi:
1) rady gminy, rady powiatu i sejmiku województwa - wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa,
2) organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej - wojewoda,
3) zarządu gminy oraz wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) i kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - rada gminy,
4) zarządu powiatu oraz starosty, a także kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży i innych jednostek organizacyjnych, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - rada powiatu,
5) zarządu i marszałka województwa, z wyjątkiem spraw określonych w pkt 2 - sejmik województwa,
6) wojewody w sprawach podlegających rozpatrzeniu według kodeksu - właściwy minister, a w innych sprawach - Prezes Rady Ministrów,
7) innego organu administracji rządowej, organu przedsiębiorstwa państwowego lub innej państwowej jednostki organizacyjnej - organ wyższego stopnia lub sprawujący bezpośredni nadzór,
8) ministra - Prezes Rady Ministrów,
9) organu centralnego i jego kierownika - organ, któremu podlega.
W przypadku organizacji społecznych organem właściwym do rozpatrzenia skargi na działalność tej organizacji jest organ bezpośrednio wyższego stopnia, a w stosunku do organu naczelnego organizacji - naczelny organ administracji państwowej sprawujący nadzór nad działalnością tej organizacji.
Skarga w sprawie indywidualnej, która nie jest i nie była przedmiotem postępowania administracyjnego, powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli złożona została przez stronę. Skarga wniesiona przez inną osobę może spowodować wszczęcie postępowania administracyjnego z urzędu, chyba, że ustawa wymaga żądania strony.
Natomiast w sprawie, w której toczy się już postępowanie administracyjne wniesienie skargi może odnieść dwojaki skutek w zależności od osoby ją składającej. Skarga wniesiona przez stronę podlega rozpatrzeniu w toku postępowania, zaś skarga wniesiona przez inne osoby stanowi materiał, który organ prowadzący postępowanie powinien rozpatrzyć z urzędu.
Skargę, która wniesiona została w sprawie zakończonej decyzją ostateczną uważa się zależnie od jej treści za żądanie wznowienia postępowania, żądanie stwierdzenia nieważności decyzji albo jej uchylenia lub zmiany z urzędu.
Skarga powinna być załatwiona bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca od jej wniesienia. Organ prowadzący postępowanie zawiadamia o sposobie załatwienia skargi. Zawiadomienie takie powinno zawierać następujące dane: oznaczenie organu, od którego pochodzi, wskazanie sposobu, w jaki sposób skarga została załatwiona oraz podpis z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego osoby upoważnionej do załatwienia skarg. Zawiadomienie o odmownym załatwieniu skargi powinno zawierać ponadto uzasadnienie faktyczne i prawne. Zawiadomienie jest czynnością materialno- techniczną i wywoływać może następujące skutki:
Kończy postępowanie, którego przedmiotem była skarga,
Może spowodować wniesienie ponownej skargi na niekorzystne dla strony załatwienie skargi,
Może spowodować zastosowanie środków przewidzianych w art. 239 kpa badanie wstępne, czy ponowna skarga zawiera nowe okoliczności, a w razie ich braku podtrzymanie poprzedniego stanowiska i powiadomienie o tym organu wyższego stopnia (dla kontroli)
Wniosek
Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienie praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności społecznej, lepszego zaspokajania potrzeb ludności. W odróżnieniu od skargi nie tutaj znamienia niezadowolenia z działania organu lub jego pracownika. Wniosek składa się do organu właściwego ze względu na przedmiot wniosku.
Wnioskodawcy niezadowolonemu ze sposobu załatwienia skargi służy prawo wniesienia skargi w trybie określonym w przepisach k.p.a.
Do postępowania w sprawie wniosków mają zastosowanie niektóre przepisy odnośnie skarg.
Skarga powszechna- wynika z art. 63 Konstytucji- „Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej”. Tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg jest określony w kpa. Petycje, skargi i wnioski mogą być składane do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Petycje, skargi i wnioski mogą być składane w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą.
3