Psychologia społeczna

temat: ZACHOWANIA PROSPOŁECZNE

czyli dlaczego ludzie pomagają innym osobom

Zachowania prospołeczne - jest to każde działanie, które jest ukierunkowane na niesienie korzyści innej osobie

Teorie wyjaśniające zachowania prospołeczne

Teoria socjobiologiczna - Instynktownie: pokrewieństwo i norma wzajemności

Dobór krewniaczy - u człowieka bardziej pomagamy osobom, które są najbardziej do nas genetycznie podobne

Norma wzajemności - jedną z przyczyn zachowań prospołecznych jest norma wzajemności tzn. ludzie pomagają innym ponieważ w przyszłości spodziewają się rewanżu z ich strony (wniosek: przyczyna pomagania to wymiana społeczna oparta na zyskach i kosztach)

Teoria wymiany społecznej - Celowo

Teoria wymiany społecznej - powody naszego działania to maksymalizacja zysków i minimalizacja strat (zgodnie z tą teorią ludzie pomagają innym jeśli zyski przeważają nad stratami)

4 powody dla których pomagamy innym

1. Instynktownie - pokrewieństwo

2. Norma wzajemności

3. Teoria wymiany społecznej

4. Bezinteresownie (empatia i altruizm)

Empatia i altruizm - to pomoc o charakterze bezinteresownym z „dobroci serca”

Empatia - jest to zdolność do postawienia siebie na miejscu drugiej osoby, odczuwania w podobny sposób emocji jak radość czy smutek

Empatia odczuwana w stosunku do drugiej osoby skłania do pomocy tej osobie bez względu na konsekwencje tych działań

Indywidualne różnice w udzielaniu pomocy:

Chęć pomocy podnosi:

• nagradzanie

• pochwały

• komunikacja na poziomie twarzy

Aby zachęcić dzieci do altruizmu należy je nagradzać z wyczuciem tzn. mówić im, że są życzliwe same z siebie

Osobowość altruistyczna - osoba taka pomaga innym bezinteresownie

W udzielaniu pomocy ważne są:

• nastrój

• płeć (mężczyźni pomagają w sytuacjach ekstremalnych a kobiety gdy wymagana jest dłuższa pomoc, co wynika z uwarunkowań kulturowych)

• samopoczucie (ci, którzy mają dobry nastrój (czują się dobrze) to chętniej pomagają innym)

3 powody dlaczego dobre samopoczucie wpływa na pomaganie innym

Gdy mamy dobre samopoczucie to:

1. dostrzegamy radosne strony życia

2. dzięki pomocy innym przedłużamy sobie dobre samopoczucie

3. dobre samopoczucie skupia uwagę na naszej osobie, co prowadzi do działań zgodnych z pewnymi wartościami i ideałami

• Gdy pomagamy innym to redukujemy też swoje negatywne samopoczucie a budujemy pozytywne

• Smutek prowadzi do zintensyfikowania zachowań pomocowych pod warunkiem, że człowiek nie uzyskał przedtem jakiejś innej nagrody, któryby mu ten nastrój poprawiła

• W działania prospołeczne bardziej angażują się osoby przygnębione niż te w obojętnym nastroju

Udzielanie pomocy a środowisko życia człowieka

W środowisku wiejskim częściej uzyskamy pomoc niż w środowisku miejskim (przeładowanie urbanistyczne)

Udzielanie pomocy a ilość obserwatorów (efekt widza)

Im mniej obserwatorów tym bardziej jesteśmy skłonni pomóc

5 warunków potrzebnych aby udzielić pomocy:

1. dostrzeżenie zdarzenia

2. interpretacja zdarzenia jako nagłego wypadku

3. przyjęcie odpowiedzialności

4. znajomość właściwej formy pomocy

5. podjęcie decyzji o udzieleniu pomocy

Wpływ na zwiększanie udzielania pomocy ma:

1. kształtowanie cech osobowości zwiększających skłonności altruistyczne

2. niwelowanie różnic

3. wiedza na temat działań prospołecznych

temat: AGRESJA

Zachowanie agresywne - jest to zachowanie, którego celem jest spowodowanie psychicznej lub fizycznej szkody

Agresja może mieć charakter

• werbalny

• fizyczny

Wyróżniamy agresję

• wrogą (akt agresji poprzedzony uczuciem gniewu, którego celem jest zadanie bólu lub zranienie kogoś)

• instrumentalną (to taka agresja, która służy osiągnięciu innego celu niż zadanie bólu lub zranienie kogoś)

Czy agresja jest wrodzona czy wyuczona?

Rousseau - człowiek jest z natury łagodny, ale psują go wpływy cywilizacyjne

Freud - 2 siły eros czyli instynkt życia i tanatos czyli instynkt śmierci (odpowiedzialny za agresję)

• Jest to teoria hydrauliczna - jeśli agresja nie znajdzie ujścia to następuje kumulacja i człowiek w pewnym momencie wybucha

Czy wychowanie wpływa na zachowania agresywne?

Scott - teoria potrzeby walki u zwierząt nie ma charakteru wrodzonego (szczur i kot wychowywane razem zaprzyjaźniły się)

Przyczyny agresji u ludzi

1. sytuacje społeczne

2. wrodzone popędy

3. umiejętność kontroli siebie

4. ciało migdałowate

5. testosteron

6. alkohol

7. narkotyki

8. fenomen długiego gorącego lata (upały, wilgotność, zanieczyszczenie powietrza, brzydkie zapachy)

9. ból i dyskomfort

10. frustracja

• Teoria frustracji - głosi, że przeszkody na drodze do osiągnięcia upragnionego celu zwiększają prawdopodobieństwo reakcji agresywnej

• Deprywacja relatywna - jest to poczucie jednostki albo grupy społecznej, że posiada ona mniej niż na to zasługuje czy też mniej niż pozwolono jej oczekiwać czy też mniej niż posiadają inni ludzie

11. prowokacja

12. zjawisko modelowania (czyli obserwowanie agresywnych zachowań innych ludzi np. programy telewizyjne)

4 przyczyny, które są odpowiedzialne za nasilenie tendencji agresywnych w wyniku kontaktu z przemocą poprzez środki masowego przekazu:

1. Oglądanie bohaterów telewizyjnych zachowujących się agresywnie może osłabić przyjętą przez nas normę z dzieciństwa nakazującą kontrolowanie impulsów agresywnych (tzn. jeśli oni mogą to robić to ja też)

2. Oglądanie agresywnych działań może dostarczyć pomysłów jak ujawnić własne agresywne odczucia ( tak - to tak się robi)

3. Oglądanie przemocy powoduje też, iż lepiej sobie uświadamiamy własną złość, szybciej uruchamiamy działania agresywne (lekkie poirytowanie może być interpretowane jako złość)

4. Oglądanie wielu agresywnych scen może powodować likwidację naszego przerażenia i wstrętu na widok przemocy i zmniejszać współczucie wobec ofiary

Wpływ kar na agresję

• kary zmniejszają częstotliwość występowania zachowań agresywnych, ale mogą też agresję pobudzać

• surowa kara - nie zmniejsza pokusy rewanżu

• groźba mniejszej kary jest bardziej skuteczna, ważna jest konsekwencja

• kara o średniej sile ale konsekwentna zapobiega aktom przemocy u osób dorosłych

Teoria Katharis czyli jak uwalniać agresję („upuszczać pary”)

• przez wysiłek fizyczny

• przez obserwację agresywnych zachowań innych ludzi

• poprzez własne zachowania noszące znamiona agresji

Jak zmniejszać agresję?

• informować o agresji

• modelowanie zachowań nieagresywnych

• rozwijanie empatii

Czynniki zmniejszające agresję w środowisku szkolnym

• przerwy rekreacyjne

• komunikowanie się (komentowanie pozytywne przez nauczycieli zachowań uczniów)

• poświęcanie czasu i uwagi uczniom (związki interpersonalne)

• nagrody słowne, akceptacja, życzliwość

temat: UPRZEDZENIA

Jest to postawa złożona z 3 komponentów:

1. Emocjonalny (afektywny) - uprzedzenie

2. Poznawczy (przekonania) - stereotyp

3. Behawioralny (zachowania) - dyskryminacja

Uprzedzenie - będzie to wroga lub negatywna postawa dotycząca wyróżniającej się grupy ludzi oparta wyłącznie na ich przynależności do tej grupy

Stereotyp - to generalizacja odnosząca się do grupy, w ramach której identyczne charakterystyki zostają przypisane wszystkim bez wyjątku jej członkom, niezależnie od rzeczywistych różnic między nimi

Dyskryminacja - jest to nieusprawiedliwione negatywne lub szkodliwe działanie skierowane przeciwko członkom jakiejś grupy tylko dlatego, że do niej należą

Przyczyny uprzedzeń

1. przynależność do jakiejś grupy

2. jak postrzegamy i przetwarzamy informacje

3. grupa własna a grupa obca (inne traktowanie)

Korelacja pozorna - dostrzegamy związki w zjawiskach niepowiązanych ze sobą

Zmniejszanie uprzedzeń

1. kwestia określenia wspólnego celu

2. jednolity status

3. kontakty

4. normy społeczne

---