INFEKCYJNE BAKTERYJNE ZAKAŻENIA SKÓRY

To dość częste choroby, też często zawodowe.

Skóra ludzka fizjologicznie nie jest jałowa.

Fizjologiczna flora bakteryjna:

• Staphyloccocus epidermidis,

• Corynebacteriae,

• Ziarniniaki.

Główne patogenne bakterie (flora patogenna)

• Paciorkowce,

• Gronkowce.

Obrona skóry przed patogenami realizowana jest na drodze:

• Niskiego pH skóry - 5,5 - nie przychylnego dla większości szczepów bakteryjnych;

• Stałego złuszczania się naskórka;

• Komórkowej - makrofagi, leukocyty;

• W mniejszym stopniu na drodze immunologicznej, poprzez produkowane przeciwciała.

Czynniki predysponujące do bakteryjnych zakażeń skóry:(to co obniża ogólną odporność):

• Niedożywienie;

• Niedobory witaminowe;(awitaminozy)

• Kacheksja nowotworowa;

• Cukrzyca;

• Przewlekła terapia sterydowa;

• Mikrourazy - najczęściej zawodowe, powtarzające się.

PYODERMIE

Podział ze względu na etiologię:

• Czysto paciorkowcowe;

• Czysto gronkowcowe;

• Mieszane: paciorkowcowo - gronkowcowe.

Inne, np.:

• Dyphteria skóry,

• Erysipeloid,

• Erytrazma,

• Actinomycosis.

Paciorkowcowe:

1. Róża (Erysipelas)

Dość częsta, ostra choroba, tzw. róża przyranna (po zakażeniu miejsca zranionego mechanicznie (nawet dłubanie w nosie lub mechaniczne uszkodzenie naskórka w innych okolicach) lub uszkodzonego przez proces chorobowy (np. grzybice)).

Lokalizacja:

• Może lokalizować się wszędzie;(lokalizacja dowolna)

• Najczęstsza - podudzia (niewielkie nadżerki z obecności grzybicy międzypalcowej, owrzodzenia żylakowate-dlatego mówi się, że róża jest chorobą przyranną); choć może też powstać na podłożu zwykłego otarcia skóry- zawsze musi być przerwanie ciągłości naskórka)

• Twarz;

Objawy:

• Wysoka gorączka 39 - 40ႰC;

• Dreszcze;

• W miejscu wystąpienia róży silny obrzęk;

• Intensywne zaczerwienienie;

• Skóra napięta i lśniąca; czerwona

• Wyraźne okonturowanie zmiany; wyraźny kontrast między zdrową a chorą skórą

• Zmiana chorobowa ma często „wypustki”, - bo szerzy się drogą naczyń chłonnych.

Odmiany:(w zależności od tego, co na tym rumieniu jest)

• Erysipelas haemorrhagicum - z licznymi wybroczynami;

• Erysipelas bullosum - z obecnością pęcherzy;

• Erysipelas gangrenosum --gdy martwice- czarne miejsca, powstają owrzodzenia po demarkacji.

Róża nie pozostawia odporności, wręcz przeciwnie - kolejne nawroty zdarzają się z coraz większą łatwością-pozostawia podatność

Erysipelas recidivans (wielokrotna róża) Ⴎ zaburzenia w obrębie naczyń limfatycznych (ona w którymś nawrocie zostawi słoniowaciznę)Ⴎ elephantiasis nostra (słoniowacizna).

Można się spodziewać takiej sekwencji zdarzeń: grzybica międzypalcowaႮinfekcja paciorkowcowaႮróżaႮelefantiaza

Gdy infekcja paciorkowcowa dotyczy głębszych warstw -nawet między mięśniami=Ropowica - występuje bolesność, ten stan, gdy jest głęboko to na skórze nie będzie zmian zapalnych-wymaga nacięcia, opróżnienia ropy+antybiotyki

2. Ropowica (Phlegmone):

Głęboko zlokalizowany naciek zapalny między tkanką podskórną a powięzią

Objawy:

• Znaczne ocieplenie;

• Bolesność;

Cellulitis:

• W terminologii amerykańskiej jest to zapalenie ropne głębokie szerzące się w tkance podskórnej i okołopowięziowej po infekcji paciorkowcowej (pośrednie między różą a Phlegmone);

• W terminologii europejskiej określa się tym pojęciem defekt kosmetyczny (zmiana nie związana z infekcją- brak stanu zapalnego, gorączki), pojawiający się szczególnie u kobiet, które gwałtownie przytyły. Zlokalizowany jest najczęściej na udach i pośladkach. Skóra zaczyna wyglądać jak pikowana kołdra (zagłębienia na skórze). U kobiet przebieg włókien łącznotkankowych jest pasmowaty pionowy, a u mężczyzn łukowaty - włókna bardziej przeplatają się. Gdy u kobiet dojdzie do szybkiego rozrostu tkanki tłuszczowej, te włókna ciągną skórę, nie puszczają jej, powstają dołeczki.

• Limfadenitis et Limfangiosis ( ostre paciorkowcowe zapalenie węzłów chłonnych i naczyń chłonnych).

• Wynik urazu najczęściej na obwodzie kończyny,

• Najczęściej czerwona smuga zapalana ciągnąca się od urazu w kierunku dosiebnym,

• Powiększenie najbliższych węzłów chłonnych.

Leczenie - antybiotyki.

Gronkowcowe:-częściej dotyczy mieszków włosowych

1. Folliculitis staphylogenes (Gronkowcowe zapalenie mieszka włosowego):

Pojedyncze krosty zlokalizowane przywłośnie - na szczycie przebija ją włos. Zmiana tworzy się w ujściu mieszka włosowego

Follicilitis staphylogenes chronica barbae = Sycosis (Figówka)=chroniczne zapalenie gronkowcowe mieszków brody:

Na brodzie w zakresie zarostu u mężczyzn mogą być zajęte liczne mieszki, wykwity krostkowe, guzkowe, bliznowaciejące, strupy, trudne do wyleczenia. Po goleniu należy używać alkoholowe wody.

2. Furunculus (Czyrak): zakażenie w obrębie mieszka włosowego

Z początku zakażenie ujścia mieszka włosowego - Ostiofolliculitis Ⴎ Następnie zakażenie obejmuje cały mieszek (przechodzi w głąb)- Folliculitis Ⴎ Perifolliculitis - tworzy się naciek zapalny wokół mieszka (grudka lub guzek barwy sinoczerwonej z krostą). Zaczyna się od krosty przywłośnejႮguzek sinoczerwony, zapalny, na szczycie guzka martwica (bo ciemne zabarwienie- szczyt czernieje)Ⴎw centrum czop martwiczy się wytwarza Ⴎ demarkacja (powinien spontanicznie oddzielić się)Ⴎ wypływa ropa Ⴎ owrzodzenie Ⴎ czyrak pozostawia bliznę.

Lokalizacja:

• Niebezpieczna dla życia: na twarzy, powyżej linii ustno - usznej (bo połączenia naczyniowe z zatokami mózgu). Może powodować przejście infekcji przez naczynia do zatoki żylnej i infekcja może przejść na opony dając zapalenie opon i mózgu , doprowadzając do zgonu; Dlatego inaczej traktujemy czyraka na plecach inaczej na twarzy.

• Może lokalizować się wszędzie.

Leczenie:

• Czyrak w lokalizacji pozatwarzowej (np. na łydce, plecach) Ⴎ antybiotyki lub odczekać i naciąć na szczycie martwicy;

Gdy leczymy bez antybiotykow, to czekamy na spontaniczny rozwój zmiany do momentu czopu martwiczego, a następnie nacinamy go.

Gdy dajemy antybiotyk to zmiana się cofnie lub nie i może powstać abscessus furunculosus - zbiornik ropy, nie „przebija”

• Czyrak na twarzy Ⴎ nie podanie antybiotyków jest błędem sztuki! Antybiotyki podajemy najlepiej w iniekcji ( po doustnym podaniu można zwymiotować, można zapomnieć). Nie wolno wygniatać; Czasem konieczne jest zalecenie jedzenia przez rurkę, aby nie powodować niepotrzebnego ucisku od wewnątrz; dla bezpieczeństwa hospitalizować.

Furunculosis (Czyraczność) - kilka czyraków w różnych miejscach naraz lub pojedyncze czyraki ciągnące się przez długi okres czasu. Obowiązuje nas badanie poziomu cukru w kierunku cukrzycy.

Carbunculus (Karbunkuł, Czyrak gromadny ) - infekcja gronkowcowa - zajętych jest kilka sąsiadujących ze sobą mieszków, duży naciek z wieloma czopami martwiczymi; gigantyczne owrzodzenie lub kilka mniejszych w obrębie zmiany. Obowiązuje nas badanie poziomu cukru. Najczęściej na karku, na plecach.

3. Zakażenie gruczołów potowych:

Zaczyna się od potówki-gdy dziecko przegrzejemy, jest to na początku zmiana nieinfekcyjna. Najpierw zastoinowe cystki potowe-tworzą się w ujściach gruczołów potowych, bez odczynu zapalnego. Wyglądają jak kropelki rosy nie dające się zetrzeć, tzw. Miliaria crystalina.

Leczenie: kąpiele z rumiankiem.

Występuje zazwyczaj u niemowląt. Jeśli dołącza się infekcja gronkowcowa, tworzy się zapalna obwódka dookoła tych cystek, to zmiany na całym ciele- niespecjalnie groźnie პ Miliaria rubra (zalecenie lecznicze: codzienne kąpiele ze środkami odkażającymi i ściągającymi, np.: kora dębu, rumianek, riwanol itp.

Abscesus multiplices infantum (Ropnie mnogie niemowląt): to gronkowcowe zapalenie gruczołów potowych

Jest to głębokie zapalenie kłębków gruczołowych gruczołów potowych.

Na tylnej powierzchni głowy, na potylicy (tam gdzie becik), plecach i pośladkach- tworzą się ropnie wielkości dużej śliwy o średnicy 1-2-3 cm.

Chełbocze, przebijające ale z trudem

Leczenie: Nacięcie + antybiotyk.

Hydradenitis suppurativa (axillare) (ropnie mnogie (pach)):

Jest to zakażenie kłębków gruczołów apokrynowych.

Najczęściej w pachach, choć nie wyłącznie - też pachwiny i inne lokalizacje.

U dorosłych, zakażenie gruczołów apokrynowych. Nacieki zapalne sporych rozmiarów (1-2 cm.), bolesne, z trudem przebijają i tworzą się przetoki (małe kanaliki, z których wylewa się ropa). Różnicować z czyrakiem - gdy jest czop martwiczy to czyrak.

Liszajec pęcherzowy noworodków - Impetigo bullosa neonatorum

Dotyczy noworodków, zakażenie od nosicieli wśród personelu - to typ II gronkowca podtyp 71. Ten gronkowiec tworzy toksynę epidermolityczną, która niszczy struktury budujące więź między komórkami naskórka. Zmiana: na rumieniowym podłożu duże wiotkie pęcherze, pękają. Może być stan podgorączkowy. Gdy nie leczymy to sprawa się pogarszaპdermatitis bullosa ex foliativa Ritter'i პ III stadium SSSS- czyli zespół 4 S (choć 1 S oznacza syndrom, więc powinno być zespół 3 S)=Staphylococcal „Scalded” (oparzeniowy) Skin Syndrome - dziecko wygląda jakby go ktoś wrzucił do wrzątku - na rumieniowym podłożu pęcherzeႮpękająႮsączą się.

Stan ogólny ciężki- zaburzenie ciepłoty, gospodarki wodnej, elektolitowej - bo z powierzchni skóry wszystko ucieka. Podsumowując: choroba ma 3 stadia:

I stadium: Impetigo bullosa

II stadium: Dermatitis bullosa ex foliativa Ritter'i

III stadium: SSSS- czyli zespół 4 S)=Staphylococcal „Scalded” (oparzeniowy) Skin Syndrome.

Zakażenia mieszane (gronkowcowo-paciorkowcowe):

1. Zajad (Angulus infectiosus):

Etiologia zajadu może być grzybicz, bakteryjna, mieszana. Tu mówimy o zajadzie, którego etiologią jest mieszane zakażenie gronkowcowo-paciorkowcowe.

W kątach ust odczyn zapalny, maceracja naskórka, pękanie Ⴎ bolesne fissury.

2. Impetigo contagiosa (Liszajec zakaźny):

Najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.

Na twarzy lub w miejscu urazu np. na kończynach. Na podłożu rumieniowym pęcherze, bardzo nietrwałe. Pęcherze pękają i zasychają w charakterystyczne miodowo - żółte strupy. Choroba bardzo zakaźna.

3. Impetignisatio secundaria - wtórne zliszajowacenie - nałożenie się powyższej infekcji na inną chorobę skóry np. alergiczną też wszawicę głowy owłosionej (tu też strupy miodowożółte,zlepiają włosy, może na głowie powstać kołtun = plica polonica -oczywiście, gdy ktoś jest bardzo zaniedbany).

4. Intertrigo microbica (Wyprzenie bakteryjne) - zmiana zapalna lokalizująca się w fałdach ciała. Na podłożu rumieniowym pęcherzyki, krosty, pękają, sączą się, powstają spore powierzchnie pozbawione naskórka. Powstaniu tej zmiany sprzyja cukrzycy.

5. Ecthyma microbica (Niesztowica bakteryjna):

Na podudziach (najczęściej) pęcherze (bardzo krótkotrwałe) na podłożu rumieniowym Ⴎ pękają Ⴎ okrągłe, wysztancowane (o ostrych brzegach) owrzodzenie. Obecnie rzadka choroba - częsta w czasach I wojny światowej, u żołnierzy w okopach.

Leczenie: antybiotyki miejscowe.

6. Pyodermia papillaris et vegetans (brodawkujące i bujające):

U osób zaniedbanych. W sąsiedztwie przetok. Ropa między elementami papilarnymi, brodawkami.

Leczenie: ścinanie, wypalanie, koagulowanie tych wyrostów papilarnych.

Inne:

1. Erysipeloid (Różyca):

1. Wywołana przez Erysipelothrix rhusiopathiae (włoskowiec różycy).

2. Zakażenie częste u kucharzy, przy ranach podczas krojenia mięsa.

3. Dobrze idzie na leczenie i ma małą skłonność do nawrotów w porównaniu z różą.

Lokalizacja:

1. Na grzbietowej powierzchni palców i grzbietów dłoni osób, które kontaktują się z mięsem - rzeźnik, kucharka.

Objawy:

2. Zaczerwienienie (słabsze niż w róży) w miejscach lokalizacji;

3. Objawy ogólne minimalne - w porównaniu z różą to łagodna infekcja;

Leczenie:

• Penicylina.

2. Erythrazma (Łupież rumieniowy):

• Wywołany przez bakterie z grupy Corynebcterium minutissimum.

Lokalizacja:

• Jak w grzybicy obrębnej pachwin:

• Pachwiny,

• wewnętrzna strona ud,

• skóra worka mosznowego.

Objawy:

• Zaczerwienienie i złuszczanie naskórka, nie ma pęcherzyków i nadżerek na obwodzie (jak w grzybicy), przypomina grzybicę odrębną pachwin, ale nie ma nasilenia zmian na obwodzie, co najwyżej lekkie złuszczanie.

• Actinomycosis (Promienica):

• Wywołana przez Actinomyces bovis Wolf - Israeli.

• Czynnik chorobotwórczy ma kształt splątanych nitek, dlatego myślano, że to grzyb.

• W jamie ustnej każdy ma promieniowce w fazie tlenowej (niepatogenne - faza saprofityczna).

• Jeśli uraz (korzeń zębowy, ekstrakcja zęba) პ wnikanie bakterii wgłęb zębodołu i przejście ich w fazę beztlenową - patogenną.

• Jest ona bardzo szkodliwa i może dotyczyć wszystkich narządów wewnętrznych.

Lokalizacja:

• Najczęściej okolica szyjno - twarzowa,

• Pod żuchwą lub

• Na wysokości kąta żuchwy,

• Płuca,

• Jama brzuszna.

Objawy:

• Występuje naciek zapalny, deskowato twardy, w centrum rozmięka Ⴎ martwica Ⴎ po pewnym czasie przetoki (kanaliki, przez które wydobywa się ropa).

• Po zagojeniu bardzo brzydkie blizny.

• Jeśli w sąsiedztwie żuchwy, to może zniszczyć kość.

Najczęstsze postaci:

1. Twarzowo - szyjna;

2. Płucna - z płuc przetoki na klatkę piersiową;

3. Brzuszna - z jelit na powłoki brzuszne.

Diagnostyka:

1. Przetoki Ⴎ w treści ropnej widoczne są gołym okiem siarkowo - żółte ziarenka („druzy”, „ziarenka promienicze”).

W promienicy leczenie antybiotykami kilka miesięcy პ istotne prawidłowe rozpoznanie (podobnie w grzybicach istotny jest preparat bezpośredni).

2. Wyciskamy ropę na szalkę Petriego,

3. Ezą pobieramy ziarno promienicze:

1. Preparat bezpośredni:

1. Albo rozmaz zabarwiony metodą Grama.

2. Albo na szkiełko + kropla soli fizjologicznej + szkiełko nakrywkowe (nie barwimy) Ⴎ w mikroskopie obniżamy abbego Ⴎ w przyciemnionym polu widzimy niezabarwione ziarno, jakby spruty kłębek wełny, promienisty na obwodzie. Te niteczki czasem na końcu buławkowato poszerzone.

1. Resztę ropy:

2. Posiew w warunkach beztlenowych (zaznaczyć na skierowaniu!).

3. Badanie histo - patologiczne - wśród ziarniny ziarna promieniowca.

• Promienicę różnicujemy z postacią gruźlicy rozpływnej węzłów chłonnych (w promienicy większa twardość, w gruźlicy większy naciek).

Leczenie:

• Możliwe wykonanie radykalnego, operacyjnego oczyszczenia + duże dawki antybiotyków.

---